Afgezien van het feit dat we een regering hebben die bezig is om ons, net als alle geesteswetenschappers, het werk zo goed als onmogelijk te maken, zijn het gouden tijden voor de taalwetenschap. In de politiek telt de daad niet meer, het woord regeert: de grootste partij van Nederland kent geen concrete wapenfeiten, enkel grote woorden over anderen. Hoe word je zo populair met niets anders dan beledigingen, halve waarheden en onzin? Ook dit fenomeen valt natuurlijk binnen het domein van de taalwetenschap. Drie Leidse taalkundigen publiceerden deze week een boek over de kracht van taal in het openbare leven, met een bijzondere invalshoek: de verdedigingsstrategieën van politici en andere publieke figuren na controversiële uitspraken. Van ‘Dat heb ik nooit gezegd’, via ‘Het is uit de context gehaald’ en ‘Ik was dronken’ tot ‘Moet je horen wie het zegt!’ Prioriteiten Het boek imponeert alleen al door de overvloed aan voorbeelden. Het telt 320 pagina’s, waarin de voorbeelden over elkaar heen buitelen: van Akwasi, die op de Dam riep dat hij ‘een Zwarte Piet hoogstpersoonlijk op zijn gezicht zou slaan’ en later verklaarde dat dit geen oproep tot geweld kon zijn omdat Zwarte Piet niet bestaat, tot PVV-Kamerlid Raymond de Roon, die over Recep Erdoǧan zei: ‘Nu komt de islamitische aap uit de mouw’ en vervolgens stelde dat hij slechts een bestaande uitdrukking gebruikte. Zelfs uit dit jaar zijn er tal van voorbeelden opgenomen: Fleur Agema, die haar uitspraak over ‘islamisering in de zorg’ verdedigde door te zeggen dat ze deze als Kamerlid had gedaan, niet als minister. Mart Smeets, die in het voorjaar ontkende ooit een jonge vrouwelijke medewerker te hebben geïntimideerd, of in ieder geval zei dat hij zich dat niet kon herinneren en dat hij ‘zo iemand niet was’. Mona Keizer, die op tv over Eric van der Burg vroeg: ‘heeft hij ze wel allemaal op een rijtje?’ en later verklaarde dat ze bedoelde dat hij zijn prioriteiten op orde moest brengen. Inspirerend De stortvloed aan voorbeelden maakt vrolijk, vooral omdat de schrijvers de vier hoofdtypen van verdediging helder uiteenzetten en laten zien dat alle voorbeelden in het schema passen. Juist dát is het bevredigende aan de taalwetenschap. In het dagelijks leven lijkt iedereen maar wat te zeggen, maar bij nadere analyse past het allemaal binnen een eenvoudig model. Je zou kunnen stellen dat het wordt bewezen door zorgvuldig gekozen voorbeelden, maar de hoeveelheid en actualiteit ervan suggereren toch overtuigingskracht. En zo hebben we na lezing van dit boek toch weer wat meer begrepen van het menselijk taalgebruik, van de menselijke natuur. Tegelijkertijd ontbreekt één type reactie op kritiek in het boek: de strategie die Wilders vaak toepast. ‘Double down’, zoals dat wordt genoemd. Als mensen boos worden omdat je hebt gezegd dat Halsema het land uit ‘mag’, excuseer je je niet, maar zet je het juist nog krachtiger aan: ze faciliteert antisemitisme, ze moet ontslagen worden. Je voegt er zelfs expliciet aan toe dat je zelf bepaalt wat je zegt. Het is een vorm van tegenaanval die ontkent dat er überhaupt iets mis is met je woorden. Inspirerend boek, Maar zo bedoelde ik het niet! Nu al zin in de volgende uitglijer van een publieke figuur. Ronny Boogaart, Henrike Jansen, Maarten van Leeuwen. Maar zo bedoelde ik het niet! Hoe we recht praten wat krom is!. Thomas Rap, 2024
Herrie, maar lekkere herrie, zo zou ik The Velveteers omschrijven. Ze hebben goed naar hun voorgangers in de jaren ’70 en ’90 geluisterd, zo te horen.
Geven ze zelf ook toe, maar de Velveteers willen niet klinken als een band uit het verleden. “Ons doel is altijd geweest om te klinken als een mix van alles”.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
RECENSIE - Tim ’s Jongers heeft een boek geschreven waarin hij, zoals de titel al verklapt, dingen over armoede vertelt en waarbij hij zich specifiek richt tot het niet arme deel van de bevolking. Voor degenen die ’s Jongers niet kennen: hij is een Belgisch wetenschapper en publicist, die in Nederland onderzoek deed naar armoede bij onder andere de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving. Hij is bekend bij het grote publiek als columnist bij onder andere De Volkskrant en De Correspondent, en door zijn eerdere boek Beledigende Broccoli. Momenteel is hij directeur van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA.
Om te beginnen bij het begin: ’s Jongers heeft een uitermate leesbaar boek geschreven. Hoewel het onderwerp zwaar en bij tijd en wijlen schrijnend is, is de schrijfstijl dermate vlot dat je blijft lezen. ’s Jongers is zelf opgegroeid in armoede. Hij maakt van dat gegeven zeker geen ‘armoede peepshow’, zoals hij het zelf verwoordt (p13), maar zet het sporadisch en (daardoor?) zeer effectief in om zaken te illustreren. Het deed me een beetje denken aan de boeken van Geert Mak, die bij het beschrijven van grote lijnen in de geschiedenis ze door middel van een anekdote tot leven brengt.
Op het eerste gezicht is dit een idyllisch plaatje. Een vrouw, in een uitgestrekt grasveld in Maine in de herfst. Maar onder de oppervlakte schuilt een verhaal van leed en doorzettingsvermogen.
Andrew Wyeth (1917-2009) is een van de bekendere schilders in de Amerikaanse realistische school. Zijn bijna fotorealistische werken roepen nog altijd bewondering op. Zo schrijft portretschilder Eduardo Fernandes over zijn eerbiedwaardige collega:
[Wyeths] werk heeft een mystieke kwaliteit die ik erg aangrijpend vind. Ik geloof dat hij een wonderbaar cinematisch oog had, dat een verhaal vertelt van stilte en ruimte, van tijd die voorbijgaat, en van leven en dood zelf.
Christina’s World is wellicht het beroemdste schilderij van Wyeth. Een pastoraal plaatje, dat een schijnbaar jonge vrouw halfliggend in een landschap toont. De compositie en kleuren geven het landschapsgezicht een mysterieuze sfeer, die zowel licht onheilspellend aandoet als nostalgie wekt.
Het doet denken aan idyllische voorstellingen zoals we die wel vaker voorkomen in de schilderkunst, zo’n jonge vrouw, liggend in een veld in de buitenlucht. Wanneer we beter kijken zien de handen er echter knoestig uit. En de kleur van haar vlees oogt ook niet zo gezond.
Wyeth schildert hier dan ook een vrouw met een progressieve spierziekte, die er de voorkeur aan gaf om over de grond te kruipen boven het gebruik van een rolstoel. Anna Christina Olson was een buurtgenote rond het zomerverblijf van Wyeth en diens vrouw, en de schilder maakte verscheidene portretten van haar. Ze was ook een stuk ouder dan de vrouw lijkt op het schilderij: Wyeth liet zijn eigen, jongere vrouw poseren voor het werk.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Jonathan Bree is een singer-songwriter uit Nieuw-Zeeland die per ongeluk doorbrak met dit nummer, dat inmiddels 35 miljoen weergaven op Youtube heeft.
Voor het concept van Spandex maskers en een jaren ’60-sfeer lijkt de regisseur leentjebuur te hebben gespeeld bij Sia’s Cheap Thrills.
ANALYSE - door Bram van Gendt
PVV-woordvoerder mobiliteit en infrastructuur, Hidde Heutink (PVV), wil dat de NS zich beperkt tot zijn primaire taak: het vervoeren van mensen. De PVV denkt daarmee onder andere de fikse prijsstijgingen te kunnen tegengaan. Vooral de vergroening van de NS-gebouwen is voor de PVV een doorn in het oog. Terwijl de NS de prijzen laat stijgen en mensen in overvolle wagons vervoert, wordt er geïnvesteerd in het vergroenen van de stations. Ook andere nevenactiviteiten zouden moeten worden afgestoten, zoals horecagelegenheden. De PVV vindt het bovendien schandalig dat de NS geld spendeert aan het onderhoud van historische monumenten.
De NS heeft als doel gesteld 2.500-5.000 vierkante meter te vergroenen, en hiervoor is een ecoloog aangesteld om dit in goede banen te leiden. Als ik de tarieven opzoek voor het aanleggen van groendaken, dan kost dit ongeveer 75-150 euro per vierkante meter. Voor het vergroenen van de openbare ruimte (bijvoorbeeld de aanleg van bloemenmengsels) kost het 9,50-45 euro per vierkante meter. Wanneer je de salariskosten van de ecoloog (50.000-70.000 euro) en de onderhoudskosten voor deze vergroening meerekent, kom je op jaarbasis nog niet eens aan een miljoen euro aan kosten. Maar dan heb ik slechts de kosten meegenomen; de vergroening heeft ook maatschappelijke en financiële baten. De aanleg van groendaken zorgt ervoor dat energiekosten bijvoorbeeld gedrukt kunnen worden en daarnaast vangt dat extra groen ook een bepaalde hoeveelheid CO2 op. Het is bovendien niet zo dat dit een enorme kostenpost is waarmee je prijsverlagingen kunt realiseren: de totale kosten van de NS bedragen circa 4 miljard euro, 1 miljoen euro voor vergroening zou dus slechts 0,025% van de totale kosten uitmaken.
In Moldavië wordt op 20 oktober tegelijk met de presidentsverkiezingen een referendum gehouden over de aansluiting van het land bij de EU. Voor de campagne over het referendum is de partij van oligarch Ilan Shor uitgesloten van deelname . Shor opereert via Telegram vanuit Moskou waar hij verblijft nadat hij veroordeeld was tot 15 jaar gevangenisstraf wegens ontvreemding van een miljoen dollar uit Moldavische banken. Nu biedt hij iedereen geld die voor hem stemmen ronselt tegen het EU-lidmaatschap. Het Europees Parlement stemde deze week met overgrote meerderheid voor een resolutie waarin Rusland wordt opgeroepen de onafhankelijkheid van Moldavië te respecteren en te stoppen met politieke inmenging.
Ilan Shor die zowel in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk als de EU op de sanctielijst staat, werd aanvankelijk tot 7,5 jaar veroordeeld vanwege de Grand Theft. Nadat hij een tijdje onder huisarrest had doorgebracht, vluchtte hij in 2019 naar zijn geboorteland Israël, waar hij tot 2024 woonde. Momenteel woont hij in Rusland, waar hij dit jaar het staatsburgerschap kreeg. In Moldavië is zijn straf in 2023 verhoogd tot 15 jaar. Nu doet het voormalige parlementslid verwoede pogingen om Moldavië weer in het Russische kamp te krijgen. Hij heeft daarvoor contacten met maar liefst vier pro-Russische partijen. Dat zijn eigen partij door de Kiescommissie is geschrapt van de lijst van voor het referendum toegelaten politieke partijen komt omdat ze niet de vereiste documenten heeft geleverd.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Ik heb er hier al wel eens eerder op gewezen, maar Juliette Lewis is niet enkel een verdienstelijk actrice. Ze kan ook nog een overtuigend potje rocken.
Nouhad Haddad (geb. 1934) is een Libanese zangeres van Aramese afkomst en een van de beroemdste zangeressen van het Midden-Oosten. Ze heeft tientallen miljoenen platen verkocht en kreeg de medaille van het Legioen van Eer van de Franse president Macron.
Hier bezingt ze haar geboortestad, Beiroet.
Tori Amos staat natuurlijk bekend om haar introspectieve, dromerig-romantische pianoballades maar zo nu en dan […] ze zich aan een upbeat dansnummer, dat in de niet zou misstaan.
In deze bootleg combineert ze Bouncing off Clouds (American Doll Posse, 2007) met een refrein uit Reindeer King (Native Invader, 2017) en dat leidt tot een opzwepende apotheose.