Redacteur bij Sargasso: P.J. Cokema

P.J. Cokema is het pseudoniem van Peter de Jonge. Hoewel geen fervent voorstander van pseudoniemen, toch deze internet-identiteit aangenomen, omdat er erg veel Peter de Jonges op het world wide web te vinden zijn.

Tot juli 2018 werkzaam geweest in de dak- en thuislozenopvang. Blogt sinds 9 januari 2006 op zijn eigen website Peterspagina (voorheen Codes, keuzes en maakbaarheid). Onder het pseudoniem P.J. Cokema voegde hij zich in 2008 als gastlogger bij GeenCommentaar, waar hij in mei 2011 toetrad tot de vaste groep redacteurs.

Na de fusie met Sargasso verzorgde hij sinds oktober 2011 de wekelijkse rubriek Kunst op Zondag, nu nog 1 tot 2 keer per maand. Daarnaast zijn binnenlands bestuur en de gezondheidszorg de belangrijkste aandachtsgebieden voor zijn artikelen.

Tevens initiatiefnemer van de Blogparel (tot 2014), de blogprijs voor stukjes die lezers eerst doen lachen en vervolgens tot nadenken stemmen.

Foto: Ivan Radic (cc)

Prinsjesdag – nattigheid

21 september 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - Vandaag kijken we naar Prinsjesdag, een spel dat al nat was, nog voor het begonnen is. Dat zit zo:

Van de vele tradities die gezamenlijk Prinsjesdag vormen (het koffertje, de hoedjes, de troonrede, etc.) werden de Prinsjesdagstukken vroeger dan ooit gelekt. Waardoor de traditionele vermaning van de Kamervoorzitter ook wat eerder naar het kabinet werd gestuurd.

Het lekken van de Prinsjesdagstukken kwam tot 1992 “vrijwel jaarlijks voor, maar wordt minder dan nu als problematisch ervaren” (rapport Commissie Prinsjesdagstukken, januari 2010). Voor zover wij kunnen nagaan werd er in ieder geval vanaf 2003 wel jaarlijks gelekt. Wellicht een gevolg van de carrièreswitch die Frist Wester maakte. Hij gaf zijn baan bij fractievoorlichting van het CDA (en persoonlijk voorlichter van Elco Brinkman) op nadat het CDA een smadelijk verlies leed en kabinet Kok I de macht overnam. Frits Wester koos het hazenpad richting RTL Nieuws.

Na het rapport van de Commissie Prinsjesdagstukken, werd onder Rutte I besloten de Miljoenennota en andere Prinsjesdagstukken op de vrijdag vóór Prinsjesdag openbaar te maken. Sinds 2014 worden de stukken op de vrijdag voor Prinsjesdag aan de leden van de Eerste en Tweede Kamer verstrekt. Onder embargo, dus de pers mag er dan nog niets van weten.

Foto: Greg Pietersma (cc)

Kunst op Zondag | Parafernalia

19 september 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Eind augustus werd door veilinghuis Zwiggelaar Auctions de privéverzameling van Tjeerd Deelstra geveild. De voormalige TU-docent en bouwkundige, oprichter van Urban (The International Institute for the Urban Environment), had van alles en nog wat over ‘tegenkunst’ (van vnl. Fluxus en Provo) verzameld en wilde daar op zijn oude dag nu eens van af.

Het pronkstuk van zijn verzameling is ‘Tjeerd Deelstra’s tripbook’. In 1974 bezocht hij Fluxus-kunstenaars tijdens een reis door Amerika en Japan. Hij kocht een zwart notitieboekje en vroeg de kunstenaars iets aan dat boekje toe te voegen. Tjeerd Deelstra kwam thuis met een boekje volgepropt met “teennagels, niet-geïdentificeerde vloeistoffen op een gezouten vis, een batterij, plastic vlieg, tak, metalen vork en oordopjes”. Om slechts een deel van de inhoud te vermelden.

Tjeerd Deelstra’s tripbook – 1974.

Zo kreeg hij een baardhaar van Geoff Hendricks (1931 – 2018), bekend als de ‘wolkensmid’ omdat hij wolkenluchten verwerkte in zijn schilderijen, objecten, installaties en performances. In Deelstra’s boekje zit ook een door Hendricks geschonken postzegel (This is not a Cloud). Meer over Geoff Henricks in deze In Memoriam.

Verder bevatte dit ´Gesamtkunstwerk´ wat schaamhaar van celliste Charlotte Moorman en wat eelt van Fluxus-oprichter George Maciunas van wie we hier de compositie ‘Piano piece No. 13’ vertoonden (uitgevoerd door Sonic Youth).

Foto: Amaury Laporte (cc)

Kunst op Zondag | voor piano

5 september 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Laatst vermeldde een van onze muziekredacteuren een oude opname waarin ‘een bloemstukje op de piano’ voorkwam. De gewaardeerde collega had niet door dat die vaas met bloemen een citaat was.

Of de muzikanten het zo bedoeld hadden, of dat het een grapje van de regisseur was, geen idee, maar hier werd ‘Piano piece – A vase of flowers on (to) a piano’ van George Brecht geciteerd. U ziet hier een uitvoering uit 2013 in het destijds failliet gegane NASA (New Art Space Amsterdam). De video kunt u bij 4 minuten wel uitzetten, want dan volgt een warboel omdat men blijkbaar de tecbniek niet onder controle heeft.

Het is ook jammer dat men het nodig achtte enige tekst en uitleg over George Brecht er doorheen te moeten ratelen. Er is helaas geen enkele uitvoering zonder bijgaand commentaar te vinden.

George Brecht verdiende zijn dagelijks brood bij farmaceuten als Pfizer (!) en Johnson & Johnson, maar is bovenal bekend als een van de eerste Fluxuskunstenaars. Fluxus was een experimentele beweging, opgericht door George Maciunas, sterk beïnvloed door de ideeën van John Cage.

Cage schreef de vermaarde stiltecompositie 4’33”en wordt tevens geroemd als de ‘godfather’ van de geprepareerde piano. Zijn eerste stuk voor geprepareerde piano: Bacchanale (1940).

Closing Time | This Town Ain’t Big Enough for Both of Us

3 september 2021 , 21:00 , door P.J. Cokema

Gisteren bejubelde Karin Spaink een jeugdtriomf. Van het loon van haar eerste vakantiebaantje kocht ze een lp: Kimono My House, van de Sparks. De band van de broertjes Ron en Russel Mael. Van de lp Kimono My House (1974) het eerste nummer, tevens het hitje dat The Sparks ermee scoorde: This Town Ain’t Big Enough for Both of Us.

Geen idee waar het momenteel te ziens is (in de Nederlandse bioscopen staat het aangekondigd voor april volgend jaar), maar ga zeker kijken naar de door Karin Spaink warm aanbevolen documentaire The Sparks Brothers .

Closing Time | Mikis Theodorakis

2 september 2021 , 21:16 , door P.J. Cokema

Mikis Theodroakis overleden.

Hiervoven ziet u Theodorakis als dirigent met Maria Franatouri, die wel de ambasadrice van Theodorakis’ werk mag gelden.

Ze zingt hier acht nummers. Het derde lied is Asma Asmaton (Song of Songs,in het Nederland bekend als ‘Hooglied’) uit de Mauthausen Cyclus.

Hij laat een omvangrijk oeuvre na en is vooral bekend van werk waarin de Griekse volksmuziek in doorklinkt. Vermaard om de ‘Sirtaki’ uit de film ‘Zorba, de Griek’.

Foto: Sleestak (cc)

Reality? Het is de schuld van fiction

1 september 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Waarom denken sommige mensen dat achter de werkelijkheid de meest fantastische surrealiteit schuilt? Dat, hooggeëerd publiek, is de schuld van fictie.

Ik kwam op dat idee toen uit het stof van Sargasso’s archief een rubriek opdwarrelde, die precies tien jaar geleden ophield te bestaan. Woensdag 31 augustus 2011 stopte Victor (a.k.a.pokeythecat) met de Wondere Woensdagmiddag, een wekelijkse rubriek “met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland”.

De serie begon in 2007 met een stukje over “een idee dat dusdanig bizar was dat het tot dan toe alleen in SF-werk voorkwam”. En “de relatie tussen wetenschap en science fiction”, schreef Victor, “bleef niet alleen hem, maar veel uitvinders en onderzoekers fascineren”.

Voilà! Zowel voor- als tegenstanders van wetenschap zouden kunnen denken: ‘zie je wel, science is fiction’. De voorstanders menen dat uit fantasie een betere wereld kan worden geschapen. De tegenstanders zien er monsterachtige uitvindingen in, die van de mens roboteske zombies maken.
Om maar wat te noemen: Van Jules Verne naar de hedendaagse realiteit was al een kleine stap, van nu naar een Stars Wars-achtige toekomst is dichterbij dan we willen weten.

De bewijzen? In tachtig dagen de wereld rond met trein en stoomboot? Achterhaald! Het kan tegenwoordig in 56 dagen met de trein. Maar, teleurstelling, de aanbieder speelt vals. Het laatste stukje gaat per vliegtuig!

Foto: © Tweede Kamer Plenair zaal tijdelijke Tweede Kamer

Kabinetsformatie – zetels tellen

30 augustus 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Rutte kan tevreden zijn. Met ingang van morgen wordt een volgend record op zijn conto geschreven: Rutte III is opgeklommen tot nummer drie in de top-3 van langstzittende demissionaire kabinetten. Nog acht dagen en hij stijgt hij naar de tweede plaats.

Blijft de impasse in de kabinetsformatie nog een ruime zes weken duren, dan haalt Rutte III de gouden medaille in deze illustere top drie. Maar dat zal toch niet waar worden?

Tot nu doet de inhoud er niet toe bij de kabinetsformatie. Er wordt mistig gedaan over iets als “geen linkse wolk”, maar qua visie hebben we nog niets gehoord. Daar doen we dan even aan mee door te kijken naar welke combinaties op een meerderheid in beide Kamers kunnen rekenen.

Eerst maar eens de optie ‘re-animeren Rutte III’. Dus VVD, D66, CDA en ChristenUnie. Een niet al te riante meerderheid in de Tweede Kamer (78 zetels), maar een minderheid in de Eerste Kamer (32 zetels).

De nu veelbesproken optie van VVD, D66, CDA met PvdA en GroenLinks haalt wel in beide Kamers een meerderheid: 90 zetels in de Tweede Kamer, 42 in de Eerste Kamer.
Rutte vindt dat een iets te grote ‘linkse wolk’. Soms formuleert hij dat anders als ‘da’s één partij teveel voor een stabiele coalitie’. Maar deze optie geeft geen meerderheid in de Eerste Kamer.

Foto: CC NY foto Ministerie van Defensie.

Goed nieuws bij slecht nieuws

27 augustus 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Naast het beroerde nieuws over de situatie in Afghanistan en de toestanden op het vliegveld in Kabul, is er ook wat goed te melden. Want zo gaat dat als de nood hoog is. Op een paar honderd aangeschoten en sensatiezoekende Harskampers na, bieden door heel Nederland mensen hun hulp aan voor de Afghaanse evacués.

De hulp is zelfs zo omvangrijk dat het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) en het Rode Kruis twee dagen gelden al opriepen geen spullen meer te doneren.

De opvanglocaties hebben op dit moment (bron COA) een totale capaciteit voor 2.500 mensen. Verdeeld over de locaties Zoutkamp (450), Zeist (350), Ede (850), Heumensoord (450) en Amsterdam (400).

Het lijkt er op dat de met spoed opgezette noodopvang ruim voldoende is voor he aantal mensen dat door Defensie uit Kabul is weg gehaald (ruim 1760). Dat zijn er overigens wat meer dan de 1250 mensen die zich hebben aangemeld om door Nederland geëvacueerd te worden (volgens een opgave die de plaatsvervangend secretaris-generaal van Buitenlandse Zaken deed tijdens de technische briefing in de Tweede Kamer, 25 augustus).

Het goede nieuws is dus dat er vrij vlot noodopvang van de grond kan komen en veel Nederlanders hulp willen bieden. En zo te zien met een capaciteit voor meer evacués dan tot nu toe uit Kabul zijn opgehaald. Dat is dan weer erg triest voor de mensen die achter moesten blijven omdat Amerika het wel welletjes vond.

Foto: -JvL- (cc)

(Geen) Nieuws kabinetsformatie

24 augustus 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - Het demissionaire kabinet verdient rust, vindt u niet? Al was het alleen maar om verdere brokken te voorkomen. Want zo langzamerhand moeten Rutte en zijn assistenten nu toch wel helemaal uitgeput zijn?

Ga maar na: De coronacrisis (gezondheid én economie) is echt nog niet voorbij. In korte tijd kwam daar nog eens bij de overstromingen in Limburg en Brabant en nu de Afghanistancrisis. En of de afhandeling van deze crisissen al geen hoofdpijn genoeg bezorgen moet het kabinet ook nog een paar lopende migrainedossiers afhandelen: de kindertoeslagaffaire en de klimaatcrisis.

Oh wacht, vergeet ik bijna nog een probleemdossier: de kabinetsformatie. Het kán bijna niet anders of de betrokken bewindslieden/onderhandelaars gaan door oververmoeidheid fouten maken.

Tweede Kamer grijp in! Dat het u niets lijkt te interesseren dat er wordt door geregeerd terwijl u nog op vakantie bent, is tot daar aan toe. Maar verlos die arme demissionairen uit hun lijden. Dat kan op twee manieren:
1. Ze worden vrijgesteld van de formatie-onderhandelingen zodat ze in alle betrekkelijke rust hun demissionaire werk kunnen uitvoeren of
2. Het kabinet wordt vervangen door een groep deskundigen die de lopende zaken gaan waarnemen. Zo krijgen Rutte, Kaag en Hoekstra de handen en hoofden vrij voor de kabinetsformatie.

Zomergasten 2021 met Hans Klok

22 augustus 2021 , 15:41 , door P.J. Cokema

Enig gevoel voor cynische humor kan de redactie van Zomergasten niet worden ontzegd. De serie begon dit jaar met een act die als variéténummer in een circus niet had misstaan: het meisje in de kliko bij Floris van Alkemade. De serie eindigt met Hans Klok. Hij “heeft veel kennis van het variété en kan hier gedreven over vertellen” (lezen we in de vijf redenen om vanavond te gaan kijken).

Hans Klok is illusionist. Goochelaar die sneller is dan onze ogen. In de eerste vijf uitzendingen liep er continu een rode draad tussen het programma en de ‘toestand in de wereld’. Met duiding en hoop. Zou de Zomergastenredactie de serie nu willen afsluiten met de boodschap dat alles illusie is?

Janine Abbring zal die vraag niet aan haar gast stellen. Zijn keuzes voor het programma zijn leidend:

Natuurlijk focus ik speciaal op mijn vak; het illusionisme, de magie. Een eerbetoon aan al die artiesten die ooit wereldberoemd waren, maar nu vergeten dreigen te worden. Er zijn zoveel prachtige beelden bewaard gebleven. Ieder tijdsgewricht vraagt om zijn eigen soort entertainment.

Verwacht dus geen politieke of sociaal-maatschappelijke statements van Hans Klok. Hij is Penn of Teller niet. Het Amerikaanse goochelaarsduo steekt hun politieke opvattingen niet onder stoelen of banken. Ze zijn lid van het Cato Institute, een libertaire denktank gefinancierd door de oerconservatieve Koch-broers.

Schimmige formatie

17 augustus 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - De Tweede Kamer onderbreekt haar zomerreces om morgen met het kabinet te debatteren over de recente ontwikkelingen in Afghanistan en over de ontwikkelingen rondom het coronavirus.

Er ontbreekt nog een belangrijk onderwerp op de agenda: de kabinetsformatie. In een brief van 11 augustus heeft PVV fractievoorzitter Wilders daar wel om gevraagd, maar een meerderheid van de Tweede Kamer wil zo’n debat pas voeren als het eindverslag van informateur Hamer op tafel ligt.

Op de website van de Tweede Kamer is de brief van Wilders niet te vinden. Wel een brief van de Kamervoorzitter aan mevrouw Hamer. De voorzitter verzoekt mevrouw Hamer “de Kamer te berichten over de stand van zaken van de kabinetsformatie en daarbij aandacht te besteden aan de planning en zo mogelijk uw verwachting van het verdere verloop van het proces.”

Waar kunnen we de stemmingsuitslag vinden waaruit blijkt dat een meerderheid pas een debat wil als het eindverslag er is? Welke meerderheid is dat?

Er is geen stemming geweest zoals we dat gewend zijn, want de Tweede Kamer is immers op reces. Dus moet dat ‘meerderheidsbesluit’ op een andere manier tot stand zijn gekomen. Mogelijk heeft de voorzitter alle fractievoorzitters gebeld (of gemaild)en de stemming gepeild.

Zomergasten 2021 met Alfred Birney

15 augustus 2021 , 15:00 , door P.J. Cokema

Al vanaf de eerste Zomergastenuitzending lopen er lijntjes met de actualiteit. Ook vanavond weer: zouden er enige overeenkomsten zijn tussen het overheidsbeleid ten aanzien van de Afghaanse tolken nu en dat ten tijde van ‘De tolk van Java’?

In de vijfde aflevering van VPRO’s Zomergasten is schrijver Alfred Birney te gast. Zijn vader was in dienst van het KNIL (Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger) en was ook tolk voor de Britten die de Indonesische nationalisten bestreden.

In de roman ‘De tolk van Java’ (gelauwerd met de Libris Literatuur Prijs) beschrijft Birney hoe ellendig de opvoeding (of niet-opvoeding) door een getraumatiseerde vader kan verlopen. Persoonlijk leed als eerste overeenkomst. Dat zal vandaag, de dag van de Nationale Indië Herdenking, door meer hoofden spoken.

De wijze waarop de Nederlandse overheid haar verantwoordlijkheden invult is overeenkomst twee. Tot op vandaag kan de Indische gemeenschap daar over meepraten en is nog steeds niet alles erkend en geregeld (o.a. de backpay-kwestie).

Natuurlijk, er zijn verschillen tussen Indonesië toen en Afghanistan nu. Maar het zal toch niet zo zijn dat de overeenkomst is dat de overheid mensen die in haar dienst werkten in de steek laat? Wellicht komt dat vanavond aan de orde.