Grenzen aan misbruik

Onder de naam ‘Earth Commission’ publiceerde een groep van 51 wetenschappers uit zestien landen afgelopen woensdag het rapport ‘Safe and just Earth System Boundaries’. Onder leiding van Johan Rockström (Zweden), Joyeeta Gupta (Nederland) en Qin Dahe (China) brachten de wetenschappers vijf biofysische systemen in kaart, die bepalend zijn voor de kwaliteit van (het leven op) de aarde. Ze stelden waarden op waarbinnen de aarde, en dus de mensen, goed gedijen. Overschrijding van die waarden lijdt tot onherstelbare schade. Planetaire grenzen Het idee om veilige grenzen te bepalen voor natuurkundige, biologische en ecologische processen is niet nieuw. In 2009 kwamen Johan Rockström en 28 andere wetenschappers al met het rapport ‘A safe operating space for humanity’. Daarin stelden ze ‘planetaire grenzen’ vast, waarbinnen negen biofysische systemen moeten blijven om een gezonde planeet te houden. Dat idee werd onder andere door econome Kate Raworth overgenomen in haar concept van de Donut economie. De conclusie in 2009 was dat bij drie van de negen onderling verbonden planetaire grenzen al kritieke overschrijdingen plaats vinden. Op gebied van klimaatverandering, gebruik van meststoffen en verlies van biodiversiteit staat het er slecht voor. [caption id="attachment_345148" align="aligncenter" width="347"] Grafiek A safe operating space for humanity 2009[/caption] Veilig en rechtvaardige grenzen In het nu uitgebrachte rapport beperken de onderzoekers zich tot vijf systemen: klimaat, biodiversiteit, water, meststoffen en luchtkwaliteit. Bij de eerste vier zijn de veilige grenzen al overschreden. In het rapport stellen de onderzoekers de grenzen wat scherper vast. Een ‘veilige grens’ is misschien niet genoeg om zeker te zijn dat onherstelbare schade vermeden kan worden. Dus heeft men nu ook gekeken welke grenzen gesteld moeten worden om fatale gevolgen te voorkomen. Voorbeeld: bij een stijging van 1,5 °C bestaat een kans dat meerdere klimaatomslagpunten voorkomen worden. Dat noemen de wetenschappers de veilige grens (safe), die nog niet is overschreden. Uit het persbericht: Veilige grenzen zorgen voor stabiele en veerkrachtige omstandigheden op aarde en gebruiken een interglaciaal Holoceen-achtig aardsysteem dat functioneert als referentiepunt voor een gezonde planeet. Een stabiele en veerkrachtige aarde wordt gedomineerd door uitgebalanceerde terugkoppelingen die verstoringen bufferen en dempen. De allernieuwste wetenschap op het gebied van klimaatomslagpunten vormt een belangrijke bewijslijn om veilige grenzen te stellen. Bij een stijging van 1° C wordt ‘hoge blootstelling aan aanzienlijke schade door klimaatverandering’ voorkomen. Dat noemt men een ‘rechtvaardige grens’ (just). Die grens wordt al overschreden bij 1,2°C. Vanaf dat punt is er geen weg terug meer. Rechtvaardige grenzen minimaliseren de blootstelling van de mens aan aanzienlijke schade. De Commissie definieert significante schade als: wijdverbreide, ernstige existentiële of onomkeerbare negatieve gevolgen voor landen, gemeenschappen en individuen door systeemverandering op aarde, zoals verlies van mensenlevens, middelen van bestaan ​​of inkomen, ontheemding, verlies van voedsel, water of voedingszekerheid, chronische ziekte, letsel of ondervoeding. Cijfers en consequenties De onderzoekers plaatsen twee belangrijke disclaimers. De eerste betreft de data: Er zijn veel onzekerheden en beperkingen in deze rechtvaardigheidsanalyse. Gebrek aan voldoende gegevens over mensen, gemeenschappen en landen wereldwijd die schade hebben geleden door biofysische degradatie is een belangrijke beperking. Disclaimer nummer twee, een nog belangrijker voorbehoud is dat men niet wil uitweiden over waarom het moeilijk is om toegangsproblemen het hoofd te bieden zonder onze bestuurssystemen te transformeren Hiermee bedoelt men dat bepaalde groepen mensen (de ‘minder bedeelden’) slecht tot geen ‘toegang’ hebben tot bijvoorbeeld goed water of  schone lucht. In de disclaimer stelt men dus impliciet dat er wat aan overheidsbesturen zal moeten veranderen om daar verbetering in te krijgen. Anders gezegd: de onderzoekers weten wel hoe ziek de aarde is. Maar ze reiken ons geen ideeën aan over welke ‘nieuwe bestuurscultuur’ het misbruik van veilige planetaire grenzen kan stoppen.

Door: Foto: Grafiek Safe and just Earth System Boundaries. Earth Commission 2023, via Nature.

Closing Time | Songs of Disappearance

Op Australian Frog Calls hoor je precies dat: de roep van Australische kikkers, en meer specifiek de roep van 43 soorten die met uitsterven worden bedreigd. Songs of Disappearance maakt met dit nummer en bijbehorend album de diversiteit van deze soorten direct hoorbaar en benadrukt wat er op het spel staat als we geen actie ondernemen. De Australische kikkers worden in hun voortbestaan bedreigd door habitatverlies, ziektes en klimaatverandering.

Foto: caroline_says (cc)

Hoe we een tweede ‘silent spring’ kunnen voorkomen

Bijna 60 jaar na het verschijnen van Silent Spring luiden experts nog steeds de noodklok over het afnemen van de biodiversiteit en uitsterven van soorten. Terwijl de oplossing er al lang ligt.

Er heerste een verontrustende, doodse stilte. De vogels, waar waren ze gebleven? De voedertafels in de tuinen bleven onbezocht. De weinige vogels die nog gezien werden, waren stervende, trilden en konden niet vliegen. Het was een lente zonder lentestemmen.

In haar befaamde boek Silent Spring schetst biologe Rachel Carson een stadje in de toekomst, waar alle vogels zijn verdwenen door het grootschalige gebruik van chemische middelen. Het boek komt uit in 1962 en slaat in als een bom. Als één van de eersten toont ze aan hoe een enkele chemische stof een heel ecosysteem kan verwoesten, met dodelijke gevolgen voor planten en dieren. Milieukundige dr. Jerry van Dijk (UU): “Ik kon het boek niet in één keer doorlezen. Als ecoloog houd ik me bezig met biodiversiteit en de invloed van dit soort stoffen daarop. En als je dit boek leest met de kennis van nu… ik kreeg er buikpijn van.” In zijn lezing ‘Silent Spring‘ laat hij zien waarom Carsons boek iconisch was, en dat we desalniettemin weinig lijken te hebben geleerd. “De oplossingen zijn er wel, maar we gebruiken ze niet.”

Foto: Johan Wieland (cc)

Verboden bijengif in Westland nog steeds tussen de kassen

NIEUWS - Persbericht: Bijengif imidacloprid vergiftigt het slootwater tussen de kassen

Sinds april 2018 is het gebruik van het bestrijdingsmiddel imidacloprid verboden in open teelten. Toch werd imidacloprid in 2019 nog in alle meetpunten van het hoogheemraadschap Delfland aangetroffen boven de toegestane norm. De Algemene Waterschapspartij wil dat de vervuiler betaalt en pleit voor een toeslag op de waterschapsbelasting voor de glastuinbouw.

Imidacloprid, dat verkocht wordt onder de naam Admire, is uiterst effectief. Elk insect dat zijn snuit in een blad prikt, gaat er onherroepelijk aan. Imidacloprid breekt maar heel langzaam af. Zo langzaam, dat de tomatenplanten aan het einde van het groeiseizoen niet op de composthoop mogen maar bij het chemisch afval moeten.

Imidacloprid veroorzaakt blijvende beschadiging van het zenuwstelsel van insecten. Bijen en hommels, die met imidacloprid in aanraking zijn geweest, kunnen de weg naar de korf niet meer terug vinden en gaan onherroepelijk dood. “Imidacloprid is het DDT van onze tijd”, zegt Anne Van Hagen van de Algemene Waterschapspartij. “En een drama voor de biodiversiteit.”

Boven de norm

Van Hagen verwacht dat imidacloprid in de toekomst wordt aangewezen als een Zeer Zorgwekkende Stof (ZZS). Hoe eerder de sector gaat zoeken naar vervangende middelen met minder milieuschade, hoe kleiner de kans dat zij straks voor het blok wordt gezet.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Quote du Jour | Trends for conservation

Medicine is about health. So is conservation. And as with medicine, the trends for conservation in this century are looking bright. We are re-enriching some ecosystems we once depleted and slowing the depletion of others. Before I explain how we are doing that, let me spell out how exaggerated the focus on extinction has become and how it distorts the public perception of conservation.

Ecoloog en natuurbeschermer Steward Brand laakt de alarmistische berichtgeving over massa-uitsterven van de soorten. Volgens Brand is dat schromelijk overdreven, en hij illustreert aan de hand van tal van voorbeelden waarom.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Het is tijd voor wolven in de Oostvaardersplassen

In de Oostvaardersplassen ontbreken de grote jagers. De gevolgen zijn bekend: een landschap dat veel wegheeft van een bombardementszone en massaal sterven van de grazers in slechte winters.

Het belang van grote jagers (toppredators) als de wolf wordt uitgelegd in bijgaand filmpje over Yellowstone. Het filmpje zelf is wat kort door de bocht (laat hete bronnen zien als het over riviervalleien gaat), maar er achter zit een groeiende hoeveelheid wetenschap waaruit blijkt hoe belangrijk grote jagers zijn voor biodiversiteit en landschap.

Vara’s Vroege Vogels hoofdredacteur distantieert zich van beschermde houtsnip verschalkende DWDD collega’s

In De Wereld Draait Door werd gisteravond een beschermde vogelsoort, te weten een houtsnip, bereid en opgegeten. Chefkok Kranenborg bekende daarbij ook dat hij ooit illegaal houtsnippen had ingevoerd vanuit Schotland in de buik van een dode ree. Zonder enige kritische vraag te stellen verschalkte presentator Matthijs van Nieuwkerk het vogeltje (om precies te zijn: hij zoog de hersenen uit de gespleten schedel). Tafeldame Claudia de Breij (vegetariër) at niet mee, maar bracht enkel een paar keer een viezig “ieuw” uit.

Dossier: Wildlife Crime

De illegale handel in beschermde diersoorten loopt de spuigaten uit. Jetske van den Elsen en WNF-Wereldteamlid Harm Edens duiken in de wereld van ‘wildlife crime’. Op Schiphol wordt een smokkelaar met levende vogeltjes op zijn lijf aangehouden en een wildlife crime expert van WNF legt uit hoe omvangrijk de illegale handel in beschermde diersoorten op dit moment is.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende