Zomergasten 2021 met Alfred Birney

Al vanaf de eerste Zomergastenuitzending lopen er lijntjes met de actualiteit. Ook vanavond weer: zouden er enige overeenkomsten zijn tussen het overheidsbeleid ten aanzien van de Afghaanse tolken nu en dat ten tijde van ‘De tolk van Java’? In de vijfde aflevering van VPRO’s Zomergasten is schrijver Alfred Birney te gast. Zijn vader was in dienst van het KNIL (Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger) en was ook tolk voor de Britten die de Indonesische nationalisten bestreden. In de roman ‘De tolk van Java’ (gelauwerd met de Libris Literatuur Prijs) beschrijft Birney hoe ellendig de opvoeding (of niet-opvoeding) door een getraumatiseerde vader kan verlopen. Persoonlijk leed als eerste overeenkomst. Dat zal vandaag, de dag van de Nationale Indië Herdenking, door meer hoofden spoken. De wijze waarop de Nederlandse overheid haar verantwoordlijkheden invult is overeenkomst twee. Tot op vandaag kan de Indische gemeenschap daar over meepraten en is nog steeds niet alles erkend en geregeld (o.a. de backpay-kwestie). Natuurlijk, er zijn verschillen tussen Indonesië toen en Afghanistan nu. Maar het zal toch niet zo zijn dat de overeenkomst is dat de overheid mensen die in haar dienst werkten in de steek laat? Wellicht komt dat vanavond aan de orde. Zomergasten is geen actualiteitenprogramma of politiek platform, dus is het misschien leuker om het over Birney’s kennis van het edele gitaarspel te hebben. Hij schreef er boekjes over en kan prima college geven over een nummer van de Tielman Brothers (Indo-rock band uit de 60’er jaren). https://www.youtube.com/watch?v=JfBAOntClP0 Alfred Birney is bepaald geen liefhebber van televisie en hedendaagse social media. De VPRO gids haalde hier een citaat naar boven uit zijn boek ‘Niemand bleef’ (2008): Ik ben een televisiehater en daar heb ik een goede reden voor. Vijfennegentig procent van het programma-aanbod bedient de niet-avontuurlijke kijker. Een halve eeuw van Amerikaanse dominantie heeft de televisiekijker murw gemaakt en gehersenspoeld. En in een artikel in Trouw (2017) uit Birney zijn ongenoegen over social media: Dat geraas en gebral, op Twitter en al die rare websites, over Zwarte Piet, God, Allah en de profeet, seksistische uitlatingen, scheldpartijen over en weer: ik word er niet goed van. Om vervolgens de schrijver Aldous Huxley aan te halen die op zijn sterfbed gezegd zou hebben: 'Wees een klein beetje aardig voor elkaar. Dat is al moeilijk genoeg'. Alfred Birney is het daar grondig mee eens: En zo is het. Ik weet het, 't is flowerpower-taal, maar ik schaam me er niks voor. Ik ben nu eenmaal van die generatie. We gaan het zien, vanavond om 20.20 uur op NPO 2. Of via de livestream op NPO Start. Ook nu weer hopen we uw reacties hieronder te mogen ontvangen. Morgen laat Max Molovich zijn licht over de uitzending schijnen in Sargasso’s Zomergastenrecensie.

Door: Foto: © VPRO Zomergasten 2021 met Alfred Birney
Foto: © VPRO Zomergasten 2021 met Sevdaliza

Zomergasten 2021 met Sevdaliza

Het is een bont gezelschap geworden, kondigde Janine Abbring aan bij de introductie van de Zomergasten 2021. We zagen al een architect, een schrijfster en een kinderpsychiater. Vanavond volgt zangeres, componist en producer Sevda Alizadeh.

Die omschrijving doet haar schromelijk tekort. Multitalent Sevdaliza is ook dichteres (tegenwoordig  heet dat ‘spoken word’-kunstenaar) en danseres. Ze is ondernemer, want brengt haar muziek in eigen beheer uit (het label Twisted Elegance).

Tussen de bedrijven door schnabbelt ze als haute couture model bij modeontwerpers Iris van Herpen, Glenn Martens (Y/Project) en Marine Serre. Een volgende stap in haar ontwikkeling? Gaat ze een stijlicoon à la Madonna worden?

Voor ze definitief voor muziek en performance koos, bleek ze over nog meer talenten te beschikken. Ze was van 2006 tot 2010 ook een getalenteerde basketballer (de Nederlandse basketbalbond heeft haar statistieken nog).

Met haar master communicatiewetenschappen op zak werkte ze vanaf 2010 een tijdje voor Urbmath (onderzoekt gedrag en trends in grootstedelijke culturen) en schreef onder het pseudoniem TwistedE enkele bijdragen voor Marketingfacts.

Tegelijkertijd (2010 -2012) was ze projectmanager bij het HipHopHuis in Rotterdam, waar ze ‘Poetry Circle’ organiseerde, een project waar ‘spoken word’, rap, muziek en poëzie bij elkaar komt.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time | Hang Youth Belastingdienst

Bij de aflevering van VPRO on Stage met Henny Vrienten ontdekte ik een klein, rauw pareltje: Hang Youth. Harde, rauwe en ongenuanceerde punk. De Raggende Mannen in hun hoogtijdagen, maar dan een maatje jonger. Punk, zoals punk bedoeld is.

Ik snap wel dat het bestaat, maar het is gewoon k***** krom geregeld. Belastingdienst

Om vervolgens in 3.16 minuten ook nog de nummers ‘Ondertussen in de Tweede Kamer’, ‘Leg de Zuidas in de as’ en ‘Waarom is alles zo kk duur’ er doorheen te raggen. Dus: geluid op 11, lauw biertje erbij en raggen maar.

Foto: © VPRO schermafbeelding Zomergasten 2021 met Robert Vermeiren

Recensie Zomergasten met Robert Vermeiren

RECENSIE - Hopeloos staat ze aan de kant, het kleine meisje, te wachten tot haar vader terugkomt. Hij komt niet terug. Het meisje fietst weg. Maar komt weer terug, kijkend naar het water. De maanden verstrijken, de jaren verstrijken. Het meisje krijgt een relatie, een gezin, het landschap verandert. Het meisje wordt oud. Maar haar vader komt niet terug en het gemis, dat met de jaren blijft, wordt pijnlijk duidelijk.

De animatie ‘Father and daughter’ van Michael Dudok de Wit is een van de indrukwekkende filmfragmenten die Robert Vermeiren uitgekozen heeft en is, zoals tijdens het hele interview, een metafoor voor zijn eigen leven.

De kinder- en jeugdpsychiater zíet jongeren, hij hoort ze en is geïnteresseerd in het verháál van de jongere. Hij weigert ze dan ook consequent ‘cliënt’ te noemen.

Het eerste fragment dat Robert laat zien, is een optreden van dj Avicii met het nummer ‘Wake me up’, als eerbetoon aan alle jongeren die het in coronatijd zo moeilijk hebben.

Uit onderzoek blijkt dat juist jongeren in coronatijd vast lopen en dat is te verklaren, aldus Vermeiren. In de puberteit ben je op zoek naar jouw beeld van de wereld, naar wie jij bent in verhouding tot de ander, naar hoe de ander op jou reageert. Dat doe je door interactie met de ander en als dat wegvalt, krijg je een vertekend wereldbeeld. Dat jongeren door ‘Dansen met Jansen’ dan ook massaal naar feesten gingen, is niets anders dan een logisch gevolg van de fase waarin zij zitten. En dat kun je niemand anders kwalijk nemen dan de regering, die hiertoe opriep. Zo, die zit. Heel rustig, beheerst, onderbouwd.

Foto: © VPRO Zomergasten 2021 met Robert Vermeiren

Zomergasten 2021 met Robert Vermeiren

VPRO’s Zomergasten heeft er twee boeiende avonden op zitten. Vanavond de derde? Janine Abbring ontvangt Robert Vermeiren, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie en daarmee staat “het complexe en boeiende thema van de opgroeiende jongere” centraal. Sargasso’s recensie leest u hier.

Ach ja, jongere, dat zijn of waren we allemaal. Maar hoe verschillend groeien we op. Voor zover ik weet heb ik een heel normale jeugd gehad (daar dacht ik toen ik ‘jeugd’ was dan weer anders over) en ben ik goed terecht gekomen. Gaat dat ook op voor de jongeren waarmee Robert Vermeiren beroepsmatig te maken heeft? Hij wil het hebben over zowel de kwetsbaarheid als de kracht van die jongeren.

In dit geval ontkomt Janine Abbring er niet aan de gast door te zagen over zijn jeugd. Kind van gescheiden ouders, opgevoed door grootouders en heeft, net als de eerste Zomergast, in een internaat verbleven. Zijn ‘levensverhaal’ omvat ongetwijfeld meer en is “bepalend geweest voor mijn werk en mijn passie voor het vak”, zegt hij zelf op de introductiepagina van de VPRO.

Als zijn vak wordt aangevallen, gaat hij op de barricaden. Toen onder kabinet Rutte II, tegen alle deskundige kritiek in, ook de jeugdzorg werd gedecentraliseerd, twitterde Vermeiren er zo fiks op los dat Haagse gemeenteambtenaren in die tijd (2015) zeiden “Heb je die Vermeiren weer. Altijd maar zeggen wat hij niet wil, nooit wat hij wél wil.”
(Bron: NRC (betaalmuur), 4 december 2017).

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: © VPRO screenshot Zomergasten 2021 Roxane van Iperen

Zomergasten 2021 met Roxane van Iperen

Vanavond in VPRO’s Zomergasten: Roxane van Iperen (Sargasso’s recensie leest u hier).

Na anderhalf uur (…) wist de nieuwe Zomergasten-presentator Janine Abbring door de onwrikbare ratio van Rosanne Hertzberger te breken. En toen werd het echt spannend.

De nog immer regerende Zomergastenpresentator Janine Abbring, kreeg bij haar eerste Zomergastenuitzending, in nieuw decor, dikke complimenten van Roxane van Iperen (“Zomergasten lijkt herboren!”, schreef ze in Vrij Nederland, 2017).

Janine Abbring lijkt het nu vijf seizoenen achter elkaar  goed te doen. In recensies werd en wordt niet zo veel over haar geschreven. Geen nieuws is in dit geval echt goed nieuws. Als er al iets over de presentatie wordt gemeld, overheersen de positieve commentaren. Zuurzeurders daar gelaten.

Janine Abbring de beste

Roxane van Iperen zag het destijds goed. Ook onze vaste Zomergastenrecensent Max Molovich, schreef over de vuurdoop van Abbring: “Het zal me niks verbazen als Janine Abbring de beste zomergastenpresentator ooit is.

Vanavond is eenmalig Zomergastenrecensent Roxane van Iperen de Zomergast van Abbring. Van Iperen is vier maanden jonger dan Abbring en begon haar carrière twee jaar later. Abbring zat na haar opleiding meteen in media en journalistiek, Van Iperens loopbaan als columnist en journalist bloeide pas op in 2014.

Foto: © VPRO screenshot Zomergasten 2021 Floris Alkemade

Zomergasten 2021 met Floris Alkemade

We gaan het weer volgen: VPRO’s Zomergasten. Vanavond met Floris Alkemade, architect en stedenbouwkundig ontwerper (morgen hier Sargasso’s recensie).

Gek dat die beroepsgroep zo weinig aan bod komt. Het zijn tenslotte architecten en vormgevers die bepalend zijn hoe ons dagelijks leven er in concreto uitziet. Niet alleen van de kleding die we dragen tot de tafels waar we aan eten, ook over de dorpen en steden waar we in leven en de dijken die ons moeten beschermen.

In de 34 seizoenen en 182 afleveringen (inclusief Zomergasten 2021) zijn schrijvers en politici het meest aanwezig. De top tien professies die aan tafel zaten:
Auteurs 42x, politici 18x, wetenschappers 16x, acteurs 12x, journalisten 11x, muzikanten en musici 11x, cabaretiers 10x, regisseurs 8x, presentatoren 7x en kunstenaars 6x.

Er werden slechts één architect (de in 1999 overleden Ton Alberts) en één landschapsarchitect (Adriaan Geuze) uitgenodigd. Ze verschenen in de uitzendingen van 31 juli 1994 en 16 augustus 2015. Hoog tijd dus voor nog een architect en eentje die bekend staat om een zeer grote maatschappelijke betrokkenheid.

Floris Alkemade is nog tot 1 september Rijksbouwmeester en daarmee ook voorzitter van het College van Rijksadviseurs. En dat is een prachtige rol want Alkemade mag “vanuit een onafhankelijke positie bewindspersonen gevraagd en ongevraagd adviseren over actuele maatschappelijke opgaven en omgevingskwaliteit”. Het College “adviseert over de urgente thema’s van nu”.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: © VPRO screenshot Zomergasten 2020 Ilja Leonard Pfeijffer

Zomergasten 2020 met Ilja Leonard Pfeijffer

NB.: Dit is niet de recensie. Sargasso’s recensie vindt u hier.

Wij verwachten van de literatuur niet dat zij oplossingen biedt, maar wel dat zij de wereld verandert.

Een statement dat in 2009 tot flink wat reuring leidde bij literatuur- en poëzieblogs. Het was puntje 6 uit het ‘Manifest voor een riskante literatuur’, in Trouw gepubliceerd, opgesteld door Erik Jan Harmens en VPRO’s Zomergast van vanavond: Ilja Leonard Pfeijffer.

De beweegreden tot het manifest verklaarde zich in puntje 4:

Deze tijden van globalisering, immigratie, toenemende religieuze spanningen, oorlog, uitholling van de democratie onder druk van populisme, verkwanseling van grondrechten onder het mom van bevordering van de veiligheid, ecologische rampspoed en economische crisis zijn bijzondere en bijzonder gevaarlijke tijden die bijzondere eisen stellen aan de kunst.

Aan die tijden is in de laatste elf jaar helemaal niets veranderd.

Sterker nog, er is een levensbedreigend, maatschappij ontwrichtend virus bijgekomen. Janine Abbring kan er tegenaan (Janine, lees je mee?). Hier zit een prangende vraag in: Waar in zijn enorme hoeveelheid romans, essays, gedichten, columns, toneel- en muziektheaterteksten heeft Pfeijffer de wereld veranderd?

Mocht Janine Abbring weer een poging doen door te dringen tot de mens achter de schrijver, dan vrees ik dat ze niet verder komt dan wat Joost de Vries in 2016 in De Groene ‘het merk Pfeijffer’ noemde. Pfeijffer wil dat wij hem zien, zoals híj wil dat wij hem zien.

Foto: © VPRO schermafbeelding Zomergatsen met Carola Schouten

Zomergasten 2020 met Carola Schouten

Hieronder leest u de voorbeschouwing. Voor Sargasso’s recensie klikt u hier.

Jullie zijn met velen hier naar toe gekomen, niet ongezien gebleven, jullie hebben wat jullie laten horen. En wat mij betreft blijven jullie dat doen.

Nou, dat was niet aan dovemansoren gezegd. Carola Schouten, VPRO’s Zomergast van vanavond, had de agrarische Malieveldmeute op 1 oktober 2019 amper toegesproken of de boeren gingen tot op heden loos.

Het moet voor Schouten teleurstellend zijn dat sommige boerenagressiviteit tegen haar is gericht. In diezelfde toespraak beloofde ze immers dat “zo lang dat ik minister van landbouw ben, betekent dat er wat mij betreft geen gedwongen halvering van de veestapel komt.” Voor zover wij weten is die halvering ook nog lang niet in zicht.

Carola Schouten mag gerust, wat tegenwoordig modieus heet, een powervrouw genoemd worden.

Ondanks een jeugdtrauma (haar vader overleed toen zij 9 jaar was), samen met moeder en twee zussen een boerderij draaiende houden, toch vlot de school doorlopen en al op 17-jarige leeftijd in Rotterdam op kamers gaan wonen om op de Erasmus Universiteit te studeren.

Zo’n vijf jaar later, tijdens een uitwisseling met de universiteit in Tel Aviv, liet ze zich zwanger schoppen en besloot als alleenstaande moeder verder te gaan. Janine Abbring hoeft hier niet verder naar te vissen want in een interview in 2014 zei Schouten al:  “de details over het hoe en waarom zijn privé, voor ons drieën, niet voor de krant.”

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Het grote gebeuren

Kunt u zich voorstellen dat straatartiesten gevaarlijk zijn?, vroegen we u, omdat in het centrum van Amsterdam een verbod op straatoptredens van kracht is.

Dan maar een stukje verderop gekeken en in Floradorp, een buurt in Amsterdam-Noord, kwamen we kunst op straat tegen.

Een heuse Mondriaan op boogiewoogie muziek. Het blijkt om ‘Het Grote Gebeuren’ te gaan. Een project van Guda Koster en Frans van Tartwijk. Toen door de lockdown de kunst zich digitaal terugtrok, wilden zij met hun werk de straat opgaan om kunst terug te brengen in de publieke ruimte.

Het leidde tot vier performances, die plaats vonden tussen half juni en 10 juli. Ze zijn gefilmd en nu in de internetionale publieke ruimte te zien. Tevens zijn er posters van gemaakt die door heel Amsterdam zijn opgehangen.

In Amsterdam-West, bij het standbeeld van Domela Nieuwenhuis, zien we figuur met een houten bak om zijn/haar middel, waarop een socialistisch-realistisch mozaïek is te zien. De figuur komt in beweging zodra er socialistisch repertoire uit de dertiger jaren klinkt (herkent u iets?).  Een performance over verleden en toekomst, over utopie en ideologie, aldus de kunstenaars.

Kijk ook naar de overige twee performances. In park Frankendael (Amsterdam-Oost), over dieren die leegte vullen die door de lockdown is ontstaan en wandelende architectuur op de Amsterdamse Zuidas.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende