Dichterbij Donbas

Wat weten we eigenlijk van de situatie in de oostelijke provincies van Oekraïne, Donetsk en Loehansk? In aanvulling op de spaarzame berichten die we in de kranten kunnen vinden over deze oorlogsgebieden heeft Ardy Beld een bundel verhalen samengesteld over de actuele situatie in de Volksrepublieken, de oorlog die er sinds 2014 woedt en een aantal hoofdrolspelers. Ook zijn verslagen opgenomen van de gesprekken  die hij in het afgelopen jaar heeft gevoerd en waarvan er ook enkele eerder door Sargasso zijn gepubliceerd. Donbas, verscheurd tussen Oekraïne en Rusland biedt achtergronden en inside-informatie uit een gebied dat dezer dagen opnieuw in de actualiteit staat. Uitschot Een van de mensen met wie Beld gesproken heeft is de kunstenaar Sergej Zacharov die oorspronkelijk in Donetsk woonde. Hij maakte in 2014 levensgrote karikaturen van de nieuwe machthebbers en zette ze op straat te kijk. Daarvoor heeft hij moeten boeten met opsluiting en marteling in een van de gevangenissen van de separatisten. De gevangenisbewaarders voerden schijnexecuties uit. 'Een heel gevaarlijke situatie ontstond toen een ladderzatte man zijn pistool tegen mijn voorhoofd zette'. Zacharov wist met behulp zijn vriendin te ontsnappen. Over op de separatistenleiders en hun handlangers zegt hij nu: 'Het uitschot maakte duizelingwekkende carrières.' Donbas bevat ook een aantal portretten van mannen die het in de bezette gebieden voor het zeggen hadden, totdat ze door aanslagen van de Oekraïense geheime dienst of - wie zal het zeggen- van hun eigen maten, om het leven kwamen. Met uitzondering van de kozakkenleider stuk voor stuk criminelen voordat ze zich aan het front meldden. Ook aan de andere kant vinden we 'uitschot', zoals de Russische neonazi Sergej Korotkich die met zijn beweging Russiche Nationale Eenheid ook in Wit-Rusland al zijn sporen heeft achtergelaten. Opmerkelijk genoeg sluit hij zich in 2014 aan bij het Oekraïense Azov-bataljon dat bij Marioepol tegen de separatisten vecht. Hij krijgt als een van de eerste buitenlandse vrijwilligers van toenmalig president Porosjenko een Oekraïens paspoort. Sindsdien bewaakt hij de bezittingen van Rinat Achmetov, oligarch en eigenaar van de voetbalclub Sjachtar Donetsk. Water van de vijand In de bezette gebieden is de helft van de  ongeveer 3,5 miljoen inwoners gepensioneerd. De pensioenen moeten in veel gevallen via allerlei omwegen uit de Oekraïne worden opgehaald. Normaal betalingsverkeer is onmogelijk gemaakt. Veel inwoners hebben inmiddels gekozen voor een Russisch paspoort omdat ze anders bijvoorbeeld niet aan medicijnen kunnen komen of hun baan als arts of onderwijzer verliezen. Opmerkelijk is ook het verhaal over het  waterleidingbedrijf Popasna dat in de provincie Loehansk aan de Oekraïense kant van de grens is gevestigd. Dit bedrijf levert 90% van zijn voorraad aan de Volksrepubliek. De OVSE, die daar vanwege de akkoorden van Minsk nog steeds een bemiddelende rol speelt, zou voor de betaling zorgen, in cash geld nog wel. De directeur van Popasna ontkent dat. Beld, die heeft geprobeerd meer te weten te komen, maar moeite heeft met het Oekraïens, koppelt er een beschouwing aan vast over taaldiscriminatie. Het was een van de oorzaken van de opstand in het oosten toen de nieuwe Oekraïense regering in 2014 de taaldiversiteitswet introk, Oekraïens verplicht stelde, en adviseerde om op scholen Engels als tweede taal in te voeren. Donbas biedt een mix aan verhalen waarvoor de auteur geen selectiecriterium geeft. Het is ook niet altijd even duidelijk op welke bronnen hij zich baseert buiten de interviews die hij zelf heeft gehouden. Het eerste slachtoffer van de oorlog is altijd de waarheid, zegt het spreekwoord. In het verhaal over de uitgeweken Wit-Russische journalist Roman Protasevitsj, die door een truc van het Loekasjenko-regime alsnog gearresteerd kon worden, toen hij van Griekenland naar Litouwen over Wit-Rusland vloog, ontmaskert Beld 'desinformatie' uit Rusland en de Volksrepubliek. Protasevitsj zou in 2014 aan de kant van het Oekraïense Azov-bataljon hebben meegevochten. Het 'bewijs' daarvoor deugt van geen kanten. Een beetje meer voorzichtigheid ten aanzien van dergelijke gekleurde, belangengebonden informatie heb ik op sommige andere plaatsen in het boek wel gemist. Wat ik ook gemist heb is een leesbaar kaartje van het gebied. Het kaartje met cyrillische letters is voor de gemiddelde Nederlandse lezer niet erg informatief. Afgezien daarvan staan niet alle plaatsen die in het verhaal voorkomen er op. Gelukkig is er nog Wikipedia. Donbas laat een rauwe werkelijkheid zien van mensen en omstandigheden in het gebied waarover we nu al weken berichten lezen uit de vergaderkamers van de NAVO, het Kremlin en het Pentagon. Op de grond lijken de spanningen nog niet zo groot als ten tijde van de oorlog in 2014 en daarna. Wat die oorlog daar aan chaos voor de bevolking heeft opgeleverd is inmiddels wel duidelijk geworden. Hopelijk kan een herhaling worden voorkomen. [Foto van Vitali Toemanov CC: Loehansk, 1 mei 2014. Plein van helden van de grote patriottische oorlog. Rally van het Regionaal Comité van Loehansk van de Communistische Partij van Oekraïne ] [boeklink]9789464249521[/boeklink]

Door: Foto: виталий туманов (cc)

Closing Time | Rich

, door

Leeds Calling. Vroeger had je dichters, die schreven. En je had bandjes, die speelden en zongen. Later waren daar de beatpoets, en de spoken word popdichters, zoals John Cooper Clark, Anne Clark en Ton Lebbink, die hun gedichten ritmisch brachten op het podium, soms met muziek, soms zonder.  En op de een of andere manier zijn die twee genres in elkaar overgelopen. Er zijn nu in Engeland steeds meer bandjes waarvan de zanger zijn teksten pratend, in plaats van zingend dus, brengt: Sprechgesang.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Mike Licht (cc)

Kunst op Zondag | Tot op het bot

, door

Fileer de mens tot op het bot en wat blijkt? Iedereen is gelijk!

In het diepst van ons wezen zijn we knekels. Doodsaai, dus verzinnen we er van alles omheen. Zelfs ons verzincentrum is bot. We nemen een kijkje in knekel- en curiosakabinetten en bij hedendaagse osteologische kunstenaars.

In de late Middeleeuwen was de dodendans een poosje een trendy thema in de kunst. Vermoedelijk was de pandemische pest aanleiding. De pest trof iedereen, oud, jong, arm, rijk. Men werd zich scherp bewust van de vanitasgedachte. Kom daar vandaag nog maar eens om.

Michael Wolgemut (1434-1519), Danse Macabre, 1463.
Flickr CC BY 2.0 Iburiedpaul C008 3897 The Dance of Death (1493) by the German painter Michael Wolgemut

De in Brussel geboren arts en anatoom Andries van Wesel (in Latijn Andrea Vesalius) wordt gezien als een van de eerste wetenschappers die de menselijke anatomie in kaart bracht. In deel 1 van zijn ‘De humani corporis fabrica libri septem’ (Zeven boeken over de bouw van het menselijk lichaam) behandelde hij het skelet. Vesalius maakte zelf een aantal gravures van skeletten in diverse poses.

Andreas Vesalius (1514 – 1564), Biddend skelet, 1723.
Flickr CC BY-SA 2.0 University of Liverpool Faculty of Health and Life Sciences Skeleton from French anatomical engraving

En wie was de maker van de eerste röntgenfoto van een roker?

Vincent van Gogh (1853 – 1890).
Flickr CC BY-SA 2.0 Niels Kop van een skelet met brandende sigaret, Vincent van Gogh (1886)

Kun je zelfkennis opdoen door een skelet te bestuderen?

Duitsland lanceert noodprogramma voor CO2-reductie

, door

ANALYSE - Geconfronteerd met een “drastische achterstand” in het verminderen van de uitstoot van broeikasgasen achtergelaten door de vorige regering en met onvoldoende maatregelen om de klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen, heeft de nieuwe minister van economie en klimaat, Robert Habeck, klimaatnoodprogramma’s gelanceerd die snel effect moeten hebben. De minister van de Groenen wil de groei van hernieuwbare energie versnellen – vooral wind op land -, evenals de decarbonisatie van de industrie en de elektrificatie van transport en verwarming. Mensen duidelijk maken dat drastische veranderingen moeten worden geaccepteerd voor het welzijn van de samenleving is slechts een van de vele moeilijke taken, zei Habeck, eraan toevoegend dat het land ondanks dit alles een “enorme kans” kreeg.

Doelstelling Duitsland

De nieuwe regering van Duitsland is van plan een enorme impuls te geven aan hernieuwbare energie om de “enorme, gigantische” taak aan te pakken om de industrie, mobiliteit en verwarming koolstofarm te maken. Dat is nodig om de doelstellingen voor de vermindering van de broeikasgassen aan het einde van het decennium te bereiken, kondigde minister van economie en klimaat, Robert Habeck, in Berlijn aan.

Zoals het er nu uitziet, haalt Duitsland zijn emissiereductiedoelstellingen in 2021 en 2022 niet en stevent het er op af om het streefdoel voor 2030 met 15 procent te missen, zei Habeck (Groene Partij) tijdens een eerste inventarisatie en presentatie van toekomstige beleidsmaatregelen .

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour

Quote du Jour | Dood door ongelijkheid

, door

Inequality contributes to the deaths of at least 21,300 people each day—or one person every four seconds.

Aldus een nieuw rapport van Oxfam. Extreme ongelijkheid is een vorm van ‘economisch geweld’: beleidskeuzes die structureel de rijkste en machtigste mensen bevoordelen veroorzaken direct leed voor een grote meerderheid van mensen wereldwijd, aldus de onderzoekers, die de schade door ongelijkheid wilden uitdrukken in harde cijfers. Dood door ongelijkheid ontstaat onder meer door honger, slechte toegang tot gezondheidszorg, gender-gebaseerd geweld en de klimaatcrisis.

Foto: Smythe Richbourg (cc)

Rutte IV graait in gemeentekas

, door

ANALYSE - Een gastbijdrage van David Rietveld.

Het gemeentefonds is voor gemeenten de belangrijkste bron van inkomsten, onder andere omdat gemeenten zelf nauwelijks belasting mogen heffen. En de startnota is de financiële vertaling van het regeerakkoord. Daar zitten namelijk toch wel wat opvallende dingen in, zeker als het over het gemeentefonds gaat.

Startnota kabinet Rutte IV tabel 19 gemeentefonds

Allereerst valt de reeks voor het gemeentefonds zelf op. Die loopt niet op, maar af. In 2026 krijgen de gemeenten veel minder dan nu. Dat is gek, want de afgelopen jaren hebben we vooral gehoord over financiële problemen bij gemeenten. Medio vorig jaar stuurde Minister Ollongren nog het rapport ‘Gemeenten in de knel’ naar de Kamer. Conclusie uit dat rapport was dat gemeenten investeringen uitstellen en voorzieningen sluiten door tekorten. Dit leidt volgens het rapport ’tot een sluipende uitholling van het gemeentelijke voorzieningenniveau’.

Belangrijke boosdoeners voor het feit dat gemeenten in de knel zitten zijn de opschalingskorting en de tekorten jeugdzorg, maar eerst iets over het ‘accres’. Dit zegt de startnota erover:

De jaarlijkse indexatie van het Gemeentefonds, Provinciefonds en Btw-compensatiefonds heet het accres. Dit accres is bij het coalitieakkoord tot en met 2025 grotendeels berekend op basis van de bestaande afspraken. Dit wil zeggen dat de stijging van de rijksuitgaven ook leidt tot een hogere algemene uitkering aan gemeenten en provincies. Voor 2026 en verder is het accres niet berekend, maar vastgezet op een plus van 1 miljard euro ten opzichte van de stand bij miljoenennota 2022.

Foto: Michael Eisenriegler (cc)

Het blijft onrustig in Oostenrijk

, door

In Wenen kwam de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) gisteren bijeen om de spanningen tussen Rusland en de NAVO-landen te bespreken. De OVSE is een overlegorgaan van circa 55 landen in Europa, Centraal-Azië en Noord-Amerika, dat zich sinds 1973 bezighoudt met samenwerking op het gebied van militair, economisch en humanitair beleid. Dat deze organisatie in Wenen zetelt heeft alles te maken met de neutrale status van de Oostenrijkse hoofdstad na de Tweede Wereldoorlog. De stad heeft in de loop van de tijd vele diplomatieke initiatieven gehuisvest. Met dank aan een onverminderd stabiele Oostenrijkse regering. Maar nu zijn in de afgelopen jaren over die stabiliteit toch twijfels gerezen.

Even afgezien van de crisis rond Jörg Haider, de rechtspopulistische voorman van de Freiheitspartei (FPÖ), eind vorige eeuw, is het allemaal begonnen met zijn opvolger Heinz-Christian Strache die in 2017 met de FPÖ een coalitie aanging met de Oostenrijkse christendemocratische ÖVP. In 2019 raakte Strache in opspraak nadat er een video was verschenen, waarin te zien was dat hij in de aanloop naar de verkiezingen bereid was geweest om een vrouw die zich valselijk voordeed als de nicht van een Russische oligarch, overheidsopdrachten toe te spelen in ruil voor steun tijdens de verkiezingscampagne. Niet alleen de FPÖ raakte in opspraak. In het onderzoek naar deze affaire kwam aan het licht dat de ÖVP ook niet vies was van corruptie en vriendjespolitiek. Premier Sebastian Kurz, die de FPÖ als coalitiepartner had ingeruild voor de Groenen, trad vorig najaar terug en verdween tenslotte helemaal van het politieke toneel. Maar de coalitie bleef intact met sinds december een tweede opvolger van Kurz uit de ÖVP, Karl Nehammer. Hij ontkent bij hoog en bij laag dat zijn partij corrupt is. Er moeten nog rechtszaken komen tegen mensen uit het netwerk van Kurz.

Closing Time | Riptide

, door

Sarah Assbring (El Perro del Mar) en Jacob Haage maakten de muziek voor Riptide, een moderne dansvoorstelling van choreograaf Hlín Hjálmarsdóttir voor het Koninklijk Zweeds Ballet. Ook zonder dans erbij is het een mooi album – het best te beschrijven als donkere ambient (er komt geloof ik geen orkest aan te pas, maar veel informatie kan ik er niet over vinden). De dansvoorstelling was vanwege de pandemie opgenomen en kun je hieronder in zijn geheel terugkijken. Mocht daar iets mis mee gaan, dan kan dat hier ook.

Closing Time | Laurel Halo

, door

Laurel Halo maakt boeiende muziek, maar meestal zingt ze erbij en hoewel ik het regelmatig toch weer probeer trek ik dat niet zo goed. Ik denk niet dat ze het per se erg zou vinden als mensen dat zeggen over haar zang – in een interview over haar debuutalbum Quarantine (2012) zegt ze: “It was tempting to use autotune but I decided against it because there’s this brutal, sensual ugliness in the vocals uncorrected, and painfully human vocals made sense for this record.” Maar gelukkig voor mij maakte Halo ook een mini-album waarop ze niet zingt, Raw Silk Uncut Wood (2018), dat ook qua stijl (ambient) wat afwijkt van haar andere albums, maar daardoor niet minder boeiend is.

Closing Time | Vessel

, door

Vessel (niet te verwarren met Vessels) is weer zo’n artiest wiens muziek niet goed te beschrijven is. Ja goed, je kunt het elektronisch en experimenteel noemen (zoals ik hier vaak doe) maar dan weet je nog geen zak. En het ene nummer is weer heel anders dan het andere dat weer compleet niet strookt met weer andere nummers, wat een luisteraar van Closing Times compleet op het verkeerde been kan zetten. Zijn albums zijn in elk geval niet saai – de meest onderscheidende nummers zijn druk en raar en irriteren. Het nummer ‘Paplu (Love That Moves the Sun)’ staat op Vessels derde album, Queen of Golden Dogs (2018).

Vorige Volgende