Tegen de fototrollen

Argeloze internetgebruikers zoeken een fotootje en plaatsen het op hun website of delen het op sociale media. Veel van die foto’s zijn anoniem uitgegeven en staan zonder enige beveiliging online, de foto’s zijn in twee klikken te downloaden. Gastauteur Martine Bakx over misbruik van auteursrechten. Ook Sargasso heeft daar al diverse keren mee te maken gehad. Wat zijn fototrollen? Fototrollen zijn fotografen en bureaus die achteraf, na geconstateerd gebruik, auteursrechtvergoedingen komen incasseren, niet zelden ten onrechte en altijd te hoog. Dat doen ze met druk, bluf en chantage. Ze gebruiken computerprogramma’s om het web af te speuren op ‘overtreders’. Nogal wat fototrollen beweren dat zij de auteursrechten hebben van andermans foto’s en vorderen schadevergoeding voor het mislopen van inkomsten en het ontbreken van naamsvermelding. Deze inningspraktijken zijn al meer dan 15 jaar aan de gang en veroorzaken grote financiële problemen en emotionele stress bij getroffenen. Waarom doet niemand daar iets tegen? Iedereen denkt dat de claims van fototrollen kloppen omdat rechters meegaan in de absurde vorderingen en niet controleren of de rechten van de eiser daadwerkelijk worden geschonden. Rechters kennen claims dus regelmatig ten onterechte toe. In de media worden getroffenen 'fotodieven' genoemd. Zelfs de rechter gebruikt het woord diefstal voor onopzettelijk gebruik waarbij niks is ontvreemd. Als je een jurist om hulp vraagt krijg je vrijwel altijd het advies te betalen met ‘Je mag geen foto’s jatten’ of ‘bij de rechter lopen de kosten op’. De enkeling die, overtuigt van zijn gelijk, het voor de rechter laat komen is vogelvrij omdat rechters bij auteursrechtszaken de bewijslast vaak bij gedaagden neerleggen. Zoals ik zelf ook ondervond. Getroffenen kunnen weinig beginnen: ze kunnen geen aangifte van afpersing doen, want het is niet strafbaar voor een fototrol om te dreigen met een rechtszaak en te verwijzen naar jurisprudentie. Hoe raakte ik erbij betrokken? Eind 2018 stond ik zelf voor de rechter, deelde mijn ervaring online en uit de vele reacties leidde ik af dat procederen over stockfoto’s van een paar euro schering en inslag is. Inmiddels heb ik een eigen archief met jurisprudentie. Dat gebruik ik om mensen die onredelijke fotoclaims krijgen, te helpen: mensen kunnen nergens anders terecht. Een advocaat is duur, kost fors meer dan de claim en helpt ze meestal van de regen in de drup. Hoe kunnen we dit onrecht stoppen? Goede jurisprudentie uitlokken. Helaas is procederen zeer kostbaar én risicovol omdat je een foute rechter kunt treffen. Er loopt momenteel een inzamelingsactie om een vonnis met een beruchte fototrol te herroepen. Publiciteit. Een desinfecterend zonnetje voor praktijken die het daglicht niet kunnen verdragen. Helaas zijn getroffenen huiverig voor gerechtelijke procedures. Doch waarheidsgetrouw misstanden met naam en toenaam aankaarten mag. Ik verzamel hier ervaringsverhalen. Politiek. Er loopt alweer meer dan 3 jaar een petitie. Hoogste tijd dat daar meer handtekeningen onder komen zodat ik hem kan aanbieden aan de Tweede Kamer. Teken en deel.

Door: Foto: peetiedijk (cc)
Foto: Joan (cc)

Spaanse rechters frustreren amnestiewetgeving

De Spaanse premier Pedro Sanchez had gehoopt deze week op z’n minst voor even verlost te zijn van alle spanningen die de Catalaanse separatisten het land al jaren bezorgen. Hij had buiten de Spaanse rechters gerekend. Vlak voordat het Spaanse parlement de moeizaam tot stand gekomen en zeer omstreden amnestiewet zou gaan aannemen kondigden twee rechters aan dat hun zaken tegen de seperatisten hoe dan ook gewoon doorgaan. Junts, de partij van Carlos Puigdemont, besloot daarop tegen de wet te stemmen, die toen alsnog werd verworpen. Een parlementaire commissie moet nu proberen een oplossing te vinden.

Voor premier Sanchez van de socialistische PSOE betekent de tegenstem van Junts een grote nederlaag. Zijn regering hing op steun van de Catalaanse separatisten. De amnestiewet, waartegen in Spanje massaal is gedemonstreerd onder aanvoering van de conservatieve Partido Popular (PP), was bedoeld als wisselgeld voor steun van de Catalanen aan een nieuwe regering-Sanchez. Na de verkiezingen van deze zomer was de PP weliswaar de grootste geworden, maar de partij slaagde er niet in een regering te  vormen. In november kreeg Sanchez wel de benodigde meerderheid voor een tweede termijn dankzij de steun van de Catalaanse seperatisten die amnestie werd beloofd. Tegenstanders hekelden de hypocrisie van Sanchez die zich in het verleden ook tegen amnestie had uitgesproken. Zijn draai zou uitsluitend ingegeven zijn door zijn opportunisme om hoe dan ook aan de macht te kunnen blijven. Opiniepeilingen lieten zien dat 70% van de Spanjaarden tegen amnestie waren. Zelfs Sanchez’ eigen aanhang was in meerderheid tegen de wet.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Dietmut Teijgeman-Hansen (cc)

Het risico van politieke benoemingen bij de rechterlijke macht

COLUMN - Drie jaar geleden schreef de onlangs overleden journalist Marc Chavannes op De Correspondent: ‘De benoeming van rechters is in Nederland niet beter geregeld dan in Polen of Hongarije. Tijd om een groot lek in het dak van de rechtsstaat te repareren zolang het kan.’ Zijn waarschuwing werd in de wind geslagen. Nu Wilders het voor het zeggen kan krijgen neemt de ongerustheid toe. Te laat?

Chavannes schreef aan de vooravond van de verkiezingen in 2021 die uiteindelijk Rutte IV in het zadel brachten. Hij wijst op een al jaren levende kritiek op de niet geheel waterdichte scheiding tussen het politieke bestuur en de rechterlijke macht. De Nederlandse rechtspraakorganisatie bevat ook volgens de staatsrechtgeleerde Paul Bovend’Eert ‘een serieuze constructiefout’. De ‘minister voor Rechtsbescherming’ wijst de leden van de Raad voor de rechtspraak aan. Die Raad kiest de bestuursleden van de gerechten, die op hun beurt rechters ‘kansen geven of niet’. Tot nu toe heeft Nederland nagelaten ‘de benoemingen van de rechterlijke macht zo te regelen dat een autocratische opvolger van het huidige kabinet niet zomaar zijn vriendjes kan benoemen’, schrijft Chavannes. Hij wijst er ook op dat Nederland hiermee afwijkt van de Europese standaard voor de benoeming van rechters:

Foto: Louis Bracke (cc)

Taalproevers en de sandwich van de rechter

RECENSIE - Rechten zijn een bijzonder vak, zeker voor de taalkundige: een vak waarin een hele wereld gemaakt wordt met taal, de taal van de wet en die van de advocaten en de jurisprudentie. Zonder taal is een groot deel van het menselijk bestaan ondenkbaar, maar dat geldt zeker voor het recht.

Allerlei filosofische problemen worden praktisch ineens urgent in de context van het recht. Wanneer weten we iets zeker? Hoe bepalen we dat van twee opeenvolgende gebeurtenissen de eerste de oorzaak was van de tweede? En hoe bepalen we wat een woord precies betekent?

In het boekje Maar dat is níet logisch! verzamelde de Rotterdamse jurist Harm Kloosterhuis columns die hij sinds 2017 voor het juridisch tijdschrift Ars Aequi schreef. Officieel gaan ze over het gebruik van drogredenen in de rechtspraktijk, maar ze raken ook aan al die andere kwesties.

Volkorenbroden

Intrigerend, voor de taalkundige, zijn vooral de stukjes die gaan over de betekenis van woorden. Stel dat er is bepaald dat er speciale regels gelden voor mensen die sandwiches verkopen. Gelden die regels dan ook voor verkopers van burrito’s of taco’s? Je kunt dan teruggrijpen naar een woordenboek maar die – deze zaak speelde in Amerika, het woordenboek was Merriam-Webster – zegt dan ’two thin pieces of bread, usually buttered, with a thin layer (as of meat, cheese, or savory mixture) spread between them’. Alsof een sandwich niet ook uit één belegde boterham kan bestaan, of uit meerdere op elkaar (de club sandwich). En alsof de boterhammen niet dik kunnen zijn, net als het beleg.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: nyghtowl (cc)

Gelukkig heb ik mijn woede nog

OPINIE - Met verbijstering keek ik naar het 1e item bij Khalid & Sophie van vrijdag 8 oktober, naar aanleiding van een artikel in het AD over de falende rechtspraak in de Toeslagenaffaire. Niet omdat ik verbaasd ben over het fenomeen, maar omdat dit alláng bekend is. Ik heb in mijn browsergeschiedenis geprobeerd te zoeken wanneer ik er voor ’t eerst over las, maar er zijn zoveel artikelen, teruggaand tot eind 2020, waar het op de een of andere manier ter sprake komt, dat ik door de bomen het bos niet meer zag.

Maar er was nog iets waar ik pissig over werd. De bestuursrechter die te gast was om uitleg te geven, vertelde dat rechters zich gebonden voelde aan een uitspraak van de Raad van State (RvS). Die had uit de wet de conclusie getrokken dat het minste foutje in een toeslagenaanvraag, moet leiden tot het terugvorderen tot álle uitgekeerde toeslagen (die RvS is nog een heel eigen artikel waard, waar ik hier verder even niet op doorga). Daarnaast kijken rechters naar de gevolgde procedure en of die in overeenstemming is met de wet.

En dáár gaat het mis, maar dat verzuimde meneer de rechter te vermelden. En ook Khalid, van wie je als advocaat toch mag verwachten dat hij goed in de materie zit en/of zich vooraf verdiept had in het onderwerp, stelde daar geen vragen over.

Foto: Dietmut Teijgeman-Hansen (cc)

Polen op weg naar de uitgang?

Hoe lang kan een land nog lid van de EU blijven als het zich niet neerlegt bij uitspraken van het Europese Hof? Met de uitspraak van het Poolse Constitutioneel Hof dat het land zich niet hoeft te houden aan interim-maatregelen die zijn opgelegd door het Europees Hof van Justitie lijkt Polen steeds dichter bij een breuk met de EU te komen. Het conflict spitst zich toe op de tuchtkamer die kritische rechters kan bestraffen of ontslaan. Het Europese Hof in Luxemburg heeft Polen gemaand deze instelling op te heffen. Het is een politiek orgaan, aldus het hof, „geen onafhankelijke en onpartijdige rechtbank”. Gisteren bevestigde het Hof zijn standpunt nog eens dat de tuchtkamer in strijd is met het Europese recht. Een woordvoerder van de Europese Commissie sloot zich hierbij aan: ‘De EU heeft voorrang op het nationale recht en alle beslissingen van het Europese Hof van Justitie zijn bindend voor de autoriteiten van de lidstaten en de nationale rechtbanken.’

Het Poolse Constitutioneel Hof is zelf ook onderwerp van kritiek vanwege de illegale benoeming van rechters. Ook die kritiek wordt door Polen afgewezen. ‘Wij bepalen hoe we hier recht spreken’, zegt de Poolse regering, ‘en wat wij goed vinden kan niet worden overruled door Europese rechters.’ Het is een flagrante inbreuk op de scheiding der machten en de Europese rechtsorde waar het land zich door zijn lidmaatschap aan heeft gebonden. Wat kan de EU hier tegenover stellen? De Europese Commissie kan dwangsommen opleggen. Dat is tot nu toe nog niet gebeurd. Bij een verdere escalatie die niet meer te vermijden is kan deze maatregel worden doorgevoerd. Maar die zal niet zonder consequenties blijven van de kant van lidstaten die Polen tot nu toe steunen. Zoals Hongarije en Slovenië dat komend halfjaar EU-voorzitter is.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Markus Spiske (cc)

Klimaatrechtvaardigheid

ACHTERGROND - Ook de natuur heeft recht van spreken, we moeten alleen leren luisteren

Klimaatrechtvaardigheid: opkomen voor groepen die het hardst geraakt worden door klimaatverandering. Maar hoe doe je dat wanneer groepen, zoals de natuur, niet voor zichzelf kunnen spreken? Naar de rechter stappen is één oplossing, maar werpt ook nieuwe, morele vragen op.

Het is misschien wel de bekendste, meest gescandeerde leus tijdens klimaatprotesten. Protesten waarin mensen oproepen tot een duurzamer beleid, het herstellen van onrecht en het belang van een leefbare wereld voor toekomstige generaties. Klimaatrechtvaardigheid, heet dat. Maar rechtvaardig tegenover wie of wat? Volgens jurist dr. Laura Burgers (UvA) is het wrange antwoord op die vraag helder: rechtvaardigheid voor de groepen die het minste hebben bijgedragen aan klimaatverandering, maar het hardst worden getroffen door de gevolgen ervan. Denk aan de mensen buiten onze landsgrenzen, zoals een deel van de bevolking van Nigeria die dagelijks geconfronteerd worden met de vervuilende olieresten van multinational Shell. Maar denk ook breder dan dat: welke wereld laten we achter voor de toekomstige generaties? En hoe zit het met de niet-mensen, zoals dieren en natuurgebieden?

Een van de manieren om deze onrechtvaardigheid aan te pakken, is naar de rechter stappen om een groener beleid af te dwingen. Zo gaf de rechter stichting Urgenda in 2019 gelijk in de klimaatzaak tegen de Nederlandse Staat: onze overheid moet de uitstoot van broeikasgassen drastisch verminderen. Is de rechtspraak de weg naar een groene toekomst? Tijdens ‘Groene revolutie in de rechtszaal’ vertelt Burgers over de bijzondere wereld van het recht, waarin de natuur haar plek langzaam maar zeker opeist.

Foto: Geert Wirken (cc)

De Nederlandse rechtsstaat in wankel evenwicht

RECENSIE - Juridisch commentator van de NRC Folkert Jensma verbaasde zich afgelopen weekend in zijn column ‘De rechtsstaat’ over het gemak waarmee een eensgezinde Tweede Kamer na het debat over de Toeslagenaffaire de rechter meer vrijheid wil geven in bestuursrechtelijke aangelegenheden. De Kamer wenst ook dat in elke wet een ‘hardheidsclausule’ wordt opgenomen zodat rechters elke beslissing van de overheid op ‘billijkheid’ kunnen toetsen. Jensma verwacht dat dit gaat leiden tot een verviervoudiging van de omvang van de rechtspraak. Maar belangrijker is de principiële kant van deze wensen. Zal de rechter op deze manier niet gedwongen worden meer politiek getinte uitspraken te doen? Betekent meer ruimte voor de rechter niet dat de wetgever tekort is geschoten?

De verhouding tussen politiek en recht is altijd spannend in een democratische rechtsstaat. Enerzijds is er de strikte opvatting dat de rechter uitsluitend ‘door de mond van de wet’ spreekt. Anderzijds mogen we van rechters verwachten dat ze bij de interpretatie en toepassing van de wet specifieke omstandigheden van een zaak mee wegen. Maar als een rechter op basis van internationaal recht (het EVRM) de regering veroordeelt vanwege nalatigheid in het milieubeleid zien we hier en daar wel wat gefronste wenkbrauwen. Zo ook bij Ruud Koole, historicus en politicoloog, emeritus hoogleraar politieke wetenschappen aan de Universiteit Leiden en Eerste Kamerlid voor de PvdA.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Henk-Jan Winkeldermaat (cc)

Nederlandse rechters hebben gemiddeld twee nevenfuncties

DATA - Naar aanleiding van de ophef over een officier van justitie die een bijbaan had die via via te koppelen was aan een zaak die niet vervolgd werd, zijn we maar weer eens gedoken in de nevenfuncties binnen de rechterlijke macht. Dat is natuurlijk niet hetzelfde, maar zover wij weten zijn er geen actuele openbare gegevens over de nevenfuncties binnen het openbaar ministerie.

Goed, nevenfuncties van rechters dus. Op dit moment heeft de gemiddelde rechter 1,8 nevenfuncties. Maar van de bijna 4000 rechters hebben er 1500 helemaal geen nevenfuncties. Dus de overige 2500 hebben er gemiddeld 2,9.
Het maakt echter nogal uit of de rechter een man of een vrouw is. 53% van de rechters is vrouw, maar ze hebben maar 37% van de nevenfuncties. Vrouwelijke rechters doen het dan echter wel net wat beter qua aandeel betaalde nevenfuncties. Van de nevenfuncties bij vrouwelijke rechters is 49% betaald, tegen 46% bij de mannelijke rechters.
En zo heeft ongeveer 40% van alle rechters een of meerdere betaalde nevenfuncties.



Nu lijkt dit misschien een beetje overweldigend, al die (betaalde) bijbaantjes van rechters. Dat kan toch niet goed zijn voor hun onafhankelijkheid zou je bijna zeggen. Maar dan is het wel goed om te weten dat een stevig deel van de functies in het verlengde ligt van hun werk. Zo schrijven of beoordelen ze artikelen voor juridische tijdschriften, geven colleges en training of zitten in juridische adviesraden van de overheid.
Als je kijkt naar de top 3 organisaties die genoemd worden, die samen goed zijn voor bijna duizend van de achtduizend nevenfuncties wordt dat nog duidelijker:
– Kluwer (incl. Wolters etc…)
– SSR (Opleidingsinstituut van de rechtspraak)
– SDU

Volgende