Misschien wel het grootste monument dat de mensheid de afgelopen decennia heeft opgericht, vergelijkbaar met de middeleeuwse kathedralen: Wikipedia. Het is vermoedelijk de omvangrijkste encyclopedie die er ooit is samengesteld, en dat in een groot aantal talen, waaronder een aantal minderheidstalen. Het is doorgaans een zeer betrouwbare kennisbron. En het wordt vrijwel geheel gedragen door vrijwilligers. Het internet is inmiddels meer dan dertig jaar geleden oud – in ieder geval als publieke dienst, het bestond al langer op universiteiten en in het leger – en Wikipedia is misschien wel de plek die de oorspronkelijke idealen van het internet het meest zichtbaar heeft waargemaakt: dat de mensheid vrijelijk informatie kon delen, dat alles wat iemand wist voor andere mensen óók beschikbaar zou zijn, en wel gratis. Eindelijk leek kennis haar bestemming te vinden. De betaalmuur moest nog worden uitgevonden. (Was er maar een online museum waar je kon ronddwalen alsof het weer 1995 was—iets zoals de Wayback Machine, maar dan interactief en compleet.) Oorlog Er valt van alles aan te merken op de Wikipedia, en op de organisatie, en er zijn allerlei enorme twisten geweest op dat medium, maar het heeft altijd zijn integriteit behouden. Alle informatie is voor iedereen toegankelijk, en zonder reclame. De inkomsten komen van donateurs, dus van gebruikers, die net zo goed lezers als schrijvers kunnen zijn. De opzet vereist een specifiek idee van wat ‘waar’ is, namelijk wat elders in een betrouwbare bron gepubliceerd is (dat betekent bijvoorbeeld dat je niet je eigen onderzoek kunt publiceren op Wikipedia, hoe goed ook: het moet eerst elders staan en dan kun je het citeren). De duistere kapitalistische krachten die nu gaandeweg ook de overheden van allerlei landen in hun macht krijgen via de route van radicaal-rechts, hebben dit altijd met lede ogen aangezien: dat de mensen samen zouden bepalen wat er waar is, in plaats dat de kleptocraten het zouden mogen zeggen, dat is een onverdraaglijke gedachte. Het is niet voor niets dat Elon Musk de oorlog aan Wikipedia heeft verklaard. In de gaten Niet voor niets, maar wel heel gevaarlijk, gezien de enorme macht die Musk inmiddels heeft, en de grote onverschilligheid van veel mensen voor dit soort zaken. Er zijn nog altijd academici die gratis werken voor Musk door te posten op zijn website X.com, terwijl ze nooit zouden overwegen om hun kennis of tijd te investeren in een collectief project zoals Wikipedia. Het voelt voor veel mensen, geloof ik aan, alsof het internet inmiddels niet meer van ‘ons’ is, maar veilig in handen moet zijn van het grote geld: Mark Zuckerberg kan buigen voor autocraten wat hij wil, heel veel mensen zullen toch eerder hun overwegingen op Facebook plaatsen dan op een eigen website. Ik geef onmiddellijk toe dat ik misschien ben blijven hangen in de jaren 90, het idealisme van die jaren, de gedachte dat de mensheid alleen vooruit komt door kennis te delen, het idee dat het internet ons aller leven zou kunnen verrijken, doordat we kennis zouden kunnen maken met allerlei interessante ideeën, en niet alleen de wezenloze complottheorieën die nu voor ‘kritisch denken’ doorgaan. Laten we daarom Wikipedia in de gaten houden, en het koesteren. Doneren aan Wikipedia kan hier
Daft Punk had een gave om melancholie op te roepen met elektronische muziek en synthetische violen. Hier met de inmiddels grotendeels vergeten liedjesschrijver, zanger en muziekproducent Paul Williams.
Ook knap: het Franse duo wist met weinig woorden diepgang te suggereren. Laat de invulling maar aan het publiek over.
Home, hold onIf love is the answeryou’re home…
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
ANALYSE - Donderdag zal de Tweede Kamer het debat vervolgen over de invoering van een bindend, correctief referendum. Dat vereist een grondwetswijziging, en moet in daarom steun krijgen van tweederde van de Tweede Kamer en tweederde van de Eerste Kamer. Dat wordt spannend: die meerderheid lijkt mogelijk, maar is niet vanzelfsprekend. Een analyse van Tom van der Meer, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.
Het debat over de invoering van het referendum heeft een heel lange en kronkelende geschiedenis. Er is onder partijen en zeker onder kiezers over het algemeen een meerderheid. Maar omdat de Nederlandse grondwet lastig te wijzigen is, was er bij pogingen tot nu toe een blokkerende minderheid. Over de geschiedenis van de pogingen tot invoering van het bindend correctief referendum, en de daadwerkelijke invoering en afschaffing van het niet-bindende referendum (2016-2018) heb ik met Kristof Jacobs en Charlotte Wagenaar een artikel geschreven. Die geschiedenis toont het belang van sleutelpartijen en coalitieonderhandelingen voor stappen rond de invoering en intrekking van het referendum.
Tussen 2016 en 2018 had Nederland een niet-bindend referendum, dat tweemaal werd toegepast: in 2016 een referendum over het Associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne, en in 2018 over de Wet inlichten- en veiligheidsdiensten. Politicologen hebben uitvoerig onderzoek gedaan naar die ervaringen, wat leidde tot twee publieksrapporten. Ook hebben we op StukRoodVlees en elders gerapporteerd over die onderzoeken. Zo blijkt het referendum ondanks veelgehoorde aannames níét vooral aantrekkelijk voor tegenstemmers, maar hebben voorstanders een grotere neiging om te stemmen. Zowel in 2016 als in 2018 waren zij echter met minder. Een andere studie toont dat de stemkeuze van kiezers zich gedurende de campagne steeds meer laat leiden door hun voorkeurspartij, en dat inhoudelijke argumenten steeds meer samenhangen met stemkeus. Weer een andere studie toont in hoeverre het verlies bij een referendum ook leidt tot verlies aan steun voor het instrument van het referendum zelf.
Sinds 7 januari woeden er stevige bosbranden in Los Angeles. Inmiddels hebben wetenschappers aangetoond dat de krachtigere wind, hogere temperatuur en drogere omstandigheden toe zijn te schrijven aan klimaatverandering. Hoewel klimaatverandering de branden niet heeft aangestoken, heeft door mensen veroorzaakte klimaatverandering wel de omstandigheden geschapen waarin de branden tot de huidige catastrofe kunnen uitgroeien. De belangrijkste oorzaak van door mensen veroorzaakte klimaatverandering is verbranden van fossiele brandstoffen. De belangrijkste oplossing is dan ook om zo snel mogelijk over te schakelen op CO2-vrije of -arme energiebronnen.
De onderzoekers van ClimaMeter, een van de samenwerkingsverbanden dat attributie onderzoek doet naar de samenhang tussen extreem weer en klimaatverandering, komen tot de conclusie dat de natuurbranden in Los Angeles versterkt zijn door klimaatverandering. De meteorologische omstandigheden zijn tot 5°C warmer, tot 15% droger (3 mm/dag) en 20% winderiger (tot 5 km/u sterkere wind) in vergelijking tot vergelijkbare omstandigheden in het verleden. Natuurlijke variabiliteit in het weer speelt volgens de onderzoekers een kleine rol.
De schade van de branden wordt momenteel door sommigen geschat op $150 miljard. Ter vergelijking de totale schade van alle weer- en klimaatrampen in de VS van $1 miljard of meer bedroeg $182 miljard in 2024. Grote bedragen gaan vaak het voorstellingsvermogen te boven. De impact van klimaatverandering wordt echter steeds groter voor gewone mensen. In Florida hebben huizenbezitters toenemende moeite om een (betaalbare) verzekering te vinden tegen overstromingen, in Californië hebben huizenbezitters de laatste jaren een soortgelijk probleem met het vinden van een verzekering tegen natuurbranden. Een groeiend aantal verzekeraars biedt geen verzekering meer aan in Californië of verhoogt de premies zo sterk dat de verzekering onbetaalbaar wordt.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Onlangs zag ik een kort filmpje van Phil Collins die op bejaarde leeftijd nog eens achter het drumstel kruipt. De eens wereldberoemde zanger en drummer oogde fragiel. ‘Moet je zo’n man dat nog wel aandoen?’, klonk het.
Hier is Collins in 1987 op de top van zijn kunnen. In 1970 voegde hij zich bij de avant-gardistische progressieve rockband Genesis. Nadat Peter Gabriel vijf jaar later de groep verliet, nam Collins het stokje van de leadzanger over. Niet alleen bleek de drummer verrassend goed te kunnen zingen; hij beschikte ook over een kenmerkend stemgeluid: gevoelig, introspectief, maar ook aanjagend en bij tijd en wijlen beklemmend.
In november 2023 werd Quote-journalist Jeroen Molenaar ontboden op het politiebureau in Almere vanwege een belediging. Pas nadat er foto’s en vingerafdrukken waren gemaakt kreeg hij te horen waar het precies om ging. Hij zou op 9 oktober 2022 een ondernemer beledigd hebben en dat was voor het OM aanleiding om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen. Dat onderzoek is vanwege gebrek aan bewijs op niets uitgelopen. Maar het feit dat de journalist als verdachte van een strafrechtelijk proces is opgeroepen is zorgelijk, oordeelt Thomas Bruning van de NVJ.
De oproep van de politie volgde op de aangifte van Jaap Bakker, oprichter van het in oktober 2022 gefailleerde Welkom Energie, die eerder als directeur betrokken was bij Flexenergie, dat in 2018 op de fles ging. Molenaar heeft daarover meermalen geschreven. Maar dat hier gekozen is voor de weg van het strafrecht is opmerkelijk, vindt de Bruning. Voor mensen die een klacht hebben over een journalistiek product staan civiele procedures open. Het inzetten van het strafrecht om een publicatie aan te pakken noemt hij ongewenst, dit in verband met het zogenaamde chilling effect dat met bemoeienis van het OM gepaard gaat.
Dat het OM de aangifte van Bakker heeft opgepakt laat zien dat ook in Nederland het risico op SLAPP-zaken actueel blijft. Eerder schreef ik over de zaak van ondernemer Blijdorp tegen het FD. Het aantal zogenaamde SLAPP-zaken (Strategic lawsuits against public participation) neemt in Europa gestaag toe. Vooral journalisten en mediabedrijven zijn het doelwit, maar ook advocaten krijgen er mee te maken, schrijft Advocatie. Free Press Unlimited deed onderzoek waaruit blijkt dat de toenemende juridische druk op media en individuele journalisten in Nederland leidt tot zelfcensuur en psychische en financiële druk, met name op freelance journalisten en kleinere media. De zwaarste, en meest zorgwekkende, vorm van juridische druk zijn zogeheten SLAPPs. Deze rechtszaken worden vaak ingesteld door rijke en machtige actoren tegen journalisten, mensenrechtenverdedigers en maatschappelijke organisaties, met als voornaamste doel hen te intimideren, onder druk te zetten en hen het zwijgen op te leggen.
Afgelopen week was op NPO Start de documentaire Robert Jan Stips, De Tovenaar van de Nederpop (2019) op herhaling. In die documentaire verhaalt Robert Jan Stips over hoe de band Supersister, zo’n twintig jaar na hun laatste concert uitgenodigd werd in Amerika om op te treden voor een internationaal publiek. Stips was blij verrast dat, terwijl hij allang met ander werk bezig was, het oude Supersister al die jaren nog zo werd gewaardeerd.
Het is een van de anekdotes waar je uit op zou kunnen maken dat sommige Nederlandse popmuziek in het buitenland meer wordt gewaardeerd dan hier te lande. Bekend zijn de anekdotes over Hans Bouwens, die als George Baker wereldberoemd werd met ‘Little Green Bag’ en ‘Una Paloma Blanca’.
‘Little Green Bag’ werd internationaal populair toen het in 1992 de intromuziek werd van de film ‘Reservoir Dogs’ en een nummer-1 hit werd in Japanse hitparade nadat het in een Japanse whiskyreclame te horen was.
En natuurlijk de ‘Venus’ van Shocking Blue, dat hoog op internationale hitlijsten scoorde, evenals ‘Radar Love’ van de Golden Earring Een bandje waar Robert Jan Stips ook nog een aantal jaren in mee toerde, onder andere in de VS). Tegenwoordig zijn het vooral DJ’s die het internationaal goed doen.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Ze was de muze van Andy Warhol, speelde in Frederico Fellini’s La Dolce Vita, zong met the Velvet Underground, had een kind met Alain Delon: het blonde Duitse model Christa Päffgen, beter bekend als Nico.
Een klassieke femme fatale, maar ze had er zelf een grondige hekel aan als schoonheid te worden gezien. Ze verfde haar haar bruin, raakte verslingerd aan heroïne, toerde als Nico door Europa, en stierf op vijftigjarige leeftijd na een val van haar fiets.
Is dit nou rock of een big band? Het luistert in elk geval lekker weg, ondanks de instrumentele gelaagdheid.
Vanmorgen was Robert Jan Stips de aanleiding weer eens een Sargasso lijst te openen, waar u uw favoriete Nederpop muziek met ons kunt delen.
Robert Jan Stips speelde, onder andere, in roemruchte bands als Supersister, Golden Earring, Sweet D’Buster en de Nits. Een veelzijdig muzikant, die veel plezier haalt uit samenwerken met de meest uiteenlopende artiesten (o.a. Bart Chabot, Freek de Jonge).
Begin januari kwam ‘Love is all you need’ uit, de eerste single uit van StipsGoulding, de samenwerking tussen Stips en zangeres Jane Goulding. Ze werken aan een album dat ergens in mei moet uitkomen.
