van Dr. Karin Geuijen In mei jl. maakte ik voor De Hofvijver een vier-punten analyse van waarom het Nederlandse asielsysteem steeds opnieuw vastloopt. In de zomer heeft het kabinet een plan gemaakt om de huidige problemen op te lossen. Deze problemen worden benoemd als een ‘crisis’ en mede daardoor zijn de plannen vooral gericht op korte-termijn oplossingen, zoals weer een extra vorm van noodopvang, deze keer bijvoorbeeld in grote kazernes en op cruiseschepen. Daarnaast is er een wet aangekondigd die het mogelijk maakt om de verantwoordelijkheid voor het faciliteren van asielopvang te verdelen over gemeenten. Andere in het oog springende maatregelen waren het sterk vertragen van de mogelijkheid om in Nederland weer samen te zijn met gezinsleden, en het tijdelijk niet uitvoeren van de afspraken die de EU met Turkije heeft gemaakt over het overnemen van een beperkt aantal van de 3,5 miljoen vluchtelingen die daar worden opgevangen. Achterstand bij IND In mei constateerde ik dat een van de punten waarom het Nederlandse asielsysteem steeds vastloopt is gelegen in de kwaliteit en duur van de asielprocedure. De achterstand bij de IND is nu bijna op recordhoogte, berichtte de NOS. Het is al heel lang bekend uit wetenschappelijk onderzoek dat juist de lange asielprocedure en het bijbehorende wachten in de asielopvang, met voortdurende verhuizingen, en zonder echte mogelijkheden om te werken, de taal te leren, en een netwerk op te bouwen, leiden tot moeizame integratie. Inmiddels heeft de IND professionele moed getoond door aan te kaarten dat zij aan asielzoekers die uit landen komen die zo onveilig zijn dat zij er vrijwel zeker niet naar kunnen worden teruggestuurd, vaker ‘het voordeel van de twijfel’ wil geven. Dat zou betekenen dat de IND en COA ontlast worden door snellere procedures en korter verblijf in de AZCs. Het betekent ook dat de betrokken nieuwkomers eerder met hun leven in Nederland kunnen starten. Omdat het zeker enige tijd zal duren voordat de asielprocedures echt versneld worden voor deze zogenaamde ‘kansrijke asielzoekers’, verdient het aanbeveling om hen alvast in staat te stellen om meteen na aankomst gewoon te gaan werken en de taal te leren. De situatie van Oekraïners lijkt ons te laten zien dat dit heel goed werkt, zowel voor deze vluchtelingen als voor de Nederlandse arbeidsmarkt. Gebrek aan buffers De tweede reden waardoor het asielsysteem in Nederland steeds vastloopt is het gebrek aan buffers: zowel in menskracht – dus de professionals die werken in de uitvoeringsorganisaties – als in gebouwen – de plekken waar asielzoekers worden opgevangen. In Nederland is elke keer als het aantal asielzoekers verminderde ‘afgeschaald’: uit zuinigheidsoverwegingen werden volledig ingerichte asielzoekerscentra gesloten en goed opgeleide en ingewerkte professionals ontslagen. De achterliggende gedachte leek dat we publiek geld niet over de balk moeten gooien. Helaas bleek dit korte-termijn denken niet te stroken met de werkelijkheid van oorlogen, conflicten en onderdrukking, die inwoners altijd dwingt om hun huis te verlaten en elders bescherming te zoeken. In de jaren negentig gebeurde dat op de Balkan, in de jaren 2010 in Syrië, Eritrea, en Jemen, en nu in Afghanistan en Oekraïne. Gedwongen migratie gaat dus met golfbewegingen. Geen buffers handhaven betekent daarop niet voorbereid zijn. Niet voorbereid zijn leidt tot crises. Inmiddels lijkt ook hierop een positieve ontwikkeling plaats te vinden. Waar eerder de in 2016-17 gemaakte interdepartementale plannen voor flexibele opvang en toelating met buffercapaciteit in de ijskast zijn beland toen de aantallen asielzoekers omlaaggingen na de ‘EU-Turkije deal’, blijkt uit de kabinetsbrief dat er plannen zijn om deze nu ook daadwerkelijk uit te voeren, en wel in de vorm van een evenredige verdeling van de verantwoordelijkheid voor asielopvang over gemeentes. Daarover is een wet in de maak. Het is belangrijk dat uitvoeringsorganisaties als COA hun professionele moed inzetten om te zorgen dat de plannen niet opnieuw in de vergetelheid raken zodra het crisisgevoel ook deze keer onvermijdelijk zal wegebben. Kleinschalige opvang Een derde eerder geconstateerde reden waarom het asielsysteem vastloopt is het gebrek aan mogelijkheden om de opvang van asielzoekers kleinschalig en naar lokale behoefte vorm te geven. Het is al heel lang bekend dat gemeentebesturen, hun inwoners, en ook asielzoekers een sterke voorkeur hebben voor kleinschalige opvang, maar desondanks lijken op dit punt nog niet zoveel positieve ontwikkelingen plaats te vinden. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt ook dat beleid veel beter werkt als het vormgegeven wordt samen met degenen die het nauwste betrokken zijn bij de gevolgen ervan, of dat nu is in de zorg, transport, of in de energietransitie. In dit geval zijn de meest betrokkenen de buurtbewoners, maar toch zeker ook asielzoekers en vluchtelingen. Plan Einstein in Utrecht is een voorbeeld van zo’n project waarin de asielopvang wel samen met buurtbewoners en asielzoekers werd vormgegeven. Dit project loopt inmiddels bijna vijf jaar, op twee verschillende locaties, en een derde wordt eind dit jaar gestart. Het is zaak om goed te leren van dit soort projecten en te onderzoeken hoe ook elders lokaal kleinschalige asielopvang kan worden vormgegeven die leidt tot win-win situaties voor buurten en asielzoekers. Woningnood De vierde en laatste oorzaak voor het vastgelopen asielsysteem is het gebrek aan beschikbare woningen. Dit is een probleem dat al minimaal 15 jaar speelt. Inmiddels is gebleken dat er wel degelijk mogelijkheden zijn om nieuwkomers die hier mogen blijven veel sneller te huisvesten. Zo is het de stad Utrecht deze zomer gelukt om binnen vier weken 490 zogenaamde ‘statushouders’ te huisvesten door in een korte periode alle vrijgekomen sociale huurwoningen aan hen toe te wijzen. Reguliere maatschappelijke opgave Om uit de crisis-benadering te komen, moeten we de asielopvang niet als tijdelijk te beschouwen, maar als een reguliere maatschappelijke opgave, en deze combineren met andere opgaven zoals de tekorten op de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld in de energietransitie en in de zorg. Dit artikel verscheen eerder bij het Montesquieu Instituut. Dr. Karin Geuijen is universitair docent bij de Universiteit Utrecht, departement bestuurs- en organisatiewetenschap. Haar bijdrage stond in ook in De Hofvijver van 26 september 2022.
Ruim 20 jaar geleden maakte de EO een portret van onze toekomstige premier, die toen baas was bij de IND. Een portret dat misschien verklaart waarom Wilders fan is van de man.
Geweten is altijd een zwaar woord, zeker in dit soort discussies
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Tijdens de Covid-pandemie dachten mensen dat met extra IC-bedden ziekenhuizen geholpen zouden zijn. En nu denken sommige mensen dat extra opvangplaatsen voor asielzoekers de druk op Ter Apel kan verlichten.
Maar als de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) de asielaanvragen niet vlot weet te verwerken, ontstaat daar de eerste bottleneck waardoor de doorstroom stagneert. Vorig jaar juichte de dienst nog dat achterstanden grotendeels waren weggewerkt. Nu luidt men de noodklok wegens gebrek aan capaciteit dat leidt tot langere wachttijden. Men verwacht dat veel zaken buiten de wettelijke termijn beslist zullen worden.
De IND zoekt nu honderden nieuwe medewerkers. Volgens berichtgeving uit juni zijn er 500 medewerkers gezocht. Er zijn 300 mensen aangenomen en 80 rondden binnen afzienbare tijd de sollicitatieprocedure af. Er vanuit gaande dat die 80 sollicitanten zijn aan genomen, zoekt de IND dus nog 120 nieuwe collega’s. Dat schiet niet echt op.
Mocht u het wat lijken om bij de IND te werken: de dienst heeft 28 vacatures voor 54 werkplekken in de aanbieding (gepeild op 20 juli 2022). Verdiensten variëren van 2269 tot 6547 euro.
Er zijn 24 (44%) functies die direct het primaire proces betreffen(asielaanvragen, vervolg, bezwaren en ondersteuning daarvan). Management en overige functies vormen 31% van het aanbod en 24% betreft IT-gerelateerde functies.
COLUMN - Vandaag verstrijkt de deadline voor de behandeling van de 15.350 achterstallige asielaanvragen. Dat is behoorlijk opgeschoten want eind mei stonden er nog 3.070 aanvragen open (bron: IND).
Er zouden dus sinds 1 april 2020 12.280 aanvragen zijn afgehandeld. Dat is gemiddeld zo’n 877 aanvragen per maand. Als dat aantal ook in juni is gehaald, dan staan er nu nog 2.193 aanvragen open.
Deadline niet gehaald. Toch knap om in ruim een jaar tijd zoveel aanvragen af te handelen. Nu nog afwachten wat de Inspectie Justitie en Veiligheid over de gang van zaken gaat melden. Sinds kort houdt de inspectie in de gaten of de asielaanvragen wel zorgvuldig worden behandeld. Waarom niet eerder? De inspectie ging pas aan het werk nadat IND-medewerkers hun zorgen met de Inspectie deelden.
Laten we hopen dat de bevindingen van de inspectie niet nog eens extra bevestigen wat wetenschappers en advocaten werkzaam op gebied van migratierecht in april signaleerden met hun rapport ‘Ongehoord onrecht in het vreemdelingenrecht’. De “misstanden in het vreemdelingenrecht, vaak één op één vergelijkbaar met het ‘ongekende onrecht’ in de Kinderopvangtoeslagaffaire, leiden tot groot menselijk leed bij belanghebbenden.”
Naar aanleiding van dit rapport vond vorige week in de Tweede Kamer een rondetafelgesprek plaats (hier na te zien).
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Ik heb zelden (nooit?) een uitspraak gelezen waarin de woede van de rechter over overheidssabotage (mijn woord) van de rechtspraak zo in doorklonk. De rechter probeert zelfs toekomstige juridische manoeuvres van de IND alvast te neutraliseren. https://t.co/3iBs3dcFRp
— Derk Stokmans (@DerkStokmans) June 30, 2022
Zelden (nooit?) een uitspraak gelezen waarin de woede van de rechter over overheidssabotage (mijn woord) van de rechtspraak zo in doorklonk.
Tweet van Derk Stokmans (onderzoeksjournalist NRC)
De rechtbank Den Haag veegt de vloer aan met de IND (in deze zaak de ‘verweerder’). In een beroepszaak vond de IND het niet nodig ter zitting te verschijnen. Ook een schriftelijke reactie liet de IND achterwege. Dat is tegen het zere been van de rechter.
Stokmans vat in een tweet samen wat de rechter denkt over het wegblijven van de IND:
ronduit onaanvaardbaar, buitengewoon kwalijk, respectloos, niet uit te leggen, niet acceptabel, hopen op een ‘gratis rondje rechtbank’, mogelijk misbruik van procesrecht, onbegrijpelijk (3x), grote onzorgvuldigheid, niet adequaat (2x)
In de uitspraak licht de rechtbank uitgebreid toe wat er mis is aan de absentie van de IND. Zo vindt de rechter de houding van de IND ronduit arrogant:
Verweerder lijkt door deze wijze van procederen te veronderstellen dat indien het nu niet gelegen komt om te verschijnen of om op schriftelijke wijze te reageren op de beroepsgronden, dit zonder juridische gevolgen blijft. Verweerder heeft dit echter onderschat.
De IND motiveerde haar afwezigheid met verwijzing naar de capaciteitsproblemen:
ANALYSE - van Prof.Mr. Aalt Willem Heringa
Vorige week werd er tussen de coalitiepartijen een nieuw akkoord gesloten over het kinderpardon. De zogenoemde discretionaire bevoegdheid inzake het kinderpardon zou weggaan van de minister en moeten worden overgeheveld naar de (directeur van de) IND. De vraag is echter, of dat nu juridisch kan?
Dat lijkt in eerste instantie van niet. Immers, de IND is ook volgens de eigen website als uitvoeringsorganisatie onderdeel van het Ministerie van Justitie en Veiligheid Staatssecretaris M. Harbers is als bewindspersoon verantwoordelijk voor het werk van de IND. Wij zeggen als juristen dan dat de IND besluiten neemt in mandaat; dat wil zeggen namens de staatssecretaris. En een besluit van de IND geldt dan niet als besluit van de IND maar als besluit van de staatssecretaris. Hij is in dat geval het bestuursorgaan. En cruciaal is dat hij aanwijzingen mag geven, en zelf ook bevoegd blijft. Hoe kan dan de staatssecretaris buiten schot blijven? Niet via delegatie, want dat mag niet aan ondergeschikten.
De oplossing ligt in het strafrecht en het fiscale recht. De belastingdienst is ook onderdeel van een ministerie en wel het Ministerie van Financiën. Toch mag de staatssecretaris niet zelf belastingaanslagen opleggen en over individuele kwesties geen instructies geven: en dat komt door art. 11 lid 1 Algemene wet inzake rijksbelastingen, dat bepaalt dat de aanslag wordt vastgesteld door de inspecteur. Dus geen sprake van mandaat en evenmin van delegatie, maar van de creatie van een eigen bevoegdheid voor de inspecteur, die daarmee tot bestuursorgaan is gemaakt. Daardoor staat de staatssecretaris buiten spel.
OPINIE - Beter laat dan nooit, zullen we maar zeggen. De druk vanuit de (lokale) achterban werd D66, de ChristenUnie en het CDA uiteindelijk te veel. De regeringspartijen voelden zich schoorvoetend gedwongen het enige juiste te doen: het kinderpardon versoepelen, zodat er ook daadwerkelijk kinderen door gepardonneerd worden. Wel zo handig. En laat het dan vervolgens maar aan de VVD over om er een ‘eigen vluchteling eerst’-feestje van te maken door 250 vluchtelingen minder dan beloofd uit het buitenland te halen. Vluchtelingen die speciaal door UNHCR zijn uitgekozen omdat hun situatie het meest schrijnend is. Want je moet er toch iets voor terug krijgen hè, en doe dan maar iets waaruit blijkt dat je toch nog steeds een partij van klootzakken bent voor je klootzakkenachterban. Zo blijft het een beetje overzichtelijk.
Maar goed, we klagen uiteraard niet, want het netto resultaat is positief. Toch, linkse deugers als we zijn, kijken we ook even naar de toekomst, want dit nooit meer. Net zoals met dat vorige kinderpardon, ook dat nooit meer. En dat ervoor. Of in ieder geval niet deze kabinetsperiode. Of zoiets.
Want hoe gaan we voorkomen dat deze situatie nog een keer gaat optreden? Nou, door extra geld aan de IND te geven, natuurlijk. De organisatie krijgt er 13 miljoen bij om de achterstanden weg te werken. En achterstanden zijn er. Een asielzoeker die nu in Nederland aankomt zou zes dagen na binnenkomst een eerste gesprek moeten hebben, maar heeft dat eerste gesprek nu in mei 2020, toevalligerwijs nét het moment waarop de kids zo lekker aan het wortelen zijn in Nederland. En het is natuurlijk goedkoper, iemand een jaar lang onderdak en eten geven, dan voldoende personeel aan te nemen. Dat ook.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
QUOTE - Zo’n beetje alle Syrische vluchtelingen die in 2015 naar Nederland vluchtten kregen asiel. Behalve Tina en Jacob. Vorige week kregen ze bericht van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (ind) dat ze naar Armenië moeten. Een land waar ze nooit gewoond hebben, waar Jacob zelfs nog nooit is geweest, en Tina slechts vier dagen.
Manmanman. Ja, ik snap het, we hebben alle booszijnenergie de afgelopen dag al besteed aan de ontluisterende vertoning in de Tweede Kamer. Maar mocht u nog iets over hebben, lees dan vooral dit artikel.
COLUMN - De kop van het artikel gisteren over de uitzetting van een Sudanese asielzoeker had anders gekund. Niet de IND, maar de Nederlandse regering blijft mensen terugsturen naar onveilige landen.
Natuurlijk vaart het kabinet, c.q. de verantwoordelijke staatssecretaris op het voorwerk en advies van de IND, maar het is wel degelijk de regering die dus asielzoekers uitzet naar landen waar het absoluut niet veilig is en ook gevreesd mag worden voor het lot van de uitgezette individuen.
Vorig jaar ging het bijvoorbeeld om de uitzetting van Afghaanse asielzoekers. Het enige dat de staatssecretaris op bezwaren tegen de uitzetting inbracht was dat hij een nieuw ambtsbericht over de veiligheid in Afghanistan zou maken, maar wat hem betreft konden de uitzettingen gewoon doorgaan.
Het reisadvies voor Afghanistan luidt volgens de Nederlandse overheid: Reis niet naar Afghanistan.
Een vorig jaar naar Bahrein uitgezette vluchteling is inmiddels door de Bahreinse autoriteiten vastgezet en Amnesty heeft signalen ontvangen dat de man ook is gemarteld.
Het reisadvies voor Bahrein: Er zijn veiligheidsrisico’s voor reizen in Bahrein.
En vorige week is er dus iemand naar Darfur in Sudan uitgezet.
Het reisadvies voor Sudan: Er gelden verschillende veiligheidsrisico’s voor de regio’s in Sudan. Reis niet naar Darfur.
Nu pas, woensdagochtend, is tot de nationale media doorgedrongen dat zaterdag drie passagiers van een KLM-vlucht naar Nairobi uit het toestel zijn gehaald en gearresteerd, omdat ze protesteerden tegen de uitzetting van een Sudanese asielzoeker naar Sudan.
De drie bleven staan om te verhinderen dat het toestel zou vertrekken. Die methode werd eerder met succes toegepast door een studente in Zweden, die zich verzette tegen de uitzetting van een Somalische naar Somalië. Zíj had succes, maar in Nederland volgen we dit soort humanitaire acties niet na. Wat denken ze wel!
Dus werden de protesterende passagiers uiteindelijk op verzoek van de KLM door de marechaussee uit het vliegtuig verwijderd en meege-nomen. Mensen die de gebeurtenis wilden filmen kregen te horen dat ze beelden moesten verwijderen. Anders zouden ook zij worden opgepakt.
De uitzetting betrof de 25-jarige Ezzedine Mehimmid uit Darfour. Er werd gevreesd dat hij bij aankomst in Sudan zou worden gearresteerd, mogelijk gemarteld en misschien zelfs gedood, aangezien de oorlog in Darfour eigenlijk nooit is bijgelegd. Amnesty International meldt dat er na zijn aankomst niets meer van hem is vernomen, zodat gevreesd mag worden dat hij inderdaad ergens in een cel zit.
Amnesty meldt ook dat een man die verleden jaar door de altijd strenge IND naar Sudan werd teruggestuurd en aan de Sudanese veiligheidsdienst NISS werd overgedragen, daadwerkelijk werd vastgezet en gemarteld. Foto’s van zijn verwondingen bewijzen de mishandeling, volgens Amnesty. Hij kreeg van de veiligheidsdienst het consigne zich dagelijks te melden, maar zit nu ondergedoken ergens in Sudan.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.