Recensie | De hackers die Nederland veranderden

Ergens in het voorjaar van 1993 ging ik voor het eerste met mijn eigen aansluiting het internet op. Bij een van mijn opdrachten had ik er al mee gewerkt. Maar ik zag daardoor dat het meer zou kunnen zijn dan alleen iets om te mailen. Het was het artikel van Francisco van Jole in de Volkskrant die me attendeerde op de mogelijkheid die stap voor mezelf te zetten. Veel is veranderd sindsdien. En juist daarom is het nieuwe boek van Maarten Reijnders over die periode nu meer dan welkom. Het is trouwens helemaal geen saai geschiedenisboek geworden, integendeel. In een vlotte vertelling, zou bijna zeggen een page-turner, worden we aan de hand van persoonlijke verhalen van de latere sleutelfiguren door die tijd gesleurd. En vooral die persoonlijke achtergronden maakt het geheel bijna lezen als een avonturenroman waar je helemaal kunt opgaan in de helden en de schurken. Vanaf het hacken om gratis te kunnen bellen, via het inbreken op de computer van het RIVM naar het oprichten van Hack-tic als "blaadje" en van daaruit door naar xs4all, met tussendoor een internationaal uitstapje. Allemaal losse personen en verhalen die allemaal steeds weer samenkomen en ertoe hebben geleid dat Nederland als een van de eerste landen in de wereld breed privé gebruik van internet kon uitrollen terwijl het hacken nog even doorging. Maar tegelijkertijd lees je ook over de worstelingen van de instanties met hackers en dat hele internet. Ik vond het fascinerend om te lezen dat de activistische houding van veel beeldbepalende hackers zoals Rop Gonggrijp er eigenlijk toe heeft bijgedragen dat de wetgever niet gelijk in een draconisch met wetten dichttimmeren van alles wat online kwam is doorgeschoten. Nou ja, kort samengevat dus gewoon een lekker boek over een best wel bijzondere periode. En voor mij persoonlijk ook een boek dat heel veel herinneringen oproept. Van het aanschaffen van een tweede telefoonlijn thuis (want ik was voor niemand meer bereikbaar, oh... die rekeningen...) via een eerste IRL nl.muziek meetup op Lowlands naar mijn 15 minutes of online fame (veroorzaakt door de auteur van dit boek heel toevallig). Zonder dat hele internet had ik nooit mijn avonturen beleefd. En had ik ook niet al die mensen die ik in eerste instantie virtueel leerde kennen ooit in het echt ontmoet. Ik durf zelfs te zeggen dat internet me mijn bakkebaarden heeft bezorgd. Zonder was ik een onherkenbaar kantoorpikkie die bij IRL meetings pas als laatste gevonden werd. Er zit trouwens een klein stukje in het boek over hoe ooit het rapport van Traa online is gezet, tegen de wil van de SDU toen in, vanuit de overtuiging dat dit soort parlementaire rapporten voor iedereen toegankelijk moesten zijn. Dat was ik vergeten. Maar dat betekent ook dat de strijd voor open parlementaire data al in 1996 is gestart. En dat de acties hier van 2005 en 2007 reeds in een traditie stonden. Overigens is het dan nu, 27 jaar later, echt zo ver dat alle parlementaire data open is. Het boek eindigt wat somber. Van power to the people en information wants to be free is niet terechtgekomen wat men toen hoopte. Desinformatie en haat lijken nu het beeld te bepalen. Maar ik denk dat daarmee tekort wordt gedaan aan de enorme veranderingen die mede met het werk van de hackers op gang zijn gekomen. En ja, we zitten nog steeds in de groeipijnen fase. Maar we vergeten daarbij snel dat van alles al heel gewoon is. Om het maar weer heel persoonlijk te maken, mijn datadingetjes en grafieken zouden nooit in Noorse schoolboeken en een Australische sociaalwetenschappelijke publicatie terechtgekomen zijn zonder dat hele internet. Afijn, mooi boek voor een weekend in de komende wintermaanden.

Door: Foto: drosen7900 (cc)
Foto: Sage Ross (cc)

Mensen die we missen: Aaron Swartz

, door

Vandaag, tien jaar geleden, stierf Aaron Swartz. Naar verluidt was hij moe gestreden, kapot geprocedeerd en wilde hij niet langer  leven met het brandmerk ‘misdadiger’. Zijn betekenis voor het internet en dus voor ons:

Op 14-jarige leeftijd co-auteur van RSS versie 1.0.

Nam deel aan een werkgroep van het World Wide Web Consortium om te helpen bij de ontwikkeling van gemeenschappelijke gegevensformaten die op het World Wide Web worden gebruikt.

Was een van de eerste architecten van Creative Commons en ontwikkelaar van de Internet Archives’ Open Library.

Richtte softwarebedrijf Infogami op dat later fuseerde met de online nieuwssite Reddit, waar hij mede-eigenaar van werd.

In 2008 richtte hij Watchdog.net op. Doel: meer politieke transparantie. Die website lijkt niet meer te bestaan.

Startte in 2010 Demand Progress op en voerde campagne tegen twee internetcensuurwetten (SOPA/PIPA).
Dat jaar begon hij aan Harvard University’s Edmond J. Safra Centrum voor Ethiek  ook een onderzoek naar de invloed van ‘het grote geld’ op instellingen, politiek en publieke opinie.

Als internetactivist streefde Aaron Swartz naar het gratis beschikbaar maken van overheids- en academische gegevens voor het publiek. De luis in de pels, de ‘pain in the ass’, werd vervolgd voor het openbaar maken van allerlei gegevens die tot dan voor het publiek onbereikbaar waren:

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

KPN houdt XS4ALL in de lucht

, door

NIEUWS - KPN zegt XS4ALL overeind te houden. De actiegroep ‘XS4ALL moet blijven’ noemt dat misleiding van de klanten.

Volgens KPN blijft XS4ALL voor bestaande klanten voor onbepaalde tijd in de lucht en kunnen nieuwe klanten zich voorlopig laten aansluiten bij die provider. Daarnaast wil KPN met een nieuwe aanbieding komen onder het KPN-merk. Zodra dat aanbod er is, verdwijnt de mogelijkheid om abonnee te worden bij XS4ALL.

De actiegroep ‘XS4ALL moet blijven’ vindt het “pertinente onzin dat XS4ALL blijft bestaan” en stelt verder: “XS4ALL als bedrijf wordt per 1 maart al opgeheven. Klanten van XS4ALL worden misleid“.

Foto: Maria Willems (cc)

Sargasso bestaat 20 jaar

, door

MEDEDELING - Het was het jaar van 11-9, nu alweer het jaar van Covid-19. 119 … 19…. Dat niemand die connectie nog niet gelegd heeft…
Maar goed, terzijde, kort na Nine-eleven, vandaag alweer 20 jaar geleden, zag Sargasso het licht. Een weblog was een mooie nieuwe manier om naast de wat eenzijdige media benadering van de “war on terror” en toejuichingen van de “third way” een ander geluid te laten horen. Een nieuw geluid in de vastgeroeste pas de deux tussen politiek en media. Manier om andere inzichten te delen in het publieke domein, zonder afhankelijk te zijn van de grillen van de brievenredactie of het keurslijf van de traditionele journalistiek.

Kritisch zijn, via de nieuwe online kanalen andere geluiden naar voren halen, op andere manieren verhalen vertellen of nieuws analyseren, het kon allemaal. En het werkte. En nog belangrijker, het had soms effect!

Veel van de dingen die we bedachten, zoals live blogging, of thema’s die we in het daglicht zetten, zoals afbraak privacy, zijn inmiddels gemeengoed.

Zelf gingen we zelfs even professioneel, bijna onderdeel van het establishment wordende, zoals onze luidruchtige roze buren uiteindelijk overkwam.
Maar dat was te hoog gegrepen. En gelukkig betekende dat het niet het einde van Sargasso. Maar bleef dit podium voor eigenzinnige en meestal genuanceerde meningen en inzichten bestaan.

Foto: cc Sargasso eigen afbeelding 35 jaar punt NL

35 jaar .NL, geef aan ‘free a girl’

, door

Aanstaande zondag, 25 april, is het 35 jaar geleden dat Piet Beertema, toen verbonden aan het Centrum voor Wiskunde en Informatica, .NL registreerde. Het was het allereerste actieve landendomein ter wereld.
Terzijde: Ook het Centrum voor Wiskunde en Informatica is jarig. Het bestaat 75 jaar.

Op het toenmalige netwerk hadden alle computers een naam van maximaal zeven letters en cijfers. Beheerders mochten die naam zelf bedenken, maar hij moest wel wereldwijd uniek  zijn. In 1986, toen er een kleine 25.000 computers op het netwerk waren aangesloten, werd dat systeem onbeheersbaar en leidde het tot steeds meer naamsconflicten.

Beertema, die als centrale arbiter voor Europa fungeerde, vond de oplossing in het al in 1984 in Amerika bedachte hiërarchische domeinnamensysteem (land > organisatie > afdeling > computer) met decentraal beheer. Hij stuurde een officiële aanvraag – per e-mail en op papier – naar de autoriteit ervoor, John Postel van het Stanford Research Institute.

Op 25 april 1986 kwam het verlossende woord, per e-mail: toegewezen! Daarmee was .NL geboren. Al met al bleek het, tegen Beertema’s verwachting in, geen zware bevalling. Beertema is daarmee een van de godfathers van het internet.

Tien jaar lang heeft Beertema de registratie van alle domeinnamen onder .NL verricht. Daarna droeg hij die steeds omvangrijker wordende taak over aan de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN). SIDN werd opgericht op 31 januari 1996 door Boudewijn Nederkoorn (indertijd directeur van SURFnet), Ted Lindgreen (oprichter van NLnet) en Beertema zelf. Inmiddels zijn er meer dan 6 miljoen domeinnamen die op .NL eindigen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Opvolger XS4ALL gaat definitief door

, door

NIEUWS - Omdat vorige week de Ondernemingskamer oordeelde dat XS4ALL met KPN geïntegreerd mag worden, , heeft de actiegroep ‘XS4ALL Moet Blijven’ besloten de 11 november jl. gelanceerde provider ‘Freedom Internet’ definitief door te zetten en in maart 2020 de eerste aansluitingen te realiseren.

Een crowdfundactie en werving van ‘founding members’ was uitermate succesvol en leverde meer op dan nodig was om van de nieuwe provider Freedom Internet te lanceren en nu dus door te zetten.

Foto: drosen7900 (cc)

Private macht in het digitale domein

, door

OPINIE - Een pleidooi voor meer democratie bij de toepassing van internettechnologie.

De macht van grote internetbedrijven als Google, Twitter en Facebook staat al langer ter discussie. Ik heb er eerder over geschreven onder titels als Google als rechtbank, Moet het internet gereguleerd worden en zoja hoe?, Facebook aan banden? en  Politici en het vrije verkeer van informatie. De kritiek op de sociale media die deze bedrijven exploiteren betreft onder meer de handel in persoonsgegevens, het onbelemmerd toelaten van aanstootgevende, discriminerende of haatzaaiende content en hun rol bij de polarisatie van het publieke debat. Oud-Europarlementslid voor D66 Marietje Schaake schreef afgelopen zaterdag in de NRC een artikel waarin een meer fundamenteel oordeel wordt gegeven over sociale-mediabedrijven. Want alle discussies over het onheil dat deze bedrijven kunnen aanrichten ‘maskeren een veel groter probleem: de grote reikwijdte van private macht in het digitale domein. Daar, veelal onzichtbaar, is de democratie fundamenteel in het geding.’

Monopolies

Over de ‘democratiserende’ werking van de internettechnologie deden internetgoeroes in de jaren negentig van de vorige eeuw de fraaiste beloftes. Mensen als Sergey Brin, een van de oprichters van Google, beloofden een emanciperende en liberaliserende werking van het internet, schrijft Schaake, ‘door het openbreken van monopolies op macht en informatie. Inmiddels zijn een handvol technologiereuzen zelf monopolisten geworden.’ Democratische regeringen hebben al die tijd vastgehouden aan een laissez-faire beleid tegenover het nieuwe, op internettechnologie gebaseerde bedrijfsleven. Zo weinig mogelijk regelgeving en primair vertrouwen op de klassieke wetten van de vrije ondernemingsgewijze productie. Nu worden ze geconfronteerd met machtige, puur op winst gerichte systemen die, ‘gevoed door ontransparante datasets en door machine-learningprocessen, de democratie en het publieke belang hebben uitgehold.’

Foto: cc commons.wikimedia.org Xs4alldak

Strijd om Xs4all en klanten vooral gevoerd op imago

, door

ACHTERGROND - Net als Planet.nl, Tiscali.nl zal ook Xs4all.nl als mailadres nog herinneren aan wat ooit was: een eigen aanbieder van internettoegang. De Ondernemingskamer meent dat KPN bij Xs4all fatsoenlijk handelt en het licht mag uitdoen. Achtergronden, nieuws en reacties van experts, eerder verschenen op Netkwesties.

In 1993 was Xs4all een van de eerste en zeker de meest roemruchte aanbieders van internettoegang in Nederland, voortgekomen uit de hackersbeweging. In 1998 vreesden de vier oprichters dat ze onder de voet gelopen zouden worden door grote aanbieders en verkochten Xs4all voor 120 miljoen gulden aan KPN. Binnen KPN mocht Xs4all nog zes jaar zelfstandig blijven en daarna werd het Amsterdamse bedrijf stukje bij beetje meer KPN, maar bleef zich onderscheiden met de beste techniek en helpdesk. Begin 2019 besloot KPN dat Xs4all geen zelfstandig bestaansrecht meer heeft en in KPN wordt opgenomen. Dat leidde tot felle protesten en de beweging Xs4all moet blijven. KPN gaf geen krimp dus kwam het tot een zaak voor de Ondernemingskamer. Ondertussen werd Freedom Internet opgericht met privacyclub Bits of Freedom, als alternatief voor Xs4all. Dit bedrijf zet nu door en hoopt dat de klanten van Xs4all massaal overstappen.

Op 23 december 2019 velde de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam het vonnis over Xs4all. Het arrest wijst de eisen van de Ondernemingsraad van Xs4all af, zowel het beroep op de Wet op de Ondernemingsraden (Wor) als het enquêteverzoek.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Guillaume Paumier (cc)

Geef burgers maar de schuld

, door

COLUMN - De presentatie van Marleens Stikkers boek Het internet is stuk (maar we kunnen het repareren) leverde een levendig debat op. Waar zowat iedereen het over eens was: internet is inderdaad flink kaduuk. Privacy wordt er vermalen; onze eigenschappen en gedragingen worden er door derden uitgebaat; we krijgen er een identiteit toegeschreven, die vervolgens wordt vermarkt; de grote platforms proberen ons van #hype naar #ophef te jagen, om zich van continue clicks te verzekeren.

Over hoe die beoogde reparatie eruit kan zien, waren de meningen minder helder. Ook Stikker zelf was dat niet: in haar boek staan rijp en groen naast elkaar. Neem open source: software die gratis is, en gebaseerd op creative commons licenties – iedereen mag meebouwen en meesleutelen, maar niemand is eigenaar. Het was al jaren eerder een geweldig idee.

Maar diezelfde overheden die zich pakweg 15 jaar geleden hartelijk aan die beweging en haar doelstellingen committeerden, zijn nu massaal overgestapt op Google Suite. Ook gratis, maar niet vrij: je betaalt er met je gegevens, en van portabiliteit is geen sprake. Integendeel: hoe meer diensten je er gebruikt, hoe moeilijker je nog kunt overstappen op een ander pakket. Het is een nieuwe vorm van vendor lock-in: je wordt hun eeuwige klant.

Foto: Central European University (cc)

Mudde en de media

, door

COLUMN - De Nederlandse politicoloog Cas Mudde, werkzaam in de VS, komt deze maand naar ons land voor het promoten van zijn nieuwe boek. Hij heeft veel media, waaronder de Volkskrant, ernstig beschuldigd. Afgelopen zaterdag interviewde de Volkskrant hem over die aantijging.

“Geloof me, het zou me echt geen moeite kosten om er zo tien op te noemen.” Aan het woord is mijn collega Cas Mudde, hoogleraar aan de University of Georgia in de Verenigde Staten. In de Volkskrant van afgelopen zaterdag uit hij een ernstige beschuldiging aan het adres van die krant. Gevraagd naar voorbeelden blijft hij het antwoord helaas schuldig. Maar hij kan dus zó tien voorbeelden noemen.

Tien voorbeelden waarvan?

“Daarmee doel ik op enkele columnisten die geregeld islamofobe dingen schrijven en ingezonden brieven die immigratie problematiseren,” aldus Mudde. Het gaat dus om columnisten van de Volkskrant die zich regelmatig zouden bezondigen aan het schrijven van “islamofobe dingen” en brieven van Volkskrant-lezers die immigratie zouden “problematiseren.”

Die ene zin alleen al leidt tot zoveel vragen. Want wat bedoelt Mudde met “islamofobe dingen”? Waar houdt legitieme islamkritiek op en begint de “islamofobe” categorie? En wat is het probleem met ingezonden brieven die “immigratie problematiseren”? Mudde wil toch niet dat brieven van burgers die kanttekeningen plaatsen bij het huidige immigratiebeleid ongelezen worden weggegooid?

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende