Marokko in de ban van jongerenprotesten voor betere gezondheidszorg, scholen en werk

Sinds drie dagen wordt Marokko geconfronteerd met de grootste demonstraties sinds jaren. In 11 steden, waaronder Rabat, Casablanca, Marrakesh en Agadir gingen met name jongeren de straat op. Er waren clashes met de politie die in grote getale was uitgerukt en er werden ten minste 200 mensen her en der opgepakt. De demonstraties waren georganiseerd, misschien moeten we zeggen aangejaagd, door een  groepering, GenZ 212. Dat is een nieuwe groep en een nieuwe vorm van organisatie, omdat het gaat via ongenoemde figuren die zich manifesteren via een nieuw medium, dat pas enkele weken bestaat en waarop mensen met een gekozen naam kunnen communiceren via een zogenoemde Discord Server. Discord is uitermate populair bij jongeren - dat is namelijk de grootste bevolkingsgroep in Marokko, die  is geboren tussen 1995 en 2010. En omdat GenZ 212 geen duidelijke leiders kent is het voor de regering moeilijk om haar reactie te bepalen. De jongeren roepen leuzen tegen de corruptie en vallen de regering aan vanwege de miljarden die worden geïnvesteerd in drie nieuwe stadions en de modernisering van een aantal oudere, in verband met de wedstrijden voor de Afrikaanse Cup, later dit jaar, en de wereldcup in 2030 die Marokko gaat organiseren. Eén van de slogans is: "We willen ziekenhuizen, geen stadions'' en betere gezondheidszorg is één van de eisen. De Wereldgezondheidsorganisatie geeft aan dat 25 artsen er 1.000 inwoners wenselijk is, maar Marokko komt niet verder dan 7,7. Er waren eerder wat verspreide onlusten over het feit dat veel slachtoffers van de aardbeving van 2023 nog steeds niet geholpen zijn. Maar het overlijden van acht vrouwen in Agadir eerder deze maand in een ziekenhuis waar ze hoopten een kind te krijgen, voerde de spanning op. Betere scholen en meer werk voor jongeren behoren ook tot de eisen. Marokko's premier, de biljonair Aziz Akhannouch, die tevens burgemeester van Agadir is, prees eerder deze maand de grootse verrichtingen van de regering in de gezondheidszorg waar ''vernieuwingen waren doorgevoerd, meer geld werd uitgegeven en waar in alle regio's van het land ziekenhuizen werden gebouwd''. Maar de minister van Gezondheid Amine Tahraoui ontsloeg naar aanleiding van het overlijden van de acht vrouwen de directeur van het ziekenhuis en een aantal regionale gezondheidsfunctionarissen. Het mocht niet baten. Hakim Sikouk van de Marokkaanse Vereniging voor de Mensenrechten bekritiseerde de harde manier waarop de politie tegen de demonstranten is opgetreden. Hij veroordeelde deze aanpak tegen jongeren die met sociale wensen de straat op gingen. Oppositiepartijen deden oproepen aan de regering om met de protesteerders een dialoog aan te gaan.

Door: Foto: Schermafbeelding reportage Al Jazeera GenZ 212 protest 2025
Foto: Gunnar Ries (cc)

Zorg(en) door criminelen

, door

OPINIE - een gastbijdrgae van Frans Kuijpers, eerder verschenen op zijn eigen weblog.

“Wij zouden graag zien dat gemeenten en verzekeraars nadenken hoe ze de instroom van malafide zorgbedrijven kunnen verlagen.” Het antwoord van officier van justitie Marjolein Verwiel en beleidsmedewerker bij het Openbaar Ministerie Timon van de Kraats op de vraag wat er gedaan kan worden om de zorgfraude te verminderen. Beiden staan: “bekend als de zorgfraudejagers van het OM”,  zo lees ik in een artikel (betaalmuur) van Judith Spanjers en Klaas den Tek bij Follow the Money. Ik moest weer denken aan een passage uit het boek De steden de Mensen. Nederland 1850-1900 van Auke van der Woud.

Wat is er aan de hand? “Een berg geld, een versnipperde structuur, gebrekkig toezicht en onervaren bestuurders. Het is een ideale cocktail voor kwaadwillenden om hun slag in de zorg te slaan,” zo lees ik. En dat zien ze ook bij het Openbaar Ministerie. “We gaan ervan uit dat er met 10 procent van de 100 miljard euro die jaarlijks in de zorg omgaat, wordt gefraudeerd. Tien miljard euro op jaarbasis dus,” zo betoogt Van de Kraats.

Hoe die fraude werkt? “De hoofddaders maken gebruik van stromannen om zelf buiten beeld te blijven. Crimineel A – die wij kennen – schakelt persoon B, C en D in, die wij nog niet in beeld hebben. Die gaan naar de Kamer van Koophandel en starten zonder probleem een nieuw zorgbedrijf, dat vervolgens gaat declareren. Pas als de fraude aan het licht komt en we onderzoek gaan doen, merken we dat B, C en D door crimineel A worden aangestuurd.”  Daarbij worden geregeld: “criminelen op de loonlijst (…)  gezet (die) vervolgens krijgen uitbetaald, terwijl ze niet werken. Het contante geld van een criminele activiteit wordt daarmee legaal gemaakt.”

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Laura James, via Pexels.

Hoe de zorg weer een publieke sector kan worden

, door

Hoogleraar Evelien Tonkens pleit in het boek Er is wél een alternatief voor nieuwe collectieve voorzieningen. Volgens haar is een geleidelijke verschuiving mogelijk van marktmacht naar meer macht voor professionals, de overheid en maatschappelijke organisaties.

Hoe zou de toekomst van onze zorg eruit moeten zien? De zorg – en overigens de hele publieke sector – moet weer in publieke handen komen. Zorgorganisaties moeten weer publieke organisaties worden, die gestuurd worden door publieke waarden, in een publiek kader. Marktwerking moet dus worden afgeschaft, maar bij voorkeur niet door een radicale stelselherziening. Stelselherzieningen zijn ontstellend duur en vaak komt er ontzettend veel zorggeld bij organisatieadviseurs, advocaten en accountants terecht. Stelselherzieningen veroorzaken bovendien onrust en onzekerheid, wat afleidt van het eigenlijke werk. Daarom is een langzame, meer organische verandering naar een publiek stelsel een betere keuze.

Regionalisering

Zo’n meer organische verandering naar een publiek zorgstelsel is mogelijk doordat er al verschillende ontwikkelingen zijn waarbij we kunnen aansluiten. In de zorg is dat een ontwikkeling richting regionalisering, waarbij verschillende organisaties in regio’s gezamenlijk de diverse soorten zorg organiseren en op elkaar afstemmen, bijvoorbeeld ggz, jeugdzorg, ziekenhuiszorg en ouderenzorg. Nu moeten ze dat nog doen onder condities van concurrentie en soms gedwongen samenwerking, maar bij een verdere regionalisering kunnen we deze condities loslaten. Per regio zou één verzekeraar verantwoordelijk worden voor de afstemming en financiering van het zorgaanbod, onder de voorwaarde dat die zich omvormt tot een publieke organisatie zonder winstoogmerk en dat de uitvoerders aanzienlijke invloed kunnen uitoefenen op het beleid.

Foto: Vic (cc)

Er komt een man bij de private equity

, door

COLUMN - “Er komt een man bij de dokter”. Zo ver komt het niet. Afspraken kunnen alleen via de website worden gemaakt. Wat die man ook verwacht: geen dokter. Wel een chatbot, een keuzemenuutje op een website of een pop-up met de oproep het morgen nog eens te proberen want alle huisartsen zijn voor de rest van de dag bezet. “Bij levensbedreigende situaties: bel 112” staat er nog bij.

Tja, huisartsentekort…

Ongetwijfeld speelt dat ook een rol bij de soms slechte bereikbaarheid van een huisarts. Maar het moet niet nog erger worden gemaakt door van de eerstelijnszorg een investeerdersproject ten gerieve van aandeelhouders te maken.

In een, zonder dat er verkiezingen aan te pas zijn  gekomen, gewijzigde samenstelling van de Tweede Kamer, werd er vorige week gestemd over de ‘Prinsjesdagmoties’. Eén daarvan had tot doel de huisartsenzorg uit handen van private-equitypartijen te houden.

Motie van leden Marijnissen (SP) en Bikker (ChristenUnie):

constaterende dat de invloed van private equity binnen de huisartsenzorg steeds groter wordt, met als gevolg een verslechterde arts-patiëntrelatie en stijgende zorgkosten;
van mening dat geld voor huisartsenzorg in de huisartsenzorg moet blijven;
verzoekt de regering in het wetsvoorstel Integere bedrijfsvoering zorg- en jeugdhulpaanbieders de noodzakelijke stappen te zetten die ervoor zorgen dat binnen de huisartsenzorg eigenaarschap van private-equitypartijen tot het verleden gaat behoren en er geen geld meer uit de huisartsenzorg naar derden verdwijnt

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: International Labour Organization ILO (cc)

Staking zorgpersoneel

, door

COLUMN - Dat zorgpersoneel vorige week in 64 ziekenhuizen actie voerden, heeft niet alleen met loon te maken. Verpleegkundigen worden ondergewaardeerd. Een gastbijdrage van Nick Ottens.

Ziekenhuizen bieden 5 procent loonstijging op de korte termijn, nog eens 5 procent in de loop van het jaar en 3 procent meer salaris in 2024. De vakbonden willen onmiddellijk 10 procent extra plus een hogere toeslag voor verpleegkundigen die ‘s nachts en in het weekend werken.

Daar zou uit te komen moeten zijn – als er meer vertrouwen was. Verpleegkundigen weten echter dat ze niet voor vol worden aangezien. Zij vragen al jaren om meer zeggenschap over hun roosters en werktijden. Bestuurders trekken zich er weinig van aan. De maat is vol. Op donderdag werd gewerkt alsof het een zondag was: alleen spoedeisende hulp ging door.

Oud-vakbondsman Doekle Terpstra deed tussen 2018 en 2021 onderzoek naar de personeelstekorten in de zorg. Hij was verbijsterd ‘hoe weinig autonomie en ontwikkelingsmogelijkheden zorgmedewerkers vaak hebben [en] hoezeer vanuit het rooster wordt gedacht in plaats vanuit de werknemer.’

‘Ik proef soms nog iets van de oude sfeer van heel vroeger, van werken in de zorg als roeping voor heilige Martha’s,’ zei Terpstra.

Foto: Marco Verch Professional Photographer (cc)

Parallel universum

, door

COLUMN - Zijn jullie een beetje thuis in science fiction? Het genre van dit soort films en boeken, bijvoorbeeld? Ik vind het geweldig om Marvel films en series te kijken. Ze lichten hier een theorie toe: die van het parallelle universum, of universa. Stel je maakt een keuze om iets te doen. Of juist niet. Die twee acties kunnen resulteren in een parallel universum. Elke tijdlijn loopt naast elkaar, maar niet door elkaar. Jij bent een andere jij, want je hebt een andere keuze gemaakt. Zie je hoeveel universa er zo naast elkaar kunnen lopen? Ongelofelijk interessant. Maar wel onzichtbaar. We kunnen die andere tijdlijnen niet zien. We weten dat we in de huidige, onze eigen zitten. Maar kunnen niet verder kijken langs de keuzes die we anders zouden maken.

Preventie in de gezondheidszorg is hetzelfde: het is iets wat niet opvalt, als je er met het blote oog naar kijkt. We weten uit wetenschappelijk onderzoek dat er bepaalde dingen zijn die je kunt doen om je leven gezonder te houden en te verlengen, maar ook dat is een kansberekening. We kennen allemaal de verhalen van die ene oma of opa die haar/zijn hele leven gerookt heeft maar nooit COPD of kanker ontwikkelde, maar doodging aan ouderdom.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Jernej Furman (cc)

Zwijgend verzuipen is gewoon niet mijn ding

, door

COLUMN - een gastbijdrage van Jennifer Bergkamp, Buurtzorg verpleegkundige

Ik zit er al een tijdje over na te denken. Over wat het met mij doet en over alles wat al is gezegd. Dat de woorden steeds dringender worden en hoe breng je de boodschap over vrij van eigen angst, stress en vermoeidheid omdat juist dat alles zwarter kleurt dan nodig.

Gister zag ik Buurtzorg op het journaal en ik zag mijn collega’s in 2 zinnen proberen te vatten waar de zorg nu staat. Ik hoorde het en voelde het maar ik begreep ook de ernst omdat het mijn vakgebied behelst. Maar wat zegt het iemand die niet in de zorg staat; “Ook terminale zorg kunnen we niet meer leveren.” Dekt die zin de ernst en onze overbelaste staat van zijn?

We vragen al jaren teveel van mantelzorgers die met zoveel liefde zorgen en zichzelf inmiddels volledig wegcijferen. We werden doorgaans al te laat ingeschakeld maar nu moeten we zelfs zeggen als we ingeschakeld worden; “Het spijt ons, er is geen ruimte.” Moet je je voorstellen wat het jou zou doen als je al veel te lang en veel te intensief gezorgd hebt en je echt niet meer kunt. Je dus nergens terecht kunt. Ook niet voor de handelingen waarvoor je medisch geschoold moet zijn.

Foto: 1+23 (cc)

Op zorg besparen? Kijk naar de structuur!

, door

De kosten van de gezondheidszorg lopen op. De Volkskrant maakte een rondje langs experts en publiceerde gisteren een overzicht van ‘scherpe keuzes’ die de uitgaven kunnen beteugelen. Het was nogal een ratjetoe: van eerst pijnbestrijding en fysiotherapie proberen voordat je bij artrose een nieuwe knie of heup plaatst, wat toch staande praktijk is, tot huur vragen aan mensen die in een verpleeg- of verzorgingstehuis verblijven (er is nu al een eigen bijdrage: die kan oplopen tot 900 euro per maand voor mensen wier partner nog thuis woont, en tot 2470 euro voor alleenstaanden).

Voorts kwam de discussie op levensrekkende medicijnen, vaak op het gebied van kanker. Zulke medicijnen zijn vaak extreem duur en rekken iemands leven meestal slechts met een paar maanden. Intussen staat het de farmaceuten zo ongeveer vrij om ervoor te vragen wat ze willen. Zorg aan sommige patiënten weigeren was de meest heikele optie die genoemd werd.

Wat me opviel, was de beperkte blik: de experts bepaalden zich tot de zorg zelf, op dat ene uitstapje naar de prijsmechanismes achter nieuwe medicijnen na. Maar daaromheen zitten allerlei bedrijfsstructuren en betalingsregelingen, waarvan een deel juist vergemakkelijkt dat het geld er met bakken tegelijk uitgaat.

Zo heeft de versplintering van de thuiszorg en de jeugdzorg die optrad na de decentralisatie in 2015 de opkomst van zorgcowboys in de hand gewerkt: handige jongens en snelle meiden, die soms in hun eentje binnen een paar jaar een miljoenenwinst uit hun zorgbedrijfje naar hun bv weten over te hevelen – en zo de gemeentelijke begrotingen vakkundig in de soep draaien.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: LaVladina (cc)

Geheim

, door

COLUMN - Met het in ontvangst nemen van je diploma in de gezondheidszorg teken je een onzichtbaar contract: het contract van geheimbewaarder. Patiënten komen naar jou toe met hun vertrouwelijke informatie, en praten daar vrijelijk over. Ze verwachten dat je je taak serieus neemt en je verdiept in de informatie: graag zien ze dat je je ingelezen hebt in hun dossier met wat er de afgelopen tijd gebeurd is. En terecht.

Wat samenvalt met die verwachting is dat je dit geheim houdt. Je verteld aan niemand dat dit deze patiënt was, met die geboortedatum, die daar woont: niets van dat alles.

Natuurlijk vertel ik thuis verhalen over patiënten aan mijn wederhelft, om mijn dag te bespreken, om mijn hoofd leeg te maken. Heel normaal. Alleen vertel ik daar dan geen details bij die de privacy van de patiënt kunnen schaden.

Genoeg binnenpretjes heb ik al gehad over de jaren heen, gniffelen om een grappige naam of combinatie van voornamen en daarmee initialen: het even opkijken als het een (semi) bekende Nederlander is waar je zorg voor mag dragen. Iedereen is mens, ieder heeft een lijf, die soms wat onderhoud nodig heeft. Wij zijn daarin de onpartijdige hulpverlener die dit mag ondersteunen.

Foto: Molly John (cc)

Arbeidsmigratie is onvoldoende voor balans tussen beroepsbevolking en zorgvraag

, door

Zelfs bij hoge arbeidsmigratie zal de beroepsbevolking tot 2050 minder sterk groeien dan de vraag naar langdurige zorg. Het NIDI adviseert het nieuwe kabinet daarom te investeren in onderwijs, participatie en een preventief gezondheidsbeleid. Meer gezonde, goed geschoolde mensen die met z’n allen meer werken remmen de groeiende zorgvraag af.

De vergrijzing leidt tot een toenemende druk van de zorgvraag op de beroepsbevolking blijkt uit het recente rapport ‘Bevolking 2050 in beeld: opleiding, arbeid, zorg en wonen’ van het NIDI en het CBS. Omdat de hoge geboorteaantallen van na de oorlog en de daling van het aantal geboorten vanaf de jaren zeventig een belangrijke oorzaak zijn van de huidige vergrijzing, wordt vaak geredeneerd dat een stijging van het kindertal een remedie is tegen de gevolgen van vergrijzing.

Een hoger kindertal leidt echter pas over tientallen jaren tot een substantiële toename van de beroepsbevolking. De eerstkomende decennia leidt een hoger kindertal vooral tot een toename van de arbeidsvraag – voor kinderopvang en onderwijs.

Hoge arbeidsmigratie leidt wel op korte termijn tot een toename van de beroepsbevolking. Zij kan bijdragen aan het vervullen van vacatures van nu. Diverse sectoren, zoals land- en tuinbouw en distributiecentra zijn in belangrijke mate afhankelijk van arbeidsmigranten. Op de lange termijn is dit echter niet voldoende.

Volgende