Persvrijheid en burgerparticipatie in Europa onder druk

Sinds 1993 vieren we op initiatief van de Verenigde Naties op 3 mei de Dag van de Persvrijheid. De VN reageerde op een oproep uit Afrika, de Windhoek Declaration, voor een onafhankelijke en pluriforme pers. Sindsdien is er elk jaar rond deze tijd wel aandacht voor de persvrijheid in de wereld. Met helaas veel slecht nieuws, zeker de afgelopen jaren. Deze week publiceerde een Tsjechisch onderzoeksinstituut de resultaten van een opinieonderzoek naar de persvrijheid in Polen, Hongarije, Slowakije en Tsjechië. Het onderzoek werd vlak voor de invasie van Rusland in Oekraïne gehouden. Bijna de helft van de respndenten in Hongarije, Slowakije en Tsjechië maakt zich zorgen over de afnemende persvrijheid, in Polen is dat zelfs meer dan 60%. Politisering van de persvrijheid Het onderzoek laat verder zien dat mensen die online nieuws volgen meer belang hechten aan onafhankelijke media, dat jongeren minder bezorgd zijn dan ouderen en dat het onderwerp persvrijheid zwaar gepolitiseerd is. Als we naar de politieke voorkeuren kijken zien we met name in Polen en Hongarije een groot verschil in waardering voor de onafhankelijkheid van de pers is tussen aanhangers van de zittende macht, de PiS in Polen en Fidesz in Hongarije, en de oppositie in die landen. Persvrijheid, een vanouds onomstreden kenmerk van een liberale democratie, lijkt niet meer bij alle partijen op steun te kunnen rekenen. In Hongarije vindt 89% van de respondenten die bij de verkiezingen van begin deze maand voor de kandidaat van de oppositie stemden persvrijheid 'absoluut belangrijk' tegenover 34% van degenen die stemden voor Fidesz, de partij die in Hongarije een belangrijk deel van de media controleert. Wat de jongeren betreft viel het Veronika Sedláčková, de directeur van het onderzoeksinstituut, op dat online toegankelijkheid van media veel belangrijker wordt gevonden dan het redactioneel beleid of de onafhankelijkheid. Zij pleit er daarom voor niet alleen aadacht te besteden aan de onafhankelijkheid van de media, maar ook aan de medialiteracy van de jeugd. Journalisten en actievoerders bedreigd De Europese Unie heeft een nieuw initiatief aangekondigd om de persvrijheid beter te beschermen. De European Media Freedom Act sluit aan bij andere Europese initiatieven ter bevordering van democratische participatie, bestrijding van desinformatie en ondersteuning van mediavrijheid en pluralisme, zoals uiteengezet in het actieplan voor de Europese democratie. De mediawet moet een aanvulling worden op de onlangs aangenomen aanbeveling over de bescherming, veiligheid en empowerment van journalisten, de onlangs overeengekomen Digital Services Act, en een deze week aangekondigde Europese richtlijn om journalisten en rechtenverdedigers te beschermen tegen rechtszaken die de pers en burgerij moeten afhouden van openbaarheid in maatschappelijk relevante kwesties (SLAPPs, dat staat voor Strategic Lawsuits Against Public Participation). SLAPPs zijn uiterst schadelijke ondermijningen van de persvrijheid. Grote bedrijven en vermogende personen voeren rechtszaken tegen actievoerders en klokkenluiders die maatschappelijk onrecht aan de kaak stellen. Hun klacht is reputatieschade. Het gaat de aanklagers, die met veel geld dure advocaten inhuren, er niet eens om een zaak te winnen. Als de actiegroep, de journalist of de kritische burger maar de mond gesnoerd wordt. Kranten kunnen vanwege het risico op torenhoge boetes gedwongen worden af te zien van publicatie. Ten koste van het maatschappelijk belang van openbaarheid. CASE, (Coalition Against SLAPPs in Europe) publiceerde vorige maand een rapport om aandacht te vragen voor deze obstructie van openbaarheid en persvrijheid. Het rapport is onder andere tot stand gekomen door de medewerking van Amsterdam Law Clinics (ALCs) waarin master studenten rechten onder professionele begeleiding werken aan juridische zaken met een breder maatschappelijk belang. Het rapport constateert een groeiend aantal SLAPPs, die in veel gevallen nog buiten de publiciteit blijven. De SLAPP praktijk komt uit de VS en wordt druk toegepast in het Verenigd Koninkrijk. Maar ook in andere landen worden burgers en journalisten geplaagd door deze 'strategische rechtszaken'. CASE onderzocht 570 gevallen tussen 2010 en 2021, naar eigen zeggen een fractie van de zaken die in deze periode in Europa hebben gespeeld.  Veel slachtoffers 'melden zich niet vanwege de angst voor verdere vergelding door de eiser'. Kroatië De besproken gevallen komen uit Polen, Ierland, Kroatië, Frankrijk, Italië, Servië, Slovenië en Malta. Over Kroatië schrijft het rapport dat de persvrijheid er achteruit holt. Hoge regeringsfunctionarissen vallen de media aan en het aantal SLAPPs blijft stijgen. Het Kroatische rechtssysteem bevat verschillende wetten die problematisch zijn en de werk van journalisten bemoeilijken. Bijvoorbeeld, het beledigen van “de Republiek, haar embleem, haar nationale hymne of vlag” is een strafbaar feit waarop een gevangenisstraf van maximaal drie jaar staat. Ook "vernederende" media-inhoud is in 2013 strafbaar gesteld. De organisatie van Kroatische journalisten telde 924 rechtszaken tegen journalisten. De online nieuwssite Index.hr zag zich in 2021 geconfronteerd met 56 rechtszaken. Het is niet geheel duidelijk of al deze zaken rechtstreeks gericht zijn tegen de 'public participation' waar het bij de SLAPP vooral om gaat. Een voorbeeld uit Kroatië dat er wel onder valt is een zaak uit 2013 van het in Nederland gevestigde multinationale bedrijf Elitech tegen Friends of the Earth Kroatië en de actiegroep, Srdj je nas (“Srdj is van ons”). Beide groepen wisten aanvankelijk een vergunning voor de bouw van een luxe resort en golfbaan op een heuvel bij Dubrovnik (foto) ongedaan te maken ter bescherming van het milieu en voor het behoud van openbaar gebied voor de omwonenden. Vervolgens riep het bedrijf internationale arbitrage in waarbij het bedrijf Kroatië ter compensatie een boete van 500 miljoen oplegde. Tegen Friends of the Earth (FoE) begon het bedrijf twee rechtszaken: een zaak wegens laster met het verzoek om een zwijgplicht op te leggen. In de tweede zaak werden de voorzitter en twee vice-voorzitters van FoE Kroatië strafrechtelijk vervolgd wegens smaad. FoE zal vanwege de torenhoge boete en de proceskosten moeten worden ontbonden als het bedrijf wint. Het CASE rapport meldt dat de zaak nog loopt. CASE benadrukt het 'chilling effect' dat SLAPPs hebben, vanwege de financiële lasten, de tijd die beklaagden nodig hebben om hun juridische verdediging voor te bereiden, de moeite om details te onthouden van gebeurtenissen die vaak jaren eerder plaatsvonden, evenals de mentale en emotionele tol.

Foto: cc Flickr Robert Scoble’s photostream Iphone - Klimaatplan bewerking

Klimaatplan consultatie

ANALYSE - Tien jaar internetconsultatie heeft ambtenaren natuurlijk extra werk bezorgd. Met name bij die consultaties waar actiegroepen en ‘verontruste burgers’ zich op hebben gestort, moesten honderden tot duizenden reacties worden doorgespit.

Meest recente voorbeeld daarvan is de internetconsultatie over het Klimaatplan, een beleidsnota met de hoofdlijnen voor het klimaatbeleid voor de periode 2021-2030. Het kabinet wil bij dat beleid een brede betrokkenheid van de samenleving en de vragen in deze consultatie zijn daar dan ook op gericht.

Er wás betrokkenheid. Waar bij eerdere consultaties over onderwerpen op dit en aanverwant gebied de 100 reacties nog niet eens werden gehaald, haalde deze consultatie 1602 openbare reacties en kwam daarmee in de top-10 van consultaties met meer dan 1000 reacties.

Klik op dit plaatje voor een grote beeld en in dit exceldocument de details, met links naar de vermelde consultaties.
© Sargasso Internetconsultaties mbt klimaat en energie

De Klimaatplanconsultatie telde negen vragen, sommige met subvragen.  In totaal 13 vragen, met een begeleidende tekst van 1595 woorden (ruim 3 A4-tjes), waar we een beetje moedeloos van werden omdat een deel zonder gedegen kennis niet te beantwoorden is.

Lastige consultatie

Want het is al heel wat als de bijlagen gelezen worden (het concept Klimaatplan en concept Integraal Nationaal Energie- en Klimaatplan INEK), maar een serieuze beantwoording van sommige vragen vraagt ook kennis van het “innovatie- en opschalingsprogramma” en het “Bouw Techniek en Innovatie Centrum” (bij vraag 4, verduurzaming van de gebouwde omgeving) of de kabinetsvisie ‘Waardevol en verbonden’ (vraag 5, de klimaatopgave in de landbouw).

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Gemeente Amsterdam zit niet te wachten op echte burgerparticipatie

[…] van de ware burgerparticipatie ziet men weinig terug. Behalve in Amsterdam-Oost, waar buurtbewoners en jongeren het heft in handen hebben genomen. Na veel afwijzingen van ingediende plannen hebben zij in 2011 het leegstaande dierenasiel aan de Polderweg gekraakt en daarna omgetoverd tot het bruisende buurthuis Op de Valreep. Filmavonden, muziekavonden, cursussen, buurtmoestuintjes: een zo divers programma vind je bijna nergens anders. De toegang is altijd gratis, vrijwilligers runnen het centrum, iedereen is welkom, voor hulp of input.
Foto: cc Flickr Robert Scoble’s photostream Iphone - bewerking

Actie op Internetconsultatie

ANALYSE - Maatschappelijke debatten vinden we ook terug in die reacties op Internetconsultatie, constateerden we in het vorige artikel over het 10-jarig jubileum van dit digitale  inspraakorgaan.

Niets bijzonders, want ook in de analoge wereld kan het soms erg druk zijn op inspraakavonden of regent het ingezonden brieven als een overheidsplannetje in de media verschijnt. Maar blijft de burger inspraakavonden bezoeken als die met eenzelfde hoeveelheid worden georganiseerd als internetconsultaties?

Het gemak dient de mens

Je zou kunnen stellen dat internetconsultaties makkelijker en comfortabeler zijn dan door weer en wind naar buurthuizen en vergaderzaaltjes te trekken of achter spandoeken de wegen te blokkeren. Drie cases maatschappelijke onrust en internetconsultatie.

Stralingsgevaar

Internet, mobiele telefonie, draadloze televisieontvangst, allemaal gemak dat de mens dient. Maar dat gemak kan de gezondheid ernstig schaden menen sommige burgers. Al die zendmasten, digitale kastjes en glasvezelkabels geven straling af. Dat kan niet goed zijn, volgens een groot deel van de 1167 burgers die reageerden op de internetconsultatie Wetsvoorstel implementatie Telecomcode.

Die zorgen zien we pas de laatste twee jaar terug in internetconsultaties en dan vooral zodra er hoogfrequentie voorzieningen in het spel zijn zoals de uitrol van 3G tot 5 G-netwerken.

Foto: cc Flickr Robert Scoble’s photostream Iphone - bewerking

10 jaar Internetconsultatie

Op 24 juni 2009 startte Internetconsultatie als experiment. Belanghebbenden konden reageren op regelingen die een kabinet van plan is in te voeren. Na twee jaar proefdraaien besloot men er een blijvende voorziening van te maken.

Inmiddels is Internetconsultatie uitgegroeid tot een instrument waar niet alleen wetsvoorstellen, AMvB’s (algemene maatregel van bestuur) en ministeriële regelingen aan het publiek worden voorgelegd, maar ook beleidsnota’s, initiatiefwetsvoorstellen van Tweede Kamerleden en Europese regelgeving.

Het jubileum lijkt geruisloos voorbij te gaan en dat is jammer, in aanmerking genomen dat de overheid nog steeds vindt dat het bereik vergroot kan worden.

Goede start

Uit de eerste evaluaties van 2010 en 2011 viel op te maken dat het bezoek en aantal bezoekers snel en redelijk flink groeide. Cijfers hierover zijn in latere berichtgeving niet op internet te vinden.

© Sargasso Internetconsultatie cijfers uit eerste evaluaties Bron Rijksoverheid.nl

Een onderzoek uit 2016 wijst op toename van het aantal Internetconsultaties en het totaal aantal mensen dat er gebruik van maakte. Het aantal deelnemers per consultatie was niet toegenomen. Het onderzoeksrapport vermeldde echter geen concrete cijfers.

Toename consultaties, maar weinig gebruik

Internetconsultatie was volgens de onderzoekers beperkt bekend: “In een internet panelonderzoek bleek 18 % van de burgers die de vragenlijst over bekendheid hadden ingevuld (N=675) bekend te zijn met Internetconsultatie. Onder betrokkenen van organisaties lag dit percentage op 38% (N=385). Bekend zijn met is nog geen gebruik maken van.”

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Brabant Bekijken (cc)

De burgerwacht komt er aan

COLUMN - Minister van Justitie en Veiligheid, Ferd Grapperhaus, beantwoordde gisteren Kamervragen (ingediend 19 april jl.) van het lid Van Nispen over het uitbreiden van burgeropsporing en het aanleveren van complete dossiers aan de politie en het openbaar ministerie. Dat gaat zo….

Eerst krijgt het geachte lid een veeg uit de pan: leuk die vragen van u, naar aanleiding van een krantenartikeltje in het AD, maar u had natuurlijk kunnen weten dat het er aan zat te komen. Ik heb toen geen vragen van u ontvangen….
Of in de woorden van de minister:

De ‘ontwikkelagenda Opsporing’ die ik bij brief van 14 november 2018 aan uw Kamer heb gestuurd, kondigt aan dat geëxperimenteerd gaat worden met pilots en proeftuinen op betrokkenheid van burgers bij de opsporing. Het voornemen van het Openbaar Ministerie (OM) Oost-Nederland en van de politie past binnen de kaders van deze ontwikkelagenda.

Uit de verdere beantwoording blijkt dat de minister prima op de hoogte is van wat er in de samenleving speelt en bepaalde trends tot praktijk wenst te ontwikkelen:

De politie en het OM zien een toename van burgerinitiatieven op het gebied van onderzoek naar mogelijk strafbare feiten. Burgers zijn, bijvoorbeeld door nieuwe technologieën, meer en meer in staat om zelf onderzoekshandelingen te verrichten. Ook zien we dat burgers een sterke behoefte hebben om zelf bij te dragen aan de aanpak van misstanden.

Foto: Jos @ FPS-Groningen (cc)

Nieuwe lokale democratie: goedbedoeld maar ondoordacht

OPINIE - Drie jaar lang stimuleerden het ministerie van Binnenlandse Zaken en de VNG lokale proeven met participatief bestuur. Onlangs riep het projectteam gemeenten op hun democratie nu echt flink te gaan ‘verfrissen’. Riskant, vinden Solke Munneke en Annemarie Kok: de experimenten getuigen van een naïeve democratie-opvatting.

Op 21 maart 2018 vinden niet alleen in een groot deel van Nederland de gemeenteraadsverkiezingen plaats maar komt er ook een einde aan het project Democratic Challenge, bedoeld om de lokale democratie te vernieuwen. In het kader van dit project van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn de afgelopen drie jaar in tientallen plaatsen proeven gedaan met alternatief openbaar bestuur. De achterliggende gedachte is dat bestuur en burger dichter bij elkaar moeten worden gebracht.

Zo worden begrotingskeuzes en andere beslissingen steeds vaker (mede) overgelaten aan een buurtraad of burgerpanel, al dan niet samengesteld door middel van loting. Uitgebreide meepraat-sessies aan het begin van planvorming zijn eveneens in de mode. Denk aan ‘burgertoppen’ en digitale platforms. Ook het laten meedoen van burgers aan de controle van het lokaal bestuur is hier en daar uitgeprobeerd.

‘Voorhoede-gemeenten’

Gedurende de experimenteerperiode heeft het Democratic Challenge-team zich sterk gemaakt voor al deze inkleuringen van wat ‘participatieve democratie’ wordt genoemd. Plaatsen die op dit vlak bovengemiddeld actief zijn ontvingen de eretitel ‘voorhoede-gemeente’, men gaf workshops in gemeentehuizen, organiseerde landelijke bijeenkomsten en maakte op een website en per nieuwsbrief enthousiast melding van ieder ‘vernieuwend’ incident.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Open Knowledge (cc)

Betrek burgers bij politiek met technologie

OPINIE - Nederlandse burgers willen graag meer betrokken worden bij nationale politieke besluitvorming. Digitale technologie kan hierbij helpen, zo laten buitenlandse voorbeelden zien.

Auteurs: Ira van Keulen en Arthur Edwards

Dinsdag 19 januari debatteerde de Eerste Kamer over de invoering van een Staatscommissie Bezinning parlementair stelsel. Deze commissie gaat onderzoeken hoe het Nederlandse parlementaire stelsel, dat dit jaar haar 200ste verjaardag viert, toekomstbestendig te maken. Belangrijke vraag daarbij is hoe burgers beter kunnen worden betrokken bij politieke besluitvorming. De kansen die digitale instrumenten bieden, mogen daarbij niet ontbreken.

Het Comité GeenPeil haalde onlangs meer dan 427.939 handtekeningen op voor een nationaal referendum over een verdrag tussen de EU en Oekraïne. Bestuurlijk Nederland was verrast. Zo’n hoeveelheid –  twee pallets met 140 dozen A4’tjes –  was niet voorzien. Dit onderstreept de conclusies van allerlei rapporten, kranten en peilingen: veel burgers zijn ontevreden over de manier waarop politieke besluiten worden genomen. Ze nemen geen genoegen meer met de vierjaarlijkse gang naar de stembus. De meerderheid van de Nederlanders wil meer directe invloed op politiek en beleid.

Denk- en daadkracht

In de lokale politiek krijgen burgers dat ook steeds vaker. Al dan niet gedwongen door bezuinigingen, maken Nederlandse gemeenten inmiddels volop gebruik van de denk- en de daadkracht van burgers. Gemeenten intensiveren burgerparticipatie met hulp van open dataportalen of netwerkbesluitvorming. Ze organiseren G1000-bijeenkomsten, laten het beheer of de controle van dorps- en wijkbudgetten aan burgers over, en faciliteren allerlei burgerinitiatieven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022

Schuif parlementaire vernieuwing niet op de lange baan

OPINIE - Het Comité Geen Peil  haalde onlangs meer dan 427.939 handtekeningen op voor een nationaal referendum over een verdrag tussen de EU en Oekraïne. Heel Nederland was verrast. Zo’n hoeveelheid –  twee pallets met 140 dozen A4’tjes –  had niemand zien aankomen.

Pikant detail: het comité haalde anderhalf keer meer handtekeningen op dan het totale aantal Nederlanders dat lid is van een politieke partij. Dit onderstreept de conclusies van allerlei rapporten, kranten en peilingen: veel burgers zijn ontevreden over de manier waarop  politieke besluiten worden genomen. Ze nemen geen genoegen meer met de vierjaarlijkse gang naar de stembus. Ze willen meer directe invloed op politiek en beleid.

Gisteren zou de Eerste Kamer debatteren over de invoering van een Staatscommissie Bezinning parlementair stelsel. Maar VVD senator en belangrijkste pleitbezorger voor die commissie, Loek Hermans, moest aftreden. Dezelfde avond besloot de voorzitter van de Eerste Kamer om het debat van de agenda te halen. Maar een staatscommissie die onderzoekt hoe het Nederlandse parlementaire stelsel toekomstbestendig te maken, blijft actueel en urgent. De echte vraag daarbij is hoe burgers beter kunnen worden betrokken bij politieke besluitvorming. Laat van uitstel geen afstel komen, is onze boodschap.

Al dan niet gedwongen door bezuinigingen, maken Nederlandse gemeenten inmiddels volop gebruik van de ideeën, de denk- en de daadkracht van burgers. Gemeenten intensiveren burgerparticipatie met hulp van open dataportalen of netwerkbesluitvorming. Ze organiseren G1000-bijeenkomsten, laten het beheer of de controle van dorps- en wijkbudgetten aan burgers over, en faciliteren allerlei burgerinitiatieven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: foto van de auteur

Helsinki beperkt het autoverkeer

ELDERS - Inwoners van Helsinki hebben massaal deelgenomen aan de ontwikkeling van een masterplan voor de stad in 2050. 

De Finse hoofdstad Helsinki groeit de komende decennia uit tot een stad van 860.000 inwoners. Er wonen in de stad nu ruim 600.000 mensen, in de regio ongeveer één miljoen, dat is een vijfde van de totale bevolking van Finland. De opgave die de Gemeente Helsinki zich gesteld heeft is de bevolkingstoename te kanaliseren zonder de leefbaarheid en het milieu aan te tasten. Belangrijke elementen van het eind vorig jaar aan de bevolking voorgelegde plan zijn verdichting van de bebouwing, het ombouwen van vierbaans autowegen binnen de stadsring tot zogenaamde stadsboulevards, brede straten met groen en beperkte ruimte voor auto’s, en de prioriteit voor openbaar vervoer, met name light rail. “Hier zul je in 2050 willen wonen”, schrijft het design-blad Co.exist. Met het terugdringen van het autoverkeer voegt de Finse hoofdstad zich bij andere steden, zoals Madrid, Parijs en Kopenhagen die “mensen in plaats van dodelijk metaal” op straat willen zien. In Helsinki zal het binnenkort overbodig zijn er een eigen auto op na te houden.

De Gemeente heeft ruim de tijd genomen om de bevolking de gelegenheid te bieden input te leveren voor het plan. Gisteren is de planning een nieuwe fase ingegaan met de presentatie van een voorstel aan de Gemeenteraad. Op hoofdlijnen is het oorspronkelijke plan niet gewijzigd. Wel zijn er op basis van de participatie van de bevolking vele gedetailleerde aanpassingen en aanvullingen opgenomen. Een van de best gebruikte inspraakmogelijkheden was een digitale kaart waarop bewoners suggesties konden geven voor plaatsen waar woningbouw, groen dan wel voorzieningen gerealiseerd zouden kunnen worden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende