Politiek taalgebruik

'We zullen iets verarmen' zei premier Rutte vrijdag. 'Het kabinet kan de gevolgen van de snelle prijsstijgingen niet voor iedereen verzachten.' Niet voor iedereen, dat kan ik me voorstellen. Maar dat 'we' stoort me. Het stond zaterdag ook weer in een paginagrote advertentie van de Rijksoverheid waarin 'we' worden geadviseerd om de thermostaat op 19 graden zetten. Om energie te besparen en minder afhankelijk te zijn van het Russische gas moeten 'we de knop om zetten'. Wat me stoort in dat 'we' is het wegpoetsen van de ongelijke startpositie. Dat 'iets' dat 'we' er op achteruit gaan is niet voor iedereen even zwaar. Voor Rutte en zijn collega's betekent het weinig meer dan niets. Er zijn ook mensen voor wie het veel betekent. Ondanks de schamele compensatie voor een kleine groep via de gemeenten zal het er weer op neer komen dat de zwakste schouders de zwaarste lasten gaan betalen. Zoals dat al het geval is bij de belastingheffing: de allerrijkste huishoudens in Nederland betalen gemiddeld veel minder belasting dan andere huishoudens, volgens een onderzoek van het CBS. Lagere inkomens betalen relatief juist meer belasting. En die algemene belastingverlagende maatregelen die nu genomen worden vanwege de exorbitante prijsstijgingen (benzine als eerste, gas en elektra pas in de zomer) komen in veel grotere mate ten goede aan midden- en hogere inkomens (en het bedrijfsleven) dan aan de laagstbetaalden die het meest moeten beknibbelen. De snelheid van deze maatregelen staat overigens ook nog in groot contrast met de eindeloos voortkabbelende toeslagenaffaire. 'Het is zo acuut, het kan. Nood breekt wet', zei staatssecretaris van Financiën Marnix Van Rij over belastingverlaging. 'Acuut' en 'nood' zijn woorden die in de afwikkeling van de toeslagenaffaire niet voorkomen. Trouwens ook niet in de crisis bij de opvang van asielzoekers in Ter Apel. En vele andere gevallen van tekortschietend beleid voor minderheidsgroepen. Dat 'we' de knop moeten omzetten om energie te besparen en minder afhankelijk te zijn van Poetin begrijp ik. Maar - en dat is mijn tweede punt - begrijpt de regering ook dat bij 'ons' de scepsis groeit als we lezen dat de regering niet in staat is het grote geld van Russische oligarchen dat door Nederland stroomt aan te pakken? Terwijl de regering, die ons aanspreekt op onze verantwoordelijkheid inzake de klimaatopwarming, ook machteloos blijft toezien dat een van de grootste CO2 uitstoters, de kolencentrale Onyx op de Maasvlakte toch niet dicht gaat? Ze hadden vriendelijk gevraagd aan de eigenaar, het Amerikaanse bedrijf Riverstone, om de boel te sluiten zodat voldaan kan worden aan het Urgenda-vonnis, maar het bedrijf wacht een lucratiever deal af. 'We' moeten allemaal onze bijdrage leveren, maar er zijn uitzonderingen die dat niet hoeven (en die dan ook nog voordelen genieten zoals een fors lagere energiebelasting of een gunstige tax ruling). Begrijpt de regering niet dat je moeilijk oprecht een beroep kan doen op individuele huishoudens als de bijdrage van het bedrijfsleven onzeker is, zoals minister Jetten van Klimaat gisteren in Buitenhof moest toegeven? Samen tegen corona: daarbij kan ik me nog wel voorstellen dat we allemaal in gelijke mate moeten bijdragen aan maatregelen zoals afstand houden en handen wassen. Al vallen er ook in dit verband nog wel de nodige kanttekeningen te maken. Maar verder zou ik onze politici dringend willen verzoeken om dat verdoezelende 'het is een zaak van ons allen' achterwege te laten en duidelijk man en paard te noemen. Wie lijdt het meest onder de prijsstijgingen? Wie moet wat doen tegen de klimaatopwarming, tegen welke prijs en vooral waarom? En wat doet de regering zelf? Wie neemt de regie? Dat 'we' mogen ze dan bewaren voor de zin: we stappen op.

Door: Foto: blackpictures (cc)
Foto: Minister-president Rutte (cc)

Halfvol halfleeg

, door

COLUMN - We beginnen inmiddels een beetje te wennen aan de ‘nieuwe bestuurscultuur’. Mark Rutte lijkt zijn draai daar helemaal in gevonden te hebben.

Stond hij jarenlang te boek als de eeuwige optimist voor wie het glas altijd halfvol is, nu trekt hij soms een serieus gezicht en is zelfs bereid toe te geven dat een glas ook wel eens halfleeg kan zijn. Op de laatste persconferentie na de ministerraad  demonstreerde hij zijn nieuwe bestuurdersstijl.

Halfvol

Over de aanstelling van een nationaal coördinator die de sancties op Rusland moet stroomlijnen, stelt een journalist dat “het eigenlijk niet gelukt is om het zelf te doen, als kabinet?”
Hier wil Rutte, oude gewoontegetrouw toch iets zonnigs tegenover zetten.

Ja, daar wil ik zeggen het is wel een genuanceerder beeld dan dat. Er gebeurt heel veel wel

De journalist probeert het nog een keer met “Maar volgens mij was de conclusie van het debat gisteren ook: het loopt nog niet echt lekker”. Rutte laat zich op de eenmaal ingeslagen weg niet van het padje brengen:

Volgens mij was de conclusie het kan echt beter nodig, absoluut. En tegelijkertijd, ook hou staande want er gebeurt heel veel

Halfleeg

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour

Quote du jour | Authoritarianism

, door

QUOTE - Authoritarianism is defeated by offering people the lives they want to live (not by prosecutors, scandals, judges, or celebrity tweets). So. How do we defeat authoritarianism? If you understand all the above, it’s pretty simple: offer people a sense of meaning, purpose, dignity, self-worth, community, belonging, optimism again. Craft a social contract made of public goods whose goal is to endow people with all the above. Nothing else is going to work — you might “bring down” one strongman, but broken people are seeking strength, and they’ll just turn to the next one.

Foto: Chris Chabot (cc)

Overleeft Orbán de oorlog?

, door

Zondag kiest Hongarije een nieuw parlement. Het gaat er om spannen of premier Viktor Orbán met zijn coalitie van Fidesz en de Christendemocratische KDNP een meerderheid kan behouden. De oorlog in Oekraïne heeft hem als vriend van Poetin in een lastig parket gebracht. Hongarije steunt de Europese sancties en vangt ook vluchtelingen uit Oekraïne op. Maar Orbán geeft geen openlijke steun aan de regering-Zelensky. Hij gokt nu op de steun van zijn nationalistische aanhang met een gespeelde neutraliteit en de verzekering dat hij het land buiten de oorlog zal houden. En hij beschuldigt de oppositie er van dat die wild en oorlogszuchtig om zich heen slaat en het land zo mee trekt in een oorlog ‘die ons niet aangaat’. ‘Hongaars beleid’, verklaarde Orbán, ‘is noch Oekraïens-vriendelijk, noch Russisch-vriendelijk: het is Hongaars-vriendelijk.’

Orbáns ‘strategische kalmte‘ moet vooral kiezers overtuigen die op de eerste plaats kijken naar binnenlandse rust en welvaart. Een belangrijk deel van de Fidesz-aanhang gaat al jarenlang mee met het pro-Russische verhaal van hun leider. Uit een recente peiling van de Hongaarse denktank Publicus Institute, blijkt dat slechts de helft van de Fidesz stemmers de inval in Oekraïne ziet als Russische agressie. De invloed van de volledig door de regering gedomineerde media doet zich gelden. Tegenover de alomtegenwoordigheid van Fidesz propaganda op televisie en op straat kan de oppositie vrijwel uitsluitend in openbare bijeenkomsten steun proberen te vinden. Omdat de vrije pers in het land onder druk staat, brengt een beweging van vrijwilligers door heel het land zelfgedrukte kranten rond. Nyomtass Te Is wordt op Aviertjes verspreid, vooral ook in dorpen met een a-politieke of Fideszgezinde bevolking. Een herleving van de Samizdat-traditie.

Foto: Terry Feuerborn (cc)

Servië tussen Rusland en de EU

, door

De oorlog in Oekraïne zet in Servië de politieke verhoudingen op scherp. Het land opteert nog steeds  voor het EU-lidmaatschap. Maar het weigert mee te gaan in de sancties van de EU tegen Rusland, net als in 2014. Servische vrijwilligers vechten in Oekraïne aan de kant van de Russen. Op 3 april zijn er verkiezingen. Het is de vraag of de kiezers het Poetin-vriendelijke beleid van president Aleksandar Vučić en zijn  Servische Progressieve Partij (SNS) zullen afstraffen.

Broedervolk

Servië is naast Belarus het enige Europese land dat Rusland geen sancties op wil leggen. Ondanks de waarschuwingen voor de consequenties die dat standpunt kan hebben voor de verdere procedure voor toelating tot de EU. Vorige week verklaarde de parlementsvoorzitter Ivica Dacic na een gesprek met de Russische ambassadeur: ‘Servië zal zich laten leiden door zijn nationale belangen, en dat impliceert dat Servië geen sancties zal opleggen aan Rusland. Servië zet zich in voor het respecteren van het internationaal recht en zal zich altijd inzetten voor vrede.’ Russen worden met name door het orthodox-christelijke deel van de bevolking gezien als broedervolk met dezelfde Slavische roots. Daarnaast is er de afhankelijkheid van Russische energiebronnen en rekent Servië op de politieke steun van Rusland als lid van de VN-Veiligheidsraad in zijn geschil met de voormalige provincie Kosovo.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Flickr ianus raadzaal Gemeenteraad Werkendam CC BY-NC-SA 2.0.

Amsterdam ontregelt Nationale dag van de Lokale Democratie

, door

COLUMN - door P.J. Cokema

Nog zeven dagen en dan (30 maart) worden in heel het land nieuwe gemeenteraden geïnstalleerd. Heel het land? Nee, één gemeente wenst de eeuwenoude reputatie van de eigenwijste in het land in ere te houden en heeft de beëdiging van de raadsleden een weekje eerder op de agenda van de raadsvergadering van 24 maart staan.

De gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart vallen nog onder de Tijdelijke wet verkiezingen covid-19 (Twv). Die wet is in december 2021 verlengd tot 1 juli 2022. Naast allerlei voorschriften betreffende vervroegd en veilig stemmen, is ook geregeld dat de installatie van de gemeenteraden niet acht maar veertien dagen na vaststelling van de uitslag zal plaatsvinden.

De periode tussen vaststelling van de uitslag en installatie van de gemeenteraad is verlengd om de gemeenteraden meer tijd te geven (tot en met 29 maart) voor het onderzoek van de geloofsbrieven (artikel C 4, tweede lid, Kieswet en artikel 1b Tijdelijke wet verkiezingen covid-19).

De “oude’, nu nog zittende raad moet het onderzoek ergens voor 29 maart afgerond hebben. Vervolgens moet er een raadsvergadering gepland worden waar de oude raad aftreedt.  Doorgaans zal de oude raad voor het laatst bijeenkomen op dinsdag 29 maart.

Foto: Marco Raaphorst (cc)

Kwetsbare democratie, weerbare democratie

, door

COLUMN - door Prof.Dr. Bert van den Braak

Partijen die de fundamentele zedelijke beginselen aantasten die in het Nederlandse volk leven, zijn vijanden en moeten met alle machtsmiddelen worden bestreden. Dat betoogde George van den Bergh in 1936 in zijn oratie bij het aanvaarden van het hoogleraarschap aan de Universiteit van Amsterdam. 1)
Hij doelde uiteraard vooral op antidemocratische, fascistische, nationaal-socialistische en revolutionair-socialistische groepen die in het Interbellum waren opgekomen.

Van den Bergh wees erop dat de tolerantie, die een vrije, democratische samenleving eigen is, tevens het gevaar inhield dat ruimte werd geboden aan groeperingen die diezelfde democratische samenleving ten gronde willen richten. Gewaakt moest worden voor naïviteit ten aanzien van hen die de democratie willen ondermijnen. En dat gevaar ligt ook nu weer op de loer. Buitenlandse beïnvloeding mag evenmin worden onderschat.

De Staatscommissie parlementair stelsel heeft zich volop beziggehouden met mogelijk onwenselijke activiteiten van politieke partijen 2). Zij stelde voor in een Wet op de politieke partijen (Wpp) heldere regels op te nemen over democratische inbedding, financiering en giften en (digitale) campagnevoering van partijen. Ook een eventueel partijverbod moet daarin worden geregeld. Minister Kajsa Ollongren ging daarmee wel aan de slag, maar liet in juni 2020 weten dat er eerst nieuwe regels over de partijfinanciering zouden komen. De behandeling van het betreffende wetsvoorstel daarover is nog gaande.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: dominiccampbell (cc)

De grenzen van het lokale bestuur

, door

Vorig jaar werd in Frankrijk een wet aangenomen die korte binnenlandse vluchten verbood waarvoor het alternatief per trein niet langer duurt dan twee-en-een-half uur. Wie van Parijs naar Bordeaux of Lyon wil reizen zou nu de TGV moeten pakken. De wet kwam deels tegemoet aan de aanbevelingen van de Klimaatconventie,  een nogal omstreden initiatief van president Macron. In december stak de Europese Commissie echter een stokje voor het plan. Luchtvaartbedrijven hadden bezwaar aangetekend omdat de wet in strijd zou zijn met de Europese dienstenrichtlijn (die van Bolkestein): de vrijheid om diensten aan te bieden, ‘een van de fundamentele waarden van de Europese Unie’. Ze bestrijden ook dat deze wet een noodzakelijke bijdrage is aan het terugdringen van de CO2 uitstoot. De luchtvaart draagt slechts 2.5 % bij aan de globale CO2 uitstoot, en dat zou dan vooral komen van de langere vluchten. De Commissie begon een onderzoek, de invoering van de wet is tot nader order uitgesteld.

Ook in Duitsland en Spanje wordt gesproken over het verbieden van korte vluchten in het kader van de bestrijding van de klimaatopwarming. De maatregel lijkt behalve voor binnenlandse vluchten ook voor grensoverschrijdende reizen kansen te hebben nu het gebruik van de trein op langere afstanden toeneemt met een uitgebreid internationaal spoornet. Maar dan moet er wel gebroken worden met die ‘fundamentele waarde’ van de EU: het zonder enige hindernis kunnen aanbieden van diensten. Op Social Europe schrijft Olivier Hoedeman van het onderzoeksinstituut Corporate Europe Observatory over de ‘gevaarlijke obsessie’ van grote bedrijven die blijven pushen om de Europese interne markt te vervolmaken. Absolute vrijheid voor het bedrijfsleven om zaken te doen betekent een onoverkomelijke hindernis in de strijd tegen klimaatopwarming en voor de oplossing van vele andere urgente problemen.

Foto: Patrick Rasenberg (cc)

De markt is geen natuurverschijnsel

, door

COLUMN - door P.J. Cokema

Ik ben voor een vrije markt, maar als die compleet losstaat van de realiteit moet je ingrijpen

Aldus de Belgische premier De Croo.

De Croo is lid van Open VLD, door de een vergeleken met “de VVD, al zijn er ook raakvlakken met D66”, door een ander bestempelt als “veel meer D66 dan VVD (…) zelfs iets linkser dan D66”. Volgens de VVD zelf is de VVD “op de meeste gebieden een rechtse partij”. Maar dat terzijde….

Ook de Belgische regering heeft besloten welke maatregelen genomen gaan worden om de energierekening minder hoog te doen uitvallen. De Croo ziet ook graag extra maatregelen om de energieproducenten aan te pakken, want…

onderliggend is er een ander probleem: de groothandelsgasmarkt is totaal irrationeel geworden. De prijzen die je nu ziet, reflecteren een schaarste op de markt, maar die schaarste is er niet

Hij pleit, op Europees niveau, voor het afromen van overwinsten van energieproducenten. Daarnaast wil hij laten bekijken of in Europees verband gezamenlijke aankoop van gas mogelijk is en of er een prijsplafond kan worden ingesteld.

Er komt een tijdelijke verlaging van btw op elektriciteit en gas van 21% naar 6%. Voor diesel en benzine worden de accijnzen verlaagd met 17,5 cent per liter.
De prijs van treintickets wordt bevroren zodat een geplande prijsverhoging in juni niet doorgaat.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Flickr ianus raadzaal Gemeenteraad Werkendam CC BY-NC-SA 2.0.

Let bij stemmen op de kleine lettertjes

, door

Vandaag gaan er al wat stembureaus open voor de gemeenteraadsverkiezingen. U gaat natuurlijk stemmen, een handeling waarbij u ook op de kleine lettertjes moet letten.

Leesbaar lokaal

Dat kan bijna niet anders. Zouden de letters van een fatsoenlijk leesbaar formaat zijn, dan kreeg u een stembiljet van niet te hanteren proporties in handen. In Amsterdam is het zeer de vraag of de kiezers wel kunnen lezen waarop ze gaan stemmen. Met zesentwintig partijen wordt dat het grootse stembiljet.

Kiezers in Maastricht (23), Den Haag (23), Rotterdam (21) en Utrecht (20) krijgen ook een moeilijk leesbaar stukje democratie te zien.
De best leesbare stembiljetten zijn waarschijnlijk te vinden in Hilvarenbeek, Rozendaal en Schiermonnikoog, met elk slechts drie politieke partijen op het stembiljet. Waarschijnlijk, want als respectievelijk 91, 35 en 24 kandidaten op een A4’tje worden gedrukt, is het nog behelpen.

Interlokaal

De allerkleinste lettertjes op het stembiljet zijn voor de woonplaatsen van de kandidaten. En laten dat nou de kleine lettertjes zijn waar wat mee is.

(…) alle leden van een gemeenteraad zijn “lokaal”, ze wonen allemaal in de gemeente waarin zij politicus zijn. Dat is namelijk verplicht.

Dat schreef collega Martijn eergisteren. Voor kandidaat-raadsleden geldt dat echter niet. Kandidaten die in een andere gemeente wonen dan waar zij gekozen wensen te worden, moeten een verklaring afleggen dat zij bereid zijn te verhuizen als ze in de raad worden gekozen.

Vorige Volgende