Meest transparante kabinetsformatie

Nu we toch geen verkenners inzetten, maar geheel volgens de traditie een informateur, zullen sommigen gedacht hebben: “Verrek, daar heb je Tjeenk Willink weer…”. Die ‘beleving’ kan kloppen op basis van de waarheid dat hij drie keer eerder informateur is geweest. Als we naar de laatste vijftien kabinetsformaties kijken (1971 – 2017), zien we dat het CDA (en de voorlopers daarvan) de meeste informateurs leverden, gevolgd door PvdA, VVD en D66. Tjeenk Willink (PvdA) staat bij de CDA-koplopers Ruud Lubbers en Jan de Koning die beiden ook drie keer informateur waren. Tjeenk Willink breekt nu het ‘record’ en wordt voor de vierde keer informateur. Gezien de zeer ongelukkige start die de huidige kabinetsformatie maakte, moet er een wonder gebeuren als Tjeenk Willink in korte tijd en als enige informateur een rapport op kan stellen op grond waarvan deze Tweede kamer meteen een formateur kan aanwijzen. Dat ligt deels aan de gespannen verhoudingen tussen diverse partijen, na de moties van wantrouwen en afkeuring die Mark Rutte aan zijn broek kreeg. Er is bij potentiële coalitiepartners dus enig wantrouwen jegens de VVD en omgekeerd kan de VVD kan nu niet zondermeer de anderen blindelings vertrouwen. Toen in 1977 het kabinet Den Uyl viel, was bij de navolgende kabinetsformatie het onderlinge vertrouwen dermate beschadigd dat een tweede kabinet Den Uyl niet mogelijk bleek. Ook al zat op grond van de verkiezingsuitslag zo’n kabinet er wel in. Er waren maar liefst zes informateurs nodig vooraleer tot de uiteindelijk formatie van kabinet Van Agt I kon worden over gegaan. Toch was het met 208 dagen niet de langstdurende formatie. Die staat op naam van Rutte III. Wel met aanzienlijk minder informateurs. De VVD’ers Edith Schippers en Gerrit Zalm werden even afgewisseld door Tjeenk Willink, maar na 225 dagen had Mark Rutte zijn derde kabinet voor elkaar. Hier een overzicht van het aantal informateurs per kabinetsformatie en de duur (in dagen). Het bijzondere van de komende kabinetsformatie is dat de Tweede Kamer gisteren heeft besloten dat de gespreksverslagen van de informatieronde gelijktijdig met het verslag van de informateur openbaar gemaakt moeten worden (motie Eerdmans/Wilders, alleen de FvD en 50PLUS waren tegen). Gaan we, na de openbaring van de notities die tot alle ophef hebben geleid,  nu de meest transparante kabinetsformatie aller tijden meemaken? Toegift: Veel namen zullen nu misschien niets (meer) zeggen, maar dit waren van 1971 en met 2017 de informateurs die de eerste ‘verkenningen’ deden bij vorige kabinetsformaties. Tevens is het aantal keren dat ze werden ingezet vermeld.

Door: Foto: -JvL- (cc)

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Judy van der Velden (cc)

Datacadeautje: verkiezingsuitslag per kandidaat per gemeente

DATA - Waarin Sargasso voor Sinterklaas speelt en de uitslagen van de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 en 2012 per kandidaat per gemeente weggeeft.

Een cadeautje is het zeker, want hier heeft veel werk en geld in gezeten. De data van de verkiezingsuitslag zijn afkomstig van de Kiesraad. Die heeft eml-files verstrekt per kieskring, die ik vervolgens heb platgeslagen in xls-files en vervolgens tot 1 file heb samengevoegd. Het zijn uiteindelijk 350.000 rijen. Mocht je fouten tegenkomen, of data missen, laat het even weten in de comments of schiet me aan op twitter (@tokmetzis).  En laat ik vandaag in een hele genereuze bui zijn: ik voeg ook meteen de data van 2010 toe. Hiervoor hebben we moeten betalen, dus als u als commercieel medium/bedrijf deze data wilt gebruiken, doneer dan een passend bedrag.

En als je er iets mee doet, laat het ons even weten.

Qua format: het is een xls-bestand en dus geen google docs-bestand. Je moet ‘m dus eerst downloaden voordat je ermee aan de slag kan.

Daarnaast: het kan kloppen dat sommige lijstnummers vaker voorkomen, bijvoorbeeld dat er drie nr.’s 65 bij de PvdA zijn. Dat komt doordat iedere kieskring een eigen lijst kan hebben.

Foto: Bart (cc)

Druk op de knop: de onbegrijpelijke liefde voor stemcomputers

COLUMN - Oh, de armzalige kortzichtigheid! Kijk je een hele avond lang mateloos geboeid naar de verkiezingsuitslagen, twitterfeed in de aanslag voor de werkelijk scherpe commentaren, en wat gebeurt er?

Terwijl ik onverwacht word meegesleept door het politieke drama van die avond – de PvdA lijkt even groot te worden als de VVD, oh nee toch niet; ja de PvdA loopt warempel alsnog in, oh nee toch niet genoeg; de VVD lijkt de grootste partij te worden, maar wanneer weten we dat zeker? – begon de ene na de andere politiek journalist te zeuren over de afwezigheid van stemcomputers.

Als we stemcomputers hadden gehad, hadden we nooit zo lang hoeven wachten op de definitieve uitslag. Een enkele druk op de totaalknop had volstaan, we hadden een instant uitkomst kunnen hebben! Nu moesten we maar liefst zes uur delibereren voordat we wisten waar we aan toe waren. Het was een gotspe, vonden ze.

Niet eerder heb ik mensen zo hartstochtelijk zien beweren dat ze liever overbodig waren geweest. Immers: de hele verslaggeving van die avond was erop gebaseerd dat lokale stemuitslagen druppelsgewijs binnenkwamen, en dus steeds nieuwe stof voor speculaties boden.

De fameuze ‘druk op de knop’ waaraan de politiek verslaggevers massaal refereerden, had ze die avond werkeloos gemaakt. Of had ze gereduceerd tot het cliché van sportjournalisten. Niks anders overgebleven dan de sentimentele vraag: ‘En hoe voelt dat nou, om zo’n resultaat te boeken?’

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Formatie makkelijker bij kiesdrempel

DATA - Bij een kiesdrempel van vijf procent zou de formatie een stuk eenvoudiger zijn. Bij een kiesdrempel van tien procent zouden VVD en PvdA vermoedelijk ook tot elkaar veroordeeld zijn. 

Bij iedere Tweede Kamerverkiezing keert de discussie over de kiesdrempel terug. Het Nederlandse partijlandschap zou een stuk minder gefragmenteerd zijn, als partijen een minimaal aantal zetels moeten halen om in de Tweede Kamer te komen. En dat lijkt inderdaad het geval.

Wanneer er een kiesdrempel van vijf procent is, worden de grote partijen groter. ChristenUnie, SGP, Partij voor de Dieren en GroenLinks vallen af. Die stemmen worden dan evenredig verdeeld over de overgebleven partijen.

Nog steeds heeft geen enkele partij dan de meerderheid. VVD (30 procent) en PvdA (28 procent) zijn dan twee grote machtsblokken. De grootste partij, de VVD, kan tamelijk eenvoudig een coalitie vormen met D66 en CDA. Die hebben een krappe meerderheid. In de Eerste Kamer zou deze coalitie geen meerderheid hebben. Een linkse coalitie van SP en PvdA is niet haalbaar. Ook aangevuld met D66 komt deze coalitie net tekort.

Bij een kiesdrempel van tien procent zijn VVD (43 procent) en PvdA (40 procent) tot elkaar veroordeeld, tenminste als we ervan uitgaan dat VVD en PVV niet samen verder willen en PvdA en PVV elkaar ook niet verdragen. In tegenstelling tot 2010 haalt het CDA de kiesdrempel dan niet meer en komt dus niet meer in de Tweede Kamer.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De verkiezingen en de euro

Waarin Tom Doormal betoogt dat de PvdA en de VVD, zoals bekend gedoemd om samen te werken, beide geen duidelijk verhaal hebben over Europa en de euro. Terwijl juist dat nu de hoogste urgentie heeft.
Of er politiek veel veranderd is op 12 september weet ik niet. Hans Wiegel, die ooit politieke wetenschappen studeerde in Amsterdam, had altijd mooie relativeringen: als je gewetensvol een indeling in rechtse en linkse partijen maakt, vallen historisch gezien de sprongen in verkiezingsuitslagen nagenoeg weg en blijft er vooral stabiliteit over. Die sommetjes kunnen ook nu.
Dat wil zeggen: stabiliteit op de as, die er toe doet, namelijk die van de verdeling. Politiek gaat over de vraag “who gets what, when and how”, zoals de politicoloog Lasswell het ooit formuleerde. Die vraag naar de verdeling is de links-rechts-vraag: links wil eerlijker, gelijker; rechts wil initiatief en inspanning lonend maken. Het probleem zit in de beoordeling van verschillen tussen mensen: rechts vindt dat je verantwoordelijk bent voor wie je bent geworden, wat je kunt, wat je wilt. Links ziet dat anders: mensen worden al verschillend geboren en hebben ook maar beperkt invloed op omstandigheden waaronder ze opgroeien.
Op 12 september werd die verdeling in links en rechts bevestigd: maar door de overmatige media-aandacht viel een bericht over het Verfassungsgericht uit Karlsruhe een beetje weg. 

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-09-2022

Het teleurgestelde zuiden

DATA - De PVV kreeg harde klappen gisteren. Zuid-Nederland lijkt teleurgesteld als we de opkomstcijfers mogen geloven.

Over het algemeen lag de opkomst met 73,8 procent van de kiesgerechtigden erg laag dit jaar, de laagste in veertien jaar. De kiezer is moe. Maar de ene kiezer lijkt meer moe dan de andere.

Als we naar de regionale spreiding van de opkomstcijfers kijken, vallen de grote steden en het zuiden meteen op. Kerkrade is hekkensluiter, met een magere 64,19 procent van de kiesgerechtigden die de moeite nam om te stemmen. Heerlen, Tilburg, Helmond, Roermond, Rucphen, ze scoren allemaal laag. Niet geheel toevallig, denk ik, waren dit ook gemeenten die in 2010 een sterke voorkeur voor de PVV aan de dag legden.

Deze lage zuidelijke scores staan in groot contrast met het Noorden en Oosten van Nederland en enkele welvarende gebieden. De Waddeneilanden scoren standaard boven de 100 procent, vermoedelijk omdat recreanten daar ook stemmen. Rozendaal, 93 procent. Staphorst, 86. Bloemendaal 85. Zie hieronder het overzicht van 2012. Rotterdam komt er bekaaid vanaf, omdat ik nog niet over de definitieve cijfers beschik. Dat geldt ook voor een aantal kleine gemeenten.

Het wordt nog interessanter als we kijken naar de verschillen in opkomstpercentages tussen 2010 en 2012. Vrijwel in heel Nederland zie je een afname (blauw), maar sommige gebieden vallen sterker terug dan anderen. Het Noorden en Oosten van het land pieken af en toe in het rood, daar gingen meer mensen naar de stembus. En laat dat nu net een gebied zijn dat trouw PvdA stemt. Het zuiden, ook hier weer een afname.

Foto: copyright ok. Gecheckt 27-03-2022

Ik zweef niet, ik dwarrel

Waarin de auteur tot de conclusie komt dat hij zich door niemand vertegenwoordigd voelt. 

Ooit, ergens aan het begin van deze tot nu toe enorm gezellig eeuw, besloot ik om de rest van mijn leven D66 te stemmen als er landelijke verkiezingen waren. Leek me wel zo makkelijk. Een mens moet immers al zoveel keuzes maken in het leven.

Vervolgens ging D66 in zee met VVD en CDA (terwijl ze aan een vriend van mij, per mail, hadden bezworen, inclusief spuug door vingers, dat ze dat nooit zouden doen). Als straf besloot ik bij de gemeenteverkiezingen PvdA te stemmen. Ik had er spijt van zodra ik het stembiljet in de bus deed. Het voelde als verraad. Ik besloot toch weer voor D66 te gaan. 

Maar toen werd Alexander Pechtold lijsttrekker in plaats van Lousewies van der Laan. En voor Pechtold koesterde ik meteen een flinke aversie, die ik eigenlijk nooit ben kwijtgeraakt. Waar die aversie precies in zit, weet ik niet. Hij heeft iets onoprechts. Hij geniet teveel van zijn eigen spitsvondigheden. Hoe hij de rol als Wilders-basher invulde, zinde me ook niet. Hij nam de handschoen iets te gretig op en voer er iets te wel bij. Zonder Wilders zat Pechtold inmiddels al lang weer met een hamertje schilderijtjes te slijten.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Ik kies voor de Piraten

In aanloop naar de verkiezingen vertellen enkele Sargasso-redacteuren wat ze gaan stemmen. Voor Dimitri Tokmetzis wordt het de Piratenpartij.

In alles lijk ik een D66’er. Ik ben voor een versoepeling van het ontslagrecht, maar dan alleen voor de midden- en hogere inkomensgroepen. Ik ben voor een drastische verkorting van de WW een verhoging van de AOW-leeftijd. Federalist in hart en nieren. Beter onderwijs, ook al kost dat meer geld. Stimuleren van fundamenteel onderzoek. Democratische vernieuwing is ook prettig. En hoewel ik van de Kunduz-akkoorden heb gegruweld, is D66 de enige van het clubje dat zijn rug recht heeft gehouden en niet terstond op de aangekondigde zurigheden is teruggekomen.

Ontevreden ben ik dus niet over mijn vorige stem. Maar toch wordt het deze keer iets anders: de Piratenpartij.

Ik stond van begin af aan al sympathiek tegenover de Piraten. Hun voornaamste onderwerp – internetvrijheid – is een onderwerp dat mij na aan het hart ligt. Het gaat daarbij niet alleen om vrijheid, maar om het besef hoe ICT onze wereld verandert en tot welke kansen en bedreigingen die omwenteling leidt. Ik heb het idee dat de Tweede Kamer op dit punt volledig onwetend is. Het is goed om een partij te hebben die a) een oogje in het zeil kan houden op privacyschendingen en ICT-flaters en b) belangrijke zaken kan agenderen. Ook een kleine partij kan effectief zijn: dat heeft de PvdD wel aangetoond.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende