installaties Archives

Closing Time | Zwei Mann Orchester

1 januari 2023 , 20:00 , door P.J. Cokema

“Een beetje meer hedendaags klassiek in Closing Time” staat op mijn lijstje wensen voor het nieuwe jaar. We zullen zien of een goed begin het halve werk zal zijn.

We trappen af met ‘Zwei-Mann-Orchester’, bedacht door componist Mauricio Kagel (1931 – 2008).

Het originele werk ging in 1973 in première bij het Donaueschingen Festival en is sindsdien talloze malen elders uitgevoerd.

Is het een muziekstuk? Of een installatie? Een project wellicht? In ieder geval: de 200 pagina’s tellende partituuur schrijft voornamelijk voor dat er meer dan 200 instrumenten nodig zijn en twee musici die de verzameling bespelen. Het werk heet dan ook ‘Tweemans orkest voor twee eenmansorkesten’.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Wout Herfkens, zelfportret met anderen. Foto - Sven Scholten

Kunst op Zondag | Wout Herfkens

18 december 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

LONGREAD - Tussen de bedden die in april bij Kunst op Zondag te zien waren, lag ook ‘Jésus à l’Hôpital’ (Jezus in het ziekenhuis), een van de crucifixen die kunstenaar Wout Herfkens heeft verzameld.

Hij koopt afgedankte crucifixen op, haalt Jezus van het kruis, doet pleisters op de wonden en legt hem in bed. Als dank voor het feit dat Jezus eeuwenlang voor het heil aller mensen aan het kruis heeft gehangen, verzorgt hij hem nu. De serie ‘Jésus à l’Hôpital’ telt nu zo’n 140 patiënten.

Wout Herkens Jésus à l’Hôpital b36 (2015), div. materialen, 34 x 36 x 7cm

Het werk van Wout Herfkens is ruim drie keer per jaar wel ergens te zien. Meestal in groepstentoonstellingen. Momenteel in museum Tot Zover, waar twee van zijn werken zijn opgesteld. In de tentoonstelling ‘Kwaadaardig mooi’ brengt Wout Herfkens zijn overleden broer in herinnering met een portret in ijzerdraad en de kijkdoos ‘Mijn broer en het uitzicht’ (2016/2022).
‘Kwaadaardig Mooi’ is nog te zien tot en met 9 april 2023.

Wout Herfkens richtte in 2001, samen met Rinke Nijburg en Jan Meijering (geen lid meer) ‘De Vrienden van Job’ op. Ze organiseren tentoonstellingen en projecten van hedendaagse professionele beeldende kunst met een religieuze of filosofische inhoud.

Foto: Maria Willems (cc)

Kunst op Zondag | Watou kunstenfestival 2022

14 augustus 2022 , 08:00 , door M&M

VERSLAG - Het is zondagmiddag 17 juli en het is boven de dertig graden. We bevinden ons enkele kilometers buiten Watou. Daar, te midden van de weilanden, mais- en hoppevelden is er geen schaduw en brandt de zon acht uur per dag op de kunstenaar Mikes Poppe die daar als een soort boetedoening een beeld achter zich aansleept. Elke dag weer hetzelfde parcours, elke dag weer acht uur lang onder de brandende zon loopt Mikes Poppe daar zijn achtjes, en dat beeld wordt met het uur zwaarder natuurlijk, maar de kunstenaar sleept het beeld het oneindigheidssymbool door. Elke bocht, keer op keer weer. Het spoor is inmiddels al uitgesleten. En het beeld van meer dan 60 kilo, een replica van Michelangelo’s Stervende Slaaf, werkt niet echt mee. Dit is zwaar, dit is gekkenwerk, dit moet een grap zijn, wie bedenkt zoiets, dit is kunst.

Mikes Poppe is helemaal in het zwart gekleed, inclusief hoed. Om zijn schouders draagt hij een juk met daaraan vier metalen kettingen. Daar zit dat beeld aan vast. Poppe loopt vier, vijf, zes stappen en stopt dan even. Dan volgen er weer zes stappen. Fascinerend. En dat acht uur per dag. De route die Mike en het beeld hebben afgelegd is al ingesleten in het weiland. Ik had geen idee waar ik naar zat te kijken, maar ik zat op het puntje van mijn strobaal.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Christian Jankowski

3 juli 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

Omdat geschiedenis een absurde carrousel van herhalingen is, valt oud werk regelmatig te koppelen aan actualiteit. Bijvoorbeeld de video ‘De Jacht’, van Christian Jankowski.
Wat koppelt deze jacht (1992) dan aan het hedendaagse nieuws? De boerenprotesten natuurlijk! Zonder boeren geen eten, luidt immers de slogan? Dus hoe zou ons consumentisme er zonder boeren uitzien?

Janowaski’s jacht is een meerduidige performance. Het verwijst naar een stereotypisch manbeeld. “Ik ben een man, ik ben een jager”, klinkt het in het sarcastisch bedoelde manbeeld van Bots.
Tegelijkertijd verwijst het naar hoe de consument is vervreemd van de natuur en denkt dat alles uit de winkel komt. En om een nostalgische behoefte aan een vermeend oerinstinct te bevredigen, gaat de man dan jager spelen in de hedendaagse jungle: de supermarkt.

‘De Jacht’ is te zien in het HEM, een tot cultuurpaleis getransformeerde munitiefabriek in Zaandam. Daar loopt tot 25 september ‘Chapter 5IVE’. Aan de hand van werk van meer dan veertien kunstenaars komt ‘de spanning tussen platteland en stad, en de mens en natuur’ aan de orde. Hoe lang zal het nog duren vooraleer het geronk van tractormotoren vervangen zal zijn door het gezoem van datacenters?

Een ander werkje van Christian Jankowski, van andere grootte en betekenis, is het jacht. Beter gezegd: twee jachten. U kent ze wel: die uit de kluiten gefabriceerde bootjes ter waarde van enkele slordige miljoenen. Wegens de nostalgische oprisping van een potentaat liggen ze her en der in Europa aan de ketting. In Nederland alleen al veertien stuks.

Foto: Greg Pietersma (cc)

Kunst op Zondag | Parafernalia

19 september 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Eind augustus werd door veilinghuis Zwiggelaar Auctions de privéverzameling van Tjeerd Deelstra geveild. De voormalige TU-docent en bouwkundige, oprichter van Urban (The International Institute for the Urban Environment), had van alles en nog wat over ‘tegenkunst’ (van vnl. Fluxus en Provo) verzameld en wilde daar op zijn oude dag nu eens van af.

Het pronkstuk van zijn verzameling is ‘Tjeerd Deelstra’s tripbook’. In 1974 bezocht hij Fluxus-kunstenaars tijdens een reis door Amerika en Japan. Hij kocht een zwart notitieboekje en vroeg de kunstenaars iets aan dat boekje toe te voegen. Tjeerd Deelstra kwam thuis met een boekje volgepropt met “teennagels, niet-geïdentificeerde vloeistoffen op een gezouten vis, een batterij, plastic vlieg, tak, metalen vork en oordopjes”. Om slechts een deel van de inhoud te vermelden.

Tjeerd Deelstra’s tripbook – 1974.

Zo kreeg hij een baardhaar van Geoff Hendricks (1931 – 2018), bekend als de ‘wolkensmid’ omdat hij wolkenluchten verwerkte in zijn schilderijen, objecten, installaties en performances. In Deelstra’s boekje zit ook een door Hendricks geschonken postzegel (This is not a Cloud). Meer over Geoff Henricks in deze In Memoriam.

Verder bevatte dit ´Gesamtkunstwerk´ wat schaamhaar van celliste Charlotte Moorman en wat eelt van Fluxus-oprichter George Maciunas van wie we hier de compositie ‘Piano piece No. 13’ vertoonden (uitgevoerd door Sonic Youth).

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Andrew Dubber (cc)

Kunst op Zondag | Aantrekkelijke beleving

10 december 2017 , 08:00 , door P.J. Cokema

Zet een speel-, klim-, sluip-door-kruip-door attractie in een museum en het heet geen pretpark maar een beleving. Dat is natuurlijk veel beter geformuleerd. ‘Attractie’ suggereert toch dat het om iets aantrekkelijks gaat. Er zijn ongetwijfeld sujets die aangetrokken worden door de angst, misselijkheid en kots van het publiek dat een Sledge Hammer of een Python verlaat. Maar omdat daar ook anders over gedacht kan worden is het beter kiezen voor ‘beleving’. Daar kun je alle kanten mee op.

Dat een museum de allure van een pretpark kan hebben ontdekken we als er reusachtige interactieve installaties zien waar het publiek aan mag zitten. Wat heet ‘aan mag zitten’: er op klimmen, er af springen, er door rennen, er tegen gaan leunen.

Je zou denken dat een dergelijk kunstwerk van uiterst robuust materiaal moet zijn. Dat gaan we zien bij twee kunstenaars wiens werk je moet ‘beleven’. De één gebruikt robuust textiel, de ander juist heel tere lappen. Uiteraard ga je bij dat laatste kalm en voorzichtig er doorheen.

Eerst de Braziliaanse kunstenaar Ernesto Neto, wiens werk je wellicht in Nederland al eens hebt gezien tijdens Den Haag Sculptuur 2016 of in 2004 en 2009 in museum Boijmans van Beuningen, waar ´Célula nave´ (losjes vertaald: cel schip) werd geïnstalleerd.

Foto: The artist's foot met toestemming van Pauline Koehorst

Kunst op Zondag | Pauline Koehorst

12 juni 2016 , 08:00 , door P.J. Cokema

Het is alweer lang geleden dat we hier een e-mail interview hadden (lees deze nog eens en deze).

Vandaag een interview met de Bredase kunstenares Pauline Koehorst, die een finaleplaats heeft gehaald bij de Italiaanse Premio Combat Prize 2016. We hebben een paar dagen heen en weer gemaild en dit is het resultaat (KoZ =Kunst op Zondag, P.K. = Pauline Koehorst).

KoZ: Gefeliciteerd met je finaleplaats. Brutale vraag: gaat het je om het prijzengeld, pr of de eer?

P.K.: Dank je wel! Als het om het geld zou gaan zou ik een ander beroep hebben gekozen :)
Het gaat meer om naamsbekendheid, PR dus. Als beeldend kunstenaar is je streven toch, dat je werk wordt gezien en het liefst door zoveel mogelijk mensen.

KoZ: Zijn dit soort prijzen belangrijk voor kunstenaars?

© Pauline Koehorst How could you do this 2015

How could you do this, 2015 © Pauline Koehorst (met toestemming)

PK: Een prijs is belangrijk in die zin, dat je het kunt investeren in de verdere ontwikkeling van je werk. Of het nog ergens belangrijk voor is weet ik eigenlijk niet. Je valt wel ineens meer op. Het zou voor mij de eerste keer zijn als ik de prijs win.
KoZ: Over je genomineerde portretten: je hebt heel wat portretten geschilderd.
Allemaal hebben de geportretteerden iets “gemankeerds”. Ze lijken droevig te kijken, of melancholiek, of afwezig. Hebben de geportretteerden daadwerkelijk zo model voor je gestaan of zijn het fantasieportretten?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Autowrakken

24 april 2016 , 08:00 , door P.J. Cokema

Het aantal verkeersdoden op snelwegen met 130 km/h-zones was in 2015 drie keer hoger dan in 2014. In het algemeen is het sinds 2012 op de weg een stuk riskanter geworden. Het aantal bestuurders dat betrokken was bij letselongevallen was in 2013 bijna twee keer zoveel dan in 2012 (10.015) en liep in 2014 op tot ruim twee keer zoveel (23.713).

Het ene ongeluk is de ander niet, en ’s heren wegen zijn zo ondoorgrondelijk dat je ook op een langzaamweg je auto tot kunst kunt knallen.

In ‘Slow Inevitable Death of American Muscle’ van Jonathan Schipper doen twee auto’s er zes dagen over voor ze volledig verongelukt zijn.

Verkeersongelukken intrigeren zo zeer dat filekijkers een jaarlijkse kostenpost van 50 miljoen euro veroorzaken. Het hedendaags verkeer, de ongelukken, de puinhopen die achter blijven, dat stukje menselijke decadentie is een bron van inspiratie voor kunstenaars die vooral in het autowrak de zwarte kanten van de mensheid zien.

Andy Warhol – Orange Car Crash Fourteen Times.

Nicolai Howalt – Car Crash Studies (detail).

Dirk Skreber – Crash 1.

Ook zonder ongelukken eindigen auto’s als wrak. Het leven kan nog wat worden verlengd als kunst.

Foto: Anne Helmond (cc)

Kunst op Zondag | Site specific

17 mei 2015 , 08:00 , door P.J. Cokema

Als iets over ruimte gaat dan is dat wel architectuur. In de vorige aflevering zagen we dat architecten soms meer kunstenaar dan bouwmeester willen zijn. En er zijn kunstenaars die over architectonische gaven moeten beschikken, willen ze tot stand brengen wat in hun hoofden zit.

Vandaag site specific art, een speels soort ruimtelijke kunst. De term ‘site specific’ is soms misleidend, want er zijn kunstwerken bij die het even goed doen op een andere plek, dan waar ze voor het eerst verschenen. Heel strikt genomen zou ‘site specific art’ kunst moeten zijn waar plek en kunst zo’n eenheid zijn dat het op een andere plek meteen alle waarde verliest.

Land art is per definitie ‘site specific’. Street art is dat ook zou je zeggen, maar wat mij betreft alleen als de kunstenaar de plek zelf in het werk integreert.

Een installatie die een volledige museumzaal of een complete galerie vult, wordt ‘site specific’ genoemd. Natuurlijk omdat er iets specifieks met de ruimte is gedaan. De leukste zijn de installaties, of liever bouwwerken, waar je doorheen kan lopen, glijden, klimmen en kruipen.

Dat is natuurlijk helemaal van deze tijd: publiek wil participeren. Zomaar in stilte bewonderen, kom daar nog maar eens om. Dat bedoel ik niet ten nadele van die interactieve ruimtes. Want stomverbaasd kijk ik toe hoe dat toch allemaal mogelijk is.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling