de Redactie

639 Artikelen
241 Waanlinks
55 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: urban-museum (cc)

Een ander kapitalisme

Vandaag start Sargasso met de serie Een ander kapitalisme. Auteurs van Sargasso en daarbuiten schrijven over wat er aan het huidige kapitalisme niet deugt, over mogelijke oplossingen, behulpzame perspectieven, of zelfs economische systeemwijzigingen. Over één ding is iedereen het eens: er moet iets veranderen.

Het kapitalisme. Zelfs in economisch zorgeloze tijden is er ongemak over. In de voorspoedige jaren 90 bijvoorbeeld begint in Nederland de gestage opmars van de SP. De partij die zich organiseert in ongeziene stadswijken en haar verzet naar het Den Haag van de paarse regenten brengt. Aan het eind van het decennium verschijnen op het wereldtoneel de antiglobalisten die zich keren tegen de net opgerichte WTO, de institutionele bekroning van de neoliberale globalisering. De protesten in 1999 in Seattle richten zich op alles wat er mis is met het kapitalisme. Zoals de schrijnende arbeidsomstandigheden die in No Logo van Naomi Klein worden belicht. De sweatshops aan de andere kant van de wereld zijn de keerzijde van onze zorgeloosheid.

Het kapitalisme blijkt in 2008 ook voor het westen een andere kant te hebben. Niet slechts ongemak, maar grote onrust en een najaar met angstige momenten. In haar financiële hart, waar regulering en toezicht vanaf de jaren tachtig is ontmanteld, blijken grote ongedekte risico’s te worden rondgepompt. Met de val van Lehman Brothers blijken de financiële innovaties die dat mogelijk hebben gemaakt te lijden tot een infarct. Met miljarden aan publiek geld worden de gevolgen van het privaat genomen risico beperkt en de westerse samenleving behoed voor een langdurige recessie. Het kapitalisme houd zich niet aan z’n eigen regels. Althans, de regels die ons zijn voorgehouden: dat ondernemersrisico tot grote winst kan leiden, maar ook tot verlies en faillissement. Too big to fail heet dat gebrek aan zelfreinigend vermogen van de markt. De winsten van voor 2008 worden privaat verdeeld, maar in de crisis vormt de overheid met publiek geld het vangnet voor de grote banken.

Foto: De Nieuwe Wereld, foto Bram Hendrickx, via Wikimedia Commons.

2023 een nieuwjaar?

2022 was een jaar dat van zich deed spreken. Vanaf 24 februari zette het de wereld op z’n kop en dat hield niet meer op. Een oorlog die een pandemie naar de achtergrond dreef. En zo zou 2022 zomaar ook 2023 kunnen gaan beheersen, of krijgt het bestaan enige lichtheid terug?

De redactie wenst u in ieder geval een goed en mooi nieuw jaar toe. Net als bij het vorige nieuwe jaar richten een aantal van onze redacteurs zich persoonlijk tot u. Ieder op z’n eigen manier. Met een terugblik op 2022, met een wens voor 2023, met een tip voor een artikel dat het teruglezen waard is, of een serie die nog niet het publiek heeft gekregen dat het verdient.

-o-o-o-
János Betkó: “Erger dan dit kan het echt niet meer worden”. Zodra iemand deze gevleugelde woorden uitspreekt op tv, wéét je gewoon dat het altijd erger kan. In het echt werkt het trouwens ook zo: bij menig kater-uit-de-hel dacht ik, toen ik nog jong en naïef was, dat het echt niet erger zou kunnen, en dat nog wat gif in het lijf misschien louterend zou werken (nope it doesn’t). Hoeveel mensen zullen eind 2020 (de tering), 2021 en nu weer gedacht hebben “erger dan dit…”. Nee, ik ga ‘em niet eens afmaken deze keer.

Foto: Mastodon logo copyright ok. Gecheckt 25-11-2022

Sargasso ❤ Mastodon

Het kan inmiddels niemand ontgaan zijn dat de midlifecrisis van een miljardair een compleet sociaal netwerk naar de klote aan het helpen is. Nou ok, misschien legt het meer de structurele problemen bloot die er zijn met het toevertrouwen aan de markt van wat in essentie een nutsvoorziening is, maar je snapt het idee.

Sargasso heeft sociale netwerken geboren zien worden, groot zien worden, zien wegkwijnen en zelfs zien sterven. In het aantal jaren dat we bestaan staan we vrij eenzaam aan de top, onze interne links gaan bijna tot aan de prehistorie, we werden gesticht in het tijdperk dat bestanden nog werden verwerkt door handmatig magneten tegen elkaar aan te wrijven, en daar zijn we trots op. Al die nieuwerwetsigheden, het zou wel. 

Maar, alas, deze tijden zijn voorbij en ook Sargasso moet met z’n tijd mee. En voor het eerst is er een sociaal netwerk waar het haar zegen aan kan geven: Mastodon. Sterker nog, waar de mysterieuze diepten van de Sargasso-zee en haar prehistorische wortels op het land samenkomen in een nieuwe instance: social.sargasso.nl

Poeh, eh ok. Mooie woordsalade, maar wat heb ík eraan?

Nou, als je het wel een beetje gehad hebt met twitter en eens een ander sociaal netwerk dat daar op lijkt een kans wil geven, dan ben je bij Mastodon aan het goede adres. Of liever, adressen. Want Mastodon bestaat uit duizenden instances (servers) die allemaal een klein lokaal, en gezamenlijk een gigantisch sociaal netwerk vormen. Sargasso is daar nu een bescheiden onderdeel van. De voordelen van zo’n kleine instance is dat je hier gelijkgestemden treft en dat hij niet bij elke scheet van Musk op z’n gat ligt omdat iedereen tegelijk in dezelfde sloep overboord springt. Tegelijkertijd word je door onze kleine schaal niet beperkt en kan je natuurlijk gewoon met de hele wereld communiceren.

Foto: Anne Helmond (cc)

Koningsdag, hoe ging dat ook alweer?

Meer dan duizend dagen terug! Herinnert u het zich nog? De laatste gewone Koningsdag. Inderdaad – dat u dat nog weet (!) – in Amersfoort.

Wilt u zich verwonderen, verkneukelen, laven of ergeren aan uw landgenoten of vorstenhuis? Hieronder vind u daarvoor geschikt materiaal. Een kleine overzicht van koninginnedagen en een koningsdag, vanaf 1949. Waaronder die van 2009, die om minder vrolijke redenen memorabel is.

Er is overigens, daar beginnen we mee, ook weleens goede televisie over deze nationale feestdag gemaakt. Door de VPRO, als onderdeel van de serie Nederland van boven, in 2011.

 

1949 in Den Haag

 

1965 in Arnhem

 

1979 in Soestdijk

 

1994 op Urk

 

2009 in Apeldoorn

 

2019 in Amersfoort

 

Nu u ze allen tot het eind heeft uitgekeken is het hoog tijd voor oranjebitter. Te gebruiken nadat, gelijktijdig met het bekende handgebaar, men driewerf heeft geroepen: alaaf!

Foto: Maria Willems (cc)

3G Nieuwjaar

Een nieuwe dag in een nieuw jaar. Wij wensen iedereen een 3G (goed, gelukkig, gezond) nieuwjaar toe. Een aantal van onze redacteurs richten zich persoonlijk tot u en geven aan wat zij het liefst van 2022 verwachten.

-o-o-o-
Gwen van Eijk: Nieuw jaar, nieuwe kansen. Na een jaar zonder noemenswaardige aanpak van de klimaatcrisis, waarin we de pandemie hebben laten razen omdat we niet zorgen voor elkaar en rijke landen het niet nodig vinden de vaccinpatenten te delen, een jaar waarin we niet eens in eigen land een poging hebben gedaan om armoede en dakloosheid uit te roeien, gaan we dit jaar alles anders doen toch? TOCH? Optimisme is een morele plicht. Optimisme is een morele plicht. Optimisme is…

-o-o-o-
János Betkó: voor de wereld een beetje hoop. Minder sterke mannen en wat meer democratie. Urgentie en daadwerkelijke vooruitgang bij de grote uitdagingen van deze tijd, of dat nou de pandemie, de klimaatcrisis, toenemende ongelijkheid of de bescherming van natuur en biodiversiteit is. En voor mezelf: dat er alsjeblieft weer wat bandjes te bekijken gaan zijn, en wat te festivallen valt. Dat mis ik echt.

-o-o-o-
Jos van Dijk: Als Brussel er keer op keer niet in slaagt de ondermijning van de rechtsstaat in landen als Hongarije en Polen te keren, mogen we hopen dat de bevolking meer succes gaat boeken. Uiteindelijk zal de democratie toch door de burgers zelf gerealiseerd moeten worden.
Op naar betere tijden. Ik wens u en alle andere Europeanen een goed nieuwjaar!

Foto: Jeanne Menjoulet (cc)

Varend ontgassen volop in het nieuws

Vanavond bij ‘De Hofbar’(PowNed, NPO 2, 22.10 uur) een topic over varend ontgassen. De redactie van De Hofbar heeft dankbaar gebruik gemaakt van Sargasso’s dossier ‘varend ontgassen’.

Dat dossier is tot stand gekomen dankzij Krispijn Beek, onze redacteur met kennis van zaken op dat gebied. Alvast inlezen alvorens je de uitzending gaat zien? Blader eens door het dossier ‘ontgassen’.

Waar gaat het om?

Binnenvaartschepen met een vloeibare restlading ontgassen hun tanks. Als een lading is gelost, blijft restlading achter. Schepen ontgassen dit restant als het schip op weg is naar nieuwe lading. Daar komen giftige dampen bij vrij, die luchtverontreinigend en kankerverwekkend kunnen zijn. Oplossing: met ontgasinstallaties op de wal of op het schip kunnen schepen gecontroleerd worden ontgast.

In een voorlopig laatste artikel (21 december 2020) zette Krispijn Beek de successen op een rij die, in de tien jaren dat hij met deze materie bezig was, zijn behaald.

Laatste nieuwtjes

Het onderwerp is de laatste tijd weer volop in het nieuws. In Zeeland mag langs het Kanaal Gent – Terneuzen op sommige plaatsen wel, op andere weer niet ontgast worden. Voor de zoveelste keer roept een lokale volksvertegenwoordiger op tot een algeheel verbod op varend ontgassen.

Klimaatmars 2021 (livestream)

De klimaatmars begint om 13 uur op de Dam, gevolgd door een podiumprogramma om 15 uur in het Westerpark. Onder de sprekers zijn inheemse activiste Chautuileo Tranamil, VN-jongerenvertegenwoordiger Mert Kumru, Klarien Klingen van Toekomstboeren en vertegenwoordigers van de Klimaatzaak tegen Shell. Politieke partijen worden geïnterviewd over hun klimaatplannen. De livestream is te volgen via Instagram en Facebook.

Foto: Charles Hackley (cc)

Wetenschap in poëzie

OPROEP - VWN, de Vereniging voor Wetenschapsjournalistiek en –communicatie Nederland bestaat 35 jaar. Dit najaar viert de vereniging dat door een gedichtenwedstrijd uit te schrijven. Ben je lyrisch over (iets van) de wetenschap? Dicht een vers en stuur het voor 28 november 2021 op.

De juryleden Anna Enquist, Ionica Smeets, Edward van de Vendel en Marlies ter Voorde “hopen een grote hoeveelheid originele, serieuze, ontroerende en grappige wetenschapsgedichten” tegemoet te zien.

De honderdtwintig best beoordeelde gedichten zullen worden gebundeld in een nieuw te verschijnen gedichtenbundel. Daarnaast zijn er prijzen van 100, 150 en 250 euro en  een wetenschappelijk verantwoord boekenpakket te winnen.

De redactie van VWN laat ons (en vooral jullie, beste lezers!) weten:

Ook jij kunt jouw bijdrage aan de wetenschap leveren. Een limerick over Einstein, een sonnet over culturele antropologie of een haiku over het lableven; laat je dichtersader stromen en doe mee.

Lees eerst het Reglement VWN Gedichtenwedstrijd 2021 voor alle spelregels. Goed om te weten: de deadline is 28 november 2021. En ook belangrijk: houd je gedicht(en) de komende maanden nog wel even voor jezelf, want ze mogen niet eerder zijn gepubliceerd.

VWN gedichtenwedstijdZend hier je gedichten (los van elkaar) in. Vergeet daarbij de titel niet en de eventuele vertaling. Per dichter zijn maximaal drie gedichten toegestaan. Let op: dit is geen contactformulier. Als je vragen of ideeën hebt of het project wilt steunen, neem dan contact met ons op via [email protected]

Foto: Cyril Wermers (cc)

Morgen het #woonprotest, vandaag lezen, luisteren en kijken waarom

ACHTERGROND - De vruchten van jaren VVD-beleid worden door buitenlandse investeerders geplukt. Maar voor studenten, starters, sociale huurders, mensen zonder dak boven hun hoofd en nu ook de middeninkomens zijn ze zuur. Daarom vinden er verschillende landelijke demonstraties plaats, te beginnen morgen, zondag 12 september, in Amsterdam: het Woonprotest. Gevolgd door de Woonopstand op 17 oktober in Rotterdam. De Haagse Stadspartij heeft ook al een protest aangekondigd in Den Haag op 13 november en in enkele andere steden wordt nagedacht over een vervolg.

Wat je moet weten over wat er allemaal niet deugt aan het woonbeleid? Ten eerste dat het veelzeggend is dat beleidsmakers tegenwoordig vooral spreken over de ‘woningmarkt’ in plaats van over volkshuisvesting. Het is dan ook niet slechts symbolisch dat kabinet Rutte-I een einde maakte aan het ministerie van VROM en een minister van Wonen onder BZK werd onderbracht. Kabinet Rutte-III deed ook deze minister de das om, sinds 2017 doet de minister van BZK wonen er gewoon even ‘bij’.

Maar volkshuisvesting is terug, en hoe. Morgen worden tienduizend verwacht mensen bij het eerste landelijke protest in Amsterdam. De media raken er de afgelopen weken niet over uitgepraat. Overal verschijnen reportages over de ‘slachtoffers’ van de woningmarkt (in deze context wél het juist woord).

Live kijken: GroenLinksGesprek over de formatie

VIDEO - GroenLinks voert vandaag (vanaf 10:30 uur) een gesprek met de leden over eventuele verregaande samenwerking met de PvdA in een nieuw kabinet. Het gesprek is live mee te kijken. Niet alle GroenLinksers staan te springen om deze linkse samenwerking, lees hier bijvoorbeeld de opinie van Huub Bellemakers die stelt dat de groene ideologie fundamenteel anders is dan de sociaaldemocratie. Om 12 uur begint de ledenvergadering van de PvdA die hier live is mee te kijken.

Foto: Arenda Oomen, bewerkt door Sargasso (fair use)

Mark, tijd om op te rutten

Het is natuurlijk allang tijd voor Mark om op te rutten, maar hoe meer redenen erbij komen, hoe dringender en urgenter het oprutten wordt. En wij weten het natuurlijk allang, maar het is altijd fijn als iemand je helpt je punt te illustreren. Daarom danken we Mark R. en zijn demissionaire kabinet voor het keer op keer aantonen van de eigen onkunde en zijn ongeschikte karakter om minister-president te zijn. Het ligt er inmiddels zo dik bovenop dat het lastig is om Hanlon’s razor te blijven toepassen, maar wat voor een keuze hebben we? Op welk moment wordt onkunde verwijtbaar?

Was het dat moment dat nog maar eens duidelijk werd dat het kabinet Rutte-III gewoon schijt heeft aan het Urgenda-vonnis en de dreigende ontwrichtende gevolgen van klimaatverandering? Dat de CO2-uitstoot gewoon weer aan het stijgen is, ook hebben twee rechters gezegd dat het kabinet hiermee de zorgplicht verzaakt en mensenrechten schendt, en dat Rutte daar niks aan doet?

Of was het dat moment dat Rutte dacht dat het een goed idee was om vanaf zijn @minpres-account te tweeten: “Het is onacceptabel dat Hamas willekeurig raketten op de burgerbevolking afvuurt. Nederland steunt het recht van Israël op zelfverdediging”, waarmee hij jarenlang stelselmatig Israëlisch geweld en vele VN-resoluties negeerde?

Volgende