Overzicht

Jos van Dijk

829 Artikelen
512 Waanlinks
3.021 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Was tot 2012 docent in het HBO.
Schrijft over Europa en over het vrije verkeer van informatie.
Publiceerde in 2007 "Dit kan niet en dit mag niet; een kroniek van belemmering van de uitingsvrijheid in Nederland." Voortgezet op de website: http://freeflowofinformation.blogspot.com/
Publiceerde in 2016 "Ondanks hun dappere rol in het verzet. Het isolement van Nederlandse communisten in de Koude Oorlog" voortgezet op de website http://nederlandsecommunisten.nl/#site-header
Foto: Jerzy Kociatkiewicz (cc)

Albanese schrijfster kiest voor de politiek

, door

Op zondag 25 april gaat Albanië naar de stembus. Een van de kandidaten voor de Democratische Partij (DP) is de Albanees-Nederlandse schrijfster Flutura Açka.Açka is getrouwd met een Nederlander en woont een deel van het jaar in Utrecht. Zij publiceerde in Albanië romans en dichtbundels. Haar laatste dichtbundel over het verlies van haar enige zoon is in het Nederlands vertaald onder de titel ‘Hoeder van het licht’ . Eerder verscheen in het Nederlands ‘Kruis van vergetelheid’, een roman die zich afspeelt in het ruige bergachtige noorden van Albanië waar eerwraak nog een rol speelt. Ik leerde Flutura daar een aantal jaren geleden kennen als gids op een wandelvakantie.

In haar romans toont Açka zich zeer betrokken bij de maatschappelijke problematiek in haar geboorteland. Ze is ook een graag geziene gast in talkshows op de Albanese televisie. Dat ze nu de stap zet naar directe deelname aan de politiek heeft alles te maken met de deplorabele staat waarin haar land verkeert. Dit voorjaar werd ze door Luli Basha, de leider van de DP gevraagd voor een verkiesbare plaats op zijn lijst. Ik kon geen ‘nee’ zeggen, was haar verklaring om daarop in te gaan. En geheel in de stijl van schrijvers: ‘dat zou neerkomen op Dantes eeuwige veroordeling tot de hel van diegenen die onverschillig blijven in roerige tijden’ (Argus nr.100, 13 april).Açka is geen beroepspoliticus en dat kan in haar voordeel werken. Door de tegenpartij wordt ze geframed als outsider, buitenlandse, etc.

Foto: Nanda Sluijsmans (cc)

De urgentie van een nieuwe bestuurscultuur

, door

ACHTERGROND - In de verkiezingscampagne speelde het toeslagenschandaal merkwaardig genoeg nauwelijks een rol. Rutte kwam er makkelijk mee weg en de VVD bleef de grootste partij. Zelfs na de schaamteloze leugens van de premier over de notulen van Ollongren bleef de arrogantie aan de macht. Nu is de achterliggende bestuurscultuur door informateur Tjeenk Willink alsnog op de agenda gezet. Gaat dat verandering brengen? Tjeenk Willink is het verplicht aan zijn eerder gepubliceerde visie op de problemen met het bestuur van de Nederlandse overheid. Maar hij staat als oudgediende in Den Haag ook weer niet helemaal buiten de gevestigde orde. En kun je verwachten dat een decennialange dominante gesloten bestuurspraktijk met parlementaire gedoogsteun in korte tijd vervangen kan worden door open, democratische en dienstverlenende werkwijze met alle respect voor de burgers om wie het uiteindelijk gaat?

Waarom het toeslagenschandaal zo uit de hand kon lopen is inmiddels al uitgebreid besproken. Informatief vond ik de lezing van hoofdrolspeler Pieter Omtzigt met aansluitend debat in de Balie met Alexander Brenninkmeijer en Sylvana Simons. Omtzigt haalde daarbij een aantal punten aan die hij verder heeft uitgewerkt in zijn boek  “Een nieuw sociaal contract”. Dat gaat onder andere over het gebrek aan aandacht voor uitvoeringsproblemen bij de wetgever, over de rol van modellen in de planning, over de druk op Kamerleden om zich te conformeren en de last van diegenen die dat niet direct doen. En natuurlijk over de stelselmatige weigering van informatie ter verantwoording van het gevoerde beleid. Dat het op Rutte’s ministerie van Algemene Zaken geen gewoonte is gespreksverslagen te maken vindt Omtzigt een klap in het gezicht van bijvoorbeeld zorgmedewerkers die zich over de kop werken omdat ze alles wat ze doen tot op de vijf minuten moeten verantwoorden.  In zijn serie voorbeelden van fout beleid vond ik de opheffing van de Commissie die de Rijksuitgaven moet beoordelen ook schokkend. Een van de belangrijkste taken die onze volksvertegenwoordiging heeft is nu slechts onderdeel van een gewone vaste commissie.

Foto: Travelbusy.com (cc)

Bulgarije wacht moeilijke coalitievorming

, door

Het armste EU-land ging zondag naar de stembus. Ondanks de massale protesten van afgelopen zomer tegen zijn corrupte regering wist premier Boyko Borissov (GERB) weer de meeste stemmen te winnen, al leed hij een fors verlies. Dat lijkt deels toe te schrijven aan een succesvolle mediacampagne waarin de premier vooral via de sociale media tot in de meest verafgelegen dorpen handenschuddend te zien was met beloftes om voor werk te zorgen. Maar het heeft ook te maken met het cliëntelisme van zijn partij die aan de basis veel mensen aan zich weet te binden. Daarnaast weet Borissov zich gesteund door zijn partijgenoten in Brussel in de Europese Volkspartij (EPP), wat hij natuurlijk graag aan zijn kiezers laat weten. Terwijl hij volgens zijn critici juist met EU-subsidies sjoemelt zijn er -anders dan bij zijn Hongaarse collega Orban- nog geen bekeringspogingen gedaan van de kant van de Europese christendemocraten.

Bekend van tv

Borissov dankt zijn “overwinningsnederlaag” ook aan een verdeelde oppositie. Naast de Socialistische Partij zijn er enkele nieuwkomers die de stemmen hebben verdeeld. De grootste is de nieuwe partij van talkshow-host, zanger en cabaretier Slavi Trifonov die met een sterk anti-overheid sentiment de tweede in grootte werd, nog voor de socialisten. Ook Democratisch Bulgarije (gelieerd aan de Europese Groenen) van de voormalige minister van Justitie Hristo Ivanov won met zijn strijd tegen de corruptie. Ivanov zette afgelopen jaar een massale beweging in gang nadat hij door agenten van de staatsveiligheidsdienst was verwijderd van het strand bij de villa van een bekende tycoon en steunpilaar het regime.

Foto: Photo RNW.org (cc)

Wind, olie en flamingo’s

, door

COLUMN - Het waait flink op Bonaire, het hele jaar door Bij een constante temperatuur van ongeveer 30 graden. Warme wind dus. Bepaald geen markt voor wasdrogers. Maar wel voor windenergie, dacht ik. Op onze eerste tocht over het eiland (over de EEG-Boulevard) kwam ik welgeteld één molen tegen. En die draaide niet.

Uw Europa-correspondent bevindt zich momenteel ver buiten de regio. Bonaire is een bijzonder soort gemeente (‘ Openbaar Lichaam’ ) binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Dus toch ook een beetje Europees? Bij binnenkomst moest ik net als bij het vertrek van Schiphol mijn paspoort laten zien. ‘ Welkom in Nederland’ zei de douanebeambte met een brede lach op mijn vraag waarom dat nodig was op een reis tussen twee delen van het hetzelfde land.

Maar die niet aflatende wind dus. Je zou denken dat de Bonairianen daar goed van kunnen profiteren. Het locale water- en elektriciteitsbedrijf, Webbonaire, meldt dat een derde van de elektriciteit wordt geleverd door windmolens, waaronder die ene grote die niet draaide toen ik er langskwam. Elders las ik dat er over de prijs van de elektriciteit nogal wat te doen is geweest. Kostprijsverhogingen zijn onvoldoende gecompenseerd door subsidie die vooral de laagste inkomens tegemoet moet komen. De subsidie zou voor een belangrijk deel ten goede gekomen zijn van de grote (bedrijfs)aansluitingen. Lagere tarieven, bijvoorbeeld door inzet van wind- en zonne-energie, mogen de bewoners van Bonaire hoogstens in de toekomst verwachten. Een weinig bemoedigend uitzicht voor laagste inkomensgroepen die los van de elektriciteitstarieven toch al flink tekort komen. Anders dan in Nederland is er hier volgens het Antilliaans Dagblad geen realistisch sociaal minimum.

Foto: Jakob Horn (cc)

Klimaatdoelen in ruil voor een strenger migratiebeleid

, door

Ondanks een algemene verrechtsing van het politieke klimaat zitten (groen)linkse partijen in verschillende Europese landen in de regering. De Groenen regeren mee in Zweden, Finland, Ierland, Oostenrijk en België. In de Duitse deelstaat Baden-Württemberg zijn de Groenen onlangs opnieuw de grootste partij geworden met premier Wilfried Kretschmann.  Denemarken heeft een sociaaldemocratische minderheidsregering onder leiding van premier Mette Frederiksen (foto) die gesteund wordt door andere linkse partijen.

In De Helling, het tijdschrift van het wetenschappelijk bureau van Groenlinks, laten Simon Otjes en Noortje Thijsen zien hoe de zusterpartijen elders in Europa er in geslaagd zijn om met name op de thema’s klimaat en milieu veel voor elkaar te boksen aan de onderhandelingstafel. Opvallend is dat het voor deze resultaten niet uitmaakt of Groenen met conservatieven of centrumlinkse partijen onderhandelden. Maar er is wel een trend zichtbaar die te denken geeft. Tegenover alle groene, linkse en progressieve winstpunten van de Europese Groenen staat dezelfde pijn. Alle slikken op het thema asiel en migratie een bittere pil. Zelfs in onderhandeling met de linkse partijen konden de Groenen een strenger migratiebeleid niet voorkomen: de Zweedse en Finse sociaaldemocraten zijn op dit dossier aanzienlijk conservatiever dan de PvdA. Otjes en Thijssen komen daarbij met een belangrijke waarschuwing: ‘Een van de grootste valkuilen waar verschillende Europese Groenen zijn ingetrapt, is dat in de onderhandelingen over het klimaatbeleid de focus teveel kwam te liggen op de klimaatdoelen.’ Dus: tegenover concrete maatregelen op het gebied van migratie en asiel, die links liever niet had gewild, staan vooralsnog slechts mooie beloftes voor de aanpak van de klimaatverandering. In de overzichten per land die De Helling toevoegt aan de analyse is af te lezen welke onderhandelingsresultaten de Groenen als junior-coalitiepartner met regeringsdeelname hebben behaald. Zo wisten de Zweedse Groenen in ruil voor de handhaving van een streng immigratiebeleid een belastingverschuiving te bereiken die arbeid goedkoper maakt en vervuiling duurder. In ruil voor een verbod op hoofddoekjes voor kinderen tot 14 jaar wisten de Oostenrijkse Groenen een superministerie voor Milieu,Klimaat & Energie in de wacht te slepen.

Foto: andres musta (cc)

Links of rechts?

, door

OPINIE - Het grondrecht op vrijheid van meningsuiting heb ik in het spectrum van politieke standpunten altijd meer links dan rechts geplaatst. Het is een recht dat burgers de vrijheid geeft zich te verzetten tegen de almacht van de staat, tegen de macht in het algemeen. Het recht is van grote betekenis voor emancipatiebewegingen die zonder belemmering voor hun belangen moeten kunnen opkomen. De arbeidersbeweging, de vrouwenemancipatiebeweging, de Black Lives Matter beweging en andere bewegingen voor een beter leven en meer gelijke rechten konden en kunnen dat alleen doen als ze de vrijheid hebben zich te uiten over bestaand onrecht.

Claim van rechts

De afgelopen jaren wordt de uitingsvrijheid steeds meer geclaimd door rechts. Het meest bekende voorbeeld is Geert Wilders die vindt dat zijn recht op een vrije meningsuiting is aangetast door de – gegeven de strafwet onoverkomelijke– vervolging vanwege zijn ‘Minder, minder Marokkanen…’- uitspraak. Veel schrijvers, politici en opiniemakers aan de rechterkant van het politieke spectrum vinden het moeilijk te verdragen dat zij worden aangesproken op hun xenofobe, racistische of seksistische uitspraken. ‘Je mag tegenwoordig ook niets meer zeggen.’ Een uitspraak die in de meeste gevallen nergens op slaat. Vuile woorden leiden hoogstens tot verontwaardigde reacties. Maar daar zit kennelijk het probleem: een weerwoord is voor sommigen moeilijk te verteren. Van vervolging is alleen in uitzonderlijke gevallen sprake als er een vermoeden is dat de wet wordt overtreden. De strafwet stelt namelijk wel enkele beperkingen aan de uitingsvrijheid, maar ik heb niet de indruk dat de rechter daar nou overdreven veelvuldig gebruik van maakt om mensen de mond te snoeren. En als dat gebeurt wordt altijd de nodige zorgvuldigheid betracht door rekening te houden met alle omstandigheden.

Foto: William Murphy (cc)

Nieuwe controverses tussen Brussel en Londen

, door

Is Boris Johnson wel te vertrouwen? In Brussel zijn de eerste stappen gezet voor een juridische procedure over Brexit-afspraken die het Verenigd Koninkrijk nog niet wil nakomen. Maatregelen voor controle van het vrachtverkeer tussen Engeland en Noord-Ierland zijn door Brandon Lewis, de Britse secretaris voor Noord-Ierland eenzijdig uitgesteld tot 1 oktober. Het is de tweede keer dat er problemen zijn over dit heikele deel van het Brexit-akkoord. Eerder was er al gedoe over een Britse wet die in strijd was met de oorspronkelijke overeenkomsten. Johnson hoeft in eigen land niet te vrezen voor veel tegenstand. Maar, schrijft The Guardian, ‘hij onderschat met zijn arrogante houding de schade die wordt toegebracht aan de wereldwijde reputatie van Groot-Brittannië en de bedreiging voor de stabiliteit van Noord-Ierland.’ 

Volgens de voorwaarden waaronder het Verenigd Koninkrijk de EU op 31 januari 2020 heeft verlaten blijft Noord-Ierland binnen de douane-unie met de EU waardoor vrij verkeer op het Ierse eiland mogelijk blijft. Producten die vanuit Groot-Brittannië Noord-Ierland binnenkomen, moeten wél gecontroleerd worden. De nieuwe situatie heeft onder meer geleid tot lege schappen in Noord-Ierse supermarkten, waardoor het VK zich genoodzaakt voelde de grenscontroles verder uit te stellen. Aldus voormalig Brexit-onderhandelaar David Frost die vorige week de schuld legde bij de EU. Brussel zou gehint hebben op het sluiten van de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek en dat heeft volgens Frost het vertrouwen geschaad. Het uitstel van de controlemaatregelen was nodig “om het dagelijks leven van Noord-Ieren te beschermen, zodat ze pakketjes kunnen blijven ontvangen en boodschappen kunnen blijven doen”, schrijft Frost.

Foto: The U.S. Army (cc)

Oorlog bestaat niet meer

, door

RECENSIE - De introvertie van de Nederlandse politiek bepaalt de thema’s die media en politici in de verkiezingscampagne bespelen: migratie, woningnood, minimumloon, zorg. Buitenlandbeleid komt niet aan de orde. Oorlog bestaat niet meer. Althans niet voor de parlementsverkiezingen. Nederland had de afgelopen jaren echter wel degelijk een aandeel in de oorlogen in Syrië, Irak, Afghanistan en Mali. Goed dus dat aftredend SP-Kamerlid Sadet Karabulut ons met een bundel van haar columns nog even herinnert aan de Nederlandse medeverantwoordelijkheid voor geweld, dood, honger en ellende elders in de wereld.

Een pen tegen permanente oorlog heet de bundel van de woordvoerder van de SP voor Buitenlandse Zaken en Defensie die na vijftien jaar Kamerlidmaatschap afscheid neemt. In de columns en artikelen die ze de afgelopen jaren schreef voor dagbladen en Joop.nl zien we hoe Nederland, doorgaans onder Amerikaanse vlag, deelneemt aan verschillende gewapende conflicten. En vooral hoe het parlement over dit optreden telkens weer werd misleid. Aan de hand van Karabuluts pen breng ik enkele affaires in herinnering.

Afghanistan

O ja, Afghanistan. Ik kan me voorstellen dat de politici die hebben ingestemd met de Nederlandse bijdrage aan de oorlog daar dit onderwerp graag vergeten en het niet uit zichzelf naar voren zullen brengen in hun campagnes. ‘We zijn constant voorgelogen’, schrijft Karabulut. Over de Kunduz-missie bijvoorbeeld. Het zou gaan om de opleiding van politieagenten. Maar net als in de eerdere zogenaamde ‘opbouw-missie’ bleek deelname aan gewapende conflicten onvermijdelijk. Uit een opiniebijdrage in Trouw, 2018:

Foto: Huub Zeeman (cc)

Duitse christendemocraten in opspraak

, door

Vlak voor de verkiezingen in twee Duitse deelstaten raakt de regerende CDU/CSU in de problemen door een mondkapjesschandaal. De christendemocratische parlementariërs Nikolas Löbel en Georg Nüßlein blijken tonnen te hebben verdiend aan de handel in mondkapjes. CSU’er Nüßlein zou gelobbyd hebben voor een textielbedrijf uit Hessen, dat beschermingsmateriaal tegen corona wilde verkopen aan de overheid. Voor zijn bemiddeling bij diverse ministeries zou hij 660.000 euro hebben ontvangen. Löbel’s bedrijf zou 250.000 euro aan commissie hebben opgestreken voor zijn bemiddeling bij de levering van mondkapjes in zijn deelstaat Baden-Württemberg. Hij moest van partijvoorzitter Armin Laschet nog wel een zetje krijgen om zijn parlementszetel onmiddellijk op te geven nadat hij aanvankelijk alleen had aangekondigd zich in september bij de Bondsdagverkiezingen niet meer kandidaat te stellen.

In een poging de schade te beperken dwingt de leiding van de CDU/CSU nu alle parlementariërs uiterlijk vrijdag een verklaring te ondertekenen dat zij niets verdiend hebben aan de coronpandemie. Maar de geest is uit de fles. Nieuwe corruptieschandalen duiken op. Axel Fischer en Mark Hauptmann zouden flink verdiend hebben aan de promotie van de betrekkingen met Azerbeidzjan. Eerder waren al twee andere christendemocratische parlementsleden in opspraak gekomen na onderzoek van de Raad van Europa naar de Azerbeidzjaanse ‘kaviaardiplomatie‘.

Waan van de dag

Catalaanse Europarlementsleden verliezen immuniteit

, door

Het Europees Parlement heeft de immuniteit opgeheven van drie Catalaanse Europarlementariërs.

De Vlaamse Europarlementsleden hadden maandag al laten verstaan tegen de opheffing van de immuniteit te zullen stemmen (N-VA, Vlaams Belang, SP.A en Groen) of zich te zullen onthouden (Open VLD en CD&V), schrijft De Standaard.

Spanje zal waarschijnlijk een nieuw uitleveringsverzoek indienen in België en het Verenigd Koninkrijk, waar Clara Ponsati woont. Of daaraan gevolg zal worden gegeven is niet zeker. Puigdemont gaat nog in beroep bij het Europese Hof van Justitie.

Quote du Jour

Quote du Jour | ‘Een groot lek in het dak van de rechtsstaat’

, door

‘De benoeming van rechters is in Nederland niet beter geregeld dan in Polen of Hongarije. Tijd om een groot lek in het dak van de rechtsstaat te repareren zolang het kan. En reden genoeg waarom de verkiezingen ook over de rechtspraak zouden moeten gaan,’ schrijft Marc Chavannes op De Correspondent.

De ‘minister voor Rechtsbescherming’ wijst de leden van de Raad voor de rechtspraak aan. Die Raad kiest de bestuursleden van de gerechten, die op hun beurt rechters kansen geven of niet.

Foto: European People's Party (cc)

Europees familiedrama

, door

De kogel is door de kerk. Viktor Orbán, de Hongaarse premier en partijleider van Fidesz (links op de foto), heeft zijn Europarlementariërs teruggetrokken uit de fractie van de EVP. Een scheiding die nog vervelende gevolgen kan krijgen. De statutenwijziging die schorsing van parlementariërs uit de groep gemakkelijker moest maken en die met 148 stemmen tegen 28 afgelopen woensdag werd aangenomen was voor Orbán het teken om na twee jaar geharrewar de stekker er uit te trekken. De Europese christendemocraten zijn eindelijk verlost van dit ‘het blok aan het been’. Twee jaar terug was Fidesz al met een schorsing de wacht aan gezegd vanwege anti-Europese standpunten waar de partij steeds meer op werd aangevallen. De EVP-fractie was na de verkiezingen groot genoeg om dertien Hongaren te kunnen missen, maar de rechterflank, onder leiding van de Duitse CSU, bleek toch nog lang beducht voor de gevolgen van dit verlies. Om erger te voorkomen kun je de dissidenten er beter bij houden, was de gedachte. Partijgenoten uit de buurlanden Oostenrijk en Slovenië hebben zich tot het laatst toe verzet tegen de uitsluiting van de Hongaren.

Wat zijn de gevolgen van dit familiedrama voor de politieke verhoudingen in Europa? De commentator van VoteWatch Europe verwacht dat de samenwerking van de EVP met andere grote partijen in het Europarlement nu makkelijker wordt, maar hij ziet tegelijk ook de kloof tussen Noord-West Europa en de nieuwe lidstaten groeien. En dat betekent kansen voor spelers van buiten de EU (lees: Rusland, China) om meer invloed te krijgen. Orbán presenteert zich in de regio als belangenbehartiger van alle Hongaren, dus ook van Slovaakse Hongaren en van de Roemenen die met een eigen Hongaarse partij zijn aangesloten bij EVP. Het is niet duidelijk of deze partij zich ook gaat terugtrekken. Ook moet nog afgewacht worden wat de Sloveense rechts-nationalistische partij SDS van premier Janez Janša (rechts op de foto) gaat doen. Janša is Orbán’s grootste vriend in de EU en zijn partij heeft vier leden in het Europarlement die ook zijn aangesloten bij de fractie van de EVP.

Volgende