Uit opiniepeilingen wordt maar al te vaak nieuws gefabriceerd dat, statistisch gezien, helemaal niet klopt, meent politicoloog Tom Louwerse. Dan toch maar weer een stukje over peilingen. Leuker kunnen we het niet maken, wel beter. Steen des aanstoots was deze keer de Politieke Barometer van Ipsos: D66 was dus de grootste partij van Nederland met 28 zetels volgens de peiler. Ipsos is de enige peiler die ook netjes de percentages presenteert: 18,5% van de respondenten gaf aan nu D66 te stemmen. Daarna volgt de VVD met 17,2% (26 zetels).
Voor wie een beetje heeft opgelet, is dit al lang geen verrassing meer. Maar het is toch op zijn minst opmerkelijk te noemen.
En alls de peilingen een beetje kloppen, hebben de coalitie plus ‘constructieven’ straks ook geen meerderheid meer in de Eerste Kamer.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
OPINIE - Kleine verschuivingen in opiniepeilingen zijn inherent aan het houden van een steekproef en zeggen weinig over veranderingen in de steun die politieke partijen genieten, meent Rens Vliegenthart.
Het is de grootste ergernis van collega-bloggers Armen Hakhverdian en Tom van der Meer: de manier waarop media omgaan met peilingen en het uitvoerig rapporteren en analyseren van niet-significante verschuivingen van één zeteltje. Ik hoef hier waarschijnlijk niet meer uit te leggen dat dit type fluctuaties altijd optreden als je een steekproef in plaats van de populatie onderzoekt en dus waarschijnlijk op toeval berust.
Toch blijven media erover rapporteren, zo ook weer in een ANP bericht dat onlangs door allerlei nationale media werd opgepikt. Waarom is dat zo erg? Allereerst natuurlijk omdat het gewoon misleidende informatie is, en je van (kwaliteits)media mag verwachten dat zij over dit soort zaken correct rapporteren. Maar misschien nog wel meer omdat dit type nieuws een invloed kan hebben op beslissingen van kiezers en op uiteindelijk stemgedrag.
Nieuwseffecten
Hakhverdian en Van der Meer toonden effecten van mediaberichten over peilingen in een experimentele setting aan. Maar er is meer bewijs: VU-wetenschapper Jan Kleinnijenhuis doet met verschillende collega’s al sinds de verkiezingen van 1994 onderzoek naar berichtgeving in verkiezingscampagnes en de effecten van die berichtgeving op kiezersvoorkeuren. Hij onderscheidt daarbij drie typen nieuws: ‘issue-nieuws’ (inhoudelijke berichtgeving), ‘steun-en-kritiek-nieuws’ (over wat politieke actoren van elkaar vinden) en ‘succes en falen’-nieuws. Bij het laatste soort gaat het om beschouwingen over of partijen het goed doen. De berichtgeving over peilingen spelen daarin een belangrijke rol, maar ook de analyse over de politieke verhoudingen die op basis van die peilingen wordt gegeven is een belangrijk component. Deze ‘horse-race’ (politiek als een renwedstrijd tussen paarden) neemt een steeds prominentere plaats in de media.
NIEUWS - Gisteren werd PollWatch 2014 gelanceerd, een website waarop recente peilingen voor de Europese verkiezingen in alle lidstaten worden samengebracht. De site maakt op basis van nationale en EP-peilingen een ‘voorspelling’ van de samenstelling van het nieuwe Europees Parlement. Voordat we dit tot de nieuwe ‘Waarheid’ (met een grote W) verheffen drie waarschuwingen:
Met het in acht nemen van de foutmarges gaat het, in mijn ogen, meteen al mis. Het persbericht van de makers kopt ‘Socialists ahead of EPP in a more polarized parliament’. De sociaal-democraten zouden dus groter zijn dan de Europese Volkspartij. Wie iets verder leest, ziet echter:
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
“Schokkend nieuws. En dan nu over naar jou, Jeroen, wat denkt de “man in de straat” van dit onderzoek? Vinden ze zichzelf ook incapabel?”
ANALYSE - Alle oppositiepartijen in de Tweede Kamer staan in de peilingen op winst ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen in 2012. Regeringspartijen VVD en PvdA staan op fors verlies. Maar daarmee is niet alles gezegd. Onderstaand overzicht (na de streep) van de Peilingwijzer laat zien dat veel partijen flink geschommeld hebben in de verschillende peilingen het afgelopen jaar. De grafiek laat een ontzettend turbulente politieke stemming in Nederland zien.
De Peilingwijzer is een initiatief van Tom Louwerse en neemt alle gepubliceerde peilingen van De Stemming, Ipsos Synovate, Peil.nl en TNS NIPO samen en komt zo tot één inschatting van de electorale steun voor de Nederlandse politieke partijen. De resultaten van de Peilingwijzer worden met een bandbreedte gepresenteerd, vanwege de statistische onzekerheid die in alle peilingen besloten ligt.
Let op, de verticale as laat een schatting van de electorale steun zien in procenten zien, niet het aantal zetels. Lees hier meer over de gebruikte methode.
De VVD maakte een flinke val in populariteit mee vlak na de verkiezingen van 2012. Toen speelde de kwestie over de inkomensafhankelijke zorgpremie. Dat heeft de liberalen geen goed gedaan. Een tijdelijke opleving in het eerste half jaar van 2013 is teniet gedaan na de zomer. Pas sinds oktober van dit jaar kan de VVD in de peilingen weer rekenen op iets meer zetels.
ANALYSE - Het zijn mooie tijden voor politieke beschouwers. De kiezers zijn boos op hun vertegenwoordigers in de democratische organen. Tom van Doormaal zet overeenkomsten tussen de VS, Nederland en de gemeente Overbetuwe naast elkaar. Kan onze gangbare politieke bestuursvorm de taak van leiding geven aan het openbaar bestuur nog aan? Wat betekent de boze kiezer eigenlijk?
De wereld is ingewikkeld.” Die constatering komt voor de populist voort uit een samenzwerende elite. Maar de wereld functioneert echt ingewikkeld en onvoorspelbaar en soms zijn dingen niet oplosbaar. Dat maakt mensen boos. De populist houdt het simpel en zoekt aansluiting bij breed levende sentimenten. Oplossingen heeft hij vrijwel niet.
Mogen we spreken over de kwaliteit van ons representatieve systeem? Tijdens de periode tussen de beide wereldoorlogen gebeurde dat en bruin fascistische horden werden ons deel. Toch moeten we de discussie over ons systeem niet uit de weg gaan, want de declassering door de crisis leidt tot rancune. En rancune voedt bruine sentimenten.
De Verenigde Staten
De Republikeinen zijn tegen Obamacare en hebben een sluiting van de overheidsdiensten als wapen gebruikt, die de kiezer niet waardeerde. De strijd is aangedreven door de Tea party, een rechtse fractie van de Republikeinen, met ultra conservatieve en racistische trekken.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
NRC voerde diverse wetenschappers op die geen goed woord over hadden voor de peilingen die De Hond voor partij 50Plus zou hebben gedaan. De Hond voorspelde onlangs een potentieel van 30 zetels voor de partij van Jan Nagel (met wie De Hond ook persoonlijk bevriend is).
‘Propaganda’, vinden de hoogleraren. De Honds peilingen zouden de toetst de wetenschappelijke kritiek niet doorstaan.
Volgens NRC besteeedde het wetenschappelijk bureau van 50Plus in twee jaar tijd 85% van de uitgaven aan onderzoeken van De Hondt. Ook zou de Hond, voorafgaand aan de verkiezingen, gratis voor 50Plus hebben gepeild.
BRIEF - Geachte heer De Hond,
De afgelopen jaren zijn gouden jaren voor u geweest. Sinds uw site peil.nl in 2002 online ging, is Nederland al vijf keer naar de stembussen geweest om een nieuwe Tweede Kamer te kiezen. Gemiddeld elke twee jaar was dus heel Nederland benieuwd naar wat u te vertellen had. Dat moet lekker voelen.
Ik kan me voorstellen dat je er ijdel van wordt als iedere politieke journalist altijd eerst even jou belt voordat hij zijn verhaal gaat schrijven. Je kunt er het idee van krijgen dat je altijd gelijk hebt en dat iedereen altijd zit te wachten op de uitslagen van jouw peilingen.
Dat die eerste aanname niet klopt, blijkt vrijwel na iedere verkiezing. Maar nog nooit zo duidelijk als de laatste keer. U zat er 18 zetels naast. Op de 150 zetels is dat toch ruim 10 procent. Is dat erg? Niet heel erg denk ik. Peilen is nu eenmaal geen exacte wetenschap.
Het probleem dat ik echter met u heb, is dat u het wel vaak als zodanig verkoopt. Van tevoren blaast u altijd heel hoog van de toren en profileert u zich altijd sterk als Koning Eénoog in het land der blinden. En als de voormalige blinden dan na de verkiezingen verhaal komen halen, zegt u dat u niet op de peilingen mag worden afgerekend.
OPINIE - Nederlanders zijn controlfreaks. We willen zoveel mogelijk vastleggen en vertrouwen daarbij op instituties om de toekomst voor ons te voorspellen. Zodat we vast een plan kunnen maken voor de nabije toekomst.
In de categorie ‘merkwaardig nieuws van de dag’ las ik zojuist op de website van NRC het volgende bericht: ‘Weerbureaus willen benadrukken dat verwachting niet altijd klopt.’ Blijkbaar loopt het leven van half Nederland in de soep als de weersvoorspelling niet helemaal blijkt te kloppen. Horecabazen geven aan inkomsten mis te lopen als er slecht weer voorspeld is en het plotseling toch een zonnige dag wordt.
Je zou zeggen: Gooi dat terras gewoon open en bel een van je serveersters of ze een paar uurtjes kan bijspringen en klaar is Kees. Maar nee, als je plant om het terras dicht te houden vanwege de voorspelde regen, dan blijft dat terras ook dicht. Had het weerbureau maar een betere voorspelling moeten geven.
Een mogelijk toekomstscenario
Waar ken ik die voorspellingsdrang ook alweer van? Oja, de verkiezingen! Wekenlang zijn we met z’n allen in de ban van peilingen. Wie gaat er winnen, wie verliezen? Er wordt gezegd dat de media peilingengeil zijn, maar in feite voorzien ze gewoon in de behoefte van het Nederlandse volk dat graag wil weten waar het aan toe is. Na de verkiezingsuitslag bleken een aantal peilers er flink naast te zitten. Gelukkig had Peter Kanne op de ochtend op de radio gesproken van een ‘self denying prophecy’, dus hij was ingedekt. Want: als we allemaal de peilingen hadden genegeerd en onze stem hadden gegeven aan een partij die we inhoudelijk het sterkst vonden, waren de VVD en PvdA misschien veel minder groot geworden. En waren de peilingen misschien accurater gebleken.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.