Gastauteur, auteur op Sargasso

De wooncrisis oplossen is óók de energietransitie versnellen

16 oktober 2021 , 12:00 , door Gastauteur

OPINIE - De woorden ‘wooncrisis’ en ‘energietransitie’ worden niet vaak in één zin gebruikt. Dat moet veranderen, stelt Nina de Haan.

In deze wooncrisis zou je bijna vergeten dat we onze woningen óók nog moeten verduurzamen, je bent immers al blij als je een huis hebt. Maar de stijgende prijzen voor gas en elektriciteit drukken ons met de neus op de feiten: we zaten al in de knel en als we geen haast maken met het verduurzamen van woningen wordt het nog erger.

Huurders in woon- en energiearmoede

De wooncrisis eist zijn tol: een groot deel van de bevolking is steeds meer geld kwijt aan huur of aan de aankoopsom van een koophuis. Terwijl huur- en koopprijzen van huizen oplopen, lopen ook de prijzen voor gas en elektra op en zo de maandelijkse lasten die mensen daaraan kwijt zijn. In een jaar tijd zijn de gasprijzen acht keer zo hoog geworden. Volgens Nibud komen honderdduizenden Nederlanders financieel in de knel door de gasprijsstijgingen. Naast toenemende ‘woonarmoede’ hebben Nederlanders dus ook te maken met toenemende energiearmoede.

De gevolgen van de energieprijsstijgingen blijven vaak zelfs verborgen, omdat mensen erop reageren door minder energie te gaan gebruiken om zo te voorkomen dat ze hun rekeningen niet meer kunnen betalen. Zij stoppen bijvoorbeeld met warm eten, warm douchen en de verwarming aanzetten. Zij zitten letterlijk in de kou – of in de hitte in de zomer. Hun wooncomfort holt achteruit en dit wordt niet direct gezien aan de kosten die ze daadwerkelijk betalen.

Foto: Iryna Kuchma (cc)

Een film uit Donetsk tegen het systeem

10 oktober 2021 , 12:00 , door Gastauteur

INTERVIEW - Een bijzondere film uit een bijzonder gebied. De art-house film ‘Zamysel’ is het eerste deel van een trilogie die van augustus 2016 tot december 2017 op verschillende locaties in de niet-erkende Volksrepubliek Donetsk werd opgenomen. Ardy Beld sprak Katerina Lasjina, de persvoorlichter van filmproducent Studio Donfilm over de film, de bouw van een studio en het leven in de Volksrepubliek.

‘Zamysel’ (het plan) gaat over een jongen die op zoek is naar antwoorden op belangrijke vragen. Hij komt terecht op een vreemde plaats waar zich gedachten bevinden. Hier vindt hij als vanzelf de ‘Hogere Laag’, de bovenwereld die alles daaronder bestuurt. De jongen ontmoet een gids die hem wegwijs maakt en die zelf een bron zoekt die hij wil “draaien” om de dingen daar beneden weer hun juiste plaats te geven. Hij is ervan overtuigd zo een einde te kunnen maken aan de kwelling van de mensen. De beide reizigers ontmoeten verschillende personages die allen op zoek zijn naar een betekenis. Ook is er sprake van een systeem ter wille waarvan alles moet wijken. De jongen wordt het voorwerp van een strijd tussen tegengestelde krachten en leert over gebeurtenissen die de wereld te wachten staan. In de verte doet de film denken aan ‘Stalker’ van Tarkovski. De acteurs zijn lokale muzikanten waarvan de meesten voor het eerst in een film optreden. Het geheel maakt desondanks een zeer professionele indruk en is een absolute aanrader voor alle liefhebbers van art house. Een film om over na te denken.

Foto: Cyril Wermers (cc)

Waarom we nu eindelijk massaal beter woonbeleid eisen

4 oktober 2021 , 08:00 , door Gastauteur

ACHTERGROND - Op zondag 12 september heeft de nieuwe woonbeweging zich op de kaart gezet. Tijdens het Woonprotest in Amsterdam spraken 15.000 demonstranten zich uit voor beter woonbeleid. Zij spraken zich uit tegen de wooncrisis met te hoge woningprijzen, te hoge huren en te veel onzekerheid voor huurders en kopers. De problemen stapelen zich al jaren op en steeds meer mensen lijden eronder. Het was dan ook wachten op een massaal protest. Een veel gestelde vraag is daarom: waarom werd er niet eerder massaal geprotesteerd tegen de wooncrisis? Nina de Haan legt het uit.

Een immense wooncrisis

Ondanks dat er de laatste tijd veel over de wooncrisis gesproken en geschreven wordt, is er nog geen algemeen gedeeld begrip van hoe de crisis precies is ontstaan, hoe deze stand houdt en hoe we het moeten oplossen.

Dat is wel begrijpelijk, want de wooncrisis is een gigantisch en complex probleem waarbij vele verschillende belangen een rol spelen. Het treft niet alleen alle mensen die lijden onder hoge woonlasten of precair wonen in de huursector en alle mensen die grote moeite hebben een huis te kopen vanwege hoge woningprijzen. Het treft zeer diverse belangen van grote groepen mensen en instanties We hebben het dan over alle eigenwoningbezitters, hun banken, alle woningbeleggers (inclusief onze pensioenfondsen), alle eigenaren van dure (bouw)grond zoals gemeenten, en groepen als woningcorporaties, projectontwikkelaars en bouwers. Deze gevestigde belangen maken het geen makkelijk probleem om te bespreken, laat staan op te lossen.

Foto: Steve Jurvetson (cc)

Het imagoprobleem van de vastgoedbelegger

11 september 2021 , 12:00 , door Gastauteur

OPINIE - Nina de Haan ziet problemen met vastgoedbeleggen. ‘De gevolgen zijn niet te overschatten.’

De vastgoedbelegger kampt sinds kort met een imagoprobleem. Nu de woonopstand goed op stoom komt, wordt beleggen in vastgoed aan alle kanten aangevallen én verdedigd.

Tot kort geleden was het beeld eenzijdiger. Toen werd ik online overspoeld door berichten van jonge mensen die me er zonder enige gêne van wilden overtuigen zo snel mogelijk te gaan beleggen in vastgoed. Want echt, het is niet moeilijk en met de juiste hulp (lees: die van hen) kan iedereen het! Wie slim is, belegt in vastgoed, zo luidt het credo.

Vastgoedbeleggen geeft je een stabiel ‘passief’ inkomen. Ik noem het zelf liever een onverdiend inkomen, omdat er wel degelijk iemand voor werkt. Namelijk de huurder die maandelijks klem zit door te hoge woonlasten of de koper die nog 30 jaar moet kromliggen voor een hypotheek.

Maar door dat buiten beschouwing te laten, wordt het beeld gecreëerd dat de rentenier slim is en de arbeider blijkbaar niet slim genoeg om zelf te gaan rentenieren. Het heeft echter weinig met slim zijn te maken, slechts met oud geld en beleid. Zij met vermogen kunnen beleggen in vastgoed, zij zonder vermogen zijn genoodzaakt te werken voor andermans rendement omdat ze nu eenmaal een huis nodig hebben. Op die manier vergroot beleggen de vermogensongelijkheid die er al was. Beleggen is geen hack om vermogen op te bouwen, want het fiscale systeem is bewust zo ingericht en het dient hen die al vermogen hebben.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Als zelfs de wetenschap niet in wetenschap gelooft

8 september 2021 , 08:00 , door Gastauteur

Recent nam een universitair docent aan de UvA ontslag wegens het coronabeleid van de universiteit. Ginny Mooy betoogt dat hij niet voor niets grote woorden en daden gebruikt.

“Nogal melodramatisch,” noemt een kennis – werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam – de recent verschenen publieke ontslagbrief van universitair docent Matt Cornell. De ontslagbrief werd gepubliceerd in Folia en kreeg veel aandacht in de landelijke kranten. Cornell nam ontslag uit protest tegen de volledige heropening van de universiteit, waarbij geen adequate voorzorgsmaatregelen tegen verspreiding worden genomen. Dat mijn kennis dit ‘melodramatisch’ noemt, vind ik geen verrassende reactie. Want het is nogal opzienbarend voor Nederland, dat iemand consequenties verbindt aan zijn ongenoegen over politieke beslissingen. Wij zeuren en klagen wel graag, en ook al heeft meer dan de helft van ons geen vertrouwen meer in het overheidsbeleid; als de overheid zegt dat die mondkap af kan, dan doen we dat. No questions asked. Daar mor je misschien wat over, zet een boos bericht op social media, je bent even flink verontwaardigd, maar dat is het dan wel. Cornell niet, die maakte een fors statement met zijn ontslag. En dat valt moeilijk.

“De GGD en het Outbreak Management Team, nota bene de experts die de regering adviseren, hebben geadviseerd om het hoger onderwijs voorlopig nog niet te heropenen. Door dat te negeren volgt de universiteit de lijn-Rutte, en niet het advies van Nederlandse of internationale experts op het gebied van volksgezondheid. De UvA wordt hierdoor medeplichtig aan de schandalige manier waarop dit kabinet deze crisis heeft aangepakt.”

MATT CORNELL, DOCENT AAN DE UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM IN AT5.NL

Foto: angus mcdiarmid (cc)

Jiddisch en antisemitisme

4 september 2021 , 08:00 , door Gastauteur

een gastbijdrage van Hugo Durieux

Enkele weken geleden heb ik tentamen Jiddisch 1 afgelegd aan Universiteit Antwerpen. Dat ik Jiddisch studeer, zou dat een uitdrukking zijn van mijn Joodsheid? Ik denk het niet.

Pew Research Center publiceerde niet lang geleden het rapport Jewish Americans in 2020. (Nou ja, eigenlijk gaat het alleen over Joden in de Verenigde Staten.) Pew’s vorige studie over het onderwerp dateert al van 2013, dus het weekblad Forward – Forverts (‘Jewish. Fearless. Since 1897.’) besteedde nogal wat ruimte – vanuit verschillende perspectieven – aan het nieuwe verslag. Aan Rukhl Schaechter, de editor van het magazine, viel vooral op dat Pew geen aandacht had besteed aan de mogelijke rol van Jiddisch in de constructie van Joodse identiteit in de VS vandaag: ‘What the new Pew study missed by not asking about Yiddish’ (of voor wie Jiddisch leest):

אַ שאָד וואָס די נײַע „פּיו־שטודיע‟ האָט נישט געשטעלט פֿראַגעס וועגן ייִדיש).

Schaechter verbaast zich erover dat in het nieuwe onderzoek – net als in het vorige trouwens – meer dan de helft van de vragen over Joodse identiteit gaan over religieuze aspecten, terwijl slechts één op de vijf Joden aangeeft dat religie heel belangrijk is in hun leven. (Van volwassenen in het algemeen in de VS schijnt 41% religie bijzonder belangrijk te vinden.)

Foto: Baudouin (cc)

Klaver, stop met weggooien van GroenLinks

28 augustus 2021 , 08:00 , door Gastauteur

Vandaag komen de leden van PvdA en GroenLinks bijeen om het over de kabinetsformatie te hebben, met name over de samenwerking tussen de twee partijen. Huub Bellemakers, partijbaron en fractievolger van GroenLinks Nijmegen doet mede namens Selcuk Akinci een oproep aan Jesse Klaver.

Van bovenaf zo’n samenwerking pushen is echt ongehoord. Je stelt je eigen partijen voor een voldongen feit. Het gooit onze eigen groene ideologie overboord, je staat helemaal niet sterker tegenover Rutte en leidt electoraal nergens toe.

In de zucht naar regeringsdeelname dreigen Jesse Klaver en Lilianne Ploumen hun eigen partijen voor de trein te gooien. Met hun voorstel de onderhandelingen als één fractie te voeren, proberen ze de leden van beide partijen op te zadelen met een voldongen feit.

Een mandaat voor deze stap ontbreekt ten ene male. Nooit heeft het congres van één van deze partijen zich uitgesproken voor zo’n verregaande vorm van samenwerking. En ook de kiezer heeft in maart van dit jaar een keuze gemaakt voor één specifieke partij en niet voor een gecombineerde lijst. Met zijn fusiedrang geeft Klaver blijk van onbegrip of zelfs minachting ten aanzien van de groene ideologie en van zijn kiezers.

Groene ideologie is fundamenteel anders dan de sociaaldemocratie. De sociaaldemocratie komt van oudsher op voor economisch achtergestelde groepen in de samenleving. Duurzaamheid werd lange tijd beschouwd als luxe-onderwerp. Groenen kijken veel breder naar ongelijkheid. Emancipatie, eerlijke verhoudingen tussen landen en rekening houden met de belangen van toekomstige generaties zijn kernaspecten van duurzaamheidsdenken. Niet voor niets staat GroenLinks traditioneel in de linkerbovenhoek van het politieke spectrum: links en progressief.

Foto: NATO North Atlantic Treaty Organization (cc)

Nederland vertrekt in stijl uit Afghanistan

21 augustus 2021 , 08:00 , door Gastauteur

Een gastbijdrage van Daan Ficheroux.

Je moet onze Ank Bijleveld één ding nageven. Als je net 20 jaar ‘nation building’ zo volledig en zo abrupt in elkaar hebt zien storten, is er veel lef voor nodig om op te merken dat je het Afghaanse volk hebt laten zien “dat het anders kan”. Maar gezien het feit dat onze Minister van Defensie vrolijk naar de film ging terwijl er nog niets geregeld was om honderden Afghanen die met ons samengewerkt hebben in veiligheid te brengen, is een betere uitleg voor haar uitspraken dat het lot van de Afghaanse bevolking haar gewoonweg niets interesseert. Wat dat betreft is Bijleveld de juiste persoon om onze aftocht te begeleiden, want voor de machthebbers in het Westen konden de Afghanen de afgelopen decennia vaak letterlijk doodvallen.

Jimmy Carter en Ronald Reagan trokken zich het lot van Afghanistan bepaald niet aan toen ze het land vanaf 1979 lieten vollopen met wapens, geld en Jihadisten om de Sovjet-Unie het leven zuur te maken. Het was George W. Bush ook al worst wat er met de Afghaanse bevolking zou gebeuren toen hij op jacht was naar Osama Bin Laden. Al-Qaeda kwam overigens voort uit de hierboven genoemde ‘Jihad’ tegen de Sovjet-Unie, maar dat terzijde. De Taliban was bereid geweest om Bin Laden aan een neutraal land naar keuze uit te leveren om berecht te worden, maar de Amerikanen wilden hier niets van weten. Dus vielen Amerikaanse bommen op steden en op mensen die niks met 9/11 te maken gehad hadden. Na een paar weken hopeloze strijd gaf de Taliban zich over, maar de VS negeerde dit totaal en bleef Afghanistan bestoken. Hierbij werkte Bush samen met een groep Afghaanse krijgsheren die onder de bevolking net zo gevreesd waren als de Taliban en al even weinig ophadden met de rechten van vrouwen. Enkele van deze krijgsheren hadden tot het einde belangrijke posten in de regering.

Foto: Stefano Pollio via Unsplash

Kijk uit voor het verschrikkelijke wokespook!

11 augustus 2021 , 08:00 , door Gastauteur

Columnisten schreeuwden de afgelopen week om het luidst over hoe gevaarlijk en eng ‘woke’ eigenlijk is. Wouter Louwerens legt uit dat dat nergens op slaat.

Als we (vooral) rechtse opiniemakers en politici mogen geloven waart er een groot gevaar door Nederland: ‘woke’, oftewel ‘wokeness’. Het schijnt zo te zijn dat we ernstig bedreigd worden door een eng fenomeen dat is komen overwaaien uit Amerika. Maar klopt dat wel? En wat is dat woke nou eigenlijk?

Het begrip woke komt uit Amerika en is slang voor awake; wakker dus. Er bestaat geen eenduidige definitie van het begrip. En in tegenstelling tot wat veel tegenstanders beweren bestaat er al helemaal niet zoiets als een woke-ideologie of woke-beweging. Wie beweert van wel mag haar aanwijzen.

Dat betekent niet dat er geen historische context van het begrip bestaat. Zo had je vanaf 1860 de ‘Wide Awakes’, een jongerenorganisatie van de Republikeinse partij van Lincoln, een beweging met als belangrijke speerpunten arbeidersrechten en de afschaffing van de slavernij. Later, in de 20e eeuw, werd het begrip woke populair gemaakt door popmuziek en de mensenrechtenbewegingen in opeenvolgende decennia. Het stond vooral voor waakzaamheid en bewustzijn betreffende het grote racismeprobleem in de VS.

Foto: Jernej Furman (cc)

Boeksamenvatting | Pandemocratie (Schinkel, 2021)

10 augustus 2021 , 08:00 , door Gastauteur

In april 2021 kwam het boek Pandemocratie van Willem Schinkel uit. In het boek legt Schinkel uit hoe onze economie ziektes als corona veroorzaakt en legt hij uit dat je voor de enige goede corona-aanpak de economie moet veranderen. Omdat ik het belangrijk vind dat deze boodschap door iedereen kan worden gelezen en begrepen, leg ik in dit artikel zijn argumenten uit.

Kapitalisme en neoliberalisme

Om Schinkels kritiek te begrijpen, moeten we eerst helder hebben wat de situatie is. In onze kapitalistische economie worden goederen en diensten over mensen verdeeld door de vrije markt. Iedereen moet producten of diensten kunnen maken en verkopen als er vraag naar is van andere mensen. Iemand die een stoel kan maken, kan zijn stoel verkopen aan mensen die een stoel nodig hebben, maar die niet zelf kunnen maken. Het idee van vraag en aanbod mag niet te veel regels hebben volgens het kapitalisme. Iedereen moet bijvoorbeeld een bedrijf kunnen starten en zijn stoel kunnen verkopen voor de prijs die zij willen. Op deze manier verdienen mensen hun geld dat zij dan weer kunnen gebruiken om spullen van andere mensen te kopen. Zo blijft de economie groeien, en zouden uiteindelijk zoveel mogelijk mensen een goed leven leiden. Het neoliberalisme is een vorm van kapitalisme waarin vooral de vrijheid van ieder mens als individu centraal staat. Het komt erop neer dat ieder mens verantwoordelijkheid heeft om het beste uit zijn leven te halen. Dit kwam ook vaak terug in het coronabeleid: Mark Rutte en Hugo de Jonge benadrukten vaak dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen om het coronavirus niet te laten verspreiden.

Foto: Polygon Realty Limited (cc)

Steun voor Wit-Russische atlete

5 augustus 2021 , 12:00 , door Gastauteur

INTERVIEW - Ardy Beld sprak met Vadim Krivosjejev van het Wit-Russische Fonds voor Sportieve Solidariteit. Deze organisatie van dissidente sporters steunde de atlete Kristina Timanovskaja bij haar asielaanvraag in Polen nadat ze tijdens de Olympische Spelen in Tokio een conflict kreeg met de leiding van haar team. De 24-jarige Wit-Russische atlete Kristina Timanovskaja (in de Wit-Russische versie: Kristina Tsimanoeskaja) nam op de Olympische Zomerspelen in Tokio voor haar land deel aan de 100 en 200 meter hardlopen. Nadat twee andere atleten wegens onvoldoende dopingmonsters niet mochten deelnemen aan de 4×400m estafette, meldde de hoofdtrainer haar aan voor dit onderdeel. Op 30 juli plaatste Timanovskaja op haar Instagram een video waarin ze verklaarde furieus te zijn over de aanmelding voor een discipline waar ze nog nooit voor had getraind. Ze bekritiseerde de leiding van het Wit-Russische team dat volgens haar probeerde slordig werk recht te zetten ten koste van de atleten. Kort daarop had ze de video alweer verwijderd. In een later bericht verklaarde ze zeker te hebben meegedaan als men haar maar van tevoren had ingelicht.

Op 1 augustus schorste de Wit-Russische delegatie Timanovskaja van verdere deelname aan de Olympische Spelen ‘wegens haar emotionele en psychologische toestand’. De hoofdtrainer had haar laten weten dat de kwestie ‘niet door het Ministerie van Sport, maar op een hoger niveau’ was beslist. Twee medewerkers van het nationale team begeleidden haar nog dezelfde dag naar het vliegveld waar ze op een vlucht naar Istanboel zou worden gezet. Vandaar uit zou ze dan naar Wit-Rusland terug moeten keren. Er werd echter ruchtbaarheid aan de zaak gegeven en op de luchthaven riep de atlete de hulp in van de Japanse politie. Eveneens gaf ze te kennen politiek asiel in Duitsland of Oostenrijk aan te willen vragen. Uiteindelijk vroeg de atlete op 2 augustus asiel aan bij de Poolse ambassade in Japan waar ze vrijwel direct een visum ontving. Van daaruit is ze later vertrokken naar Oostenrijk. Haar man Arseni Zdanevitsj kon Wit-Rusland tijdig verlaten en bevindt zich inmiddels in Kiev. Wel zouden haar ouders bezoek hebben gehad van de politie.

Recensie Zomergasten met Robert Vermeiren

2 augustus 2021 , 03:01 , door Gastauteur

RECENSIE - Hopeloos staat ze aan de kant, het kleine meisje, te wachten tot haar vader terugkomt. Hij komt niet terug. Het meisje fietst weg. Maar komt weer terug, kijkend naar het water. De maanden verstrijken, de jaren verstrijken. Het meisje krijgt een relatie, een gezin, het landschap verandert. Het meisje wordt oud. Maar haar vader komt niet terug en het gemis, dat met de jaren blijft, wordt pijnlijk duidelijk.

De animatie ‘Father and daughter’ van Michael Dudok de Wit is een van de indrukwekkende filmfragmenten die Robert Vermeiren uitgekozen heeft en is, zoals tijdens het hele interview, een metafoor voor zijn eigen leven.

De kinder- en jeugdpsychiater zíet jongeren, hij hoort ze en is geïnteresseerd in het verháál van de jongere. Hij weigert ze dan ook consequent ‘cliënt’ te noemen.

Het eerste fragment dat Robert laat zien, is een optreden van dj Avicii met het nummer ‘Wake me up’, als eerbetoon aan alle jongeren die het in coronatijd zo moeilijk hebben.

Uit onderzoek blijkt dat juist jongeren in coronatijd vast lopen en dat is te verklaren, aldus Vermeiren. In de puberteit ben je op zoek naar jouw beeld van de wereld, naar wie jij bent in verhouding tot de ander, naar hoe de ander op jou reageert. Dat doe je door interactie met de ander en als dat wegvalt, krijg je een vertekend wereldbeeld. Dat jongeren door ‘Dansen met Jansen’ dan ook massaal naar feesten gingen, is niets anders dan een logisch gevolg van de fase waarin zij zitten. En dat kun je niemand anders kwalijk nemen dan de regering, die hiertoe opriep. Zo, die zit. Heel rustig, beheerst, onderbouwd.