Waar in West-Europa de keuze voor een groene en linkse partij nog simpel is, wordt dat in Midden-Europa een stuk lastiger. Links is in Midden-Europa besmet met het communistische verleden, daardoor komen groene, progressieve en linkse politiek niet samen in één partij. Tsjechië was onderdeel van de Tsjechoslowaakse socialistische republiek, een communistische Oost-blok staat. Behalve een korte periode van een vrijzinniger, menselijker communisme eind jaren '60, was Tsjechoslowakije een klassieke gesloten communistische dictatuur, waar ieder verzet werd onderdrukt. In 1989 viel het doek voor het communisme en 1992 viel het doek voor Tsjechoslowakije. Er zijn in Tsjechië drie partijen die of wel groen, links of progressief zijn: de groenen, de sociaal-democraten en de communisten.
[qvdd]
In bijna alle landen waar ze bestaan, behoren christen-democratische partijen tot de conservatieve partijen. Logisch, want christelijke waarden zijn gebaseerd op een boek dat minstens 2000 jaar oud is.
Hans Hillen vindt dat voor progressieve christenen geen plek is in het CDA en legt uit waarom.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
De Groene Amsterdammer van 01-12-06 heeft een titelstuk: “Het falliet der liberalen”. De punch-line van Hubert Smeets luidt: “De VVD als liberale partij verkeert in surseance”. Het herlezen kan helpen de verwarring van vandaag te bezweren met de analyses van gisteren. Smeets schrijft het nog geen vier jaar geleden, maar ik zie die surseance niet: de VVD heeft weliswaar een bescheiden omvang en moet zich aanzienlijke sturing laten welgevallen van een nationalistisch liberale afscheding op rechts, maar het is de grootste partij en leverancier van de minister-president. Dat is sinds Cort van der Linden niet meer zo geweest.
Voor de helderheid: Smeets meldt in het zelfde stuk dat de PvdA haar verankering in de samenleving aan het kwijtraken is. “Als er over vier jaar een liberale en een sociaaldemocratische stroming is, met verankerde macht, dan is dat een hele prestatie.”
Erg helderziend is dat ook niet: VVD 31 zetels, PvdA 30 zetels. Is dat “verankerde macht”? De VVD moet gesteund worden door het nationalistisch liberalisme van de PVV; dat had niemand gedacht toen de astrante Limburger Wilders voor zichzelf begon.
De VVD heeft een broze machtspositie, die door een broze constructie wordt geschraagd, maar we moeten nog afwachten waar de politieke winst neerdaalt. De crisis van de sociaal-democratie is al van een oudere datum. De PvdA deed het even goed met de nieuwe lijsttrekker Cohen, maar heeft dat krediet inmiddels al bijna geheel weer verspeeld in de peilingen. En een heldenrol heeft de partij in de formatie niet gespeeld. Daar helpen alle verbindende kwaliteiten van Cohen niet tegen.
,,Een samengaan van GroenLinks en D66 lag lang voor de hand. Maar D66 kruipt naar het midden. GroenLinks praat met de PvdA. De SP houdt zich voorlopig afzijdig,” aldus NRC Handelsblad deze zaterdag. Desondanks proberen PvdA en GroenLinks tot substantiële samenwerking te komen om op te trekken tegen het huidige minderheidskabinet en gedoger PVV. Die samenwerking moet vorm krijgen in het zogenoemde Broodje Progressief-beraad, waar ook D66 en SP voor zijn uitgenodigd. Die houden de boot dus af.
Leuke weekenddiscussie: Is zo’n samenwerking nodig? En zo ja, hoe ver moet die samenwerking gaan?
Update: SP wil ook meer samenwerking
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Gisteren mocht Nostradamus De Hond even weer Nu.nl kietelen met zijn rondje peilingen. Een nogal curieuze bedoening, om tijdens een periode waarin vooral veel onderhandeld en weinig geponeerd wordt, het stemgedrag met een muisklik te duiden. En natuurlijk zien we weer verschuivingen: PVV loopt weer op kop, PvdA zakt weg, CDA dondert nog verder in elkaar. De peilingen worden weer gebruikt als inspiratie voor hernieuwde strategieën binnen partijen, het electoraat reageert daar weer op, en zo blijft dat perpetuum mobile van populisme rondmaaien. Dezelfde dag onderzocht De Hond of enkele politieke partijen niet samengevoegd zouden moeten worden. Volgens de peiling vindt een groot deel van het electoraat van niet. Wat je vindt, moet je bij de politie brengen: maar ik vind van wél. Misschien moeten D66 en GroenLinks eerst maar een beginnetje maken.
In het verleden zijn ongetwijfeld meermaals al in gelagkamers en dromen de mogelijkheden verkend tot samenvoeging van progressieve partijen met een sociaal-liberale koers (GroenLinks, D66, een deel van de PvdA en een deel van de VVD en, gelet op de recente uitingen van Herman Wijffels, wellicht een flard van het CDA), maar fantaseren is niet genoeg (meer). En van samenwerking is tot nu verdacht weinig sprake. Moeten we het alleen hebben van een tegenbegroting? Nee. De losse splinters moeten tot een dikke stutbalk gevormd worden. Nu mogen we misschien fantaseren over PaarsPlus, maar ik meen me te herinneren dat Femke Halsema vóór de Tweede Kamerverkiezingen geen troef in handen had. PaarsPlus leek haar in één televisieuitzending van voor 9 juni (was dat Nova? Ik ben het kwijt) zelfs geen ‘logische stap’. En nu is het haar voorkeurscoalitie. Wat moet het electoraat daarmee?
Nu een rechts kabinet toch weer in zicht komt en zelfs waarschijnlijk is, vliegen vier nieuwe bange jaren op ons af. Socioloog Zygmunt Bauman legt haarfijn uit in welke houdgreep de politiek zichzelf klemt en wat de zinloosheid daarvan is. Het lange citaat is in feite een aanklacht tegen de rechtse en linkse ideeënarmoede. Politici moeten de angst eens van zich afschudden en, tegelijk daarmee, de pretentieuze maakbaarheidsgedachte. De conclusie kan volgens mij alleen maar zijn dat progressieve politiek anno 2010 moedige politiek is: kosmopolitisch, eerlijk en ontmythologiserend.
Bauman in Liquid Times
,,Society is no longer protected by the state, or at least it is unlikely to trust the protection on offer; it is now exposed to the rapacity of forces it does not control and no longer hopes or intends to recapture and subdue. It is for that reason, in the first place, that state governments struggling day in, day out to weather the current storms stumble from one ad hoc crisis-management campaign and one set of emergency measures to another, dreaming of nothing more than staying in power after the next election but otherwise devoid of far-sighted programmes or ambitions, not to mention visions of a radical resolution to the nation’s recurrent problems. ‘Open’ and increasingly defenseless on both sides, the nation-state loses its might, now evaporating into global space, and its political acumen and dexterity, now increasingly regulated to the sphere of individual ‘life politics’ and ‘subsidiarized’ to individual men and women. Whatever remains of might and politics in the charge of the state and its organs gradually dwindles to a volume perhaps sufficient to furnish not much more than a large-size police precinct. The reduced state can hardly manage to be anything other than a personal safety state.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Een gastbijdrage van Tom van Doormaal met een bespiegeling over rechts hervormen. De derde dinsdag van september nadert met rasse schreden: wat gaan we nu doen? Opzich is het beeld van Cameron opwekkend: maar gaat dat ook bij ons lukken zo vraagt van Doormaal zich af?
Met alle drukte over de gedoogsteun van de PVV voor een “rechts” kabinet, raak ik nu ook over het begrip rechts een beetje in de war. ‘Rechts’ was toch behoudend, bij de verdeling de rijken ontzien en de kleine man pakken, ruimte geven aan de vrije markt en de overheid verkleinen?
De derde dinsdag in september verschijnt aan de horizon. Wat staat er in het pakketje A-viertjes dat de Koningin gaat voorlezen? Veel spannends kan het niet zijn. Een nieuwe regering zal vermoedelijk nog niet op het bordes hebben gestaan en Balkenende c.s. mogen alleen op de winkel passen. De begrotingen zullen dus ambtelijk zijn: pijnlijke besluiten mogen immers niet.
Crisis
Er is of was een economische crisis in de wereld. Sinds de vorige crisis van 1929 weten we dat de overheid dan geld moet uitgeven, om de binnenlandse vraag in stand te houden. Dat recept is ook over de gehele wereld gevolgd. Maar de hypothekencrisis lijkt hierdoor een schuldencrisis te worden.
De Amerikaanse journalist Bill Bishop schreef het boek The Big Sort. Hierin betoogt hij dat de Verenigde Staten politiek sorteren: mensen met dezelfde politieke ideeën gaan bij elkaar wonen omdat die ideeën ook weerslag hebben op wat ze willen van hun leefomgeving. De één wil graag in een nette, rustige buurt wonen, de andere in een levendige met veel uitgaansmogelijkheden om de hoek. Bishop heeft rond de presidentsverkiezingen een tijdje geblogd voor Slate (zeer lezenswaardig) en in één post liet hij zien dat je op basis van een foto al kon zeggen of een buurt vooral Republikeins of Democratisch stemde.
Bishop zegt ook dat dat een probleem is: waar mensen met dezelfde ideeën bij elkaar zitten, krijg je groepsdenken en dat leidt tot polarisatie. Door het Amerikaanse districtensysteem gaat dan een vicieuze cirkel optreden: conservatieve districten kiezen conservatieve besturen die besluiten nemen die progressieve bewoners tegen staan, waardoor ze uiteindelijk wegtrekken en het gebied nog conservatiever wordt. Het omgekeerde gebeurt in progressieve gebieden. Bekend is de combinatie van het progressieve Los Angeles en het zeer conservatieve forenzengebied ten zuiden ervan, Orange County, thuishaven van Richard Nixon.
Ook in Nederland treedt dit effect op. Denk aan het progressieve bolwerk Amsterdam en het aangrenzende PVV-bastion Almere. Door het politieke systeem is het wat minder sterk dan in de Verenigde Staten, maar je hoort PVV-politici vaak praten over mensen die zijn “weggevlucht” uit Amsterdam, terwijl zelfs nu de huizenmarkt in de hoofdstad niet zodanig is dat er sprake lijkt van een stad die leegloopt. Voor elke PVV-stemmer die wegtrekt, staan twee D66- of GroenLinks-stemmende young professionals uit de creatieve sector klaar om de bakfiets in de schuur te zetten en zonnepanelen op het dak te monteren.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Progressieve samenwerking. Dat is het nieuwe buzz-word:
Een van de minst bruikbare politieke termen in het Nederlands is de term ‘progressief’. Het betekent grofweg vooruitstrevend, veranderingsgezind. Maar er zijn vier problemen met het idee dat dit een nuttige politieke term is:
Ten eerste, alle partijen streven naar verandering. Een partij is een organisatie die dingen in de maatschappij wil veranderen. Alle partijen hebben programma’s met voorstellen voor verandering. De verhalen dat het CDA of de SP tegen verandering zijn is onjuist. Ook het CDA heeft voorstellen voor verandering, een heel programma vol: koolcentrales bouwen, arbeidsparticipatie verhogen, de kenniseconomie versterken en de veiligheid van dorpen en steden verbeteren. En juist ook de SP wil mensen gelijker maken door de belastingen te verhogen en de hypotheekrenteaftrek af te schaffen. Iedere partij wil dus verandering, anders zaten ze niet in de politiek.
Het is, ten tweede, echter de vraag of verandering altijd verbetering is. Maar dat is een politieke vraag. Als Rouvoet zegt dat de CU wil dat mensen meer tijd hebben voor hun gezin en minder voor hun carriere, dan is dat in de ogen van de VVD misschien achteruitgang (“terug naar de jaren ’50”), maar de ChristenUnie ziet dat als een stap richting een betere samenleving. Een D66’er ziet een hervorming van de AOW misschien als een vooruitgang, voor een SP’er is dat een teruggang naar de periode van de jaren ’30 waar ouderdom voor veel mensen armoede betekende. Wat voor- of achteruitgang is, is niet objectief vast te stellen.
Gisteren stond er op GC een stuk van Francisco van Jole: ‘De Leegte van Links‘. Van Jole is druk bezig om de nieuwe opinieleider van links Nederlands te worden, dankzij zijn site joop.nl, waarop allerlei linkse opiniemakers bloggen. Het stuk is een reden om ons grote zorgen te maken over de toekomst van links, niet vanwege de leegte van links, die Van Jole observeert, maar vanwege de onsamenhangendheid van Van Jole’s betoog.
De conclusie van Van Jole is: “Idealen zijn bij de progressieve partijen naar de achtergrond verdwenen.” De argumentatie om daar te komen is vrij opmerkelijk.
Zo vertelt hij over een bijeenkomst van de PvdA waar Wouter Bos een vraag krijgt van een kritisch PvdA lid. Bos reageert gloedvol: “de zaal hing aan zijn lippen. Niet omdat het spannend werd vanwege een conflict maar omdat Bos met passie idealen uitdroeg.” Vervolgens schrijft Van Jole: “Dat is het probleem van de politiek op dit moment. Er worden geen idealen meer uitgedragen.” Van Jole net heeft laten zien hoe het belangrijkste gezicht van linkse politiek op dit moment, de vice-premier, vol met idealen het debat aan gaat binnen zijn partij. Ik zie niet hoe je daaruit kan stellen dat idealen niet meer worden uitgedragen door politici. Daarnaast vind ik het absurd om te stellen dater een probleem van de politiek is. Daarmee ontken je de complexiteit van de samenleving.
Vervolgens stelt Van Jole dat ‘Wilders een revolutionair is’. En dat er van dat revolutionaire ‘een enorme aantrekkingskracht’ uitgaat omdat het ‘dromen en daadkracht’ combineert. In mijn ogen is Wilders geen idealist. Hij houdt volk geen ideale samenleving voor, maar alleen maar waarschuwingen over wat er gaat gebeuren en nachtmerries over wat er kan gebeuren. Wilders is tegen: tegen islamisering, tegen hervorming van de verzorgingsstaat, tegen klimaatbeleid. Hij heeft geen gloedvol betoog over waar Nederland naar toe moet, alleen maar een verhaal over wat er niet moet gebeuren. Dat trekt geen mensen aan die willen dromen, maar mensen die bang zijn voor nachtmerries.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.