Zweden doet het anders

Zonder strikte lockdown hoopt Zweden Covid-19 op den duur toch de baas te worden De Walpurgisnacht van 30 april op 1 mei wordt in Zweden traditioneel gevierd met kampvuren, koorzang en toespraken ter ere van het begin van de lente. Het feest zorgt vooral in studentensteden als Uppsala en Lund voor massa's uitgelaten mensen op straat. In de stad Lund hebben de autoriteiten dit jaar een bijzondere maatregel genomen om mensen weg te houden van de festiviteiten. Het park waar traditioneel vreugdevuren worden ontstoken is bewerkt met kippenmest. Goed voor het gras, maar minder aangenaam voor bier drinkende studenten. Zweden vaart in de bestrijding van het coronavirus een geheel eigen koers. De regering vertrouwt vooral op de eigen verantwoordelijkheid van de bevolking. Het advies is onder meer afstand houden, ook in winkels en horecagelegenheden die nog steeds open zijn,  en verder druk openbaar vervoer en grote bijeenkomsten te mijden. De Zweedse vicepremier Isabella Lövin (Groenen) verdedigt het beleid dat afgestemd is op de lange termijn: het is een marathon en geen sprint. We nemen het coronavirus wel degelijk serieus, maar we passen onze maatregelen aan onze eigen situatie aan, zegt ze. Met te harde maatregelen houd je het niet lang genoeg vol. Mensen zullen ze op den duur minder gaan respecteren. We willen niet te veel van de bevolking vragen. Er is nu ook al een oplopende werkloosheid. Want ook zonder lockdown ontkomt Zweden niet aan de economische crisis die het gevolg is van de pandemie. Economen voorspellen een daling van het BNP met 7%. De regering heeft gisteren bijna vier miljard euro uitgetrokken om bedrijven die schade lijden te compenseren.

Foto: Marcus Linder (cc)

Zweedse regering onder druk om strengere maatregelen te nemen

ELDERS - Met enige verbazing en verontrusting keken buurlanden de afgelopen week naar Zweden.

Terwijl alle Europese landen een min of meer streng lock-down regime hanteerden om de verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan en ziekenhuizen te ontlasten bleef de reactie in Zweden tamelijk relaxed. Scholen, cafés, restaurants en bioscopen blijven open en bijeenkomsten tot 50 mensen zijn nog niet verboden. Het Zweedse publiek winkelt als vanouds in dichte drommen. Met 239 doden, meer dan Noorwegen, Denemarken en Finland samen, wordt de regering onder druk gezet om strengere maatregelen af te kondigen. Maar het blijft ook nu nog bij adviezen zoals het afstand houden, het vermijden van druk openbaar vervoer, het beperken van het toelaten van klanten in winkels, het uitstellen van sportwedstrijden en trainingen en het beperken van het aantal toeschouwers.

De Zweedse regering heeft verder financiële steun aangekondigd voor bedrijven die te lijden hebben van de pandemie. En de hypotheekregels voor Zweedse banken zijn versoepeld om uitstel van betaling mogelijk te maken.

Anders

Epidemioloog Anders Tegnell van het Zweedse Instituut voor Volksgezondheid verdedigt de aanpak van Zweden. ‘We streven allemaal naar hetzelfde doel, we doen het hier alleen op een andere manier. Zweden heeft een traditie met vrijwillige maatregelen en dat heeft altijd goed gewerkt,’ zegt hij.  Het lijkt er op dat Zweden, net als Nederland en het Verenigd Koninkrijk aanvankelijk ook deden, een groot belang hecht aan groepsimmuniteit. Maar Nederland en het VK hebben inmiddels strengere maatregelen afgekondigd. De Zweedse minister van Volksgezondheid vertrouwt er nog steeds op dat de Zweden de adviezen van de autoriteiten serieus nemen en zoveel mogelijk thuis blijven. De ziekenhuizen kunnen de epidemie ook nog aan, er is voldoende ruimte op IC-afdelingen. Maar er gaat wel al een petitie rond van medici en wetenschappers waarin wordt aangedrongen op strengere maatregelen om problemen in de ziekenhuizen te voorkomen. Volgens opiniepolls steunen de meeste Zweden het liberale beleid wel en houden ze vertrouwen in de autoriteiten.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | De Duivelsbijbel

ACHTERGROND - In de Zweedse Koninklijke Bibliotheek in Stockholm berust een middeleeuws manuscript van de Bijbel uit ongeveer 1230, de Codex Gigas. Wat in eerste instantie opvalt is het formaat: het in een houten band gebonden boek meet 92 bij 50 centimeter, is 22 centimeter dik en weegt 75 kilo.

Toch is dit niet zo bijzonder als het lijkt. Boeken van dit formaat werden in de Middeleeuwen wel meer gemaakt, vooral als koorboeken die men in kloosters gebruikte voor de mis en de officie’s. Opgesteld in het midden van het halfronde koor konden alle monniken en monialen meelezen uit één boek, wat wel zo praktisch was. Het rijk geïllustreerde manuscript bevat de gehele Bijbel in een Vetus Latina vertaling alsmede de nodige andere stof, waaronder de Antiquitates Judaicae van Flavius Josephus en, godbetere, een aantal magische formules.

Van de oorspronkelijke 640 pagina’s zijn er zestien om onduidelijke reden verwijderd. Volgens deskundigen bevatten deze ontbrekende pagina’s wellicht de Regula Benedicti, de kloosterregel van de Benedictijnen. Volgens een overlevering zijn de pagina’s verloren gegaan bij een brand, maar daarover straks meer.


Geschiedenis

Het manuscript staat bekend onder de naam Codex Gigas (reusachtige codex) maar heeft als bijnaam de ‘Bijbel van Satan’ of de ‘Duivelsbijbel’, naar aanleiding van een prominente afbeelding van de duivel op folio 290 recto van ongeveer 50 centimeter hoog.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | De middeleeuwse ruïnes van Visby (1)

COLUMN - Samen met Ávila, Carcassonne en San Gimignano behoort het Zweedse Visby op het eiland Gotland tot het verplichte excursielijstje van elke mediëvist. Het stadje wordt wel genoemd ‘stad der ruïnes’ (op een eiland dat ‘het eiland van de honderd kerken’ wordt genoemd) en dat is wellicht, naast de stadsomwalling, wellicht het interessantste historische aspect van de stad. Deze telt namelijk een dozijn ruïnes van Middeleeuwse kerken, drie meegerekend waarvan slechts fundamenten over zijn.

Hun ruïneuze aard is het resultaat van de vernietiging van de stad in 1398 door Teutoonse ridders, een oorlog tussen Denemarken en Lübeck in de eerste helft van de zestiende eeuw waarbij Visby van vier zijden in brand werd gestoken, een stadsbrand op 29 april 1611 en sloop van twee kerken om de ommuring van de stad te herstellen. Na de Reformatie werden de resterende kerken gesloten, op de kathedraal na.

Tempeliers

Interieur van de Sankt Lars (foto Bas Kamps)

Interieur van de Sankt Lars (foto Bas Kamps)

Door de grote terugval van de stad in deze periode was er geen reden de kerken op te bouwen of te vervangen, zelfs niet als reformatorische godshuizen. De geschiedenis van de achtennegentig middeleeuwse kerken van Gotland is beschreven in het boek van Eva Sjöstrand: Angels and Dragons (2017, Engelse vertaling van het Zweedse origineel).

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Rool Paap (cc)

Zweden werkt op diverse fronten aan CO2 reductie

ELDERS - Ook al staat fossielvrij vliegen nog in de kinderschoenen , luchthavens kunnen nu ook al bijdragen aan CO2 reductie, vinden ze in Zweden. Minder vlees eten is er ook populair, zelfs bij de Burger King.

De Zweedse luchthavenbeheerder Swedavia streeft ernaar (€) voor volgend jaar de gebouwen en grondvoertuigen op tien luchthavens CO2-vrij te maken. Het bedrijf zet onder meer groene stroom, biomassa en biobrandstof uit eigen land in. Op drie plaatsen is het doel al bereikt: Luleå in het noorden, Ronneby in het zuiden en Visby op het eiland Gotland. Swedavia reageert hiermee op de groeiende flygskam van de Zweden.  Steeds meer Zweden nemen vanwege het klimaat de trein en mijden het vliegtuig.

Vanwege de grote afstanden in het land en het intensieve verkeer met de rest van Europa zal het vliegverkeer niet meteen te lijden hebben onder de ‘vliegschaamte’ van de Zweden. De binnenlandse vliegtuigmaatschappij BRA profiteert er wel van door passagiers de mogelijkheid te bieden een extra bedrag te betalen voor de inkoop van biobrandstoffen.

Greta Thunberg, exponent van het vergevorderde milieubewustzijn in Zweden en boegbeeld van de Europese acties van scholieren voor een voortvarender aanpak van de klimaatverandering, reist uitsluitend per trein door Europa om haar boodschap te verkondigen. Deze week was ze uitgenodigd door een groep Franse parlementariërs om in Parijs de volksvertegenwoordiging toe te spreken. Tot grote verontwaardiging van rechtse parlementsleden die duidelijk lieten blijken geen behoefte te hebben aan het optreden van deze ‘ ecologische Justin Bieber’ en ‘goeroe van de apocalyps’. Jordan Bardella, de leider van Le Pen’s Rassemblement National in het Europese Parlement maakte het nog bonter: ‘Deze dictatuur van de herhaalde emotie is, vooral als het via kinderen gaat, een nieuwe vorm van totalitairisme.’

Foto: D@vidovi© (cc)

Zweedse regeringsvorming in impasse

ELDERS - Zweden krijgt dit jaar misschien wel een witte kerst, maar heeft voorlopig nog geen nieuwe regering.

Andreas Norlen, de Zweedse parlementsvoorzitter, heeft aangekondigd dat hij op 16 januari een nieuwe poging zal doen het parlement een nieuwe premier te laten kiezen. Sinds de verkiezingen van september zit Zweden met een demissionaire regering. Twee eerdere pogingen om een nieuwe regering te vormen zijn mislukt. Rechts en links houden elkaar in evenwicht na de verkiezingen. Ze willen niet samen regeren, en hebben ook een coalitie met de twee na grootste partij, de rechtse Zweden Democraten, uitgesloten.

Na enkele mislukte sonderingspogingen probeerde Norlen de parlementariërs in november te dwingen een keuze te maken. Hij wees Ulf Kristersson, de leider van Moderate, de grootste partij in de rechtse Alliantie, aan als kandidaat-premier. Maar zijn bondgenoten van de Liberalen en de Centrumpartij steunden hem niet omdat een nieuwe (minderheids)regering-Kristersson te veel afhankelijk zou worden van de steun van de Zweden Democraten (SD). Ze wilden elke invloed van de SD op de regering voorkomen.

Vervolgens mocht Stefan Löfven, de demissionaire sociaal-democratische premier proberen bij de Alliantie medewerking te krijgen voor een linkse minderheidsregering. Die poging liep ook stuk op de Centrumpartij van Annie Lööf. Zij vond dat ze niet voldoende toezeggingen kreeg op een aantal punten zoals de huren, lonen en flexibele banen. Het gevolg was dat Löfven vorige week vrijdag ook niet voldoende stemmen kreeg als nieuwe premier.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Poltikerveckan Almedalen (cc)

Onterecht opgelucht?

ANALYSE - Opluchting alom vorige maand: de Zwedendemocraten kregen minder stemmen dan verwacht. Maar dit zegt meer over een strategie van andere Zweedse partijen dan over kiezersvoorkeuren. Bovendien nadert de uiterste houdbaarheidsdatum van die strategie – ook voor VVD en CDA.

“Niet veel geluid, een paar mensen klappen. Duidelijk niet waarop ze gehoopt hadden.” Zo luidde een tweet van een journalist van de Financial Times over de reactie bij de Zwedendemocraten op de verkiezingsuitslag op de avond van 9 september. De anti-immigratiepartij kreeg 17,5% van de stemmen, terwijl ze in de meeste peilingen de afgelopen twee jaar er beter voor hadden gestaan.

Het doet denken aan de PVV bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen. In december stond de PVV op 32 zetels in de Peilingwijzer, maar het werden er uiteindelijk twaalf minder. Er bestaan weliswaar grote verschillen tussen de Zweedse en de Nederlandse politiek, maar er is één overeenkomst: centrumrechts reageerde op dezelfde manier op de anti-immigratiepartij: door isoleren en imiteren.

Premier Mark Rutte (VVD) gaf een duidelijke demonstratie van isoleren plus imiteren ten beste. Op 15 januari 2017 zei hij dat hij nooit met de PVV zou regeren en herhaalde dat later in de campagne (isoleren). Op 22 januari, niet toevallig precies een week later, schreef Rutte zijn “brief aan alle Nederlanders,” ostentatief om PVV-kiezers te paaien, wat hij sindsdien steevast probeert (imiteren).

Foto: Socialdemokraterna (cc)

Wie gaat in Zweden regeren?

NIEUWS - Na Nederland en Duitsland moet Zweden ook rekening houden met een lastige regeringsvorming.

Het is even zoeken in de media naar een overzichtelijk plaatje. Maar dit zijn dan de meest recente gegevens over de uitslag van de Zweedse verkiezingen: het rood-groene blok heeft net één zetel meer dan het centrum-rechtse blok. De sociaal-democraten verliezen minder dan verwacht, 2,8%. De Zweden Democraten winnen minder dan verwacht, 4,7%, en blijven onder de verwachte 20%. De Centrumpartij wint evenals Links (Vänsterpartiet) en de Christendemocraten. Overige partijen, zoals de feministen en de neo-nazi’s hebben de kiesdrempel niet gehaald. De stemmen van overzee zijn nog niet meegerekend. Het opkomstpercentage was 84,4%.

Maar wat voor regering er komt is zeer onzeker. Links en rechts hebben elkaar uitgesloten. En beide wijzen samenwerking met de extreemrechtse Zweden Democraten af. Premier Löfven heeft direct na de verkiezingen de centrumrechtse Alliantie uitgenodigd voor gesprekken over een nieuwe regering.

Nog wat cijfers van Politico (gezien het gebrek er aan in vrijwel alle media):

Ook in Zweden zweven de stemmen. Maar liefst 41% veranderde van partij sinds de laatste verkiezingen.  Over het geheel genomen is links met 5% achteruitgegaan en bleven de centrumrechtse partijen stabiel. Extreemrechts (SD) kreeg stemmen van alle partijen. De steun voor de SD kwam van 25% van de Zweedse mannelijke kiezers en bij de vrouwen van 13%.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Jos @ FPS-Groningen (cc)

Zweedse verkiezingscampagne brandt los

ELDERS - Op 9 september gaan de Zweden naar de stembus voor een nieuw parlement. De autobranden van begin deze week in Göteborg en andere steden dragen extra splijtstof aan voor de Zweedse politiek.

In een waarschijnlijk via sociale media georganiseerde actie staken gemaskerde jongeren met zwarte capuchons in de nacht van maandag op dinsdag meer dan honderd auto’s in de brand in verschillende Zweedse steden. Twee jongens van 16 en 21 zijn gearresteerd. Een derde verdachte is woensdag op de vlucht naar Turkije aangehouden.

Premier Stefan Löfven (Sociaaldemocraten) reageerde boos en verontwaardigd. Zweden heeft wel vaker te maken gehad met relletjes aan het eind van de zomervakantie. Maar een dergelijke gecoördineerde actie leek volgens de premier meer op een militaire operatie. ‘Waar zijn jullie in ’s hemelsnaam mee bezig?’ riep hij dinsdagmorgen voor de Zweedse radio tegen de vandalen. Hij kondigde meteen extra middelen aan voor de politie. Maar op termijn moeten volgens hem dit soort wandaden voorkomen worden door bestrijding van de werkloosheid en beter onderwijs. Pijnlijk voor hem is dat hij daar zelf na de verkiezingen waarschijnlijk geen rol meer bij zal spelen. Zijn partij staat in de polls op een dieptepunt van 24%, nauwelijks hoger dan de voorspellingen voor de populistische Sverigedemokraterna.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | De laatste keizer en het Zweedse drama

COLUMN - Een volledig dorp uitgemoord. Goed, het was aan de Zweedse oostkust en het gebeurde 1500 jaar geleden, maar de vondst is toch redelijk bizar. Zweedse archeologen hebben nog maar een deel van het dorp opgegraven, maar het ziet ernaar uit dat alle inwoners op bloedige wijze zijn gedood. Mannen, vrouwen, kinderen. En het vee werd gewoon achtergelaten. Alfsdotter et.al. publiceerden hun gruwelijke vondst in het archeologie-vakblad Antiquity, vorige week woensdag. De New York Times pikte het op en schreef er een fraai artikel over. Met daarin de volgende zinsnede:

The presence of Roman gold coins in the fort also suggested that the massacre happened after the fall of the Western Roman Empire in 476 A.D., which could have created a power struggle on the island, according to the researchers.

De vondst is bizar, maar deze opmerking natuurlijk ook. Er zijn (nog) geen sporen gevonden van de daders. Eigenlijk weten we ook niets van de slachtoffers. Laat staan dat de onderzoekers iets kunnen zeggen over het motief voor deze slachtpartij. Was het een lokaal incident, of werden meerdere dorpen zo behandeld? We weten het niet. Op grond van typologische kenmerken (het uiterlijk van de materiële resten) dateren de onderzoekers het gebeuren op eind vijfde eeuw. En dan een verband leggen met de val van de laatste keizer, helemaal in Rome? Dat gaf een power struggle aan de Zweedse kust?

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende