Tiffany Trenda, Urban Devotion, performance, 2010
, door
Tiffany Trenda, Urban Devotion, performance, 2010
Filmpje bij Kunst op Zondag | Devotie, van 31 maart 2013
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Foto:
Robert Benner (cc)
Ontstaat er een heksenjacht op gelovigen?
, door
OPINIE - Gelovige wetenschappers zijn geen goede wetenschappers, lijkt de heersende tendens te zijn. Dat schrijft Taede Smedes naar aanleiding van de Maastrichtse hoogleraar Van Schayck.
De afgelopen dagen heb ik me verbaasd over alle commotie rondom de Maastrichtse hoogleraar Van Schayck. Plotseling trekt hij zich terug als directeur van het onderzoeksinstituut Caphri, omdat hij wil voorkomen dat dit instituut schade lijdt door de ophef die is ontstaan door zijn beweringen dat hij een wonderbaarlijke beengroei heeft zien plaatsvinden.
De claims van Van Schayck zijn natuurlijk op zichzelf genomen al wonderbaarlijk. Iemand die beweert dat hij 25 jaar geleden een wonder heeft meegemaakt, dat daar fysiek bewijs van is (röntgenfoto’s), maar die vervolgens niet in staat is om dat bewijsmateriaal te overleggen, ja, dat is twijfelachtig. Dat het hier bovendien gaat om een hoogleraar in geneeskunde is des te eigenaardiger, omdat je toch verwacht dat juist zo iemand bewijsmateriaal van een wonderbaarlijke genezing zou koesteren als ware het de Heilige Graal zelf. Maar goed, vervolgens begint zo’n verhaal in onze geseculariseerde samenleving een eigen leven te leiden, en binnen enkele weken is blijkbaar de druk zo hoog opgelopen, dat diezelfde hoogleraar zich genoodzaakt ziet om zijn functie als directeur van een onderzoeksinstituut neer te leggen.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 10-02-2022
Afschrijvingen | Duurzaamheid is geen religie
, door
COLUMN - Het Groene Geloof is onzin. Juist in ons huidige, ‘onduurzame’ economische systeem speelt geloof een veel grotere rol.
Afgelopen weekend presenteerde Trouw haar ‘ontdekking’: duurzaamheid is een religie. Twee Trouwredacteuren hadden flink zitten grasduinen in teksten van de Duurzame 100 en andere groene voortrekkers en vonden daarin religieuze zinsneden als ‘het eren van de Aarde’ en ‘heilige opdracht’, en christelijke elementen als de apocalyps, anti-materialisme en boetedoening. Ze stelden zelfs een ‘catechismus’ op, een beknopte geloofsleer die de kernvragen van het Groene Geloof zou samenvatten. Het is op zich best een mooie tekst, maar het heeft weinig met religie te maken.
Jaren geleden – ik weet niet meer waar – hoorde ik een definitie van religie die me sindsdien bij is gebleven: religie is een communicatiesysteem met bovennatuurlijke elementen. Trouw noemt duurzaamheid een religie zonder God en Jezus (voorzover je die kunt scheiden natuurlijk), een ‘seculiere religie’. Dat kan dus niet. Dan blijft alleen het communicatiesysteem over, en dan zijn Facebook, popmuziek, de Tweede Kamer en misschien zelfs de Postcodeloterij ook religies.
Je zou nog kunnen zeggen: ja, maar duurzaamheid is net zo dogmatisch als geloof. Dat is misschien soms zo, maar dat is in ieder geval niet de bedoeling. De wetenschap moet maatgevend zijn. Als biologisch eten of windenergie niet duurzaam blijken te zijn, zouden we het niet moeten willen.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 24-02-2022
Moraal zonder religie II | God, wie is dat?
, door
ANALYSE - In deze zevendelige serie op zondagochtend probeert Klokwerk erachter te komen of er zoiets mogelijk is als een moraal zonder religie. In dit tweede deel definieert hij zijn eigen (on)zekerheden en geloof en beredeneert hij vervolgens waarom het feitelijk onzinnig is te roepen dat God niet bestaat.
In het vorige deel stelde ik dat de klassieke interpretatie van het christendom, maar ook van het joodse geloof en de islam, ongeschikt is als fundament voor een moderne moraal. De gewoonte van deze religies een groot deel van de menselijke neigingen af te keuren zorgt er tot op de dag van vandaag voor dat nog steeds veel mensen niet vrijelijk kunnen beschikken over hun eigen lichaam, hun eigen leven, en hun eigen dood. Het idee van het bestaan van absolute zonden en de mens als een tot zonden geneigd wezen daagt daar ook toe uit.
Tegelijkertijd ben ik de laatste om te ontkennen dat deze religies ook hoop en saamhorigheid brachten, naastenliefde prediken, en zo tevens inspiratiebronnen zijn geweest voor vele goede daden.
In hoeverre biedt het atheïsme hiervoor een geloofwaardig alternatief? En hoe zou dat er dan uit moeten zien?
Geloof
Laat ik voor de duidelijkheid eerst mijn eigen geloof afbakenen.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Is God een illusie?
, door
ACHTERGROND - Wat heeft Maarten Keulemans van de Volkskrant gemeen met God? Meer dan je denkt, laat godsdienstfilosoof en theoloog Taede A. Smedes met een gedachte-experiment zien.
Het is een veelgehoorde claim: de CSR (cognitive science of religion) legt de mechanismes bloot die ten grondslag liggen aan het geloven in God, en daarmee is God een illusie geworden. De CSR bestrijdt dus niet direct het bestaan van God, maar ondermijnt de geloofwaardigheid van het bestaan van God door de mechanismen van godsgeloof bloot te leggen. Maar volgt die conclusie wel werkelijk uit de CSR? Is God een illusie als je het mechanisme achter geloof in God snapt? Een kleine filosofische exercitie.
Maarten Keulemans, wetenschapsjournalist bij de Volkskrant, deed op Twitter een interessante gevolgtrekking, die intuïtief nogal aantrekkelijk aandoet en je regelmatig bij (andere) atheïsten tegenkomt.
Klopt deze conclusie?
Twee manieren van input
Neurowetenschappers weten waarom een stok die dwars in het water steekt geknakt is. De stok is recht, maar lijkt geknakt. We zien dus een illusie. We snappen het mechanisme, en weten nu dus dat de geknakte stok een illusie is. Ja, de geknakte stok is een illusie, maar de stok en het water natuurlijk niet. Onze hersenen krijgen bepaalde informatie binnen van buitenaf, die geïnterpreteerd wordt door onze hersenen, en daardoor ontstaat het beeld van een geknakte stok. Met andere woorden, onze hersenen werken met input van buitenaf. Zonder die input gebeurt er niets. Hoe zit het dan met geloof in God? Wat is daarvan de input?
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De godcijfers: gelovigen verliezen terrein
, door
DATA - 
De secularisering lijkt zich door te zetten, althans de echte hardcore gelovigen verliezen terrein in de meeste landen. Dat blijkt uit een internationale sociologische studie van de University of Chicago. Op drie momenten werden wereldwijd vragenlijsten afgenomen, in 1991, 1998 en 2008. De resultaten zijn deze week naar buiten gebracht (blijkbaar was daar bijna vier jaar voor nodig). Toch is het een lekker nuchter rapport dat over een tijd handelt waarin geloofsgekkies niet uit de kranten zijn weg te slaan.
Over de gehele linie lijkt het intense geloof in een god af te nemen. Een uitzondering is de religieuze revival in het voormalige Oostblok (met uitzondering van Polen), al blijven de percentages atheïsten nog erg hoog. Ook Israël wordt steeds geloviger (al gebeuren daar ook rare dingen, zoals zo dadelijk blijken), wat waarschijnlijk veroorzaakt wordt door het groeiende aandeel van orthodoxe-joden in de Israëlische samenleving.
In de eerste zijn het aantal bekeerden afgezet tegen het aantal afvalligen. De bekeerden zijn mensen die eerder niet in een god geloofden, maar nu wel en de afvalligen lijken me wel duidelijk. Wat is er in Nieuw Zeeland gebeurd?
Het percentage dat zich atheïst noemt.
Religiositeit komt met de jaren. In de volgende grafiek is een vergelijking gemaakt tussen twee leeftijdsgroepen, 28-minners en 68-plussers. Het zijn percentages. Opvallend is steeds meer Israeliërs hun vertrouwen in het bestaan van god verliezen.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 23-11-2022
Handen schudden
, door
Het Gerechtshof in Den Haag deed op 10 april 2012 uitspraak in een hoger beroep van de heer Enait tegen de Gemeente Rotterdam. Enait had daar gesolliciteerd naar de functie van klantmanager en werd afgewezen omdat hij weigert vrouwen een hand te geven. Volgens het hof was die afwijzing terecht, maar de redenen voor die conclusie zijn net iets subtieler dan berichten in de landelijke pers suggereren, analyseert ethicus Bart Voorzanger.
Het hof weerspreekt allereerst een aantal beweringen van de Gemeente. De weigering van de heer Enait om vrouwen de hand te schudden is volgens het hof wel degelijk een uiting van zijn geloofsovertuiging, en Enait beroept zich wel degelijk met recht op de Algemene Wet Gelijke Behandeling en de Europese Verklaring van de Rechten van de Mens nu hij vanwege die geloofsuiting door de Gemeente is afgewezen. De Gemeente maakte bij de sollicitatieprocedure van de heer Enait (indirect) onderscheid op grond van geloof en dat mag niet zomaar.
De vraag is dus niet of de Gemeente de heer Enait discrimineerde, de vraag is of de Gemeente daar geldige en voldoende zwaarwegende redenen voor had. De heer Enait solliciteerde naar de functie van klantmanager en volgens het hof is dat een functie waarin hij de Gemeente zou vertegenwoordigen en waarbij het ‘van wezenlijk belang is dat hij de klanten tegemoet treedt op een wijze die door hen niet als respectloos en kwetsend wordt ervaren’ (mijn cursivering). Menig klant met wie Enait te maken zou hebben gehad, zou zijn weigering haar de hand te schudden beslist als beledigend hebben ervaren, en daarom concludeert het hof dat de Gemeente de heer Enait terecht voor deze functie afwees.
Misschien had het hof het hierbij kunnen laten, maar het voegde nog één element aan zijn uitspraak toe die de rechtvaardiging in feite weer op losse schroeven zet:
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 06-11-2022
UFO-geloof versus creationisme
, door
Vanaf heden plaatsen we geregeld artikelen van Taede Smedes, senior onderzoeker aan Faculteit Filosofie, Theologie, en Religiestudies van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is gespecialiseerd in het veld van science and religion, de verhouding van theologie/geloof en natuurwetenschap. Hij heeft ook een eigen weblog.
Onlangs kwam in het nieuws dat “ufo-gelovige” Coen Vermeeren door de Universiteit van Delft onder curatele is gesteld. Privé mag hij in ufo’s geloven, maar zoiets mag hij niet in zijn werk verkondigen, zo luidt het devies. Wat raar dat ik dan vanochtend op de site van het Reformatorisch Dagblad een artikel lees over een lezing die Marc de Vries, hoogleraar Reformatorische Wijsbegeerte aan de TU Delft het afgelopen weekend op een creationistisch congres in Almere heeft gegeven…
Volgens het Reformatorisch Dagblad beweerde De Vries in zijn lezing o.a. dat er veel te zeggen valt voor “het scheppingsmodel” (d.w.z. het creationisme), maar dat dit model in de wetenschap geen voet aan de grond krijgt: “Het spel van macht en invloed zit het scheppingsmodel in de weg”, aldus De Vries. Bovendien beroept De Vries zich op de filosoof Quine om het creationisme te verdedigen:
Het tweede dogma van Quine stelt dat voor elke wetenschappelijke theorie in principe een concurrerende theorie denkbaar is. Dat biedt mogelijkheden voor een scheppingsmodel.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.