Schotland helpt door cycloon geteisterd Malawi

Een van de resultaten van de laatste VN-klimaatconferentie in Sharm-el-Sheikh vorig najaar was de erkenning van de noodzaak voor rijke landen om arme landen te helpen die grote schade ondervinden van de klimaatopwarming. Er is een nieuw fonds opgericht voor landen die het meest door klimaatverandering zijn getroffen. Dat is hard nodig omdat de gevolgen van de klimaatverandering steeds vaker zichtbaar zijn in een aantal Afrikaanse en Aziatische landen: enerzijds extreme droogte, anderzijds alles verwoestende tropische stormen en overstromingen. In Glasgow, waar de voorlaatste klimaatconferentie werd gehouden, heeft de regering al eerder haar verantwoordelijkheid genomen. Het besef dat de rijkste landen door de CO2 uitstoot de grootste verantwoordelijkheid dragen voor de klimaatverandering was voor Schotland reden om extra in te zetten voor projecten die de nadelige gevolgen daarvan in een arm land als Malawi moeten beperken. Malawi is de afgelopen weken tot twee maal toe getroffen door de cycloon Freddy. De storm is volgens de Wereld Meteorologische Organisatie de langst aanhoudende tropische cycloon ooit geregistreerd. Hevige regenval heeft geleid tot aardverschuivingen, waardoor vele huizen zijn verwoest en duizenden mensen dakloos zijn geraakt. Er zijn inmiddels honderden doden geteld. Daarbovenop komt een uitbreiding van de cholera-epidemie die al langer gaande was in het land. Van internationale hulp is nog weinig sprake, zei de arts Lisanne Glas gisteren in een van de zeldzame rapportages over de ramp in de Nederlandse media. 'Tanzania en Zambia hebben helikopters gestuurd en het Verenigd Koninkrijk een team van hulpverleners', vertelt Glas. 'Maar een massale stroom van internationale hulp, bijvoorbeeld uit Europa, daar is geen sprake van. En dat terwijl deze storm het gevolg is van klimaatverandering die juist door het Westen wordt veroorzaakt.' Deze week hebben we opnieuw gehoord dat het met de aanpak van de klimaatverandering ook nog steeds niet erg opschiet. Klimaatrechtvaardigheidsfonds Schotland heeft een relatie met Malawi sinds de ontdekkingsreizen van David Livingstone in de 19e eeuw, lang voordat het land als zodanig bestond. Schotse missionarissen hebben zich er gevestigd en de band met het gebied is altijd gebleven, ook na de onafhankelijkheid van Malawi in 1964. Schotland was het eerste land ter wereld dat specifiek geld beschikbaar stelde voor klimaatrechtvaardigheid, door in 2012 het Climate Justice Fund (CJF) te lanceren. Tijdens COP26 in Glasgow kondigde de regering een verdrievoudiging aan van de financiële steun aan de armste en meest kwetsbare gemeenschappen ter wereld om de gevolgen van klimaatverandering aan te pakken. In 2022 heeft het parlement £ 36 miljoen beschikbaar gesteld. Het programma besteedt ook aandacht aan jongeren in Malawi en heeft hen in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan COP26. In Mambundungu is een deel van het geld gebruikt om waterkeringen te creëren in de nieuwe nederzetting bergopwaarts. In de dorpen bouwen mensen hun huizen met in de zon gedroogde kleistenen. Hevige regen vernietigt deze huizen. Hogerop is echter niet altijd aantrekkelijk omdat de grond daar minder vruchtbaar is. In Ngabu moest een school herbouwd worden na de tropische stormen van 2022. Het schoolterrein diende als opvangkamp voor duizenden mensen die door tropische stormen hun huis waren kwijtgeraakt. Een tijd lang was er geen ruimte om onderwijs te geven.  Noodopvang is in dergelijke omstandigheden nooit voldoende. Een medewerker van een van de hulporganisaties zegt over het Schotse fonds: 'Dit geld komt in een later stadium binnen, wanneer de gemeenschappen die onmiddellijke steun al hebben ontvangen. Maar het geeft ze wat ze nodig hebben om weer op te bouwen, om die veerkracht op te bouwen, maar ook om hun leven weer op de rails te krijgen.' Arme landen wapenen tegen de gevolgen van de klimaatopwarming vereist eigenlijk een continue steunoperatie waar de rijke landen helaas nog lang niet aan toe zijn.

Door: Foto: UN Women Africa (cc)
Foto: Sjoerd Luidinga (cc)

Doorpakken met stikstofreductie

, door

ANALYSE - Het belangrijkste signaal van de afgelopen verkiezingen is dat de kiezer een hekel heeft aan onduidelijkheid en getreuzel

Na de afgelopen verkiezingen horen we velen beweren dat het nu gepast zou zijn pas op de plaats te maken met het stikstofbeleid voor de landbouw. Dat is echter precies de verkeerde conclusie.

Uitgesproken voor- en tegenstanders van stikstofreductie in de landbouw hebben zich in de eerste kamer volkomen gelijkwaardig verdeeld. Tegenover de 16 zetels in de eerste kamer voor BBB, die graag het beleid wil afzwakken, staan er bijna evenveel van GroenLinks en de PvdA, voor wie het allemaal niet snel genoeg gaat. Tegenover de 4 zetels van Wilders, die zijn hakken in het zand wil zetten, staat met hetzelfde aantal zetels de partij voor de Dieren, die het liefst de bio-industrie morgen helemaal wil afschaffen. En de SGP, die vooral niets wil veranderen, heeft één zetel minder dan Volt, die ook op dit dossier vooral juist veel en snel wil veranderen.

De zetels van Ja21, die geen verandering wil, staan qua aantal weer gelijk aan die van de SP, die de megastallen wil sluiten. En dan hebben we nog 50+ en de onafhankelijken, die beide over het hele stikstofvraagstuk zo vaag mogelijk verkiezen te doen. Kortom, uitgesproken voor- en tegenstanders van harde maatregelen in het stikstofdebat staan er na deze verkiezingen links en rechts van het kabinet precies even sterk voor.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Closing Time | Miraculous Activist

, door

Morgen gaat Extinction Rebellion demonstreren tegen de enorme fosssiele subsidies van onze overheid door de A12 tussen het Ministerie van Economische Zaken en de Tweede Kamer te blokkeren. Afgelopen week kreeg de demonstratie er een doel bij: opkomen voor demonstratievrijheid, toen het OM besloot acht zeven XR-activisten te arresteren, zuiver omdat ze opriepen tot een protest.

De rationale van de overheid – het blokkeren van een snelweg is strafbaar, dus dit is opruiing en daarmee verboden – kan misschien redelijk klinken, maar is het niet. Amnesty International en het Europees Hof voor de Rechten van de mens zijn het daar alvast mee oneens.

Foto: Geopende detonatiepot op binnenvaarttanker

Open brief ronde tafel varend ontgassen 7 maart 2023

, door

BRIEF - Naar aanleiding van de motie d.d. 24 januari 2023 is er besloten op 7 maart een ronde tafelgesprek te organiseren. In dit debat dient U naar mijn mening goed beslagen ten ijs te komen. Dit is alleen mogelijk, wanneer U over voldoende kennis / feiten inzake het ontgassingsdossier beschikt. Staat U mij als ‘klokkenluider’ toe U bij dezen informeel en geheel vrijblijvend van de nodige kennis / feiten te voorzien. Deze informatie is een aanvulling op mijn open brief aan de heer Harbers d.d. 30 januari 2023.

Feiten m.b.t. de uitgestoten dampen

Ontgassen is het met behulp van veel lucht uitstoten van gevaarlijke dampen uit de ladingtanks van een tankschip, daar een volgende lading niet met de dampen van de vorige lading in aanraking mag komen. Alle door tankers naar de vrije atmosfeer uitgestoten dampen zijn afkomstig van stoffen, die in Tabel C van het ADN worden opgesomd. Deze hebben inzake minerale oliën alle het predicaat ‘milieugevaarlijk’ ( bijlage 1 ). Behalve dat deze dampen een gevaar voor het milieu opleveren, hebben veel stoffen bij de classificatie in kolom 5 van Tabel C tevens de letters CMR staan ( zie bijlage 2 ). Dit betekent dat de betreffende stoffen en inherent hieraan de van deze stoffen afkomstige dampen carcinogene, mutagene en reproductie-toxische eigenschappen hebben.

Foto: Sander Weeteling on Unsplash

“Voor mij zijn technologische oplossingen een last resort”

, door

INTERVIEW - door Laura Mol

Al eeuwenlang proberen we het land met dijken, molens en deltawerken te beschermen tegen het water. Maar er loert ook een ander gevaar. Het grondwaterpeil is te laag en natuurwater is vervuild. Hoe voorkomen we een watercrisis?

Het lijkt misschien een beetje gek om na een natte herfst stil te staan bij de waterproblemen die we in Nederland hebben. Toch is het volgens experts twee voor twaalf. We hebben steeds meer last van lange droge periodes waardoor er een tekort aan regenwater dreigt. Bovendien is het Nederlandse water sterk vervuild. Volgens hydroloog dr. Niko Wanders (UU) moeten we aan droogte werken als het nat is. We spreken hem in aanloop naar het Science Café over water op 24 mei én omdat hij recent een grote beurs ontving voor zijn onderzoek naar meerjarige droogte.

Niko, gefeliciteerd met het binnenhalen van je beurs. Waarom is dit project zo belangrijk?
“Sinds 2018 hebben we, met uitzondering van 2021, bijzonder droge zomers gehad. Dat is natuurlijk zorgwekkend. Wij willen uitzoeken wat de impact is van meerdere droge jaren achter elkaar, wat dat doet met de natuur en het grondwater. Daarnaast willen we in kaart brengen hoe ons eigen watergebruik daar invloed op heeft.”

Experts spreken van meerdere watercrises. Er is droogte, maar we hebben ook te maken met sterk vervuild water, door het gebruik van pesticiden bijvoorbeeld. Is er een verband tussen droogte en waterkwaliteit?
“Tot op zekere hoogte wel. Als het in een bepaald gebied te droog is, wordt de concentratie slechte stoffen hoger en dus nog schadelijker voor de natuur. Er is tegenwoordig ook veel discussie over het grondwaterpeil. Dat hebben we historisch gezien altijd laag gehouden, omdat we droge grond beschikbaar willen houden voor de landbouw. Maar het zorgt er ook voor dat regenwater in natuurgebieden snel wegstroomt, omdat het grondwater in het gebied eromheen laag is. Water stroomt nu eenmaal van hoog naar laag. En dus worden natuurgebieden droger.”

Droogte wordt ook wel een onzichtbaar probleem genoemd. Waarom?
“Dat komt omdat het merendeel van ons water in de grond zit. En dát is het water dat we in ons dagelijks leven gebruiken. Om te drinken, om akkers mee te besproeien, of om van alles mee te produceren. Het zichtbare water in rivieren en sloten gebruiken we bijna niet. Wanneer de waterreserves opraken, het grondwater zakt of wanneer water verontreinigd is, dan zien we dat niet. Droogte komt heel langzaam, als je het eenmaal doorhebt, dan is het al veel te laat.”

Voelen beleidsmakers en politici dat er iets moet gebeuren?
“Het besef begint te komen. Het kost veel tijd om maatregelen te implementeren, maar het moet veel sneller. Ik moet wel zeggen dat er in 2022 minder problemen waren dan in 2018, terwijl het neerslagtekort even groot was. Dus de maatregelen die toen genomen zijn, hebben enig effect. Maar de veranderingen moeten structureel zijn. Het grondwaterpeil moet omhoog. Dat betekent vernatting van veen- en weidegebied. Vroeger dachten we dat alles maakbaar was, nu moeten we meebewegen met de natuur. Dat betekent soms natuurgebied of landbouwgrond opgeven en sloten dempen. We moeten minder gericht zijn op het afvoeren van water, en er alles aan doen om het vast te houden.”

Zijn er technologische oplossingen die een uitweg kunnen bieden, bijvoorbeeld het ontzilten van zeewater dat we als drinkwater kunnen gebruiken?
“Voor mij zijn technologische oplossingen een last resort. Dat doe je alleen als je alle andere oplossingen al hebt geprobeerd. Het ontzilten van zeewater is bovendien helemaal niet duurzaam. Het kost heel veel energie, stoot CO2 uit, en is hartstikke duur.”

Wat kunnen wij zelf betekenen in de watercrisis?
“We moeten met z’n allen minder water gaan gebruiken. Alleen dan kunnen we voorkomen dat er drastische maatregelen moeten worden genomen. Maar dat gaat niet vanzelf. Ik zou ervoor willen pleiten om een prijskaartje te hangen aan overmatig watergebruik. Begrijp me niet verkeerd, schoon drinkwater is noodzakelijk voor ieder huishouden en het is ook belangrijk dat het betaalbaar blijft. Volgens de WHO is er per huishouden 50 tot 100 liter water nodig. Nou, laten we in Nederland een maximum van 120 liter aanhouden. We zouden ervoor kunnen kiezen dat je voor iedere liter meer een hoger tarief betaalt. Er zou ook wetgeving kunnen komen die ons verplicht om regenwater van het dak op te vangen. Zo’n wet hebben ze in België. Schoon water is schaars en daar mogen we met z’n allen best weleens wat vaker bij stilstaan.”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | We All Have An Impact

, door

De Britse artiesten Pessimist en Loop Faction maakten samen onder de naam Boreal Massif het album We All Have An Impact (2019), met geen vrolijk thema: “the destruction of the natural world and our ecosystems”. Misschien dat juist triphop met die typische afwisseling van doordringende beats en melancholische melodieën zich wel goed leent voor dit thema: “That you’re left to consider both raving and global disaster.”

Foto: Nuon (cc)

De Polderwachter & de Danseressen van Don Quichot

, door

ACHTERGROND - De polderwachter kreeg de vraag of hij een verhaal wilde maken over windturbines. U weet wel: die moderne windmolens waarmee we zelf onze eigen schone groene energie op kunnen wekken. Maar hoe schildert hij ze af: Zijn het de reuzen waar Don Quichot tegen vocht of moeten we ze zien als vrolijke danseressen op het polderpodium? De polderwachter ziet de danseressen, maar als hij op internet kijkt of als hij het vraag aan zijn gasten in de polder dan lijkt het vaak vrij heftig: “Vogels worden doormidden gehakt”, “Man slaapt in auto na komst windturbine”. Dan wordt het een lelijk portret.

Wat is de polderwachter?

Een boswachter zonder bos, maar met weilanden. De polderwachter maakt wandelingen in de polder, op klompen, met een polsstok. Als ‘beeldend kunstenaar’ werkt hij aan de verbeelding van de polder. Niet met objecten, niet met schilderijen, maar met mooie, spannende verhalen en af en toe een indrukwekkende gebeurtenis. Nederlands enige polderwachter heeft zijn thuisbasis op Fort Maarsseveen aan de rand van de Bethunepolder in Maarssen. In deze polder vinden de meeste activiteiten van de polderwachter plaats.

Situatie Maarssen

In Maarssen denken mensen dat er plannen zijn voor windturbines. Voor zover Sargasso kan nagaan zijn het college en de raad van Stichtse Vecht (waar Maarssen toe behoort) tegen windturbines (opgenomen in het coalitieakkoord). De provincie Utrecht heeft alle gemeenten in juli 2022 gevraagd extra locaties voor windenergie aan te wijzen, omdat de balans tussen wind- en zonne-energie naar mening van de provincie scheef is. RTV Utrecht berichtte in december dat een aantal gemeenten windlocaties heeft aangedragen. Stichtse Vecht behoort daar niet toe en heeft in haar reactie het standpunt uit het coalitieakkoord herhaald.

Foto: Hebi B., via Pixabay.

Burgers in beraad voor het klimaat

, door

VERSLAG - Het is een primeur: het eerste burgerberaad van de provincie Gelderland en het eerste burgerberaad in Nederland voor het klimaat! We zijn in september gestart met 150 burgers en op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het advies. Het Gelders Burgerberaad Klimaat adviseert de provincie over het vernieuwen van het Gelders Klimaatplan. En ik ben erbij, want ik ben één van de geselecteerde burgers.

Burgerpanel

Voorafgaand aan het burgerberaad vond er een online onderzoek plaats: het burgerpanel. Via ouderwetse post zijn duizenden burgers gevraagd om de provincie te adviseren wat betreft maatregelen om CO2-uitstoot in te perken. 3.363 burgers hebben hier aan meegedaan; zij gaven voor 12 voorgestelde maatregelen aan in hoeverre de provincie daar op in moet zetten volgens hen. Ze konden schuifjes verplaatsen van ‘minimaal inzetten’ naar ‘maximaal inzetten’. Volgens deze raadpleging zijn de populairste maatregelen: ‘energieverbruik van
bedrijven helpen verminderen’, ‘stimuleren van zonnepanelen op daken’ en ‘bestaande huizen duurzamer maken’. Het rapport van de uitkomsten is via de website van Gelderland te bekijken.

Maar dat was nog niet alles! De deelnemers werden uitgenodigd om zich op te geven voor het burgerberaad dat in vier dagen verspreid over vier maanden verder gaat werken aan een zwaarwegend advies. Uit de geïnteresseerden werden 150 deelnemers gekozen. Zij zijn zo goed als mogelijk een representatieve afspiegeling van de Gelderse inwoners.

Closing Time | Guardians of Earth

, door

Zoals ik gister ook al zei, muziek met een boodschap, daar ben ik helemaal voor. Helemaal als het een pareltje is als Guardians of Earth, dat heerlijk ingetogen begint, maar steeds opgefokter wordt over de manier waarop we Moeder Aarde behandelen. Met prachtige sfeerbeelden. Sepultura kwam hier natuurlijk al vaker langs, maar deze mag ook niet ontbreken in ons Closing Time-archief, zowel vanwege de thematiek, alsmede om het crimineel ondergewaardeerde album Quadra nog eens onder de aandacht te brengen.

Closing Time | Midnight Oil – Rising Seas

, door

De Australische band Midnight Oil bracht dit nummer uit vlak voor de COP26 (Klimaatconferentie van Glasgow november 2020). Ook deze internationale klimaatkoffietafel was een ‘belangrijk signaal’ of  ‘faliekant mislukt’ (NOS), afhankelijk van aan welke kant je staat.

Hoe dan ook: de uitkomsten van die conferentie waren te weinig en vooral: te laat. Midnight Oil onderstreept dat nog eens en zingt: “Let’s confess we did not act with serious urgency”.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende