Dood aan Bob Vylan (of de Israëlische strijdkrachten)!

Het Britse duo Bob Vylan ligt momenteel onder vuur. In tegenstelling tot Gaza niet letterlijk natuurlijk, en ook niet vanwege het misbruiken van auto-tune of wangedrag op backstage fruitbuffetten, maar vanwege een maatschappijkritische uitspraak tijdens hun optreden op Glastonbury: "Death to the Israeli Defense Force." Bam. Duidelijk. Boos. Mening. En dus: aanleiding voor een onderzoek én een reeks annuleringen. Want, stel je voor, iemand spreekt zich uit tegen een leger dat al maanden de lijst van aangetoonde oorlogsmisdaden aanvoert alsof het de Top 40 is. Moreel kompas met losse schroeven De BBC, die het optreden live uitzond, betreurt inmiddels dat ze niet tijdig de stekker uit de uitzending hebben getrokken. Niet omdat het IDF deze week weer een school platbombardeerde, daar kun je als staatsomroep natuurlijk niet elke dag op reageren, anders blijf je 24/7 bezig, maar omdat iemand durfde uit te spreken dat het misschien niet zo’n goed idee is om een leger dat zich aan collectieve bestraffing, etnische zuivering en willekeurige luchtaanvallen schuldig maakt, met rust te laten. In de redactieburelen moeten ze het druk hebben gehad. “Hebben we beelden van verminkte kinderen uit Rafah?” “Ja, maar die hebben we al twee weken niet meer laten zien, mensen klikken of zappen dan weg.” “Oké, maar dat statement van Bob Vylan, daar moeten we wél op reageren.”  “Goed idee! Dat is pas écht grensoverschrijdend.” Doodwensen: fout, tenzij... Even voor de goede orde: ja, "dood aan..." is geen gezellig kampvuurliedje. Het is retorisch zwaar geschut, dat snijdt, schuurt, en bij de gemiddelde NRC-lezer onmiddellijk leidt tot verslikking in de quinoa. Maar laten we wel wezen. Wanneer Israëlische ministers letterlijk spreken over het "uitroeien" van Gaza. Praten over het "vernietigen van menselijke dieren". Wanneer individuele soldaten in het openbaar roepen dat ze zin hebben om Palestijnen te gaan doden. Wanneer er tienduizenden kinderen dood zijn. Dan is een uitspraak als die van Bob Vylan niet schokkend, maar een logisch gevolg van jarenlange morele erosie. En bovendien: Bob Vylan wenst geen mensen dood. Ze roepen niet op tot geweld tegen burgers, soldaten of Israëli’s in het algemeen. Ze wensen een instituut dat op industriële schaal burgerdoelen bestookt en daar structureel mee wegkomt dood. De Israëlische strijdkrachten zijn geen willekeurige groep mensen; ze vormen een georganiseerde staatsactor, die optreedt namens een regering en met belastinggeld oorlog voert. Een dergelijke entiteit bekritiseren, ook fel en confronterend, is politieke expressie, geen oproep tot een lynchpartij. Maar goed. In het Westen blijkt een doodswens aan een trigger happy raketbrigade dus kwetsender dan het feit dat diezelfde brigade flats, ziekenhuizen en vluchtelingenkampen in puin legt. Prioriteiten. De hypocrisie van het Westen: een greatest hits-compilatie Wat Bob Vylan zegt, is onparlementair, 'onvergeeflijk' maar bovenal ongemakkelijk waar. En dat kunnen we natuurlijk niet hebben in een mediacultuur waarin we mensen het liefst op de vingers tikken voor de toon, zolang de inhoud maar vooral niet besproken hoeft te worden. We leven in een wereld waarin de wens tot beëindiging van een bloedbad onderdrukt wordt. Niet omdat het bloedbad zelf controversieel is, maar omdat de gevestigde Westerse orde wordt verstoord en mensen dat te confronterend vinden om onder ogen te zien. “Zeg wat je wilt, zolang het niets betekent. Of als je zo nodig iets moet zeggen, heb het dan niet over over onszelf.” Dat is de ware boodschap van Glastonbury anno 2025. En dat je door censuur en passant de kant kiest van de agressor lijkt ook tot weinig mensen door te dringen. Samenvattend Oorlogsmisdaden? Geen probleem. Genocide? Vervelend, maar geopolitiek complex, dus kritiek erop werken we weg. Een punkband die “dood aan de daders” roept? ONACCEPTABEL. Misschien moet Bob Vylan de volgende keer gewoon “een genuanceerde discussie” wensen aan het Israëlische leger. Dat werkt altijd goed bij mensen die net een ziekenhuis met de grond gelijk hebben gemaakt. Ondertussen heeft de band Gogol Bordello Bob Vylan uit het voorprogramma gegooid. Officieel vanwege "logistieke redenen". In werkelijkheid is het waarschijnlijker dat het ging het om bedreigingen na hun Glastonbury-optreden. De vrijheid van meningsuiting blijkt immers vooral gereserveerd voor wie beleefd knikt en zich nergens echt over uitspreekt. Positieve noot Maar ik wil afsluiten met een positieve noot: in Nederland blijven de optredens van Bob Vylan (vooralsnog) gewoon overeind. In zalen als Paradiso, Doornroosje en 013 zijn ze niet langer het voorafje van een wereldmuziekcircus met accordeon, maar gepromoveerd tot de hoofdschotel zelf. De muziek die bedoeld was om de zaal op te warmen, mag nu de tent afbreken - geweldloos uiteraard. En van poppodia die op die manier pal staan voor principes, daar word ik dan wel weer blij van.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Federico Scarionati on Unsplash

Power to the People? Hoe AI die droom ondermijnt

“Power to the people!”: een veelgehoorde leus bij demonstraties, ik hoorde het de afgelopen periode onder andere bij de Rode Lijn-demonstraties. Het is ook een leus die al decennia relevant is, en om eerlijk te zijn schiet het nog niet heel erg op. In de basis is het is een pleidooi voor democratisering van kennis, middelen en macht en lang werd door velen geroepen dat technologie dit zou brengen, het zou de grote gelijkmaker zijn. Het internet democratiseerde informatie. Sociale media gaven een stem aan wie geen podium had. De smartphone veranderde iedereen in een journalist, een activist, of iemand met, op zijn minst een beetje, invloed.

Maar de geschiedenis laat zich niet zo makkelijk temmen. Elke uitvinding die de massa belooft te bevrijden, blijkt op termijn ook een nieuw soort concentratie van macht te faciliteren. En zo staan we nu, met kunstmatige intelligentie, weer op een kruispunt. De meeste mensen kijken naar ChatGPT of Midjourney en zien een handig speeltje, een efficiëntiebooster of op zijn meest een bedreiging voor hun baan. Of aan de andere kant van het spectrum, kunstmatig intelligente robots die de mensheid zullen vernietigen. Maar niet iedereen stelt de vraag wat het betekent dat AI straks niet collectief bestuurd wordt, maar in handen komt van een relatief kleine groep mensen, soms letterlijk een enkeling.

Foto: Ahmed Abu Hameeda on Unsplash

Nobelprijs voor de Vrede: de hypocrisie is weer begonnen

Je kunt de klok erop gelijkzetten: zodra het kwik in het Westen boven de 25 graden stijgt en iedereen langzaam in de vakantieroes glijdt, kruipt er weer een nominatie voor de Nobelprijs voor de Vrede uit een geopolitieke kruipruimte waarvan je wenste dat niemand hem ooit had geopend. Dit jaar: Donald J. Trump, nogmaals voorgedragen. En wie gunt hem dat eerbetoon? Niemand minder dan zijn oude genocidale vriend en partner in diplomatieke dissonantie, Benjamin Netanyahu.

Waar Trump de prijs in 2020 nog misliep mag hij het nu nog een keer proberen. Toen gaf het comité de prijs toch liever aan het Wereldvoedselprogramma, want honger is apolitiek. Of nou ja, wás apolitiek, totdat Israël het dit jaar als wapen inzette om Gaza etnisch te zuiveren. Op zijn palmares kan de Trumptator in spe inmiddels nog meer ‘vredesinitiatieven’ bijschrijven, zoals het inzetten van het leger tegen burgers in eigen land en het terugbrengen van internationale diplomatie tot de drie letters W, T en F.

Maar voor wie dacht dat de Nobelprijs voor de Vrede ooit écht bedoeld was om vrede te belonen: mwah. De geschiedenis laat een ander patroon zien. De prijs wordt al decennia gebruikt om niet-westerse landen de les te lezen. Denk aan de Dalai Lama (China: foei!), Malala Yousafzai (Pakistan: kijk, zo moet het!), en Liu Xiaobo (China opnieuw: we menen het echt hoor!). De boodschap is steevast: “Zie, dit is wat fatsoenlijk gedrag is. Leer ervan, barbaren.”

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | Noir c’est noir

Johnny Hallyday was het alias van Jean-Philippe Smet, zoon van een Belgische immigrant. Hallyday werd een rockzanger in de stijl van Elvis Presley, verhuisde tijdelijk naar Nashville om een plaat op te nemen in de hoop een carrière in de VS op te starten.

Dat lukte niet echt, maar in Frankrijk werd hij wel degelijk wereldberoemd.

Foto: Matt Brown (cc)

Moderne klimaatontkenning

COLUMN - een gastbijdrage van Jelle de Graaf [*]

Er was een tijd dat klimaatontkenning nog makkelijk ter herkennen was. Das war einmal. Nu de klimaatcrisis steeds zichtbaarder is, is de fossiele industrie overgestapt op andere tactieken. Dus hoe ziet hedendaagse klimaatontkenning eruit?

“Klimaatverandering bestaat niet”

Hoewel de klassieke klimaatontkenner steeds zeldzamer wordt, bestaat die nog wel. Zo reageerde PVV-minister Madlener na de overstromingen in Valencia, waar honderden doden vielen, door te stellen dat je de overstromingen “niet zo één-twee-drie” kan koppelen aan het klimaat. Zelfs extreemrechtse partijen als de PVV richten zich tegenwoordig echter vooral op hoe we met het klimaat moeten omgaan, en niet op het ontkennen dat er iets gaande is.

“Het mag vooral niks kosten”

Dit is het op de (uiterst) rechtse flank dominante verhaal gaat. Ja, er is (mogelijk) iets gaande met het klimaat, maar we moeten er vooral geen geld in steken want dat is slecht voor DE BURGER. Dit is een heel geniepig narratief omdat het, zonder dit te benoemen, een op consumenten gerichte aanpak van de klimaatcrisis suggereert die de grote vervuilers buiten schot laat en gewone mensen enorm afschrikt.

“We hebben de industrie nodig”

Closing Time | I Don’t Know Why

HOA is een Koreaanse band uit Seoel die doet denken aan de rock-&-roll-bandjes uit de jaren ’60. Sommige luisteraars vergelijken ze zelfs met de vroege Beatles.

Teveel eer, maar het klinkt in elk geval beter dan veel van de meuk die vandaag wordt uitgebracht.

Live: Israël bombardeert ministerie van Defensie Syrië

In hoofdstuk 382.421 in de serie ‘hoe onderhoud je goede banden met je buurlanden’ mengt Israël zich nu ook actief in een conflict tussen druzen en soennitische bedoeïenen in Syrië. Het geweld tussen beide groepen escaleerde afgelopen zondag, waarna de Syrische overheid troepen stuurde. Die Syrische troepen leken (deels) partij te kiezen voor de bedoeïenen. Israël en de druzen zien elkaar als bondgenoten.

Het bombarderen van het ministerie van Defensie zal vast het probleem oplossen en geen andere problemen creëren.

Closing Time | Love in a Trashcan

The Raveonettes zijn een Deens duo die zich specialiseren in een combinatie van noise- en surfrock. Afgelopen jaar brachten ze hun tiende studio-album uit.

Love in a Trashcan komt echter van een eerdere plaat: Pretty in Black (2005).

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende