De geheimen van Shell

Onder de titel 'Een giftig pact' publiceerde de NRC in samenwerking met enkele andere Europese media het resultaat van een onderzoek naar een oliewinningsproject in Kazachstan van Shell en zes andere oliemaatschappijen. Het project is om meerdere redenen giftig: het vervuilt de natuur, er is sprake van corruptie, de plaatselijke bevolking heeft te lijden onder luchtverontreiniging en de vissers wordt een belangrijke inkomstenbron ontnomen. Milieuactivisten worden bedreigd. Volgens een van hen, Max Bokaj, die vijf jaar vast heeft gezeten, leidt de olie-industrie enkel tot versterking van de positie van invloedrijke families. Wat in Kazachstan gebeurt is niet uniek. Shell en andere grote bedrijven laten vaker zien dat men geen boodschap heeft aan een schoon milieu, het terugdringen van CO2 uitstoot of de belangen van betrokken mensen, werknemers of omwonenden. De schade van onverantwoorde bedrijfsvoering is echter vaak moeilijk volledig in beeld te brengen omdat de bedrijven tegenover journalisten geen volledige openheid van zaken geven. Zo ook in dit geval. De onderzoeksjournalisten die de milieuvervuiling en de corruptie aan het licht brachten melden dat ze met betrokken medewerkers van oliebedrijven 'alleen op achtergrondbasis' mochten spreken, 'omdat ze geen toestemming hadden van hun werkgever om met journalisten te praten'. Ze hebben de bedrijven ook rechtstreeks benaderd met vragenlijsten. Shell gaat niet in op de vragen en verwijst naar NCOC, het bedrijf dat het project in Kazachstan uitvoert. NCOC zegt niet in te kunnen gaan op vragen over de milieuboetes en een arbitrage zaak die in het artikel aan de orde komen. Over de luchtkwaliteit in Damba, een van de plaatsen die geplaagd worden door vuile lucht, kan NCOC niets zeggen omdat Damba 'buiten de impactzone van het olieproject' valt. Andere Nederlandse bedrijven die bij het project betrokken zijn zoals verzekeringsmaatschappij Atradius DSB, baggerbedrijf Van Oord, en ingenieursbureau Witteveen en Bos ontwijken de meeste vragen over hun deelname. Openbaarheid van bedrijfsinformatie Waarom is informatie over een project met dergelijke grote maatschappelijke gevolgen niet openbaar? Het standaard antwoord van de bedrijven is een beroep op hun particuliere status en de noodzaak van een zekere beperking van de openheid uit concurrentieoverwegingen. Een ouderwets argument van de middenstand in een kleine gemeenschap dat in de huidige geglobaliseerde economie wat potsierlijk aandoet voor een wereldconcern dat de monopolist nadert. En zeker als het gaat om de impact van zaken die het algemeen belang raken zoals milieuvervuiling, klimaatopwarming en mensenrechten. Bedrijven kunnen ook wijzen op alle informatie die zij zelf al openbaar maken of moeten maken (jaarverslagen, accountantsrapporten, KvK informatie). En op de activiteiten van hun in omvang vaak niet geringe voorlichtingsdiensten. Wat mist is een verplichting die de overheid wel heeft (de WOO), maar die ontbreekt als het om informatie met een algemeen belang gaat die in het bezit is van particuliere bedrijven. En dat zijn er nogal wat sinds de grootschalige overheveling van taken van de overheid naar bedrijven. Maar los daarvan raken kwesties zoals milieuvervuiling en klimaatopwarming natuurlijk alle particuliere bedrijvigheid. De WOO is er omdat burgers belang hebben bij het handelen van overheidsinstellingen. De overheid dient de burgers en moet over die diensten volledig verantwoording afleggen. Daar waar bedrijven ook maatschappelijke belangen raken is een vergelijkbare openheid gewenst, en niet een openheid die door de bedrijven zelf wordt geregisseerd, maar net als bij de WOO: de journalist moet de informatie kunnen krijgen waar zij om vraagt. [overgenomen van Free Flow of Information]

Door: Foto: Stephan (cc)

Closing Time | Excuse Me Mr. (Acoustic)

, door

Protestsongs. Lastig onderwerp voor mij. Waarom? Niet omdat ik niet van het protest ben. Of niet omdat ik me zelden opwind over iets, of kwaad maak of me ergens aan erger, of mijn tanden knars over een irritant personage (hetzij privé, hetzij anderszins), nee, ik ben het er ook vaak niet mee eens. En Poetin moet gewoon dood natuurlijk en alle auto’s moeten vanaf morgen op pindakaas rijden, en die sukkels die hun McDonalds verpakkingstroep in de berm flikkeren mogen natuurlijk een gevoelig bedragje overmaken als ze betrapt worden – maar. Op de een of andere manier is het uiting geven van het onbehagen tegen deze wantoestanden middels een liedje, altijd, bij mij tenminste, een heikel punt.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Regan Vercruysse (cc)

Plastic kleding

, door

In een serie artikelen onderzoek ik kleding vanuit het perspectief van duurzaamheid, met als doel bij te dragen aan een eerlijker imago van kleding. In het eerste deel: plastic.

De winkels zijn weer open! Dat betekent dat we onze consumptiehonger weer ongeremd kunnen stillen. In december was alles dicht, maar niet getreurd! Ze hebben hun spullen voor je bewaard. De plastic kleren zijn er nog.

In december hebben de kledingcollecties een hoog gehalte bling-bling. In de winkelstraten glittert en glanst de zogenaamde feestkleding je tegemoet. Dat verraadt dat er een bijzondere grondstof in zit: plastic in de vorm van textielvezels. En dat glitterende spul is nog maar het topje van de plastic berg.

Het lijkt wel een goed bewaard geheim dat er plastic in kleding zit. Hoewel veel Nederlanders een mening hebben over plastic folie om een komkommer, hoor en lees ik maar weinig over plastic kleren. Als er plastic in kleding zit, moeten we daar als consument dan niet iets mee?

Verhullende labels

Met plastic kleren doel ik dus niet alleen op regenjassen en glitters. Als ik het heb over ‘plastic kleren’ dan heb ik het over kleren van ‘synthetische’ stoffen, waar polyester te bekendste van is. Deze stoffen worden gemaakt van aardolie en in feite zijn de stoffen of textielsoorten plastics. Ook andere plasticsoorten worden van aardolie gemaakt.

Foto: © Sanne Peper scène uit The Childern van Het Nationale Theater copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Nauwelijks meer op te ruimen rommel uit je verleden

, door

RECENSIE - Een echtpaar krijgt onverwacht bezoek van een oude vlam van manlief in een drama over de rommel die babyboomers achterlaten met hun barre levens: hun hele leven sluimerende seksuele rivaliteit, kinderen met problemen op de wereld gezet en milieuvervuiling.

We beginnen met een felle dialoog in een lelijk jaren ’70 decor met vrouw des huizes Hazel (Antoinette Jelgersma) en de plotselinge na 38 jaar aangewaaide, inmiddels vrijgezelle Rose (Sylvia Poorta) die een onderhuidse spanning verbeelden. De oorzaak wordt bij de eerste de beste reactie van de thuiskomende echtgenoot Robin (Stefan de Walle) helder: het verleden van Rose en Robin en de nimmer gebluste heftige gevoelens voor elkaar. Maar hoe gaat dat: Robin koos voor de veilige haven van de geordende Hazel die hem vier kinderen schonk. En hem zodanig dresseerde dat hij liever dagelijks naar een boerderij gaat.

Ook al zijn alle dieren daar lang geleden doodgegaan, het gevolg van de kernramp in de centrale waar het trio destijds als kernfysicus werkte. De boerderij staat nog in de gevarenzone, de woning er net buiten, maar wel in afzondering. De elektriciteit valt geregeld uit, wat het Spartaanse huishouden van Hazel er nog killer op maakt. Ze serveert als diner salade en droog brood, o zo gezond.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Closing Time | The Oil Song

, door

Als Schoolgirl was ik fan van Steve Forbert. In het kader van de serie Moeder Aarde hier op Sargasso- Closing Time heb ik van hem The Oil Song opgediept.

Steve zingt hier, in 1980,  over vier olierampen:

  • Aangespoeld aan de kust van Delaware in mei 1978 door een ontplofte tanker bij een raffinaderij.
  • De Argo Merchant die op 15 december 1976 aan de grond liep bij Nantucket
  • Het olieplatform Ixtoc dat ontplofte in de Golf van Mexico op 3 juli 1979
  • De Amoco Cadiz die bij Bretagne aan de grond liep op 16 maart 1978
Foto: Screenshot uit documentaire Beerput Nederland KRO-NCRV 2017

Beerput Nederland

, door

COLUMN - ‘In twintig jaar tijd hebben we nog nooit zoveel boze en wanhopige reacties gehad als op Beerput Nederland’, meldde KRO/NCRV op Twitter. Die onthutsing was terecht. Ik heb die documentaire nu al drie keer gezien, en ben nog steeds ondersteboven.

Beerput Nederland laat zien dat het ruimhartige vertrouwen waarmee de overheid de industriële afvalverwerking in Nederland al decennia achtereen tegemoet treedt, volkomen misplaatst is. De bedrijfstak is inmiddels te vaak op moedwillige, schrikbarende, milieuverwoestende fraude betrapt om ooit nog op enige coulance, van wie dan ook, te mogen rekenen.

Juist daar werd de documentaire echt schrijnend: het kan de overheid maar bitter weinig schelen wat die sector uitvreet. Beerput Nederland inventariseerde nauwgezet hoe de kosten van vervuiling, fraude en nalatigheid op de samenleving worden afgewenteld, terwijl de betrokken bedrijven ondertussen zelf gretig subsidies en winst opstrijken. Ondertussen kijkt de overheid opzettelijk de andere kant op. Frauduleuze afvalverwerkers konden zonder vergunning aan de slag, terwijl de overheid bezuinigde op controle en handhaving, of onderzoek expliciet dwarsboomde.

De Moerdijk-affaire is emblematisch. Shell wilde in 1967 een nieuwe raffinaderij hebben en dreigde die in Antwerpen te bouwen. Onder het mom van ‘behoud van werkgelegenheid’ verkocht de regering Shell een gebied van 2000 hectare bij de Moerdijk, voor twintig gulden. Alsof dat niet volstond, baggerde de overheid met publieke gelden vervolgens de waterwegen tussen de Moerdijk en de Rotterdamse haven uit, legde spoor- en snelwegen aan, en gaf Shell een bonus van 12,5 miljoen gulden subsidie. En Shell mocht meteen aan de slag, nog voor er enige vergunning was verstrekt.

Foto: Jetekus (cc)

FUN MET DE RED BULL-BOYS

, door

COLUMN - Afgelopen dinsdag meende de NOS ons deelgenoot te moeten maken van een filmpje van Red Bull. Hierin zit Max Verstappen van het Formule1-team van Red Bull gezellig in z’n uppie voor zijn Red Bull-caravan een worstje te barbecueën in de Oostenrijkse Alpen. Maar kijk, wie komt daar aan met een caravan? Daniel Ricciardo, zijn teamgenoot!
Laat dit aandoenlijke tafereel zich nu toevallig net bij de Red Bull-Ring afspelen, het Formule1-circuit van Oostenrijk!
Nou, dan is het wel leuk om een rondje te gaan racen.
Ze zijn toch allebei met hun Red Bull-Aston Martin onderweg.
Maar wat zien we daar?


De caravans zitten nog achter de wagen.
Rampspoed!
Daar gaan de caravans op twee wielen door de bocht en uiteindelijk de lucht in.
Maar toch; lachen, gieren, brullen terwijl de caravans in duizenden stukken sloophout over de Red Bull-Ring uiteen spatten.
Bekijk het filmpje hier. 

Hoeveel het kost om een blikje van 25 cc te produceren weet ik niet, maar de consument betaalt er al snel meer dan een euro voor. Daar krijg je dan wel wat voor: een blikje van 250 ml bevat 26-28 gram suiker, 1000 mg taurine, 200 mg glucuronolacton, B-complex vitamines en 80 mg cafeïne. De hoeveelheid cafeïne staat ongeveer gelijk aan één grote kop koffie (100 mg / 220 ml) of twee à drie blikjes cola (33 mg / 330 ml).
En nee, er zit geen stierensperma in en evenmin bevat het vermalen stierenkloten.
Het verhoogt de potentie niet. Hooguit het libido.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Luchtkwaliteit in Europa nog steeds slecht

, door

Maar liefst 14 rekenkamers uit Europese landen hebben gezamenlijk onderzoek gedaan naar luchtkwaliteit. De conclusie: die is niet goed. Alleen Estland voldoet aan alle EU-normen. En de gevolgen daarvan zijn niet fraai:

Van alle milieuvervuilingen is vieze lucht wereldwijd de grootste veroorzaker van gezondheidsproblemen. De Europese rekenkamer rapporteerde in september 2018 dat er in de EU elk jaar 400.000 mensen vroegtijdig overlijden als gevolg van luchtvervuiling. Maatregelen van de EU hiertegen hebben niet het gewenste resultaat opgeleverd, aldus de Europese rekenkamer. Het probleem van luchtvervuiling is ook wereldwijd in kaart gebracht. De World Health Organization (WHO) heeft in het najaar van 2018, tijdens de eerste internationale conferentie over luchtverontreiniging en gezondheid, bekendgemaakt dat één op de negen sterfgevallen in de wereld te herleiden is naar vervuilde lucht.

Waan van de dag

‘Lekkerkerk ziek van varend ontgassen’

, door

NIEUWS - Op de plaatselijke nieuwssite Het Kontact vertellen bewoners van Lekkerkerk over de overlast die zij ervaren van varend ontgassen:

We worden willens en wetens vergiftigd.

zeggen Peter Breedveld en Liesbeth Klip, wonend in het tussen Lekkerkerk en Bergambacht gelegen buurtschap Opperduit en spreekbuis namens een grote groep buurtgenoten. De bewoners doelen op de stank die vrij komt bij het ontgassen van binnenvaarttankschepen op de Lek. Op een videofilmpje laten de bewoners een langzaam varende tanker te zien die stil komt te liggen.

Waan van de dag

Kankerverwekkend gas in de Waal en Rijn

, door

NIEUWS - Het AD meldt: Ondanks een vorig jaar ingesteld verbod varen benzeentankers bij Lobith de grens over en lozen stiekem extreme hoeveelheden kankerverwekkend gas terwijl ze over de Waal en de Rijn in Gelderland varen.

De schadelijke import wordt ook wel ‘Het rondje vanuit Duitsland’ genoemd, aldus citeert het AD Krispijn Beek die voor weblog Sargasso onderzoek deed naar ontgastoerisme. Het hele dossier over ontgassen vindt u hier.

Volgende