Kunst op Zondag | Gezichtsverlies

De Griekse crisis gaat nu nog over maar één ding: gezichtsverlies. De schoolmeester heeft het stoute jongetje in de klas zo vaak de duimschroeven aangedraaid, dat er geen weg meer terug is. De schoolmeester gelooft er heilig in dat enig mededogen nu ten koste van zijn gezag zal gaan. Het gezicht wordt echter zwaar overschat als primair kenmerk van iemands wezen, van iemands identiteit en derhalve ook van iemands imago. De kleren, zelfs die van de keizer, de houding, de lichaamstaal zijn even wezenlijk. Er is, als iemand zijn gezicht verliest, dus nog geen man overboord. (Hoe dat bij vrouwen werkt gaat mijn expertise te boven). Kunstenaars laten zien dat ook zonder gezicht  indruk gemaakt kan worden. Ongetwijfeld een heel andere indruk dan de Europese schoolmeesters op de Griekse dwarsligger willen maken. Henri Vidal – Kain op weg om zijn broer Abel te doden, 1896.

Door: Foto: HaPe_Gera (cc)
Quote du Jour

Quote du Jour | Uitzondering en uitsluiting

, door

In een tijd waarin westerse politici steeds harder op zoek moeten naar een verhaal, en waarin de Europese grensbewaking lijkt op die van een kat in het nauw, is Agamben een van de meest prikkelende commentatoren die je kunt treffen. Eind jaren negentig breekt de Italiaan met Homo sacer internationaal door. Hierin presenteert hij een volledig originele analyse van de westerse politiek – vergezeld van het nodige schokeffect: moderne politiek is een aaneenschakeling van uitzonderingstoestanden en uitsluitingsmechanismen en kent dezelfde juridische structuur als het concentratiekamp. Zijn analyse is niets ontziend: een construct, dat zorgvuldig is weggestopt op de zwartste bladzijden van de geschiedenis, staat ineens model voor moderne democratieën.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

Gepolitiseerde archeologie

, door

COLUMN - Er zijn legio grappen over de politiek en u kent ze ook wel. “Vertel mijn moeder niet dat ik in de politiek ben gegaan, want ze denkt dat ik piano speel in een hoerenkast.” De Leidse docent Economische en Sociale Geschiedenis die zich in schaamte wentelt omdat hij Mark Rutte een genade-zesje heeft gegeven voor economie. Een door de overlegcultuur verwarde ambassadeur die niet weet wie hij moet omkopen.

Ik denk dat het eigenlijk wel meevalt. Niet alle politici zijn mediageile carrièrejagers. Het is niet altijd links lullen, rechts zakkenvullen. Lang niet alle beleid is irrationeel. Onze premier mag dan meer beloven dan hij waarmaakt, een slecht historicus zijn en niet kunnen rekenen, het zou me verbazen als hij ook nog corrupt was. Ik ben cynisch genoeg om aan te nemen dat de competitieve sfeer in het parlement onze volksvertegenwoordigers wel eens verleidt tot standpunten die eerder opvallend zijn dan weldoordacht, maar diezelfde competitieve sfeer verhindert dat zulke standpunten een lang leven is beschoren. Misschien is dat naïef, maar dat zij zo.

Maar soms wrijf ook ik mijn ogen uit.

Zoals vrijdag, toen Ronald van Raak van de SP opperde dat er een standbeeld van Johan van Oldenbarnevelt op het Binnenhof moest komen. Dat is een respectabel voorstel. Er mag zeker wat meer aandacht komen voor een van onze grootste staatslieden. Hij stelde echter óók voor om de grafkapel onder de voormalige hofkapel te openen om te zien of daar het lichaam en de schedel van Van Oldenbarnevelt zouden liggen. En dat is nou niet zo’n tof idee.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Get a life Mark!

, door

COLUMN - Meneer Rutte, ik heb al eens eerder betoogd dat u te jong bent voor uw functie, aan de hand van een klassiek filmfragment en wat losse voorvallen die daar bij pasten. Toen was dat eigenlijk niet veel meer dan een vermoeden, maar afgelopen week werd dat méér dan bevestigd, en wel door een passage uit uw rede over de opkomst van egoïsme, hufterigheid en ‘het Dikke Ik’:

En dan de mensen die werkloos worden, vréselijk als het gebeurt, maar hoeveel mensen die op een gegeven moment hun baan verliezen, hebben niet meteen het adres in hun hand van het UWV om een uitkering aan te vragen? Ik snap dat niet. Dan vind ik dat als dat gebeurt in je omgeving, je iemand best even mag bijsturen en zeggen: “Joh, die uitkering, als het écht niet lukt, komt-ie wel. Laten we eerst even kijken of jij niet gewoon weer door kan gaan met werken. Laten we dáár nu eens even voor zorgen.”

U bent niet alleen te jong, u mist ook de juiste levenservaring. Als u die in de loop van uw jonge leven had opgedaan, had één zinnetje in uw bovenstaande tekst namelijk al een hele kerstboom aan alarmlichten moeten veroorzaken: ‘Ik snap dat niet.’ De levenservaring waarover u als premier had moeten beschikken, had u bij die constatering de – niet eens zo héél briljante – gedachte moeten ingeven: ‘Als ik het niet snap, is het wellicht niet bijster snugger om me er een oordeel over aan te matigen.’

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Politiek compromis belangrijker dan mensenrechten.

, door

NIEUWS - Het College voor de Rechten van de Mens (voorheen Commissie Gelijke Behandeling) rapporteert dat de politiek compromissen boven mensenrechten stelt.  Ook is de overheid te weinig actief om discriminatie aan de kaak te stellen. In haar rapport (pdf) benoemt het College een aantal zaken uit het afgelopen jaar, waarbij de overheid te weinig prioriteit aan mensenrechten heeft gegeven.

Foto: Keith (cc)

Water

, door

COLUMN - Het warmste jaar, de minste regen, de laagste watervoorraden – het gaat maar door. Wat zijn wij mensen toch goed: elk seizoen verslaan we weer een record. Climate change for the win!

In Californië zijn restricties opgelegd aan watergebruik. Wie zijn gazon te rijkelijk besproeit – en misschien was het sowieso geen geweldig idee om een gazon aan te leggen wanneer je feitelijk in een woestijngebied woont, maar alla: ook de zucht naar gras heeft historische wortels – krijgt tegenwoordig fikse boetes.

Maar excessief privégebruik beboeten is niet de oplossing. Het probleem is structureel: we putten de aarde uit, en bedrijven zijn nog steeds ontheven van een realistische belasting op hún gebruik. We straffen privépersonen maar laten de structuur van het misbruik intact. We weten al decennia dat de Colorado, de rivier die zowat alle zuidwestelijke staten van de VS van water voorziet, door structureel misbruik aan het opdrogen is. Een gazon meer of minder besproeien lost dat probleem heus niet op.

Een stuk zuidelijker, in Brazilië, is het watertekort nijpender. In sommige steden daar gaat de kraan tegenwoordig onverwacht dicht en is schoon water een gunst geworden. Afgelopen jaar zaten hele steden er geregeld zonder water, en dit jaar is São Paulo – met 20 miljoen inwoners de grootste stad van heel Zuid-Amerika – ten prooi gevallen aan een serieus watertekort.

Foto: DLR German Aerospace Center (cc)

De toekomst is nu

, door

COLUMN - Wat gebeurt er wanneer computers slimmer worden, en een zelfstandige vorm van intelligentie ontwikkelen? Hoeveel vrijheid houden wij mensen dan over? Willen ze ons dan overheersen of ons juist dienen? Heeft kunstmatige intelligentie (KI) het beste met ons voor, of zullen ze ons beschouwen als grondstof voor hun eigen plannen?

Tussen die twee uitersten beweegt het debat over KI zich ongeveer. Enerzijds de waarschuwers die stellen dat we met zulke slimme computers vrijwel krachten losmaken die we niet kunnen beheersen, die mogelijk onze ondergang inluiden. Anderzijds de optimisten die verwachten dat computers met intelligentie ook een besef van ethiek en moraal zullen ontwikkelen, en dat ze mogelijk zelfs fijner besnaard zullen raken dan onszelf ooit is gelukt. In dat geval zou KI juist onze redding betekenen.

Het is een heerlijk debat – vooral omdat het zo hopeloos futiel is. Alsof het ontwerp en het coderen van technologie een soort waardenvrije kern heeft, die even makkelijk linksom als rechtsom kan uitpakken. De crux met technologie is dat die nooit neutraal is: het gaat altijd om de vraag hoe die technologie is gestructureerd en ingebed, met welk doel hij wordt ingezet, en hoeveel waarde we aan de aldus vergaarde informatie toekennen.

Waan van de dag

Liegen en bedriegen in statiegeldland

, door

Trouw bericht over een fraai staaltje manipulatie:

De verpakkingsindustrie heeft een onderzoek gedaan naar de perceptie van het publiek over het statiegeldsysteem. Wat blijkt: daar waar in 2010 minder dan 10% van de bevolking voor afschaffing was, vindt nu 70% van de bevolking afschaffing wel best.

Althans: als je lekker manipuleert met de vraagstelling en dan ook nog hier en daar flink wat er bij liegt…

 

Foto: marie-ll (cc)

Burgerlijke verzetshumor

, door

COLUMN - Het waren twee mooie dagen. Een dagje leed herdenken, een dagje bevrijding vieren en voort maar weer met de meivakantie.

Op 4 mei werden we gevraagd even stil te staan bij de slachtoffers van het barbaarse nazi-regime. Nou, dat ‘even’ was niet aan dovemansoren gericht. De dag was nog niet voorbij of er klonk al weer vrolijke muziek om de bevrijding te vieren. Nu, twee dagen later, merk je alleen nog aan een hier en daar achtergebleven verlepte krans, dat er iets van een ceremonie moet zijn geweest.

Het is traditie dat 4 mei met gepaste stilte voorbij gaat en 5 mei een meer luidruchtige overgang naar de orde van de dag is. Daar zit de laatste jaren de klad in. Een schreeuwerd op de Dam kan nog een incident genoemd worden. Maar een schofterige tweet en pubers die met stilte geen raad weten?

Het is van een chargrijn dat niet bij de geest van 4 en 5 mei past.

Ik kan me voorstellen dat sommige mensen het vandaag de dag geen leuke tijd vinden. Het is echter niets vergeleken bij de Tweede Wereldoorlog (en welke andere oorlog dan ook). Het Verzetsmuseum verhaalt van grappen die onder de Duitse bezetting werden uitgehaald. Humor was het wapen van de ‘gewone man’, die te weinig lef had om in het echte verzet te gaan, maar toch wilde laten blijken hoezeer men de bezetters haatte. Humor was een vorm van symbolisch verzet, vooral bedoeld om de moed er in te houden, stelt het Verzetsmuseum.

Foto: LancerE (cc)

Bram, Hero en de papegaaien

, door

COLUMN - De electorale logica achter hard asielbeleid VVD

Pas na anderhalve week praten was de VVD bereid tot een compromis over bed, bad en brood. De partij profileert zich met hard asielbeleid, getuige ook haar voorstel vorige maand tot sluiting van de EU-grenzen. Het lijkt een klassiek gevalletje na-apen van de PVV. Leidt die tactiek tot de bedoelde electorale resultaten?

“Hopelijk geen loze belofte. Ik stel voor snel de PvdA lozen en met ons uitvoeren!” PVV-leider Geert Wilders is de enige partijleider die wel wat in het VVD-plan tot grenssluiting ziet. Dat is geen toeval. De VVD is de afgelopen jaren steeds meer met de PVV op één lijn komen te zitten met betrekking tot immigratie en integratie. Ook al blijven er verschillen, de VVD lijkt in te zetten op een tactiek van imitatie van de PVV.

De gelijkenis met 24 jaar geleden dringt zich op. In 1991 beweerde toenmalig VVD-leider Frits Bolkestein dat “de islam” op gespannen voet zou staan met een aantal beginselen van de liberale samenleving. Zulke uitspraken werden tot dan toe vrijwel uitsluitend opgetekend uit de mond van Hans Janmaat, de leider van de Centrumdemocraten. Hoeft geen doelbewuste imitatie door Bolkestein te zijn geweest, maar leek er wel op.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende