Straatverbod

In 2003 stuitte ik op een man die op internet ijzerenheinig een discussie over polygamie voerde. Gaandeweg bleek zijn opvatting van polygamie nogal afwijkend te zijn: hij vond dat vrouwen – of eigenlijk, één vrouw in het bijzonder, laat ik haar M noemen – hem geen seks mochten weigeren, al hadden ze al jaren een relatie met een ander en taalden ze niet naar hem. Sterker, hij vond dat hij de vrouw in kwestie gerust zwanger mocht maken. Het was oneerlijk dat ze hem negeerde: als brugpieper was hij immers al verliefd op haar geweest, dat gaf hem toch rechten? Hoe meer hij vertelde, hoe bezorgder ik werd. Hij leek een obsessieve stalker en meldde geregeld dat hij uit pure frustratie over M’s afstandelijkheid de boel bij hem thuis aan gort had geslagen. Toen hij zijn onwillige liefdesobject bij haar volle naam noemde, zocht ik uit wie ze was: gelukkig was haar naam ongewoon, en wist ik inmiddels waar ze woonde. Met enige schroom belde ik M op.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Klimaatzaakcritici zitten fout: uitspraak begeeft zich niet op een hellend vlak

, door

COLUMN - Moet de Nederlandse staat in hoger beroep gaan in de klimaatzaak? Afgelopen week betoogde zowel de NRC in haar hoofdredactioneel commentaar (28 augustus), als hoogleraar staatsrecht Wim Voermans in een opiniestuk in de Volkskrant (28 augustus 2015) dat de Nederlandse staat dit absoluut zou moeten doen. Eén van de argumenten die zij noemen is dat het oordeel van rechter zou leiden tot een hellend vlak waarbij de rechter in toenemende mate op de stoel van de politiek gaat zitten.

Maar hoe reëel is deze angst?

De NRC schrijft in haar hoofdredactioneel commentaar het volgende:

Bedenk dat een keuze voor het door de rechter voorgeschreven beleid ook op andere terreinen gevolgen heeft. Het heeft invloed: op de energietarieven en zelfs de algemene economische ontwikkeling. Moet de rechter het kabinet dan ook houden aan de afspraak in NAVO-verband om 2 procent van het bbp aan defensie uit te geven? Dat doet Nederland al meer dan twintig jaar niet.

Voermans formuleert een soortgelijk argument:

Dat een zorgplicht die een overheid heeft ineens omslaat in een aanspraak voor een burger is erg onwenselijk (en juridisch niet houdbaar). Neem de afspraken die Nederland heeft gemaakt in verband met het Europees Stabiliteits- en Groeipact 1997. Die houden in dat ons begrotingstekort niet groter dan 3 procent mag zijn en de staatsschuld niet groter dan 60 procent van het bbp. In 2013 en 2014 was het begrotingstekort groter dan 3 procent en al meer dan vijf jaar lang is de Nederlandse staatsschuld groter dan 60 procent van het bbp. Moeten burgers of een vereniging de mogelijkheid krijgen minister Dijsselbloem van Financiën op straffe van een dwangsom te dwingen die doelstelling te behalen, omdat de belanghebbenden dat belangrijker vinden dan alle andere onderdelen van beleidsvoering? Natuurlijk niet.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Waan van de dag

Boete voor deeleconomie

, door

NIEUWS - Een doorgegeven parkeerkaartje, dat nog een tijdje geldig is, mag niet. Als de parkeerwacht je betrapt op gebruik van een doorgegeven kaartje mag hij/zij zelfs een boete geven, oordeelde de rechtbank Gelderland.

Fraai is dat. Hier wordt een stukje deeleconomie de nek om gedraaid.

Foto: SP (cc)

Liberalen en het recht

, door

COLUMN - Toen in de eerste helft van de negentiende eeuw jonge liberalen zich in Nederland opkwamen, moesten zij in hun uitingen voorzichtig zijn. Elke kritiek op het staatsoptreden werd, wegens de actieve rol van de koning daarin, gezien als majesteitsschennis en dus dreigde vervolging. Een belangrijke manier om het risico daarvan te verkleinen was om liberale doctrines te gieten in de vorm van een juridisch betoog in een rechtswetenschappelijk tijdschrift. Zo zag het er een stuk onschuldiger uit. Maar de goede liberale lezer kon aardig door de juridische geheimtaal heen lezen. Vooral de Amsterdamse gebroeders Van Hall en hun academische vrienden waren daar meesters in.

Nu lag deze juridische codetaal wel een beetje voor de hand. In de eerste plaats was de juridische vorming de standaardopleiding van de Nederlandse maatschappelijke elite. Het bereik was dus relatief groot. Zeker zo belangrijk is, dat het vroege liberalisme sterk in termen van constitutie en dus van recht dacht en schreef. Het ging liberalen om ‘de rechten van de mens en de burger’ en om een staatsorganisatie die in de eerste plaats deze rechten en daarmee de vrijheid van het individu zou eerbiedigen. Niet de democratie stond daarbij voorop maar de constitutie, of zoals wij het noemen, de ‘rechtsstaat’.

Foto: bert boerland (cc)

Het volgende “Proces van de Eeuw”

, door

COLUMN - Een reeks racistische moorden. Sinds de Duitse partij NPD ermee in verband is gebracht, wordt (weer) getracht haar te verbieden. Op 15 mei liep een termijn af voor bewijsvoering. Zulke juridische actie tegen anti-immigratiepartijen is niet onomstreden. De effecten op de publieke opinie zijn onduidelijk.

“U bent de eerste die ik eigenhandig doodsla wanneer ik vrijkom. Dan weet ik tenminste waarom ik vastgezeten heb.” Dat zei Günter Deckert, destijds NPD-leider, tegen een politieagent toen hij in november 1995 werd gearresteerd. Deckert kwam pas vrij in oktober 2000. Zijn partij was inmiddels geïnfiltreerd door de geheime dienst. Daarna volgden procedures om te komen tot een partijverbod.

Enerzijds zijn anti-immigratiepartijen controversieel. Ze worden wel in verband gebracht met politiek geweld, zoals Gouden Dageraad in Griekenland in 2012 en ook, meermalen, de NPD. En uitspraken van hun leiders zijn soms niet mals. Zo becommentarieerde Deckert met instemming een boek van een holocaustontkenner, en adviseerde hij een joodse Duitser om te vertrekken naar Israël, “waar u hoort.”

Anderzijds zijn maatregelen tegen die partijen ook controversieel. Het vervolgen van politici vanwege hun politieke uitlatingen is problematisch vanuit normatief democratisch oogpunt. Ook zijn er complicerende factoren, zoals verandering in jurisprudentie. Bijvoorbeeld, uitspraken waar anti-immigratiepartijleider Hans Janmaat in 1997 nog voor werd veroordeeld worden tegenwoordig met schouderophalen afgedaan.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Respect voor de rechter

, door

OPINIE - Het recht is geen onpersoonlijke natuurwet, maar een bouwsel gestoeld op morele idealen, die eindeloos multi-interpretabel zijn. En dus is ook de rechtsspraak niet objectief, vindt Jurriën Hamer.

Toen ik niet zo heel lang geleden rechten studeerde en fantaseerde over wat ik later wilde worden, dagdroomde ik weleens over het zijn van een rechter. In mijn verbeelding verscheen ik als een krachtig magistraat, die met verstandige besluiten, scherpe taal, priemende ogen en inspirerende argumenten recht sprak en de goede orde handhaafde. Tot mijn ontnuchtering leerde ik al snel dat de meeste in de realiteit rondlopende rechters meer streefden naar een heel ander ideaalbeeld dan de wijze man: het ideaalbeeld van de onvermijdelijke natuurwet.

Idealiter is de Nederlandse rechter namelijk geen individu met specifieke morele opvattingen, maar een representant van de Nederlandse rechtsorde, in elk relevant opzicht exact hetzelfde als alle andere Nederlandse rechters. Het parlement, gelijk een schepper van de natuur, creëert middels wetten de samenleving, en die onvermijdelijke orde dient simpelweg begrepen en toegepast te worden, in plaats van door individuele rechters aangepast en bepaald. Voor zover er hiaten blijken te zijn in de wet, vult ‘de rechter’ deze hiaten met uitspraken die dezelfde onvermijdelijke logica dienen te hebben als de oorspronkelijke wet zelf.

Wellicht is het dit natuurwetenschappelijke ideaalbeeld dat rechters de neiging geeft zich zo onpersoonlijk mogelijk op te stellen, en in de motivering van beslissingen van de bespreking van feiten in één klap over te gaan naar de juridische conclusie, alsof er eigenlijk maar één evidente uitslag mogelijk was. Het is wellicht dit ideaalbeeld dat rechters doet schuilen achter mystieke slagzinnen zoals ‘naar de omstandigheden van het geval’ en ‘naar redelijkheid’, frases waar het hoofd van menig filosoof flink van zou gaan tollen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lekenrechtsspraak: iets voor Nederland?

, door

Nederland kent geen lekenrechtspraak. Maar  in andere landen worden jury’s en andere vormen van lekenrechtspraak zeer op prijs gesteld: rechtspreken doe je niet zonder de eigen burgers erbij te betrekken. En lekenrechters houden professionele rechters scherp, constateert Marijke Malsch, senior onderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving. Misschien toch iets voor Nederland?

Democratie gaat om meer dan stemmen. Ook participatie in maatschappelijke instituties is van groot belang. Maar geldt dat ook voor de rechtspraak? In Nederland denken burgers en professionals vrijwel zonder uitzondering negatief over de zogenoemde lekenrechtspraak. In andere landen is dat wel anders.

De meeste landen hebben een jury of andere vorm van lekenrechtspraak, of allebei. Jury’s bestaan in België, Engeland, de Scandinavische landen, Spanje, Frankrijk en Italië. Niet alle jury’s zijn even groot en hun taken verschillen. Er zijn jury’s van twaalf (Engeland) of zelfs vijftien (Schotland) personen. Meestal mogen deze jury’s alleen over de schuld van de verdachte beslissen en niet over de straf – dat doet de professionele rechter. De andere jury’s zijn kleiner (variërend van zes tot negen personen), en zij oordelen meestal samen met een of een aantal professionele rechters. Hun taak is breed: behalve over de schuld van de verdachte beslissen ze ook over de straf. Sommige van deze kleinere jury’s moeten hun beslissingen ook motiveren. Soms is hoger beroep mogelijk, bij de Angelsaksische jury’s meestal niet (Malsch 2009).

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De rechter in de beklaagdenbank

, door

Een gastbijdrage van GB, te lezen op Publiekrecht en Politiek.

Misschien is alles er al wel over gezegd, maar Tom Schalken formuleert in zijn boekje Het eetcomplot een behoorlijke aanklacht. Mr. Oosten c.s., de rechtbank die Wilders vrijsprak, heeft volgens Schalken de hele zooi en vooral hem uitgeleverd aan een glamour-advocaat en het vrije spel van de media. Die aanklacht verdient ook hier aandacht. Al was het maar, omdat ik hem redelijk grotesk vind.

In de eerste plaats: vergeet Moszkowicz. Een ‘topadvocaat’ wint meer zaken dan alleen een zaak waarin het OM vrijspraak eist. De Hakkelaar? Vijf jaar cel en een miljoen gulden boete. Bouterse? 11 jaar voor drugshandel. En wat het vaak geroemde bespelen van de media betreft: de fijne dansjes met Mister Decembermoorden mogen van Bram niet meer vertoond worden en de verdediging van Holleeder verzoop in zijn eigen publicitaire oorlogje met Jort Kelder over de term ‘maffiamaatje’. Het is Wilders zelf die het proces onder hoogspanning zette. Zoals hij met de VVD deed, en met de PvdA toen ze een integratienotie wilden schrijven, en met het CDA afgelopen oktober. Het is dezelfde zwijgende dreiging waarmee hij Fitna een half jaar lang spannend hield. Het ontluisterende is dat Wilders het meest effectief is als hij zelf weinig doet. De instituties beginnen uit zichzelf te schudden en te kraken. Wilders was degene die Moszkowicz influisterde dat Schalken in het openbaar moest worden verhoord. Moszkowicz was degene die (halfdronken?) bij Pauw en Witteman inbelde om met Bertus Hendriks over het Midden-Oosten te bekvechten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kabinet vaker voor de rechter?

, door

Goed en wel bekomen van de klucht die in de rechtszaal werd opgevoerd, met in de hoofdrol de vicepremier die geen vicepremier mag heten, staan er nu stukken op het programma waar de regering in zijn geheel de rol van verdachte mag spelen. Twintig gemeenten en Cedris (brancheorganisatie voor sociale werkgelegenheid en arbeidsintegratie) hebben de Staat in een kort geding voor de rechter gedaagd. Ze hopen langs deze weg een extra bezuiniging van 150 miljoen te voorkomen.

Eerder deze week kondigden studenten- en GGZorganisaties ook al naar de rechter te zullen stappen. De studenten willen een wijziging in de langstudeerboete. De GGZ wil dat de eigen bijdragen voor psychiatrische patiënten geschrapt worden.
De Nationale Reisopera kondigde half juni aan naar de rechter te zullen stappen, als de aangekondigde bezuiniging niet omlaag gebracht zou worden. Het gezelschap kan op zoek naar een advocaat, want de 60 procent korting blijft gehandhaafd.

Niet alleen bezuinigingen blijken juridisch voer te worden. De gemeente Bergen roept haar burgers op bij de Raad van State in beroep te gaan tegen de gasopslag, die Verhagen zo graag in hun prachtige natuurgebied wil. De Partij voor de Dieren roept de provincie Noord-Holland op hetzelfde te doen en Natuurmomenten gaat zelf in beroep tegen de plannen.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende