Rusland verliest de Oostzee

Hoe zou Poetin dit zien? Drie maanden na de invasie van Rusland in Oekraïne is zijn 'speciale operatie' nog verre van geslaagd. De Russen lijden grote verliezen volgens westerse deskundigen. De geopolitieke effecten van deze oorlog zijn op de lange termijn minstens zo ingrijpend. Poetin verliest niet alleen definitief zijn vrienden in het buurland dat grote betekenis had voor de Russische economie. Hij heeft Europa opeen gedreven in een hernieuwd en versterkt bondgenootschap met de Verenigde Staten. De gevolgen van de sancties zijn misschien nog niet helemaal duidelijk, maar er is opnieuw een ijzeren gordijn neergelaten in Europa dat nog jaren de verhoudingen tussen Oost en West zal beïnvloeden. En met de toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO verliest Rusland definitief de grip op de Oostzeeregio. Telt dat allemaal niet mee aan die lange tafel in Moskou? Oostzeeraad bijeen Deze week kwam de Council of the Baltic Sea States bijeen in Kristiansand, Noorwegen. Deze Oostzeeraad is na de Koude Oorlog in 1992 als een samenwerkingsverband van de noordelijke landen opgericht. Rusland was aanvankelijk ook lid maar is na de bezetting van De Krim geschorst en sinds kort definitief uitgetreden. Voor het eerst sinds negen jaar kwamen de ministers van buitenlandse zaken van de elf overige landen samen met vertegenwoordigers van de EU naar Noorwegen voor een conferentie op hoog niveau. De Russen werden door niemand gemist, integendeel. 'Door Oekraïne aan te vallen, heeft Rusland zich niet alleen verwijderd van het huidige politieke stelsel, maar ook van de beschaafde wereld zoals we die kennen', zei de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken, Gabrielius Landsbergis (op de foto met zijn Duitse collega Baerbock). 'Onze gemeenschap is gelijkgestemder dan ooit was. Maar de wereld rond onze landen is helaas minder veilig.' Tanks Duitsland kreeg op de conferentie kritiek van onder andere Polen en Litouwen vanwege de trage levering van wapens voor de versterking van het Oekraïense leger. De Poolse president heeft Duitsland in het openbaar beschuldigd van het breken van beloftes. Een woordvoerder van de Duitse regering zei verbijsterd te zijn over deze uitspraak. Polen heeft ons voorbehoud bij het aanbod van tanks kennelijk niet goed begrepen,zei hij. 'Er was een duidelijk verzoek van Poolse zijde om ultramoderne Leopard 2A7-hoofdgevechtstanks naar Polen over te brengen, maar het probleem is dat de Bundeswehr zelf slechts een klein aantal - ongeveer 50 - van deze tanks heeft. En hoewel er meer in de pijplijn zit, staan die tanks nergens op een autowerf of fabrieksterrein klaar; ze moeten gemaakt worden.' Graan Minister Landsbergis kondigde woensdag bij Nieuwsuur aan dat hij met andere landen wil proberen het graantransport vanuit Odessa weer op gang te brengen. Daarvoor zouden marineschepen moet worden ingezet. De Litouwse minister benadrukte dat het hier niet om een militaire missie gaat maar om het voorkomen van een humanitaire ramp. Veel landen zijn afhankelijk van het graan uit Oekraïne en alleen via de Zwarte Zee is export mogelijk. 'De deelnemende landen gaan niet tegen de Russen vechten, ze zorgen ervoor dat de wereld het graan uit Oekraïne krijgt. Dat is een belangrijk onderscheid. De missie zou alleen moeten garanderen dat de Russen de schepen en de haven niet aanvallen.' Aldus Landsbergis. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Hoekstra ging niet op dit argument in toen hij in een voorzichtige reactie zei dat moet worden voorkomen dat er een nog groter gewapend conflict ontstaat. Het humanitaire initiatief van Landsbergis laat onverlet dat Litouwen net als de andere Baltische staten blijft aandringen op meer militaire steun voor Oekraïne. Litouwen was ook een van de eerste landen die het optreden van Rusland heeft aangeklaagd bij het Internationaal Strafhof. Justitieminister Minister Ewelina Dobrowolska (let op de nieuwe spelling van haar naam) vertegenwoordigt haar land in Den Haag. De beschuldiging van Rusland dat Oekraïne genocide pleegt in de Donbas regio weerspreekt zij. Rusland pleegt zelf genocide, zegt ze, met de invasie in Oekraïne. Kissinger Het standpunt van de Baltische Staten inzake de oorlog in Oekraïne werd ook nog eens duidelijk verwoord door de Litouwse premier Ingrida Šimonytė in reactie op Henry Kissinger. Deze suggereerde op het World Economic Forum in Davos om met Rusland te onderhandelen op basis van de status quo bij het begin van de oorlog. Dat zou opgave van de Krim betekenen. Een nederlaag van Rusland leidt alleen maar tot nog grotere destabilisatie in de regio, aldus de hoogbejaarde Amerikaanse diplomaat. Volgens Šimonytė zou het westen daarmee in oude fouten vervallen. 'Als het Westen weer op dezelfde hark stapt, zal die hark hem in het gezicht slaan en dat zal zeker niet het einde van dit verhaal zijn'. Dat de oorlog buiten het slagveld kan worden beëindigd, is volgens haar 'wishful thinking' van sommige politici. Hoe zou Poetin dit zien?

Quote du jour | wapens naar Moldavië?

QUOTE - Tja, in Moldavië kijken ze natuurlijk ook met lede ogen naar wat er in het oosten gebeurt. Zij hebben immers ook een smalle strook van hun land waar, eh, de Russische bevolking “beschermd” door een Russische bezettingsmacht (of was het nou een “vredesmissie”?). De minister van defensie denkt er het zijne van:

“We cannot neglect the presence of an uncontrolled state that is so militarized,” Nosatii said about unrecognised Transnistria.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Just Click's With A Camera (cc)

Surrealistische Russische Censuur

In Rusland is het woord “oorlog” verboden in alle uitingen. En protesteren tegen de huidige oorlog die Rusland in Oekraïne voert al helemaal.
En zoals dat tegenwoordig gaat in Rusland, handhaven ze dat heel hard. Maar goed, als je het woord “oorlog” niet mag noemen, verzin je wat anders. Zo ontstaat er een surrealistische “oorlog” tussen de mensen die wel willen protesteren en de autoriteiten.
Alhier gevat in een paar tweets.

In den beginne mocht dit dus niet meer:

Maar goed, met een beetje creativiteit kan je het Russische “No to war” (нет войны) ook vervangen door drie en vijf sterretjes.
Helaas:

Nou, dan maar een papiertje omhoog houden met “twee woorden” in het Russisch?
Sorry:

Jeemig, dan maar een leeg papier proberen:
Nope:

Nou zouden ze nog kunnen proberen alleen nog maar te doen alsof ze een papier vasthouden. Maar dat mocht ook in 2014 al niet meer (onterecht als huidig protest gemeld, zie reacties).

En een tekst uit de grondwet op een papier zetten? Mag ook al niet.

En dan in Nederland durven roepen “je mag ook niets meer zeggen!”

Foto: Can Pac Swire (cc)

Mediablokkades

COLUMN - De Russische mediatoezichthouder Roskomnadzor heeft de Russischtalige website van The Moscow Times geblokkeerd. Erg verrassend is dat niet. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn minstens veertig onafhankelijke websites geblokkeerd. Nog niet verboden media zijn onderhevig aan zware censuurmaatregelen. The Moscow Times van de Nederlander Derk Sauer wordt sinds kort in Nederland gemaakt. Opmerkelijk is dat alleen de Russischtalige versie is geblokkeerd. De Engelstalige versie is nog steeds toegankelijk. De Russische kan ook nog worden gelezen via een VPN-verbinding en vanuit het buitenland.

Onverstandig

Dat het Poetin-regime weinig respect heeft voor de persvrijheid hoeft niet te verbazen. Onafhankelijke media hadden het er al moeilijk genoeg en in oorlog tolereert de staat uitsluitend nog propaganda. Maar dat de Europese Commissie nog geen week na de inval van Rusland in Oekraïne de Russische staatsmedia RT en Sputnik met hun websites en Twitteraccounts ontoegankelijk maakte voor Europese burgers verbaast wel. ‘Dit is buitengewoon onverstandig,’ verklaarde de Nederlandse Vereniging van Journalisten, ‘omdat het niet aan staten is om nieuwskanalen indirect te laten blokkeren. Daarmee ondermijnt Europa de fundamenten van een vrije pers en zet het de deur open naar een staatsgereguleerde nieuwsvoorziening, waar niet langer de burger in staat is om een vrije keuze te maken uit het nieuwsaanbod.’ Eigenlijk doet de Europese Commissie hier precies hetzelfde als Poetin, meent de NVJ.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Poetry du Jour | On Ukranian Independence

De Russische dichter, vanaf 1972 wonend in Amerika, overleden in 1996, Joseph Brodsky, winnaar van de Nobelprijs van de literatuur, blijkt een controversieel gedicht over de onafhankelijkheid van Oekraïne te hebben geschreven, (maar niet gepubliceerd), dat niet helemaal past in het plaatje van nu. En ook niet bij Brodsky zelf.

Het gedicht is geschreven in 1991, en er wordt bepaald niet vleiend in gesproken over Oekraïne. De toon is kwetsend, neerbuigend, beschuldigend en verachtend. Het gedicht klinkt en leest als een grote vervloeking van het land en zijn inwoners: ‘moge je verkracht worden, moge je opgehangen worden, dat is leuk.  We willen je koren en zonnebloempitten niet meer, ik zal spugen in de Dnjepr.’

Foto: Rasande Tyskar (cc)

Dissidenten en gruwelen

ANALYSE - Oorlog eindigt doorgaans door onderhandeling: alleen de overwinning op Adolf Hitler verliep anders. Met barbaren ga je niet aan tafel zitten en overleggen. Ik had moeite met het volledig  door sancties isoleren van Rusland: als onderhandelen de weg naar vrede is, kan dat dan met een witte vlek op de globe? Dus ik vond alle verbindingen met Rusland verbreken wat ver gaan. Genieten van Rachmaninov mag nog. En bedenk hoe de wereld verder moet met Rusland na dit Poetinregime.

Maar nu het Russische leger zich de criminele concurrent toont van Nazi’s en IS, verandert er wel iets. Hoe kun je vrede sluiten met terugtrekkende moordenaars? Dat is ook Mark Rutte te gortig. Zouden de Russen beseffen dat ze met de moordpartijen op burgers een doodlopende steeg zijn ingetrokken? Zijn de moordenaars ingehuurde Tsjetsjenen, die zich aan de controle van hun veldcommandanten hebben onttrokken? Of is dit Kremlinbeleid? Oud Generaal Peter van Uum wees nog eens op de moraal, als je een geweer vast houdt

De Russen lijken niet van plan hierop te corrigeren. Lavrov had weer zijn gemakkelijk weerlegde praatje over provocatie en fake-news. Het aanvallen van burgerdoelen is al crimineel, maar het in koelen bloede afslachten van burgers gaat toch nog een stap verder. De vergelijking met de Balkan in de jaren negentig dringt zich op: wat heeft de wereld nodig om een grens te stellen aan barbarij? Het fundamentele verschil is alleen dat het Russische machtscentrum nu de tegenstander is.

Foto: Conall (cc)

‘Het is onmogelijk nu ergens positief over te zijn’

LONGREAD - Sinds de oorlog in Oekraïne begon, heb ik elke dag contact met mijn twee vrienden in Kyiv. Ik schrijf op wat ze meemaken. Dit is deel 9 uit de serie ‘Overleven in Kyiv’.

Bucha – of Boetsja – is nog geen 25 kilometer van waar Viktor en Ada wonen. ‘We kennen een stel dat daar woonde, maar ze zijn in de eerste week van de oorlog al gevlucht,’ vertelt Ada. ‘Hun huis is compleet vernietigd, maar zij leven nog. Ze wonen nu in Wenen.’
Het zijn niet de enigen die Ada en Viktor kennen die de oorlog zijn ontvlucht. Zo’n tien mensen zijn naar het buitenland gevlucht. ‘Ze vinden dat wij ook moeten vluchten,’ vertelt Ada, ‘maar dat zeggen ze omdat ze getraumatiseerd zijn. Hun huizen zijn verwoest, het onze niet. We blijven hier. Samen.’

Onduidelijkheid

Op maandag 28 maart schrijft Viktor over een dag vol explosies en geluiden van beschietingen. ‘We liepen buiten en plotseling klonk een luide explosie. Alsof iets uit de lucht werd geschoten, maar er viel niets naar beneden.’ De communicatie is verslechterd: wisten Viktor en Ada eerder nog waar een bom is ontploft, blijft nu alles onduidelijk.
Een paar dagen later, als Ada met hun zoontje Tomko over straat loopt, vliegt er plotseling ‘iets’ over, gevolgd door een luide explosie. Het blijft onduidelijk wat het nu precies was.
Toch lijkt het elke dag rustiger te worden in Kyiv. Halverwege de week schrijft Viktor: ‘Het is bijna kalm. Als er nu knallen klinken, worden die vaker veroorzaakt door het luchtafweersysteem dan door inslagen.’

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Chris Chabot (cc)

Overleeft Orbán de oorlog?

Zondag kiest Hongarije een nieuw parlement. Het gaat er om spannen of premier Viktor Orbán met zijn coalitie van Fidesz en de Christendemocratische KDNP een meerderheid kan behouden. De oorlog in Oekraïne heeft hem als vriend van Poetin in een lastig parket gebracht. Hongarije steunt de Europese sancties en vangt ook vluchtelingen uit Oekraïne op. Maar Orbán geeft geen openlijke steun aan de regering-Zelensky. Hij gokt nu op de steun van zijn nationalistische aanhang met een gespeelde neutraliteit en de verzekering dat hij het land buiten de oorlog zal houden. En hij beschuldigt de oppositie er van dat die wild en oorlogszuchtig om zich heen slaat en het land zo mee trekt in een oorlog ‘die ons niet aangaat’. ‘Hongaars beleid’, verklaarde Orbán, ‘is noch Oekraïens-vriendelijk, noch Russisch-vriendelijk: het is Hongaars-vriendelijk.’

Orbáns ‘strategische kalmte‘ moet vooral kiezers overtuigen die op de eerste plaats kijken naar binnenlandse rust en welvaart. Een belangrijk deel van de Fidesz-aanhang gaat al jarenlang mee met het pro-Russische verhaal van hun leider. Uit een recente peiling van de Hongaarse denktank Publicus Institute, blijkt dat slechts de helft van de Fidesz stemmers de inval in Oekraïne ziet als Russische agressie. De invloed van de volledig door de regering gedomineerde media doet zich gelden. Tegenover de alomtegenwoordigheid van Fidesz propaganda op televisie en op straat kan de oppositie vrijwel uitsluitend in openbare bijeenkomsten steun proberen te vinden. Omdat de vrije pers in het land onder druk staat, brengt een beweging van vrijwilligers door heel het land zelfgedrukte kranten rond. Nyomtass Te Is wordt op Aviertjes verspreid, vooral ook in dorpen met een a-politieke of Fideszgezinde bevolking. Een herleving van de Samizdat-traditie.

Foto: Leonhard Niederwimmer (Pixabay)

‘We houden hoop’

LONGREAD - Sinds de oorlog in Oekraïne begon, heb ik elke dag contact met mijn twee vrienden in Kyiv. Ik schrijf op wat ze meemaken. Dit is deel 8 uit de serie ‘Overleven in Kyiv’.

Donderdag 24 maart. De bosbranden bij Chernobyl zorgen voor smog in Kyiv. ‘We hebben er niet de hele tijd last van,’ laat Ada weten.
Het voelt wat gek dat ik alles rondom Kyiv opzoek om precies te weten met welke omstandigheden Viktor en Ada te maken hebben. Bijna alsof ik een soort stalker ben.
‘Je steun is heel belangrijk voor ons,’ schrijft Ada. ‘Je bent de verbinding naar het leven dat we vroeger voor deze oorlog hadden.’

Enigszins verontrust vraagt Ada zich af of Europa er klaar voor is niet meer afhankelijk te zijn van het Russische gas en de olie. Want dat zou ongetwijfeld gevolgen hebben. ‘Begrijpt Europa dat Oekraïne daar niet schuldig aan is?’
Ik verzeker haar dat niemand Oekraïne ergens de schuld van geeft, behalve misschien wat mensen die het Russische verhaal geloven over neo-nazis en genocide.
‘Ik hoop dat deze oorlog niet teveel het leven van gewone mensen in Europa beïnvloedt,’ schrijft ze.

Waarschuwingen

Viktor stuurt ondertussen een screenshot van de app die waarschuwt voor de luchtaanvallen. Om 11.27 uur is een waarschuwing, die om 12.04 wordt opgeheven. Tien minuten later volgt een waarschuwing, die om 12.27 wordt opgeheven. Om 12.31 een nieuwe waarschuwing. Het betekent dat ze in de schuilkelder moeten blijven. ‘We hebben alleen tijd om even naar boven naar ons appartement te gaan om ons te wassen en te eten.’

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: David Peterson (Pixabay)

Dit is pas het begin

Een gastbijdrage van Bas Schuiling

Nu de volle aandacht voor de oorlog in Oekraïne begint weg te ebben, is het een goed moment om stil te staan bij de komende tijd. De oorlog zou nog wel eens lang kunnen duren.

Langzaam aan begint de druk toe te nemen voor Oekraïne om ‘op te geven’ en zo vele doden te voorkomen. Er gaan de komende tijd meer burgerdoden vallen door honger en dorst, dan door
Russische bommen die al meerdere steden van de kaart hebben gevaagd.

Dat is een opzettelijke strategie die al eerder beproefd is door Stalin in de Holodomor: onderwerping door honger. Er gaan ook al dodenlijsten rond, zoals tijdens de Rode Terreur, zodat
zodra plaatsen worden bezet burgemeesters, journalisten, activisten kunnen worden afgevoerd.

Het is onmogelijk voor Oekraïne om op te geven

Mocht Zelensky besluiten ‘vrede’ te bewerkstelligen door op te geven zullen overal mensen verdwijnen richting de Gulag [1] of het vuurpeloton [2]. Dat is ook wat er de laatste 8 jaar is gebeurd in
de Donbas en Krim, dus vergezocht is het niet.

Opgeven is ook een teken zijn voor Rusland dat ze weg kunnen komen met de hardste manier van oorlog voeren. Het plegen van oorlogsmisdaden, zoals het bombarderen van flats, ziekenhuizen,
scholen, schuilplekken. Het gebruik van fosfor- en clustermunitie, uithongeren van de bevolking. Daarom is het onmogelijk voor Oekraïne om op te geven. Het zou het startsignaal zijn van een enorme zuivering.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende