Verkiezingen Archives - Page 2 of 91

Foto: PhareannaH[berhabuk] (cc)

Kan ‘Klein Links’ ‘Groot Links’ worden?

25 september 2025 , 08:00 , door Montesquieu Instituut

De Tweede Kamerverkiezingen van 2023 waren een grote tegenslag voor links. Niet alleen was de nieuwe centrumlinkse formatie GroenLinks-PvdA kleiner geworden dan gehoopt. Op een kleine winst bij DENK na verloren alle andere linkse partijen (SP, PvdD en BIJ1) stemmen. In 2021 behaalden deze vier partijen nog 13% van de stemmen (19 zetels). In 2023 was daar 8% van over (11 zetels). Waarom zijn de partijen aan de linkerflank zo klein? En welke perspectieven zijn er voor hen in 2025? Een analyse van Simon Otjes.

De partijen aan de linkerflank vertegenwoordigen verschillende smaken van links en zijn lang niet allemaal consistent links op alle politieke thema’s. De SP is in de eerste plaats economisch links, maar neemt op bijvoorbeeld Europese integratie een heel andere positie in dan andere linkse partijen. De PvdD positioneert zich bewust als ‘links noch rechts’, maar tegelijkertijd staat zij op veel thema’s aan de linkerkant van het spectrum. DENK is links op culturele thema’s als immigratie en gelijke behandeling van mensen ongeacht afkomst. Op morele thema’s, zoals de behandeling van transpersonen, is DENK juist eerder rechts. De buitenparlementaire partij BIJ1 heeft een intersectionele visie waarbij ze het opneemt tegen allerlei vormen van onderdrukking en ongelijke behandeling. Daarmee staat de partij consistent aan de linkerkant.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Schermopname Tweede Kamer Debat Gemist 4 juni 2024 hoofdelijke stemming

De bestuurlijke ambities van de VVD: toenadering tot GroenLinks-PvdA noodzaak?

11 september 2025 , 08:00 , door Montesquieu Instituut

ANALYSE - van Boris van Haastrecht
VVD-leider Dilan Yeşilgöz sloot begin juni toekomstige samenwerking met de PVV van Geert Wilders definitief uit. Kort daarna verklaarde zij tijdens het partijcongres van de VVD dat GroenLinks-PvdA een “elitaire” partij is, waarmee het “heel moeilijk” wordt samen te werken na de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Haar verkiezingsinzet is een “stabiel rechts kabinet”. Deze uitspraken roepen de vraag op in welke coalitie de VVD haar bestuurlijke ambities in de toekomst wil realiseren.

Het is nu al vrijwel zeker dat de eerstvolgende kabinetsformatie ingewikkeld wordt, omdat het Nederlands politiek bestel versnipperd en gepolariseerd is. Op basis van de peilingen van de afgelopen maanden is de meest realistische mogelijkheid tot vorming van een meerderheidscoalitie een combinatie van VVD, GroenLinks-PvdA en CDA, aangevuld met kleinere partijen uit het politieke midden als D66 of ChristenUnie.

Door de huidige wederzijdse vijandigheid tussen sociaaldemocraten en liberalen zou je bijna vergeten dat deze groepen in het verleden meermaals regeringscoalities vormden, namelijk in de kabinetten-Drees I en II (1948-1952), de kabinetten-Kok I en II (1994-2002) en het kabinet-Rutte II (2012-2017). Het is de moeite waard deze eerdere perioden van samenwerking nader te bestuderen om de relatie tussen GroenLinks-PvdA en VVD in context te plaatsen.

Foto: Plenaire zaal Tweede Kamer, foto Dassenman, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons.

Kamervragen als campagnemiddel

30 augustus 2025 , 08:00 , door Montesquieu Instituut

Met de verkiezingen in aantocht duiken de lijstjes op over welke Kamerleden het meest actief zijn. Wie doet de meeste debatten? Welke partij dient de meeste moties en amendementen in? Nieuwsmedia zoals NOS, de Groene Amsterdammer, en eerder ook Nieuwsuur, RTL en NRC, deden uitgebreid verslag van de ‘prestaties’ in de Tweede Kamer.

Eén belangrijk instrument ontbrak in die verslagen: de Kamervraag. En dat is opvallend want juist het aantal schriftelijke Kamervragen groeide de afgelopen decennia explosief, schrijven Anchrit Wille en Mark Bovens.

Alle dagen Kamervragen

Aan het einde van de vorige eeuw, in 1998, publiceerde voormalig D66-kamerlid Hans Jeekel, een terugblik op zijn Kamerlidmaatschap. Zijn boekje had de omineuze titel ‘Duizend dagen Kamervragen’. Tot zijn grote teleurstelling bestond het Kamerwerk vooral uit het stellen van eindeloze hoeveelheden vragen aan de regering. Toen Jeekel in de Kamer zat werden er nog maar 1500 Kamervragen per jaar gesteld. Figuur 1 laat zien dat het aantal Kamervragen sindsdien is verdubbeld. In 2019 werd een record bereikt met 3078 schriftelijke Kamervragen. Dat zijn gemiddeld 20 vragen op elke parlementaire werkdag.

De grafiek stijgt van ongeveer 250 in 1960 naar 1750 in 1972. Vanaf 1978 daakt get gestaat weer naar ongeveer 700 in de beginjaren 1990. Vanaf 1996 ligt het op ongeveer 1500 en vanaf 2007 schommelt het tussen de 2000 en 3000

Figuur 1. Aantal schriftelijke vragen per jaar, Tweede Kamer 1960-2024 (abs)

Waarom komt die toename vandaan?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: ChatGPT Image stempotlood stembiljet

Daar komen de ‘nieuwe’ partijen

29 juli 2025 , 08:00 , door P.J. Cokema

ANALYSE - Sargasso speurt sinds 2012 bij elke Tweede Kamerverkiezing naar nieuwe partijen. In de aanloop naar de TK-verkiezingen in oktober gaan we dat ook deze keer weer doen.

In een vorig artikel wezen we op vijf politieke partijen, die niet eerder aan de TK-verkiezingen deelnamen, maar wel geregistreerd staan bij de Kiesraad. Inmiddels zijn daar vier partijen bij gekomen.

Wie politieke ambities heeft moet snel zijn. Vier augustus is de laatste dag dat men nog de partijnaam kan laten registreren bij de Kiesraad. Een krap maandje later (1 september) moet de waarborgsom voor de kandidaatstelling betaald worden en 15 september moeten de definitieve kandidatenlijsten ingeleverd zijn.

Een overzichtje van de vier recentelijk geregistreerde ‘nieuwelingen’.

1. Partij Helder

Deed een poging eerder mee te doen onder de naam Groen Rechts. De partij haalde toen het stembiljet niet. Men was te laat begonnen met de voorbereidingen en kreeg te weinig ondersteuningsverklaringen om in genoeg kiesdistricten deel te nemen.

Vanaf maart 2023 heeft men aan een doorstart gewerkt en nu heeft de partij helder wat men wil en met welke mensen men politiek Den Haag denkt op te schudden.

De partij staat lange termijnoplossingen voor en afficheert zich als een middenpartij: “Wij hebben daarbij geen grootse linkse idealen die toch niet gerealiseerd gaan worden. En zijn ook niet van het rechts populisme dat elke samenwerking uit de weg gaat of roept dat ze gehinderd worden door wetten (die nota bene door rechtse partijen zijn aangenomen de laatste 15 jaar)”.

Foto: Paul Einerhand on Unsplash

Nieuwe politieke partijen 2025

14 juli 2025 , 08:00 , door P.J. Cokema

Niet eerder maakten we mee dat binnen een tijdsbestek van viereneenhalf jaar er drie keer Tweede Kamerverkiezingen waren. Ja, lang geleden was het gewoon dat er om de drie jaar een deel van de Tweede Kamer gekozen kon worden. Maar dat was niet omdat er zoveel kabinetscrisissen waren.

Nu lijken bepaalde politici niet met hun fikken van de stekker af te kunnen blijven en trekken ze die er uit omdat ze regeren maar saai vinden en zich liever wellustig in verkiezingscampagnes wentelen.

Om moe van te worden.

Maar wie weet biedt dit wel een kans voor nieuwe politieke partijen. Sargasso speurt sinds 2012 bij elke Tweede Kamervekiezing naar nieuwe partijen. Dat gaan we ook deze keer weer doen.

Vijf of zes nieuwelingen?

Op moment van dit schrijven staan bij de Kiesraad vijf partijen vermeld die niet eerder aan de TK-verkiezingen deelnamen. Of die ook op de stembiljetten te zien zullen zijn weten we pas na 15 september, als alle kandidaten bekend zijn.

Eén partij staat (nog) niet in die lijst: de Fryske Nasjonale Partij (FNP), die onder aanvoering van NSC’er Aart Jelle Soepboer zegt mee te gaan doen aan de landelijke verkiezingen. Het is nog even afwachten tot 30 augustus, wanneer de ledenvergadering “het laatste woord zal heb over definitieve deelname aan de verkiezingen en alles wat er bij hoort”. (bron citaat)

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: ChatGPT Image stempotlood stembiljet

Bescherm onze democratie

28 juni 2025 , 08:00 , door Sociale Vraagstukken

COLUMN - door Marcel Canoy

De vijf zekerheden of ‘reddende engelen’ van onze democratie staan onder druk. Tijd voor actie, meent hoogleraar Marcel Canoy, met als ultieme en eenvoudige remedie: een ander vakje rood kleuren in het stemhokje.

Het kan niet vaak genoeg gezegd worden: onze democratie is in gevaar. En we staan er bij te kijken alsof het iets onafwendbaars is, of erger: iets dat we maar moeten accepteren. ‘Meer dan twee miljoen mensen stemden op de PVV’, is een veelgehoord argument. Het kabinet mag dan eindelijk gevallen zijn, het gevaar is niet geweken.

Sociaal contract

Verschillende filosofen hebben democratie geduid. Democratie is een sociaal contract waarbij burgers een deel van hun soevereiniteit vrijwillig opgeven aan de gekozen macht om het algemeen belang te dienen. Pijlers van democratie zijn het respecteren van mensenrechten, het beschermen van minderheden, vrijheid van meningsuiting en het bestaan van tegenmachten voor de heersende klasse.

De waarde van democratie is het gemakkelijkst te begrijpen vanuit het negatieve

De waarde van democratie is het gemakkelijkst te begrijpen vanuit het negatieve. Niet voor niets zei Churchill in 1947 dat democratie het slechtste systeem was om een land te runnen, alleen zijn de alternatieven nog slechter. In dictatoriale systemen worden alle pijlers van democratie onderuit geschoffeld. Het gevolg is minder vrijheid, repressie van minderheden, geen onafhankelijke rechtspraak en het onderdrukken van tegengeluiden. En niet te vergeten: een zwakkere economie.

Foto: Pok Rie, via pexels.

Wie stemden er nou eigenlijk op Hamas?

14 juni 2025 , 08:00 , door Joost

Een van de meest hardnekkige ‘feiten’ die op tafel worden gelegd is dat de Palestijnse bevolking in de laatste vrije verkiezingen in 2006 zelf voor Hamas heeft gekozen, en daarom ook nu (mede)verantwoordelijk is voor de huidige crisis en de resulterende genocide. En op eerste gezicht klopt het dat Hamas tijdens die verkiezingen de grootste werd, zij het maar nipt.

Het is natuurlijk de vraag in hoeverre de claim überhaupt geldig kan zijn, aangezien dit 19 jaar geleden was en de partij zich in die tijd een stuk gematigder presenteerde. Dat Hamas zich daarna niet zoveel meer aantrok van democratie is dan ook niet direct die kiezers aan te rekenen. Maar daar stappen de mensen die dit argument gebruiken graag overheen.

Dus laten we kijken of er nog meer af te dingen is op deze argumentatie, vooral als je het als argument voor nu wil gebruiken. Want welk percentage van de Gazanen heeft toen daadwerkelijk op Hamas gestemd? En wat was is dat percentage nu?

Volgens de Palestijnse kiescommissie waren in januari 2006 in totaal rond de 1,33 miljoen kiezers van 18 jaar of ouder geregistreerd in de Palestijnse gebieden, voor Gaza was dat ongeveer 565.000*. In 2006 was minder dan de helft van de bevolking daar ouder dan 18, op de totale bevolking van ruim 1,3 miljoen.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Omroep West schermafbeelding reportage Rode lijn demonstratie 18 mei 2025

Het Eurovisie Propagandafestival

20 mei 2025 , 08:00 , door Joost

In het gevecht rond het Eurovisie Songfestival 2025 veroverde Israël misschien niet de trofee, maar wel het hart van het Europese publiek, althans, volgens de cijfers. In de finale eindigde Yuval Raphael, de Israëlische inzending, met de hoogste televoting-score: 297 punten. Dat roept vragen op. Was dit een teken dat Europa eigenlijk achter Israël staat, zoals diverse pro-Israëlische commentatoren beweerden, of een schoolvoorbeeld van goed gecoördineerde beïnvloeding?

In ieder geval is al duidelijk dat Israël als enige land enorm heeft ‘geïnvesteerd’ in de eigen afvaardiging. In alle landen die meededen, exclusief misschien Australië, waren er mediacampagnes en onder andere de ambassades riepen op tot zo veel mogelijk stemmen. Zelfs ‘de rest van de wereld’ werd getarget, met een billboard op Times Square. Het geeft aan hoe ver Israël ging om de uitslag te beïnvloeden. De keuze voor zangeres Yuval Raphael – overlevende van de terreuraanslag van Hamas in 2023 – en haar lied dat over die aanslag ging werd door velen ook als een politiek statement gezien met als doel af te leiden van de Palestijnse zaak.

Uiteindelijk is het is natuurlijk lastig definitief te zeggen in welke mate deze campagnes de doorslag gaven, en er zijn andere plausibele verklaringen die los staan van beïnvloeding. Israëls inzending was een popballad, een genre dat bij publiek doorgaans goed scoort. En sommige diaspora-gemeenschappen stemmen sowieso massaal, ongeacht campagnes. Maar toch, er zijn een flink aantal zeer onverwachte uitslagen in landen met een heel breed gedragen publieke verontwaardiging over het Israëlische geweld. En dat schuurt.

Foto: Number 10 (cc)

De ‘politieke aardverschuiving’ in het Verenigd Koninkrijk: overwinning van de democratische rechtsstaat?

30 augustus 2024 , 08:00 , door Montesquieu Instituut

COLUMN - van Jorieke Manenschijn (*)

Hoewel het VK traditioneel gezien bekend staat als een oude, stabiele democratie, werden er de afgelopen jaren steeds meer zorgen geuit om de staat van de democratische rechtsstaat in het Verenigd Koninkrijk.

De conservatieve partij werd geteisterd door interne schandalen, schendingen van het ongeschreven recht en conventies, en clashes met de rechterlijke macht, zowel binnen het VK als internationaal. Waar de rest van Europa verder naar rechts schuift, lijkt het VK een tegengestelde beweging te maken. Kunnen we dit zien als overwinning van de democratische rechtsstaat na een periode van rechtsstatelijke onrust?

De verkiezingen

Op 22 mei 2024 kondigde Rishi Sunak, terwijl de conservatieve partij zeer laag in de peilingen stonden, nieuwe verkiezingen aan. Met voorzichtig optimistische inflatiecijfers in de hand hoopte hij een verkiezingsnederlaag te beperken. Dit bleek valse hoop.

Met 411 zetels voor Labour (+209 zetels) en slechts 121 zetels voor de Conservatieve partij (-244 zetels), heeft er een enorme machtsverschuiving plaatsgevonden. Dit roept vragen op over hoe we deze ‘landslide’ moeten interpreteren. Waar in Europa veel landen een ruk naar rechts maakte, won in het VK juist een centrum-links partij.

Hoewel deze overwinning geïnterpreteerd zou kunnen worden als een overwinning van de democratie tegenover het populisme, laten onderzoeken onder kiezers zien dat er een (grote) groep kiezers is die vooral op Labour stemde om de Conservatieve partij van de macht te houden. Deze strategie lijkt succesvol te zijn, want Labour heeft het grootste aantal zetels ooit behaald (63%) ten opzichte van het aantal stemmen (33.7%).