Ritueel misbruik en de heilige status van Argos

Gastbijdrage van Pepijn van Erp (bestuurslid Stichting Skepsis) en Peter Zegers (boekhandelaar en publicist). De vraag of satanisch ritueel misbruik voorkomt in Nederland lijkt terug van weggeweest. Wie de discussie in de jaren negentig van de vorige eeuw hierover nog voor de geest kan halen, moet dit bevreemden. Onderzoek wees toen uit dat het nagenoeg uitgesloten is dat er netwerken zijn waarin dat op grote schaal zou plaatsvinden, het totale gebrek aan concreet bewijs valt er niet mee te rijmen. Wat is er nu voor nieuws onder de zon? De verhalen van vermeende slachtoffers van ritueel misbruik, met vaak onvoorstelbaar gruwelijke details over martelingen en kindermoord, zijn sindsdien niet verdwenen en een aantal therapeuten blijft er halsstarrig in geloven. Op websites van complotdenkers is het thema ook nooit weggeweest en kreeg het recent via het fenomeen QAnon een flinke boost. Het radioprogramma Argos zorgde er in juni 2020 voor dat het onderwerp ook in de mainstream media opdook als iets waar opnieuw serieus onderzoek naar gedaan zou moeten worden met een uitzending waarin onderzoeksjournalisten Huub Jaspers en Sanne Terlingen verslag deden van hun eigen onderzoek. Kamervragen De Tweede Kamer gaat hierin mee. In antwoord op vragen van GroenLinks, PvdA en SP liet de minister van Justitie en Veiligheid weten dat hij geen reden ziet voor nieuw onderzoek. Hij schrijft echter ook wat ongelukkig: “Er valt niet uit te sluiten dat ritueel misbruik in Nederland voorkomt”, wat enerzijds klopt als een bus - hoe zou je dat immers volledig uit kunnen sluiten? - maar anderzijds makkelijk geïnterpreteerd kan worden als dat opsporingsinstanties er eigenlijk onvoldoende zicht op hebben. Ontevreden met dit antwoord eiste de Kamer in een motie onafhankelijk onderzoek naar het voorkomen en de aard van “georganiseerd sadistisch misbruik.” Een formulering die vager is dan waar het in de uitzending van Argos over ging, maar daardoor wel meer kans maakte om aangenomen te worden, legde Niels van den Berge (GL), een van de initiatiefnemers van de motie, uit in een latere uitzending van het radioprogramma. De motie werd unaniem aangenomen, waarna de minister het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) verzocht een onderzoek te starten. Dat gaf de opdracht echter recent terug omdat het onmogelijk bleek een wetenschappelijk onderbouwd onderzoek te doen. Een conclusie die niemand zal verbazen die op de hoogte is van de relevante literatuur uit binnen- en buitenland. Sinds de satanic panic van dertig jaar terug geloven nog maar weinigen in de fantastische verhalen die vooral in de Verenigde Staten nogal wat mensen onschuldig in de gevangenis deden belanden. Geen kritisch onderzoek Het weinig transparante onderzoek van Argos heeft ons inziens niets overtuigends gebracht dat het beeld van satanistische netwerken als mythe moet bijstellen. Dat er wel degelijk forensisch bewijs zou zijn voor satanisch ritueel misbruik, opgetekend uit de mond van een activistische Australische onderzoeker, bleef na een check niet overeind, maar staat nog altijd op de website van het onderzoeksprogramma. De vragenlijst die Argos opstelde in samenspraak met de therapeuten is,  waarschijnlijk onbedoeld, toch behoorlijk sturend te noemen en is voornamelijk verspreid via het circuit van diezelfde groep therapeuten. Slechts met een beperkt aantal van de inzenders heeft Argos uiteindelijk in persoon gesproken. Onduidelijk blijft in hoeverre de overeenkomsten in de verhalen die Argos opmerkelijk noemt nu uit die groep komen of uit het deel van de vragenlijsten die anoniem zijn ingestuurd. Collega-journalisten laten tot dusver na om kritisch te kijken naar wat Argos in dit dossier bericht. De enige kritiek lijkt te vinden op het skeptische blog Kloptdatwel? in de artikelen die wij er zelf over schreven (juli 2020 1 en idem 2; zie ook oktober 2020). De uitstekende reputatie van Argos zal eraan bijdragen dat waarvoor het programma aandacht vraagt met een andere blik wordt bekeken dan wat complotdenkers roepen. Het televisieprogramma Propaganda had bijvoorbeeld in de uitzending van 4 maart geen kritiek op het onderzoek van Argos, terwijl het de QAnons met hun Deep State van een satanistische elite van pedofiele kinderverkrachters als gekkies wegzette. En in de Volkskrant van 23 oktober vraagt columnist Loes Reijmers zich af wanneer "de gekte van complotdenkers ons het zicht op de pijnlijke, soms even waanzinnige werkelijkheid" ontneemt. Waarbij ze de lezer oproept om "de open kritische geest waarmee Terlingen dit lastige onderwerp tegemoet" treedt als voorbeeld te nemen. Niets nieuws Maar onderscheidt het verhaal van Argos zich wel wezenlijk van die QAnon-mythologie? Ook bij Argos gaat het om ook rituele kinderoffers en elites die elkaar de hand boven het hoofd houden. Als je kritische kanttekeningen plaatst krijg je al snel het verwijt dat je de slachtoffers niet serieus neemt en hun problemen ontkent. Of erger, dat je meewerkt aan het in de doofpot stoppen van gruwelpraktijken. ‘Betrokkenen wachten al te lang op erkenning en serieus onderzoek.’ aldus Van den Berge tegenover Argos. Hij wil dat het demissionaire kabinet zo snel mogelijk een onafhankelijke onderzoekscommissie instelt nu het WODC het laat afweten. Zelfs in gemeenteraden van Amsterdam en Rotterdam wordt inmiddels serieus gesproken over eigen onderzoek. Hier zijn politici van de ChristenUnie en Leefbaar Rotterdam de initiatiefnemers. Kennelijk is het voor politici en journalisten makkelijker om geloof te hechten aan de bizarre getuigenissen dan in te zien dat er niets nieuws naar voren is gebracht dat zo’n onderzoek rechtvaardigt. Edit redactie: Bij eerste publicatie stond boven dit artikel een foto die teveel verwarring gaf over on hoeverre die toepasselijk op de inhoud van het stuk was. Die foto hebben we vervangen door de foto die er nu boven staat.

Door: Foto: fidepus (cc)
Foto: UNARMED CIVILIAN (cc)

‘Zou jij haar doen?’

, door

COLUMN - ‘Het bredere patroon is dat tegen vrouwen en meisjes wordt gezegd: praat niet. Heb geen mening. En durf er niet voor te staan. Want wij weten jou te vinden.’ Aan het woord: Sigrid Kaag, de politica die de afgelopen maanden de meeste haatberichten op Twitter kreeg. Vrouwelijke politici worden meer dan hun mannelijke collega’s met haat en bedreigingen belaagd; maar ook op meer onschuldige manieren worden zij permanent op hun gender aangesproken: het gaat over hun uiterlijk, over hun gezin, en of ze niet te veel haar op hun tanden hebben. De Groene Amsterdammer turfde tweets, Instagramberichten, kranten- en media-interviews.

Aan Kaags adres werden in de vijf maanden dat het onderzoek liep, dik dertienduizend haattweets gestuurd: dat is bijna een kwart van alle berichten die ze krijgt. Nummer twee is Sylvana Simons, met dik drieduizend berichten (Simons krijgt al haatberichten sinds 2015, toen ze in een tv-programma iemand die publiekelijk de term ‘zwartjes’ gebruikte, daarop aansprak).

Het is een reflectie van wat mannen nog steeds op straat doen met vrouwen: vrouwen worden in de publieke ruimte lastiggevallen, achtervolgd, betast en uitgescholden. Vaak begint het als een opdringerige versierpoging, met op de achtergrond altijd de dreiging dat je afwijzing je op geweld zal komen te staan.

Quote du Jour

Quote du Jour | ‘Een groot lek in het dak van de rechtsstaat’

, door

‘De benoeming van rechters is in Nederland niet beter geregeld dan in Polen of Hongarije. Tijd om een groot lek in het dak van de rechtsstaat te repareren zolang het kan. En reden genoeg waarom de verkiezingen ook over de rechtspraak zouden moeten gaan,’ schrijft Marc Chavannes op De Correspondent.

De ‘minister voor Rechtsbescherming’ wijst de leden van de Raad voor de rechtspraak aan. Die Raad kiest de bestuursleden van de gerechten, die op hun beurt rechters kansen geven of niet.

Foto: Mike Roberts (cc)

Waarheid

, door

RECENSIE - ‘Fucking briljant’ staat er op de omslag. Was getekend Sara Knight. Dat is blijkbaar haar mening over dit boek. En dat zou dus een aanbeveling moeten zijn. Sara Knight (ik moest het opzoeken) heeft een aantal zelfhulpboeken op haar naam staan waarin heel vaak de woordjes ‘fuck’ en ‘shit’ voorkomen. Het is haar handelsmerk. Volgens haar kun je gelukkig worden door je fucking shit nergens iets van aan te trekken. Ze verkoopt, kortom, bullshit. En dat geldt ook voor deze aanprijzing. Waarheid, van Tom Phillips, is allesbehalve briljant. Het boek is saai, voorspelbaar, flauw en beside the point. Ik zal dat toelichten.

Phillips studeerde en was sindsdien ‘werkzaam als’ journalist, factchecker en cabaretier. Bij aanvang belooft hij de lezer heel wat. Waarheid, schrijft hij, ‘neemt je mee op een busreisje langs de ongelooflijkste leugens, de krankzinnige onzin en de meest hardnekkige onwaarheden uit de geschiedenis. Veel van wat je hier kunt lezen is werkelijk niet te geloven […] Aan het eind van dit boek zul je begrijpen waarom er nooit een tijdperk van waarheid is geweest en zul je een nieuw soort waardering krijgen voor het schitterende spectrum van nonsens dat wij als soort hebben weten te produceren.’

Foto: Fossielvrij NL (cc)

Klimaat: doorrekeningen verkiezingsprogramma’s door PBL

, door

ANALYSE - Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft ook dit keer de verkiezingsprogramma’s van verschillende politieke partijen doorgerekend. Dit keer hebben slechts zes partijen hun verkiezingsprogramma laten doorrekenen door PBL, terwijl er 10 meedoen aan de doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB). Ter vergelijking in 2017 deden 7 politieke partijen mee. In 2017 haakte het CDA af, dit keer de VVD. Daarnaast doet de Vrijzinnige Partij dit keer niet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Hierbij een poging tot duiding van het boekwerk dat PBL heeft afgeleverd, waarbij ik deze constatering van het CPB-directeur Pieter Hasekamp in het achterhoofd hou:

Vrijwel alle partijen vergroten de overheidsuitgaven en geven een impuls aan de economie. Daarnaast zien we dat alle partijen de lasten voor bedrijven verhogen en dat de meeste partijen financiële lasten verschuiven naar toekomstige generaties.”

Want als er één onderwerp is waarin Nederlandse politici al jaren de rekening doorschuiven naar toekomstige generaties dan is het klimaatbeleid, want Nederland is een trage starter op het gebied van klimaatbeleid. Als politieke partijen dan nu de financiële kosten van hun beleid naar de toekomst schuiven hoop je dat dat gepaard gaat met goed milieu- en klimaatbeleid, zodat dat deel van rekening voor toekomstige generaties lager wordt.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Verkiezingsbord 2021

Er valt iets te kiezen!

, door

Als u vindt dat de keuze voor een van de 37 partijen voor de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart een onmogelijke taak is, probeer dan maar eens te kiezen voor een stemwijzer. Wij tellen er op dit moment 42. Sinds onze laatste update is er nóg een stemwijzer over een duurzaam voedselsysteem bijgekomen, en vonden we stemwijzers over fietsen, zorg, onderwijs en standpunten vanuit islamitisch perspectief. Voor een trip down memory lane bevelen we de Keezer’s Quest aan. Zie hier het overzicht.

Foto: Fossielvrij NL (cc)

Klimaatdoelen haal je nooit met kerncentrales

, door

Gastbijdrage Jan Willem van de Groep

ANALYSE - Over de non-lineariteit van zowel CO2-emissie doelen als CO2-budgetten

Het einddoel kennen we allemaal, nul CO2-emissie per 2050. Voor veel politici lijkt dat een doel welke lineair behaald moet gaan worden met 2030 slechts als tussendoel. Sterker nog. Velen denken dat we nog volop tijd hebben om te oefenen, kleine stappen te zetten en aan het einde te versnellen. De discussie over het al dan niet toepassen van kerncentrales is er zo één. Lineaire verlaging van de CO2-emissie is echter niet de manier waarop we antwoord kunnen geven op deel 2 van de klimaatdoelstellingen van Parijs. Daar is namelijk ook afgesproken dat we opwarming van de aarde beperken op een waarde tussen 1,5 en 2,0 graden met een streven zo dicht mogelijk bij de 1,5 graden te eindigen in 2050 (tekst klimaatakkoord: “ruim onder de 2 graden”). Laten we daar eens op inzoomen.

CO2-budgetten  wereldwijd

Het CO2-budget is de hoeveelheid CO2 die nog uitgestoten kan worden tot 2050 om binnen de doelstelling van 1,5 tot 2,0 graden te blijven. Een flink aantal wetenschappers hebben daar met verschillende modellen aan gerekend. Het IPCC heeft uit al die publicaties een gemene deler gehaald (link) en met allerhande voorzichtigheden de zekerheid bepaald wat het meest aannemelijke getal is voor een 1,5 en 2,0 graden budget.

Foto: dmbosstone (cc)

Waardenafweging

, door

COLUMN - We zouden de kwetsbaren beschermen. Het klonk nobel: alsof wij ons eigen lichaam als menselijk schild rondom de zwakkeren zouden opwerpen. We zouden hen behoeden voor de ziekte die rondwaart. Het maakte ons allemaal een beetje een held.

Maar zoals dat vaker gaat met de heldenrol: die verveelde snel, zeker toen er geen applaus kwam. Verdorie, we verleenden jullie toch een gunst? Kun je het in ruil werkelijk niet opbrengen om ons eventjes dankbaar te zijn? Vlak daarna ging de heldenrol knellen: nu hadden we lang genoeg op jullie gelet, het was weer tijd voor onszelf.

Die kwetsbaren, daar hoor ik ook bij – want multiple sclerose; mijn immuunsysteem doet gek genoeg van zichzelf. Ook mijn kwieke vader hoort erbij, want 90. En mijn demente moeder. Maar ook mijn collega die een levertransplantatie heeft gehad, die kennis van nog geen 45 met suikerziekte. Het zoontje van een ex-collega: Down. De jongvolwassen zoon van een vriend: ernstige astma. De partner van een lieve vriend: hiv. De zus van een andere collega: kanker.

Voor ons is een besmetting met corona, en dus ook een besmetting van een intimus, intens veel gevaarlijker dan voor de gemiddelde medemens. (Hoewel ook die lelijk te pas kan komen: één op de tien mensen die ziek worden van het virus, krijgt te kampen met long covid en is nog maandenlang een vaatdoek.)

Quote du Jour

Quote du Jour | Niemand heeft kunnen bevroeden dat we het zo lang zouden moeten volhouden.

, door

Als we hadden geweten dat we een vol jaar in crisisstand zouden moeten staan, zou iedereen hebben gezegd: dat gaat niet, trekken we dat wel? Niemand heeft kunnen bevroeden dat we het zo lang zouden moeten volhouden.

Minister Hugo de Jonge in Trouw, 21 februari.

Heel merkwaardig, dit. In april vorig jaar verschenen er al volop wetenschappelijke artikelen waarin uiteengezet werd dat de coronacrisis op z’n minst een jaar zou duren, en waarschijnlijk veel en veel langer. Maar kennelijk is dit allemaal langs Hugo heen gegaan.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Kim Seng (cc)

Texaanse energieproblemen

, door

ANALYSE - In de eerste helft van februari werd Texas geteisterd door stevige winterstormen, die gepaard gingen met temperaturen tot 22 graden onder het vriespunt. Door de kou viel in delen van Texas de energievoorziening uit, zowel de elektriciteitsproductie als de gasproductie kwam in de problemen. Rechtse media, zoals Fox News, waren er als de kippen bij om de schuld aan stilvallende windmolens te geven. Terwijl anderen het stilvallen van gas-, kolen- en kerncentrales de schuld gaven. Inmiddels lopen er hoorzittingen en doemt een beter beeld van de Texaanse problemen op.

Situatie Texas

Texas is een van de grootste producenten van olie- en gas binnen de VS, en ook een van de grootste staten als het gaat om windenergie. Tegelijkertijd is het Texaanse elektriciteitsnetwerk nauwelijks verbonden met de elektriciteitsnetwerken van naburige staten. Door deze geringe verbondenheid van het elektriciteitsnetwerk ontloopt Texas federaal toezicht op het elektriciteitsnetwerk. Waardoor Texas een veel vrijere elektricteitsmarkt heeft dan andere staten. Ook is het toezicht op de elektriciteitsmarkt en de gasmarkt in Texas gescheiden.

Basis van het probleem

Texas had in 2011 al een keer te maken met extreme kou, maar lijkt daar onvoldoende van te hebben geleerd. Uit het verslag van de hoorzittingen die momenteel bezig zijn komt naar voren dat de vrije markt in combinatie met slechte afstemming tussen de toezichthouders van het elektriciteits- en gasnetwerk aan de basis van de problemen lagen. Het gasnetwerk en de maximale gasvraag is bepaald op basis van de piekvraag in de zomer voor koeling. De toezichthouder op de gasmarkt heeft geen rekening gehouden met de gelijktijdige vraag naar gas voor verwarming en voor elektriciteitsproductie. Ook is door de toezichthouders op de gas- en elektriciteitsmarkt geen rekening gehouden met de verbondenheid tussen de gas- en elektriciteitsmarkt in met name de wintermaanden. Hier lijkt zich de opdeling over verschillende toezichthouders te wreken.

Vorige Volgende