Staking zorgpersoneel

Dat zorgpersoneel vorige week in 64 ziekenhuizen actie voerden, heeft niet alleen met loon te maken. Verpleegkundigen worden ondergewaardeerd. Een gastbijdrage van Nick Ottens. Ziekenhuizen bieden 5 procent loonstijging op de korte termijn, nog eens 5 procent in de loop van het jaar en 3 procent meer salaris in 2024. De vakbonden willen onmiddellijk 10 procent extra plus een hogere toeslag voor verpleegkundigen die ‘s nachts en in het weekend werken. Daar zou uit te komen moeten zijn – als er meer vertrouwen was. Verpleegkundigen weten echter dat ze niet voor vol worden aangezien. Zij vragen al jaren om meer zeggenschap over hun roosters en werktijden. Bestuurders trekken zich er weinig van aan. De maat is vol. Op donderdag werd gewerkt alsof het een zondag was: alleen spoedeisende hulp ging door. Oud-vakbondsman Doekle Terpstra deed tussen 2018 en 2021 onderzoek naar de personeelstekorten in de zorg. Hij was verbijsterd ‘hoe weinig autonomie en ontwikkelingsmogelijkheden zorgmedewerkers vaak hebben [en] hoezeer vanuit het rooster wordt gedacht in plaats vanuit de werknemer.’ ‘Ik proef soms nog iets van de oude sfeer van heel vroeger, van werken in de zorg als roeping voor heilige Martha’s,’ zei Terpstra. De Sociaal-Economische Raad, de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en werkgeversbond VNO-NCW hadden het eerder gezegd. En natuurlijk de verpleegkundigen zelf. De groep Nurse Minded vat het bondig samen: ‘Ons wordt nooit iets gevraagd.’ Gevolg: 40 procent van de pas opgeleide verpleegkundigen verlaat binnen twee jaar de zorg. Na vijf jaar zijn twee op de drie medewerkers vertrokken. In geen sector is de uitstroom zo hoog. Eén op de tien verpleegkundigen zit ziek thuis, dikwijls met burnout. Vorig jaar hadden zorg- en welzijnsinstellingen 67.000 vacatures. Een deel van de uitstromers keert terug als zzp’er. Die verdienen meer, gaan over hun eigen werktijden en hoeven minder papierwerk bij te houden. Volgens het CBS nam het aantal zelfstandigen in de zorg vorig jaar met 23 procent toe. Keerzijde is dat verpleegkundigen in vaste dienst nog minder flexibiliteit overhouden – de roosters moeten toch worden gevuld – en nog meer formulieren moeten invullen. Wat doen ziekenhuizen? Die vliegen verpleegkundigen uit de Filippijnen in. Of weigeren nog zzp’ers in dienst te nemen. (Dat de helft van de medisch specialisten als zzp’er werkt, is blijkbaar geen probleem.) Solopartners, de branchevereniging voor zzp’ers in de zorg, stelt terecht dat bestuurders zich eens af moeten vragen waarom zo weinig verpleegkundigen nog in vaste dienst willen. ‘Ze zijn uit hun vaste baan weggevlucht, vanwege gebrek aan regie en flexibiliteit.’ Kleine contracten, van minder dan 24 uur per week, zijn de norm. Tegelijkertijd worden op de operatiekamers niet zelden werkweken van 60 uur gemaakt. Daartegenover staat een, zeker voor beginnende verpleegkundigen, matig salaris. Roosters worden dikwijls van bovenaf opgelegd en zijn lastig te combineren met de zorg voor jonge kinderen. Vind maar eens een crèche die om 6 uur ‘s ochtends open gaat. Of met mantelzorg. Eén op de vier verpleegkundigen zorgt naast het werk voor een zieke of gehandicapte partner, moeder of vader. Voor bijna iedere handeling bij de patiënt moet de verpleegkundige toestemming vragen aan een arts. En bijna iedere handeling moet op de computer worden bijgehouden. Dat is geen blijk van vertrouwen. Er is weinig loopbaanperspectief. Verpleegkundigen kunnen wel ‘verticaal’ carrière maken. Bijvoorbeeld hoofdverpleegkundige worden, maar dat is nog meer papierwerk en nog minder zorg verlenen. Veel liever ontwikkelen ze zich ‘horizontaal’: meer leren binnen hun beroep. Weinig werkgevers doen de moeite om dat mogelijk te maken. Er zijn voorbeelden van hoe het beter kan. Zo is de intensive care in Utrecht op verzoek van verpleegkundigen overgestapt op 12-uursdiensten. In het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda werken onder het mom van ‘nurses know better’ artsen en verpleegkundigen echt met en naast elkaar. Het Nij Smellinghe Ziekenhuis in Drachten betaalt de HBO-opleiding van MBO-verpleegkundigen die door willen leren. Bij deRotterdamseZorg kunnen medewerkers tijdelijk op een andere afdeling meelopen. Het Tergooi MC, met locaties in Blaricum en Hilversum, biedt loopbaanpaden die patiëntenzorg combineren met onderzoek en het geven van les aan collega’s. Het OLVG in Amsterdam heeft een Verpleegkundig Stafbestuur opgericht dat op gelijke hoogte staat met het bestuur van medische specialisten. Veel andere zorginstellingen rekenen er op dat verpleegkundigen uit de goedheid van hun hart maar ja blijven zeggen tegen steeds onredelijkere werkomstandigheden. Het houdt een keer op. Nick Ottens is journalist en schrijft voor Atlantic Sentinel.

Zweedse Tesla-staking breidt uit als olievlek

Onder leiding van de Zweedse metaalarbeiders-vakbond staken de Tesla-werknemers al bijna 2 maanden, met een miljard euro in kas kunnen zij dit schier eindeloos volhouden. We schreven er al eerder over. Naast Zweedse solidariteits-stakingen onder postbeambten, laten ook de Noren, Denen en Finnen van zich horen. Al met al staat er nogal wat op het spel. Bij de NOS meer over deze cultuurclash tussen het Zweedse arbeidsmarktmodel en het Amerikaanse kapitalisme.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: cc Flickr FNV 1 mei 2015 Dag van de Echte banen

Gans het raderwerk

COLUMN - Herinnert u zich de 1 april grap van Rutte nog?

We zijn natuurlijk een land dat in de kern diep socialistisch is. (..)een diep Scandinavisch land, een diep Rijnlands model-land. (…) Daar voel ik me als liberaal ook zeer bij thuis.

Dat was niet grappig bedoeld, hij was uiterst serieus in het Kamerdebat van 1 april. Dus kunnen we vandaag Ruttes 1 mei toespraak nog verwachten? Met zinnen als “hun strijd, onze strijd, internationale solidariteit”?

Landgenoten, we danken onze Chinese kameraden voor de zending van een paar dozen mondkapjes. Een daad van internationale solidariteit. Het inspireert ons solidair te zijn met onze zo geplaagde  kameraden in Italië en we zullen dan ook , net als zij, een aanvraag indienen bij de Europese Commissie voor steun uit het Europese solidariteitsfonds.”

Niets van dat al, hoewel dat laatste misschien nog werkelijkheid wordt als het kabinet alle stakende bazen gaat compenseren.

Huh? Wat? Een bazenstaking? Jazeker. Door het coronavirus afgedwongen, dat wel, maar menig werkgever, groot en klein, hebben hun productiviteit moeten staken. Waardoor de Dag van de Arbeid we een heel bijzonder karakter heeft gekregen.

Maar wel mooi tijd over om eens na te denken over wat het allemaal betekent als gans her raderwerk op zijn gat ligt.

Foto: Fossielvrij NL (cc)

Burgers voor het klimaat

COLUMN - Vrijdag 29 november wordt de volgende landelijke staking voor klimaatmaatregelen verwacht. Tot nu toe zijn in 14 plaatsen acties aangekondigd.

Ongeacht hoe groot de deelname zal zijn, kan 2019 nu al de boeken in als het jaar waar een meerderheid van de burgers zich voorstander van klimaatmaatregelen heeft betoond. De zich van desinformatie en nepnieuws bedienende klimaatsceptici lijken geen voet aan de grond te krijgen, want zij zijn veruit in de minderheid.

Kijken we naar de deelname aan activiteiten in 2019 voor klimaatmaatregelen, dan kan niet anders geconstateerd worden dan dat de meeste burgers zich niets van de klimaatsceptici aantrekken.

Een overzicht:

15 januari Earth Strike – Klimaatprotest – Amsterdam
7 februari ongeveer 350 wetenschappers steunen scholierenactie
7 Februari Schoolstaking Youth for Climate circa 10.000 scholieren in Den Haag
15 maart Global Strike: klimaatmarsen in Zeeland, Maastricht, scholieren in Amsterdam
5 april Shell gedagvaard. Zo’n 17.379 burgers en 6 organisaties zijn mede-eiser geworden.
25 april Studentenstaking Amsterdam, scholieren houden klimaatmars in Utrecht
11 mei Klimaatmars Maastricht Students for Climate
20 juni Amsterdam heeft de klimaatnoodtoestand uitgeroepen
24 mei Klimaatstaking Youth for Climate, Utrecht
24 juni 700 organisaties en Urgenda presenteren het 40-puntenplan (t.b.v. reductie CO2-eq.)
4 juli Haarlem heeft de klimaatnoodtoestand uitgeroepen
12 juli Utrecht heeft de klimaatnoodtoestand uitgeroepen
12 augustus Twee Nederlanders lanceren Europese Jongeren Klimaat petitie. 3.153 tekenden
23 september Petitie ‘Verandering is de enige optie’. 14.788 handtekeningen.
27 September 15.000 tot 20.000 mensen in Den Haag landelijke Klimaatstaking
27 september 1800 wetenschappers tekenen petitie als steun aan allen die ambitieuzer klimaatbeleid eisen

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: R4vi (cc)

Ruttes Onrust wordt vervolgd

COLUMN - Naast de landelijke ziekenhuisstaking (a.s. woensdag) staan voor november nog een demonstratie tegen de uitrol van 5G (wegens stralingsgevaar), een pleinbijeenkomst van ‘Grootouders voor het Klimaat’ en de volgende landelijke Klimaatstaking (30 nov.) op de agenda.

De lokale overheden mogen hopen dat boeren, bouwers en onderwijzenden voorlopig even zijn uitgeraasd en dat pro-Zwarte Pietermannen hun laatste rookbommen hebben gegooid, want het schijnt dat Sint nog wel een poosje ronddwaalt.

Rutte gaat niet over ‘feestjes’, dus zegt hij er niets over. Heeft hij wel wat in petto voor het ziekenhuispersoneel? We wachten af. Ondertussen zetten wij Ruttes onrust in perspectief.

Een deel van de maatschappelijke onrust betreft arbeidsonrust.

Acties voor betere cao’s, beter loon, betere arbeidsomstandigheden, tegen werkdruk, etcetera. Een van onze lezers zei daarover: “(…) maar wel typisch Nederlands om te denken dat je voor meer loon (wat een private afspraak is tussen werkgever en werknemer) eerst bij de overheid moet wezen”.

Nu is het zo dat werknemers eerst met hun werkgevers soebatten over lonen e.d., en als dat op niets uitloopt volgen acties, stakingen e.d.,  gericht op hun werkgevers. Dat is één.

Ten tweede: er is wel degelijk een relatie tussen lonen en arbeidsomstandigheden en overheidsbeleid.  Met name koopkracht en werkdruk zijn elementen kunnen die mede door kabinetsbeleid beïnvloed kunnen worden.

Foto: R4vi (cc)

Ruttes Onrust 2019

ANALYSE - In diverse media (de NOS, het Financieel Dagblad en het NRC) begint men zich af te vragen waar toch al die acties van dit jaar vandaan  komen. Algehele teneur: niks bijzonders, er was altijd wel maatschappelijke onrust.

Algehele verklaring: nu de economie weer aantrekt willen mensen wel geld zien voor salaris of verbetering van werkomstandigheden. Het Financieel Dagblad (achter betaalmuur) voegt daar nog aan toe: “De gemene deler in de boodschap van al die protesten, zeggen deskundigen, is de verontwaardiging over het handelen van de overheid”.

Of dat nu sterker is dan in andere jaren en bij andere kabinetten, is nader onderzoek waard, maar de onrust onder de kabinetten Rutte is aanhoudend groot. Omdat ik vermoedde dat de aangekondigde bezuinigingen op veel weerstand konden rekenen, ben ik dat in 2010 bij gaan houden in de ‘Onrust Monitor’.

Vlak na aantreden van Rutte I (14 oktober 2010) waren er nog maar 18 acties, maar in 2011 noteerden we 332 acties. In een eerder artikel op Sargasso was te lezen waarom zowel vakbondsacties, als lokale acties onder ‘Ruttes onrust’ vielen. Achterliggende data van onderstaande grafiek in dit exeldocument.

© Sargasso Onrust Monitor 2011

Naar verwachting zou dat in  jaren na 2011 niet veel minder worden. We hebben het niet meer bijgehouden, maar een snelle scan in nieuwsberichten laat zien dat de grote, veelal landelijke onrust, niet is afgenomen. Een overzicht:

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: SP (cc)

Onderwijs in onrust

de school is een wereld waar rust heerst en orde, in regelmaat rijpt daar het pril intellect
slechts klinkt er de heldere stem van de meester,als aan ’t jonge volkje iets moet uitgelegd

Zo opende de cabareteske voorstelling “Een vier is een vier” (1971) van toneelwerkgroep Proloog, een stukje ‘vormingstheater’ voor onderwijzend personeel, onderwijsvakbonden en pedagogische academies.

Het onderwijs is al (meer dan) vijftig jaar geen wereld “waar rust heerst en orde”, waardoor acties zoals die van vandaag, altijd nodig blijken.

De voorstelling ging over de noodzaak tot onderwijsvernieuwing en over “de illusie van gelijke kansen in het onderwijs van onze maatschappij . Onderwijsvernieuwing dient in het licht te staan van maatschappelijke veranderingsprocessen.”

Het sprak een nieuwe generatie onderwijzend personeel wel aan om, in navolging van studenten die twee jaar daarvoor in Tilburg en Amsterdam (Maagdenhuisbezetting) de afbraak te eisen van paternalistisch, regentesk onderwijsbestuur.

In 2015 werd dat Maagdenhuis voor de elfde keer bezet, in 2018 werd een rood vierkant op de deur geschilderd, het protestsymbool uit 2015, ten teken dat de studenten de bestuurscultuur van de universiteit weinig democratisch vonden.

De 50-jarigheid van de eerste Maagdenhuisbezetting werd ruim 6 maanden geleden gevierd met een demonstratie tegen de renteverhoging op studieschuld rond het roemruchte beeld Het Lieverdje.

Foto: Marco Verch Professional Photographer and Speaker (cc)

Kortetermijnvisie

NIEUWS - Op de korte termijn…..

Vandaag:
Dag van de Participatie. Professionals uit praktijk en wetenschap gaan zich een dagje bezighouden met  “participatievraagstukken in de fysieke leefomgeving” en buigen zich over zaken als de “spanning tussen politiek en participatie”, “hoe werkt nationaal beleid door lokaal?” en “ambtenaren hebben in de participatiesamenleving andere vaardigheden, een andere werkhouding en soms meer vrijheid nodig om hun werk goed te kunnen doen”.

Het is ook de dag van de BHV. U weet wel, dat stukje bedrijfshulpverlening waardoor bijna alle hardwerkende Nederlanders EHBO’ers zijn geworden. Hoewel… Ruim 500.000 BHV’ers op bijna 9 miljoen werkenden lijkt weinig. Tot in 2007 gold een wettelijke verplichting is 1 BHV’er op 50 werknemers.  Toen werd de Arbo-wet gewijzigd en nu geldt de verplichting om “doeltreffende maatregelen te nemen op het gebied van bedrijfshulpverlening”.

Dinsdag 5 november:


De Eerste Kamer heeft een gevoelige agenda: er wordt o.a. gestemd over moties betreffende krimp van de veestapel als beleidsinstrument in het stikstofreductiebeleid en een quick scan naar vergelijkbare risico’s PAS. En er wordt gedebatteerd over de Wet experiment gesloten coffeeshopketen.

De plenaire vergadering van de Tweede Kamer behandelt de Defensiebegroting en jast er een waslijst moties doorheen, o.a. op gebied van de gezondheidszorg en binnenlandse zaken (bijvoorbeeld de motie voor een verbod op giften aan politieke partijen, waarvan herkomst onduidelijk is en de motie “geen inmenging in de vrije pers en de strijd tegen desinformatie staken”.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Arkansas Highways (cc)

Koel Qatar

NIEUWS - Op een strook van 200 meter, op een weg naar Qatar’s populairste toeristenoord, wordt ‘blauw asfalt’ getest. Metingen wijzen uit dat de temperaturen boven dat asfalt lager liggen dan boven gewoon asfalt.

I think it’s great that the government is open-minded about using technological innovation to deal with the challenges of living in the desert. The degree of cooling could have a real impact on our electricity consumption since air conditioning makes up almost 70% of household electricity usage

zegt Hossam Almeer, een wetenschapper van het Qatar Computing Research Institute (QCRI)in dit artikel bij Al-Jazeera.

De testen moeten uitwijzen of het in  de woestijnhitte mogelijk is enige verkoeling te creëren. En dat zit hem niet in de kleur, maar in het materiaal dat minder warmte absorbeert en vasthoudt. In Los Angeles test men zulk asfalt (en dat is grijs) in de hoop het zgn.hitte-eiland effect te kunnen tackelen.

Zowel In Qatar als in Los Angeles hoopt men ook dat het kan bijdragen aan minder intensief gebruik van airco’s die, zoals bekend, enorme energieslurpers zijn.

En jawel, zoals dat gaat bij innovaties, het ontbreekt ook bij dit nieuws niet aan het ‘elk-voordeel-heb-zijn-nadeel’ argument: Een onderzoek uit 2017 zou aangetoond hebben dat voor de fabricatie van dat speciale, verkoelende asfalt zoveel energie nodig is dat het niet opweegt tegen het voordeel van lager airco-gebruik. Misschien dat verkoelend asfalt in Nederland een paar strooiwagens zout scheelt.

Foto: Joi Ito (cc)

Ondertussen in Qatar (2)

ACHTERGROND - Ter aanvulling op wat we gisteren schreven, nu: wat speelt er nog meer in Qatar?

We lezen weinig over Qatar in onze media. Na de eerste golf van aandacht, toen het land door de FIFA werd gekozen als gastheer voor het WK voetballen in 2022, verslapte de interesse tot bijna nihil.

Nog los van  de schandalen en mensenrechtelijke kwesties, haalt Qatar in buitenlandse media regelmatig het nieuws als het kleine oliestaatje dat zich, tegen de verdrukking van omringende landen in, zich nationaal en internationaal probeer te ontwikkelen.

In de WK schijnwerpers

Natuurlijk weet Qatar nu dat de rest van de wereld af en toe een blik werpt en Qatar wil niets liever dan gezien worden als een vredelievend, gastvrij land dat de wereld veel moois heeft te bieden.  Dus ontvangt ze een kritisch rapport van Amnesty International met “We deal with constructive criticism very positively” en verklaart zichzelf als “the best when it comes to our region” wat betreft de toegezegde hervormingen.

Dat zei een woordvoerdster van Qatar’s ministerie van Buitenlandse Zaken in een interview met Deutsche Welle (12 juni 2019). Ook met de aanpak van illegale geldstromen naar terroristische groeperingen ligt Qatar voor op haar buren. Aldus de woordvoerster.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende