Lieve Vera, Sinds kort draag je een roze bril. ’s Ochtends is ook nog je linkeroog afgeplakt. Dan zie je er uit als een onvoltooid robotje uit een oude sciencefictionserie. Ik weet niet waar liefde eindigt en medelijden begint, maar ik kan niet ontkennen dat het me aantrekt. Nietzsche heeft ooit het medelijden doorgrond als een vorm van begeerte. Ondertussen draag jij je oogparafernalia met trots. Dat je trots het gevolg is van zorgvuldig gechoreografeerde oplichting door de volwassenen om je heen, versterkt mijn begeerte alleen maar. Vorige week sneuvelde je bril op het schoolplein. Hij is nog niet gemaakt. Daardoor is je schoonheid tijdelijk hersteld. Je schoonheid schept afstand, ik kan er niets anders van maken. Het doet me haast verlangen naar meer gebreken in je leven.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Met het krijgen van kinderen komt ook de goede raad. Familie en vrienden vertellen wat je moet doen en laten, waarna je al dat advies beleefd laat verstoffen. Voor de onzekere ouder staat ook een online leger klaar om op alle boertjes-, voeding- en slaapvragen antwoord te verschaffen. Populair zijn ook de hulpboeken, meestal geschreven in een quasi-grappig toontje. Ik heb me ook aan een paar gewaagd, maar na adviezen als ‘vader, zorg dat je genoeg eten in de vriezer hebt, want mama kan voorlopig niet koken’ haakte ik snel af. Uiteraard hebben wij ook het min of meer verplichte Oei Ik Groei in de kast staan, maar eerlijk gezegd word ik niet vrolijk van dat semi-wetenschappelijk geleuter over wat de ‘winkel van gebeurtenissen’ in deze fase weer in de aanbieding heeft.
The philosophical baby: what children’s minds tel lus about truth, love, and the meaning of life van de Amerikaanse neurowetenschapper en filosoof Allison Gopnik is daarom alleen al een verademing: je wordt op volwassen toon toegesproken. In dit boek stelt Gopnik dat we onze baby’s al millennia tekort doen. Baby’s zijn zelden een serieus onderwerp van onderzoek geweest, laat staan van filosofische bespiegelingen. Wat valt er ook te onderzoeken? Je wordt er vaak genoeg aan herinnerd dat baby’s immers niet veel meer doen dan kwijlen, slapen, eten, huilen en poepen.
Nu het neoliberalisme in ons land leidend is geworden vraag ik mij af hoe je in deze tijd een kind het beste kunt voorbereiden op de toekomst. De kans is groot dat onze kinderen niet langer kunnen vertrouwen op de vangnetten van de verzorgingsstaat. Moeten we daarom onze kinderen daarom extra stimuleren om sociaal en solidair met zwakkeren te zijn? Of moeten we ze leren om juist voor hun eigen hachje te zorgen?
Tony Judt beschrijft in zijn testament (Het land is moe) de opkomst en de afkalving van de verzorgingsstaat. Doordat we de laatste dertig jaar vooral bezig waren met het najagen van materieel eigenbelang weten we wel wat de dingen kosten, maar we hebben geen idee wat ze waard zijn. Volgens Tony Judt moeten we leren van de geschiedenis om te begrijpen wat de verzorgingsstaat waard is. Die verzorgingsstaat is er niet zomaar gekomen. Er is veel ellende van slechte leef- en werkomstandigheden aan vooraf gegaan. Je kunt wat onze voorouders voor ons hebben opgebouwd niet zomaar afbreken. ‘We zijn allemaal schatplichtig aan degenen die ons voorgingen, maar ook aan die na ons komen.’
Ja, hoe leer je de kinderen wat dingen waard zijn, in een tijd van ‘enrichissez-vous’? Kinderen leren veel door het voorbeeld van hun ouders. We kunnen dus niet al te veel van onze spruiten verwachten als we zelf niet door hebben welke zaken werkelijk de moeite waard zijn. En we zullen zelf het voorbeeld moeten geven hoe je het beste tot een balans kunt komen tussen je eigen belang en de belangen van anderen.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
De woensdagmiddag is op GC Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Vorige week was ik de WW glad vergeten, daarom deze week een éxtra leuke.
Nou, het heeft even geduurd, maar we zijn eruit. Eén van de meest prangende vragen uit de opvoedkunde is eindelijk eens goed wetenschappelijk onderzocht. En de resultaten zijn duidelijk genoeg om voor eens en voor altijd een langlopende urban legend uit de wereld te helpen: van luisteren naar Mozart wordt je niet slimmer.
In tegenstelling tot heel veel andere pseudo-weten- schappelijke mythes komt deze uit een wel heel erg gerespecteerde bron. Psychologen Rauscher, Shaw en Ky publiceerden in 1993 in het toonaangevendste aller tijdschriften, Nature, de vreemde resultaten van een onderzoek waarbij proefpersonen spatio-temporele taken moesten oplossen nadat ze naar een Mozartsonate, saaie ontspanningsmuziek danwel stilte hadden geluisterd. De uitkomst: de Mozarters bleken significant beter in hun taakje. Het Mozart-effect was geboren.
Direct na publicatie kwamen er al sceptische reacties uit de wetenschappelijke hoek en de auteurs zelf probeerden de beperkingen van hun onderzoek aan te geven (na vijftien minuten waren alle zogenaamde positieve effecten uitgewerkt), maar het kwaad was al geschied. Journalisten gingen met het verhaal op de loop, gevoerd door vervolgpublicaties zoals het boek “The Mozart Effect: Tapping the Power of Music to Heal the Body, Strengthen the Mind, and Unlock the Creative Spirit” van Don Campbell werden duizenden baby’s en kinderen blootgesteld aan pianoconcerten van Mozart. Het werd bijna een misdaad als je je kind niet de juiste opvoeding gunde door ze klassieken te voeren. Zell Miller, de gouverneur van Georgia liet in 1998 zelfs een tape met klassieke muziek verspreidden onder zijn onderdanen.
Het tijdschrift J/M heeft dankzij een (naar eigen zeggen) representatief onderzoek aangetoond dat ouders met kinderen in het basis- en voortgezet onderwijs strengere docenten willen. ‘Meer dan de helft van de ouders meent dat het huidige onderwijs niet het uiterste uit kinderen haalt. Slechts 5 procent vindt dat het echt goed gaat,’ aldus het onderzoeksbureau in dienst van J/M. De bezorgde ouders zijn zelfs voorpaginanieuws in de Volkskrant van dinsdag 25 augustus. Een libertijns ideaal in het onderwijs is kennelijk geen goede voedingsbodem meer.
Laten we ten eerste vaststellen dat het huidige onderwijsstelsel inderdaad op kritiek mag rekenen. Maar tegelijk moeten we dat compenseren met evenveel lof. Dag in dag uit staat de docent in zijn klas te zwoegen, en dat al jaren lang. Afgaand op de krantenberichten, peilingen en onderzoeksresultaten uit de Nederlandse geschiedenis is er altijd wat aan te merken op de meesters en juffen. Sinds de invoering van de Wet op het voortgezet onderwijs (geuzennaam: de Mammoetwet) in 1968 begon het onderwijs vorm te krijgen zoals we het nu kennen. Daarvoor was het onderwijs überhaupt elitair en verzuild.
De ouders van nu zijn ontevreden. Over de school van hun kroost. Althans, dat beweert onderzoeksbureau Qrius. ‘Scholen moeten strenger, ordelijker en gedisciplineerder zijn. Zo ziet 80% graag de strenge, maar rechtvaardige docent terug in de klas. Volgens 61% zou het helpen als leraren zich niet meer bij de voornaam laten noemen en 56% van de ouders pleit voor het herinvoeren van strafregels. Ruim eenderde vindt dat de school van hun eigen kind te soft optreedt tegen pesters en grote monden. Volgens de meeste ouders worden hun kinderen zeker niet overvraagd. Dat de druk om te presteren te groot is, vindt 60% dan ook ‘’onzin”.’
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Wat er nu anders is dan enkele decennia geleden, is dat er minder verschil is tussen volwassenen- en jongerencultuur. Ouders willen graag jong blijven, en dat is soms verwarrend voor jongeren. Want wat heb je over te dragen van je levenswijsheid en levenservaring als je met je kinderen gaat blowen op de bank?
Martijn Lampert en Frits Spangenberg van Motivaction deden jarenlang waardenonderzoek onder 22 duizend Nederlanders en legden hun bevindingen vast in het rapport De grenzeloze generatie en de eeuwige jeugd van hun opvoeders [pdf]. De onderzoekers geven toe dat klagen over ‘de jeugd van tegenwoordig’ van alle tijden is, maar stellen dat het voor het eerst is dat de ouders nu op hun opvoedkwaliteiten worden aangesproken.
Uit het onderzoek volgt dat jongeren weinig maatschappelijk betrokken zijn, en met name geïnteresseerd zijn in zaken als uiterlijk, internet, vrienden en geld uitgeven. De voorlaatste ‘zaak’ is alvast enigszins sociaal. Zeker gekoppeld aan de bevindingen van een ING-onderzoek waaruit blijkt dat jongeren makkelijk geld uitlenen (“zolang het maar wordt terugbetaald”).
“Lesbians make better parents than a man and a women” (Daily Telegraph)
Stephen Scott, directeur van de Britse National Academy for Parenting Practitioners meent dat onderzoek aantoont dat lesbische stellen betere ouders zijn dan hetero’s. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat homoseksuele stellen niet ‘per ongeluk’ een kind kunnen verwekken, er gaat immers wat planning en organisatie aan vooraf. Dit moet een klap in het gezicht zijn van De Dagelijkse Standaard waar het homohuwelijk bijna dagelijks te vuur en te zwaard wordt bestreden? Of trekken ze zich bij DDS toch al niet zoveel aan van onderzoeksresultaten, je hebt in het neoconservatieve universum toch maar één boek (nodig) om alles te verklaren?
“I believe the relationship between corporal punishment and IQ is probably bidirectional. There has to be something the kid is doing that’s wrong that leads to corporal punishment. The problem is, when the parent does that, it seems to have counterproductive results to cognitive ability in the long term. ”
(Onderzoeker Murray Straus in Time)
Werkt die corrigerende tik nu eigenlijk? Op de korte termijn werkt dit uiterste middel bij de uitoefening van de ouderlijke macht zeker wel. Maar volgens Murray Straus wijst zijn werk op iets wat dan op den duur (vier jaar in zijn onderzoek) te zien is bij kinderen: een lager IQ.