Nederland scoort steeds slechter op de Sustainable Development Index

Nederland en Europa scoren sinds 1990 steeds slechter op de Sustainable Development Index. De verslechterde positie van Nederland is te wijten aan onze steeds grotere materiële voetafdruk. De Sustainable Development Index (SDI) meet en vergelijkt de ‘ecologische efficiëntie van menselijke ontwikkeling’ in landen. Anders gezegd: de SDI combineert de veelgebruikte Human Development Index (HDI) - gebaseerd op volksgezondheid, onderwijs en inkomen - met indicatoren voor de ecologische impact van landen. Economisch antropoloog Jason Hickel, die de SDI ontwikkelde, schreef in 2019 dat het hoog tijd is om ons positieve beeld van ‘progressieve’ landen zoals de Scandinavische landen bij te stellen. Rijke landen met een hoge HDI scoren namelijk ook gevaarlijk hoog op ecologische impact, omdat zij een hoge CO2-uitstoot en materiële voetafdruk hebben. Rijke landen scoren dan ook dramatisch slecht op de Sustainable Development Index. Middeninkomenslanden met sterke publieke voorzieningen, vooral op gebied van volksgezondheid en onderwijs, scoren het best, constateert Hickel. Costa Rica staat met een score 0,850 op plek 1, gevolgd door Sri Lanka en Georgië. Nederland op plek 150 De tijdreeks van de SDI begint in 1990 en de meest recente score is voor 2019. Terwijl Midden- en Zuid-Amerika en veel Afrikaanse landen op de kaart door een betere score steeds groener worden, met enkele landen zelfs in het blauw, zien we dat een groot deel van Europa in de afgelopen twee decennia oranje-rood kleurt. Canada en de VS stonden er in 1990 al slecht voor en scoren in 2019 nog slechter. [caption id="attachment_335113" align="aligncenter" width="1024"] Sustainable Development Index, time series 1990-2019, bron: https://www.sustainabledevelopmentindex.org/time-series[/caption]   Nederland keldert van plek 6 naar 150 (van 165) - in 1990 was onze score 0,750, in 1990 was die 0,282. We scoren enkele plekken hoger dan bijvoorbeeld Finland, Noorwegen en Canada, maar dus ver onder de meeste Afrikaanse, Aziatische en Zuid- en Midden-Amerikaanse landen. Tussen 1990 en 2019 is onze welzijnsindex verbeterd, en de CO2-uitstoot per inwoner nagenoeg gelijk gebleven (iets meer dan 10 ton). Maar onze materiële voetafdruk is bijna verdubbeld van 15,9 ton per inwoner in 1990 naar 27,5 ton in 2019. Het streven volgens Hickel moet zijn om in hoek rechtsonder te komen. Daar zijn we in 2019 verder van verwijderd. [caption id="attachment_335114" align="aligncenter" width="1024"] Sustainable Development Index, bubble charts 1990-2019 HDI versus material footprint, bron: https://www.sustainabledevelopmentindex.org/bubble-charts[/caption]

Door: Foto: Sustainable Development Index 2019, bron: www.sustainabledevelopmentindex.org copyright ok. Gecheckt 18-03-2022
Waan van de dag

Milieudefensie vraagt 29 grote vervuilers om klimaatplan

, door

Milieudefensie bezorgt vandaag een brief bij 29 grote vervuilers, waaronder Tata, KLM en Schiphol, met de dringende vraag om vóór 15 april met een eigen klimaatplan te komen, waarmee moet worden bereikt dat het bedrijf in 2030 minstens 45 procent minder CO2 uitstoot.

De rechtbank oordeelde dat Shell zijn activiteiten in lijn moet brengen met een reductiepad behorend bij het 1,5°C-doel van Parijs. Hoe? Door zijn controle en invloed te gebruiken om de wereldwijde uitstoot die wordt veroorzaakt door de Shell-groep de komende 9 jaar bijna te halveren. Dit geldt voor alle uitstoot, inclusief de uitstoot die samenhangt met het gebruik van de door Shell verkochte producten.

Minimaal hetzelfde geldt volgens Milieudefensie voor alle ondernemingen die een aanzienlijke bijdrage leveren aan het klimaatprobleem en kunnen bijdragen aan de oplossing daarvan. Daar hoort uw onderneming ook bij.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Picea abies (fijnspar), 2002, door L. Kutschera en E. Lichtenegger, gearchiveerd in Wageningen Universiteit Image Collection copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

(Kerst)bomen en hun wortels

, door

Erwin Lichtenegger (1928-2004) tekende de wortelstelsels van bomen en planten, zoals in 2002 van een fijnspar (hierboven afgebeeld). Lichtenegger was onderdeel van een driepersoonsteam van wortelonderzoeker Lore Kutschera, die inmiddels ook overleden is. Bodemkundige Klaas Metselaar van Wageningen Universiteit digitaliseerde en archiveerde 1000 van hun tekeningen van wortelstelsels.

De fijnspar is populair als kerstboom, maar vanuit oogpunt van biodiversiteit en klimaat kunnen we weinig met deze boom. De fijnspar is hier inmiddels geworteld vanwege massale aanplant zo’n eeuw geleden voor de productie van hout, maar de boom is niet inheems. In de afgelopen eeuwen is vanwege economische redenen vaak gekozen voor het aanplanten van naaldbossen, waardoor herbebossing maar weinig geholpen heeft tegen klimaatverandering, zo concludeerden onderzoekers enkele jaren geleden. Het beste was geweest om de oerbossen onaangetast te laten, maar als er dan toch aangeplant moet worden dan is het beter te kiezen voor loofbossen.

Een boom slaat niet alleen CO2 op in de stam en takken maar ook in de wortels. Grotere bomen slaan meer CO2 op dan kleine, maar hoe groot een boom is kun je niet in een oogopslag zien, want je kunt de grootte van het wortelstelsel niet afleiden uit wat je bovengronds ziet. Dat zien we bij de fijnspar maar bijvoorbeeld ook bij deze kleine zomereik (inheems in Nederland) die Kutschera en Lichtenegger tekenden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 01-11-2022

Gouden Hockeystick 2021: Oeuvreprijs voor Shell

, door

Dit jaar reiken we voor de derde keer de Gouden Hockeystick uit, de prijs voor de klimaatontkenner van het jaar. Normaal gesproken verzamelen we eerst nominaties en stellen een shortlist samen, maar nu is het overduidelijk aan wie de prijs toebehoort, een heuse oeuvreprijs zelfs. Daarbij, het bedrijf heeft besloten het land te ontvluchten, zodat dit het laatste jaar zou zijn waarin het de prijs überhaupt zou kunnen ontvangen. We vonden in de voorgaande jaren meer dan genoeg redenen om deze oliereus te nomineren voor de shortlist (2019, 2020), dus deze laatste kans om hen in het steeds hetere zonnetje te zetten laten we niet lopen.

Het is een indrukwekkend oeuvre: Shell weet zelf sinds midden jaren ‘80 dat de uitstoot van fossiele brandstoffen de aarde opwarmt en wij weten inmiddels ook dat zij sindsdien hun opperste best deden om deze wetenschap verborgen te houden, verwarring te zaaien of hun rol bij klimaatverandering actief te ontkennen. Al vanaf het moment dat #ShellKnew, zag onze nationale trots kansen om de verantwoordelijkheid voor minder CO2-uitstoot bij overheden en consumenten te leggen, en daar richtten zij hun lobby dan ook op.

De ontkenning voorbij

Maar tegenwoordig is Shell natuurlijk óók bezorgd en zeer betrokken bij klimaatactie. Net als vele andere klimaatontkenners heeft Shell begrepen dat ontkennen geen zin heeft en dat er slimmere en effectievere strategieën zijn om niets te hoeven doen: geen denial maar delay (en division, deflection en doomism), zoals Michael E. Mann constateerde. Wij constateerden enkele jaren geleden ook al dat we fases 1 en 2 van de klimaatontkenning definitief voorbij zijn, en we zien nu een wirwar van fases 3 tot en met, eh, wat het gelegenheidsargument op dat moment is.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

Klimaatmars 2021 (livestream)

, door

De klimaatmars begint om 13 uur op de Dam, gevolgd door een podiumprogramma om 15 uur in het Westerpark. Onder de sprekers zijn inheemse activiste Chautuileo Tranamil, VN-jongerenvertegenwoordiger Mert Kumru, Klarien Klingen van Toekomstboeren en vertegenwoordigers van de Klimaatzaak tegen Shell. Politieke partijen worden geïnterviewd over hun klimaatplannen. De livestream is te volgen via Instagram en Facebook.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Wereldtemperatuur | Update oktober 2021

, door

DATA - Gelukkig, de Britten waren weer eens ouderwetsch traag met hun update. Zo snap ik de wereld weer. Daarom nu pas een update over de maand oktober.
Daarin kunnen we zien dat het schijnbare dipje van de laatste tijd nu weer omslaat naar het bekende patroon. En dat nog steeds zonder een El Nino.
Terwijl sommige korte termijn modellen ergens de suggestie bieden van een komende horrorwinter hier in NL, zal het waarschijnlijk weer gewoon een kwakkelwinter worden. We mogen blij zijn als we nog een keer een echt pak sneeuw krijgen.
Maar goed, hier de update.

Geen klimaatnieuws verder. Oh ja, natuurlijk, er was nog de COP26. De zoveelste klimaatconferentie waar goede, maar zachte voornemens uitgesproken zijn. Als dit twintig jaar geleden zou zijn gebeurd, was er nog hoop voor enige beperking in de opwarming. Nu vind ik het wederom te weinig, te zacht en te laat.
Het is zelfs zo erg dat ik het voornemen van het nieuwe kabinet om kerncentrales te bouwen niet eens meer durf af te wijzen. Die dingen komen ook te laat, maar stoten dan in ieder geval geen co2 uit.
(En nee, ik ben geen voorstander, gebruik dat geld op een andere manier met meer resultaat graag, zonder nieuwe lange termijn shit).

Foto: Stephan (cc)

Shell slachtoffer?

, door

COLUMN - In de Volkskrant van zaterdag j.l.schrijft Martin Sommer over Shell als slachtoffer. Onbegrijpelijk, meent Harry Bleeker. Shell heeft niet alleen de hele vorige eeuw, maar gewoon tot op de dag van vandaag, onzindelijk veel geld  verdiend, en verdient het nog steeds, met de vervuiling van de aarde.

Tot omstreeks 1990 behaalde Shell forse winsten zonder dat het bedrijf zijn eigen bijdrage aan de ondergang van ons klimaat had gedocumenteerd en geconstateerd. Na 1990 gebeurde dat dus opzettelijk en zonder enige scrupules. Ik weet niet hoe u dat noemt maar echt getuigen van brandschoon en te koesteren gedrag, vind ik dat niet. Het reeds vaak gebruikte argument door Shell zal nu ook vast zijn: we deden niets anders dan aan de vraag van de burgers te voldoen.

De 9 procent burgers die bij de door Sommer genoemde enquête negatief over Shell denkt, worden als een Leninistische voorhoede bestempeld, maar voor de 26 % die het geen reet kan schelen of Shell het klimaat naar de knoppen helpt, ontbreekt opeens een etiket. De bijdrage die Shell nu zeker levert aan schone energie is uiterst bescheiden vergeleken met de voortdurende inspanningen als olieboer, maar daar geen woord over van Sommer. Shell is geen slachtoffer maar een bedrijf dat niet het landsbelang van Nederland of het milieu voorop stelt, maar winst voor haar aandeelhouders en niks anders, daar moeten we niet geheimzinnig over doen. Het nalaten door de politiek om het grote bedrijfsleven te beteugelen zal ons nog duur te staan komen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Waan van de dag

De falende energiemarkt: de vervuiler is koning

, door

ANALYSE - In de jaren 90 is de Nederlandse energiemarkt geliberaliseerd. In een rapport kijken Jilles Mast en Lavinia Steinfort van TNI naar wat er gebeurt is met de toenmalige ambities voor het klimaat. Ja, ook het energietransitie zou er baat bij hebben, werd toen gedacht. De conclusie? 25 jaar zijn grote energiebedrijven gesubsidieerd, zonder resultaat. Integendeel: Grootverbruikers betalen een vijfde voor het gas ten opzichte van de consument en de laatste vijf keer meer energiebelasting.

Foto: Jeanne Menjoulet (cc)

Varend ontgassen volop in het nieuws

, door

Vanavond bij ‘De Hofbar’(PowNed, NPO 2, 22.10 uur) een topic over varend ontgassen. De redactie van De Hofbar heeft dankbaar gebruik gemaakt van Sargasso’s dossier ‘varend ontgassen’.

Dat dossier is tot stand gekomen dankzij Krispijn Beek, onze redacteur met kennis van zaken op dat gebied. Alvast inlezen alvorens je de uitzending gaat zien? Blader eens door het dossier ‘ontgassen’.

Waar gaat het om?

Binnenvaartschepen met een vloeibare restlading ontgassen hun tanks. Als een lading is gelost, blijft restlading achter. Schepen ontgassen dit restant als het schip op weg is naar nieuwe lading. Daar komen giftige dampen bij vrij, die luchtverontreinigend en kankerverwekkend kunnen zijn. Oplossing: met ontgasinstallaties op de wal of op het schip kunnen schepen gecontroleerd worden ontgast.

In een voorlopig laatste artikel (21 december 2020) zette Krispijn Beek de successen op een rij die, in de tien jaren dat hij met deze materie bezig was, zijn behaald.

Laatste nieuwtjes

Het onderwerp is de laatste tijd weer volop in het nieuws. In Zeeland mag langs het Kanaal Gent – Terneuzen op sommige plaatsen wel, op andere weer niet ontgast worden. Voor de zoveelste keer roept een lokale volksvertegenwoordiger op tot een algeheel verbod op varend ontgassen.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Wereldtemperatuur | Update september 2021

, door

DATA - Klimaattop in Glasgow, klimaatmars in Amsterdam, de opwarming gaat gewoon door. Toppen en marsen zijn nog geen maatregelen. En maatregelen hebben pas over tientallen jaren echt effect. In de tussentijd zal de trend niet significant ombuigen.

Alweer een verlate update. Dit keer niet de Britten. Die zijn nu ineens supersnel geworden met hun nieuwe HC5 dataset. Nee, dit keer waren het de Amerikanen (REMSS) die niet in de gaten hadden dat hun automatische verwerking stil was komen te vallen. Moest ze wakker schudden. Gelukkig loopt alles nu weer normaal.
Dus hier weer de update.


Met de komst van HC5 hebben de onderzoekers Cowtan and Way besloten hun maandelijkse heranalyse stil te leggen. Die is overbodig geworden omdat de overlap in data nu vrijwel 100% is.
Daarom bestaat het overzicht van de structurele trends in de diverse klimaatdatasets (het 30 jaarsgemiddelde) nu nog maar uit acht reeksen. Maar dus wel met de nieuwe HC5 erbij. Het beeld blijft uiteraard onverminderd somber.

Dan nog wat klimaatnieuws. Een studie naar klimaatstudies bevestigd nogmaals dat vrijwel alles wijst op (door de mens veroorzaakte) opwarming. Van 99% zijn we nu naar 99,9% gegaan.
En daar waar veel tegenstanders van klimaatmaatregelen roepen dat de klimaatconferentie een vrijplaats is voor de groene “maffia”, blijkt het omgekeerde het geval te zijn. Maar dat zal u als kritische lezer niet verrassen.

Vorige Volgende