Zomergasten 2022 met Bessel van der Kolk

Neem één middelbare schoolklasje van pakweg 65 jaar geleden en zie wat er van geworden is. De een wordt psychiater, de ander wordt Van Kooten en De Bie. Psychiater en traumaspecialist Bessel van der Kolk, VPRO’s Zomergast van vanavond, is van dezelfde generatie als Wim de Bie en Kees van Kooten. Sterker nog:  “Zijn middelbare school volgde hij aan het Dalton Den Haag, waar hij samen met Kees van Kooten en Wim de Bie in de klas zat”, schrijft de VPRO. Dat zal wel een ‘slip-van-de-keyboard’ zijn, want dat kan helemaal niet. Alleen al op grond van de verschillen in leeftijd. Van der Kolk is geboren in 1943, Van Kooten in 1941 en De Bie in 1939. Bovendien staat in menig biootje van het komieke duo dat Van Kooten naar het gymnasium ging en De Bie naar de HBS. Er kan in die vijftiger jaren best een zodanig lerarentekort zijn geweest dat klassen werden samengevoegd, maar Wim de Bie herinnert zich hier die periode anders: “Ik zat in de vijfde klas, Kees in de derde”. Voilà! Janine Abbring mag dus wel even aan haar gast vragen: “Welke klas dan? Wanneer dan? En waarom zijn zij leuk geworden en jij traumaspecialist?” Waarna ook meteen de vraag kan worden gesteld of het hier misschien een ‘nepherinnering’ betreft. De ideeën van Bessel van der Kolk zijn volgens sceptici tamelijk controversieel. In juli herinnerde Kloptdtawel.nl (initiatief van de Stichting Skepsis) aan een uitzending van VPRO’s Argos. In een serie over ritueel misbruik (2019) werd Van der Kolk geïnterviewd. Een wetenschapper van de Rijksuniversiteit Groningen stelde in datzelfde programma dat “de wetenschappelijke consensus over hoe het geheugen werkt nogal haaks staat op de ideeën van Van der Kolk”. In De Volkskrant van 26 augustus stellen drie andere wetenschappers dat “Van der Kolk kritisch aan de tand moeten worden gevoeld (…). Anders bestaat het risico dat Van der Kolks interview eraan zal bijdragen dat trauma’s worden aangepraat in de behandelkamer.” Ze schrijven ook dat wetenschappelijk onderzoek "meermaals heeft aangetoond dat therapeuten die overtuigd zijn van het bestaan van verdringing hun patiënten suggestief ertoe kunnen aanzetten te denken dat ze seksueel misbruikt zijn terwijl dat misbruik nooit heeft plaatsgevonden". Oef, dat is een pittige! Misschien komen we er vanavond achter in hoeverre de kritiek gegrond is. Van der Kolk “neemt je mee de behandelkamer in”, schrijft de VPRO in de 5 redenen om te gaan kijken. Hij zal ook fragmenten uit zijn eigen praktijk met de kijkers delen. Met de gedachte dat ook een controverse boeiend kan zijn, gaan we het aanschouwen. Vanavond bij de VPRO, om 20.20 uur op NPO 2. Tijdens de uitzending lezen we hieronder graag uw kijkervaringen. Morgen leest u hier Sargasso’s Zomergasten recensie van Max Molovich.

Door: Foto: © VPRO screenshot Zomergasten 2022 Bessel van der Kolk

De natuur laat zich niet dwingen: recensie Zomergasten met Raven van Dorst

, door

RECENSIE - In de vijfde aflevering van Zomergasten 2022 ontving Janine Abbring gitarist en tv-personality Raven van Dorst. Nu wist ik dat Raven vroeger Rianne heette en dat ze een paar jaar geleden besloten had om Raven genoemd te willen worden. Waarom dat precies was, daar had ik verder nooit echt acht op geslagen. Het leek me in ieder geval dat Raven haar beter paste dan Rianne. Aangezien ik de gewoonte heb om mezelf zo min mogelijk in te lezen voordat ik Zomergasten ga kijken (enerzijds uit luiheid, anderzijds vanuit het idee dat de avond mij moet brengen wat de avond mij brengt), begrijp ik nu pas dat Van Dorst niet een man in het lichaam van een vrouw is, maar tweeslachtig is geboren. Het was de dokter die adviseerde om voor een dochter te kiezen.

Dientengevolge wist ik, toen ik wilde beginnen met het schrijven van dit stukje, niet zeker hoe ik Raven van Dorst moest noemen: hij, zij of die? Na een kort onderzoek blijkt het ‘die’ te zijn. Nu vind ik het ontzettend lelijk om ‘die’ en ‘hen’ te schrijven, maar goed, dat is dan maar zo. Ik moet niet zeiken. Het gaat niet om mij. Het gaat om Raven van Dorst. Door van naam te veranderen stapte die uit het keurslijf van de vrouwelijkheid: “Ik wilde definitief uit dat sprookje stappen, ik wilde mijn ware aard tonen.” En tegen een vierjarig neefje: “Ik ben geen meisje, ik ben geen jongetje, ik ben allebei en ik ben allebei niet.”

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: © VPRO Schermafbeelding website Zomergasten met Raven van Dorst

Zomergasten 2022 met Raven van Dorst

, door

“Mijn avond wordt een ode aan de einzelgänger en de rebel”. Met dat statement gaat Raven van Dorst vanavond in VPRO’s Zomergasten “het anders-zijn omarmen en vieren!”

En dat gaat die doen door ons persoonlijkheden voor te schotelen die ver verwijderd zijn van de burgerlijke norm. Kurt Cobain tot mevrouw Faber. Van de punkband Pertti Kurikan Nimipäivät tot de pornorockband Rockbitch. (zie ook 5 redenen om naar Raven van Dorst te gaan kijken).

Van Dorst is behalve als muzikant (tegenwoordig bij de band Dool) vooral bekend als televisiepersoonlijkheid(je) in entertainment programma’s als Expeditie Robinson (RTL5 2015), Het perfecte plaatje (RTL4 2018), Ranking the Stars (BNN-Vara. 2017 – 2019) en Wie van de drie (SBS6 2020 – heden).

Daarnaast maakt Raven van Dorst programma’s waar die op zoek gaat naar een breed scala aan mensen waarvan we ook kunnen zeggen dat ze op een of ander wijze afwijken van de gemiddelde burgerlijke norm. In Holland! (BNN-Vara, 2018) werd die norm onder de loep genomen door (bijvoorbeeld) gasten van een seksclub te vragen naar hun kijk op de seksuele moraal. In Het alternatief (BNN-Vara, 2021) kwamen ufo-spotters en heksen voorbij.

Ongetwijfeld zal het vanavond ook gaan over ‘jezelf zijn’. Een dingetje waar Raven van Dorst als geboren hermafrodiet genoeg mee geworsteld heeft. Daar is die nu wel klaar mee. Van Dorst weet hoe hen aangesproken wenst te worden. Kijken of Janine Abbring dat goed onthouden heeft.

Foto: Schermafbeelding Zomergasten met Lieke Marsman

Geloof, hoop en aliens: recensie Zomergasten met Lieke Marsman

, door

RECENSIE - “Hebben we nog meer context nodig?”, vroeg presentatrice Janine Abbring aan zomergast/dichter/filosoof Lieke Marsman voorafgaand aan het allereerste fragment. “Nee”, zei de dichter des vaderlands. De vierde aflevering van Zomergasten 2022 was nog geen drie minuten oud of we zaten al in deze classic van Gummbah. Ik had echter geen tijd om naar de tv te schreeuwen dat ik meer introductie wilde, want dat allereerste fragment was al begonnen en kwam uit de documentaire Totaal Witte Kamer, met dichter Gerrit Kouwenaar. En Gerrit Kouwenaar had meteen eigenlijk een paar essentiële punten te pakken die de hele avond zouden terugkomen, dat voelde ik aan mijn theewater. Het was dus opletten geblazen.

De documentaire Totaal Witte Kamer heeft dezelfde titel als de dichtbundel die en het gedicht dat Kouwenaar schreef na de dood van zijn vrouw. Kouwenaar zei dat hij wilde dat zijn gedichten barstten van de emoties, maar wel op een afgekoelde manier. Gedichten hoeven geen troost te bieden. “Voor troost moet je naar de kerk gaan, niet naar een dichter.” Het doel van de kunst, legde hij uit, is “om iets uit de tijd te trekken”. Om er even bij stil te staan, het vast te leggen, zodat het blijft bestaan terwijl jij verder gaat.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: © Schermafbeelding VPRO Zomergasten met Lieke Marsman

Zomergasten 2022 met Lieke Marsman

, door

Voor wie werk de afweer is tegen dodelijk ongemak, zal niet verbaasd zijn dat VPRO’s Zomergast van vanavond een maand na amputatie van schouder en arm al weer bij Janine Abbring aan tafel zit. Sterker nog: op de dag van de ingreep twitterde Lieke Marsman, auteur en Dichter de Vaderlands, zelf het absurde bericht het wereldwijde web op.

Zowel in haar laatste bundels als op haar twitter timeline gaat het behalve over haar ziekte ook over wat er zoal misgaat in de maatschappij. En dat is maar goed ook, zouden we cynisch kunnen vaststellen. Bij Gent leest (15 februari 2021) zegt Marsman:

Kanker is (net als alle andere ziektes) een eenzame ervaring: de angst voor de eigen dood is de meest eenzame ervaring die er is. Een eenzaamheid die ik als ondraaglijk heb ervaren, maar die wel redelijk gemakkelijk af te schudden was door het beoefenen van maatschappijkritiek.

Met de dood aan tafel

Het komt, gelukkig, hoogst zeldzaam voor dat er Zomergasten aan tafel zitten met de dood aan hun zijde. Nog niet zo heel lang geleden, eind juli 2017, was Eberhard van der Laan Zomergast. Zeven maanden eerder maakte hij bekend uitgezaaide longkanker te hebben.

Foto: Screenshot ZG 2022-08-07

Recensie Zomergasten met Derk Sauer

, door

RECENSIE - De avond van Derk begint – natuurlijk – met de oorlog in Oekraïne. Het achtuurjournaal opende ermee, en daar was hij blij mee. Nou ja, blij is niet het goede woord natuurlijk bij zoveel leed, maar onze verslapte aandacht kon wel een optater gebruiken. Hij is er zelf dagelijks mee bezig, heeft vluchtelingen in huis, en zijn bedrijf is met collega’s en al naar Nederland verhuisd. Dat bedrijf kost nu alleen nog maar geld horen we later, maar dat maakt hem niet minder strijdbaar.

Beeldvorming

Het eerste fragment is van een documentaire (terzijde, achteraf; kijkt die man nou nooit eens een leuke film of zo?). In “The Occupant” zijn telefoonfilmpjes van een gevangen Russische soldaat achter elkaar gemonteerd. Van de verjaardag van zijn dochter een paar maanden voor de oorlog, tot gewonde medesoldaten en een ontplofte tank. Erg ethisch is dat natuurlijk niet, zulke privédingen op straat gooien, The Moskow Times zou de beelden niet tonen volgens Derk, maar hij snapt de intentie wel. Het laat goed zien dat die jongens ook niet weten wat ze overkomt. Ze denken bij het machtige Russische leger aan te monsteren, waar je ook nog een lekker salaris verdient, maar worden zonder training en met rammelend materiaal in het veld gedropt. De meeste Russen, ook Poetin zelf, zijn echt overtuigd van hun macht. Het kost een paar uur, maar aan het einde van de avond snap je dat ook wel.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: © Schermafbeelding VPRO Zomergasten met Derk Sauer

Zomergasten 2022 met Derk Sauer

, door

Vanavond in VPRO’s Zomergasten de tweede ondernemende mediaberoemdheid. Na Humberto Tan (in de eerste uitzending van dit seizoen) nu Derk Sauer.

“Gaat u ooit nog weg uit Rusland?”, werd hem vijf jaar geleden gevraagd in dit interview. Dat zag Sauer er niet van komen want “daarvoor zijn we te zeer met het land vergroeid. Vergis je niet: als je ergens bijna dertig jaar woont, zit zo’n plek in je hart”. Bovendien werken en wonen er toen twee van zijn zonen in Rusland (“En wat nog belangrijker is: we zijn een heel hecht gezin”).

En toen viel Rusland Oekraïne binnen. In februari hoorde Derk Sauer van zijn zoon Tom dat die niet meer in Rusland wilde wonen. Hij zelf ging terug naar Moskou om met zijn medewerkers van ‘The Moscow Times’ te overleggen.

Anderhalve week later ontvluchtte Sauer Rusland en of hij er ooit zal terugkeren is nu uiterst ongewis. Een andere zoon van Sauer is Ruslandcorrespondent voor ‘The Guardian’. Beiden werden geïnterviewd door het Belgische ‘De Morgen’. Of ze, nadat het gezin Sauer naar Rusland vertrok, zich intussen Russen voelden?

Derk Sauer: “Mijn kinderen zijn Russischer dan ik.” En: “Ik ben geen Moskoviet, maar ik wil graag terug: als het kan, gaan we.”

Foto: (c) screenshot Zomergasten met Sandra Phlippen

Recensie Zomergasten met Sandra Phlippen

, door

RECENSIE - De avond had knetterend van start kunnen gaan, toen Sandra Phlippen na een vrij droge inleiding over haar rol bij de bank (“om naar buiten te kijken”, “risicoprocessen”, “negatieve renteontwikkelingen voorspellen”) vertelde dat ze ter voorbereiding op Zomergasten op eigen initiatief een gesprek had met het “hoofd van de risicoafdeling, Tanja” over hoe om te gaan met dilemma’s en lastige vragen.

Janine Abbring had hier natuurlijk een beetje brutaal kunnen zijn en vragen over welke onderwerpen ze het dus bij voorbaat niet gingen hebben – het kan vooraf maar duidelijk zijn. Maar Abbring vroeg helaas niet of ze het vanavond konden hebben over haar werkgever, ABN-AMRO, die volgens de Eerlijke Geldwijzer nog net geen hekkensluiter is op het gebied van klimaatverandering. Veel kritischer dan dat de banken, inclusief ABN, “nog niet genoeg” verantwoordelijkheid nemen voor klimaatbeleid, wordt het vanavond niet.

Phlippen vertelde ook nog dat ze als columnist bij het AD had afgesproken geen individuele bedrijven kapot te schrijven. Hoe zou dat deze avond gaan, vraag je je als kijker direct af. De eerste gelegenheid deed zich meteen voor, want Phlippen koos voor haar eerste fragment de film ‘De zaak Shell’ over de rechtszaak die Milieudefensie tegen de gas- en oliegigant aanspande (en won). Daarin horen we acteur Jaap Spijkers als CEO van Shell die zich afvraagt of we de klimaatcrisis gaan oplossen door hem “een klootzak te vinden” en ons te waarschuwen dat de aandeelhouders niet de witte mannen uit Wassenaar zijn maar “uw pensioenfondsen,  zodat u er straks warm bij zit.”

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: © Schermafbeelding VPRO website Zomergasten met Sandra Phlippen

Zomergasten 2022 met Sandra Phlippen

, door

“Een nieuw perspectief op welvaart waarin klimaat en welzijn centraal staan, is een leidraad in mijn filmavond”, schrijft Sandra Phlippen, VPRO’s Zomergast van komende avond.

Waar moeten we Sandra Phlippen, hoofdeconoom bij ABN Amro, van kennen? Ze schreef columns voor het AD en nu voor het FD (Financieele Dagblad). Verder kunt u haar op televisie gezien hebben als gast bij Nieuwsuur, Buitenhof, Op1 en in recent verleden ook bij RTL Late Night en Jinek. Of u heeft haar gehoord op de radio bij, onder andere, BNR Nieuwsradio.

Ze is volgens de VPRO een gewaardeerde gast in die programma’s omdat ze een ‘talent voor klare’ taal heeft. Anders gesteld (in 5 redenen om naar haar te kijken): ‘Ze maakt de economie behapbaar’.

Dat brengt ons op de hamvraag. Waarom lijkt het een natuurwet te zijn dat bij schaarste de prijzen omhoog vliegen? Een gek voorbeeldje: stel het lukt de veestapel te halveren, hoe duur gaat dan een pondje rundergehakt worden? Kan Sandra Phlippen daar de tanden eens inzetten?

Behalve economische vraagstukken komt wellicht de klimaatproblematiek ook aan de orde. Phlippen is van mening dat ‘de politiek z’n vingers niet durft te branden aan een eerlijk verhaal’ en dat ‘de financiële wereld een sleutelrol spelen in de klimaattransitie’.

Foto: © VPRO Schermafbeelding website Zomergasten met Humberto Tan

Zomergasten 2022 met Humberto Tan

, door

Let op: dit is niet de recensie. De recensie vindt u hier.

De camper staat weer in het water! Zolang als Janine Abbring de zomergasten verhoort, zolang staat het vakantieonderkomen in de plas.

Sinds 2017 dus. Janine Abbring wordt daarmee de tweede langstzittende presentator van het programma (zes seizoenen met 36 gasten). Peter van Ingen, die de allereerste Zomergasten ondervroeg is ‘klassementsleider’: 7 seizoenen (1988 – 1995) met 37 gasten.

Wie weet worden verrast met een ander decor. De gevolgen van de klimaatopwarming zijn immers op tal van andere manieren in beeld te brengen.

Vanavond is Humberto Tan te gast. Presentator, schrijver en fotograaf volgens de VPRO. Daar doet de omroep hem nog iets te kort mee. ‘Zakenman’ hoort nog op zijn huidige c.v. te prijken. Want Tan is werkelijk van alle markten thuis. Een kledinglijn (‘Humberto tailored’ voor de ‘jonge, veeleisende zakenman’), een brillencollectie en de ‘Humberto relax stoel’, te koop bij een firma die in 2018 door RamBam (BNN-Vara) op de korrel werd genomen wegens ouderenmisleiding.

Goeie actie van RamBam want daar werd de wereld een klein stukje beter van. De stoelenfirma zei van de kritiek te willen leren. Misschien wel op aanwijzing van Tan zelf. Hij kreeg van RamBam de kans om te reageren en zei” “Verleiden mag, misleiden niet. Soms is die lijn heel dun en daar moet je gewoon zuiver mee omgaan” (volgens deze bron).

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.