God & UFO

Net als alle kinderen was ook ik in 1982 danig door E.T. overrompeld. Avondenlang spookte dat hartbrekende monstertje door m’n hoofd, door m’n dromen, hele nachten tuurde ik door m’n slaapkamerraam omhoog. Ik zag alleen een maan en sterren maar ik wist het zeker: buitenaardse wezens bestaan. Dwaas misschien, maar ik zie het simpel: het universum is oneindig groot, groter dan een mensengeest kan bevatten, waar halen we de bekrompen arrogantie vandaan om te denken dat louter op ons zandkorreltje leven en ontwikkeling bestaat? Aan de TU Delft werkt een man, Coen Vermeeren. Vermeeren gelooft in UFO’s. Hij beweert ze zelfs gezien te hebben. Vermeeren beschikt over data (en met hem een keur aan gerenommeerde astronomen en fysici) die ondubbelzinnig gewag maken van kosmische verschijnselen en mysteriën die we niet zomaar terzijde kunnen schuiven als ‘broodje aap’. De graancirkels laat ik even rusten. Maar leidden Vermeerens opmerkingen tot inhoudelijk debat?

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 07-11-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De blinde horlogemaker

Klokwerk (Foto: Wikimedia Commons)

In eindeloos typende apen, de onmisbare inleiding voor dit tweede deel, kon je gister lezen dat critici van de evolutieleer vaak denken de macht van de grote getallen aan hun zijde te weten. Maar inmiddels weten we dat de metafoor van evolutie als blind toeval, als eindeloos typende apen die Shakespeares Hamlet produceren van geen kant deugt. Aanhangers van creationisme of Intelligent Design stellen dat het simpelweg onmogelijk is dat het genoom van bijvoorbeeld een amoebe zich ontwikkelt tot iets als een lintworm, dat zich op zijn beurt verder ontwikkelt tot een weer hogere levensvorm.

Iemand die het tot zijn levenswerk heeft gemaakt om tegenwerpingen vanuit creationistische hoek te ontzenuwen, is de Britse evolutiebioloog Richard Dawkins. Volgens hem is het postuleren van een almachtige god die alles heeft geschapen bovendien een filosofisch zwaktebod en slechts het verplaatsen van het probleem: hoe minimaal is immers de kans wel niet dat zo’n almachtige schepper spontaan is ontstaan?

Met name in zijn boek The Blind Watchmaker (1986), een doorwrocht vervolg op The Selfish Gene uit 1976 voert Dawkins tal van argumenten aan voor evolutie die wordt gestuurd door natuurlijke selectie. De titel is een verwijzing naar het werk van de 18e eeuwse filosoof William Paley. Palley betoogde in zijn boek Natural Theology dat de complexiteit van organismen bewijs is voor het bestaan van een goddelijke schepper, net zoals het complexe raderwerk van een horloge bewijs is voor een vernuftige horlogemaker. Volgens Dawkins is er echter helemaal geen horlogemaker, het ordenende principe is uiteindelijk blind. Natuurlijke selectie, primair een hybride van ecologische en seksuele selectie beschouwt Dawkins als de drijvende kracht achter de evolutie. Met toeval heeft het niets van doen:

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zware klap voor intelligent design

Darwin

Intelligent design (ID), de gedachte dat de natuur niet door evolutie is ontstaan maar door God is ontworpen, is zijn geloofwaardigste voorstander in Nederland kwijt. Nanotechnoloog Cees Dekker heeft er nog eens diep over nagedacht en is tot de conclusie gekomen dat ID niet klopt.

Dekker gelooft nu in theïstische evolutie, wat erop neer komt dat evolutie het instrument is waarmee God de wereld geschapen heeft. Zo doet hij niet alleen een stap terug in de richting van de wetenschap, maar ook een stap in de richting van de intellectuele traditie van de kerk, die al sinds Augustinus accepteert dat het scheppingsverhaal uit het bijbelboek Genesis niet letterlijk genomen moet worden. Met name binnen de evangelische kerken, een stroming uit de achttiende eeuw, is een letterlijke interpretatie echter nog altijd extreem populair.

Het front tegen het Darwinisme is verdeeld, constateert het Reformatorisch Dagblad. En dat is natuurlijk gevaarlijk. Andries Knevel schoof onder invloed van Dekker op van creationisme naar intelligent design (bij creationisme is God niet alleen de ontwerper maar ook de maker van de wereld, liefst in zes dagen). Voor je het weet stopt de EO met het knippen in documentaires.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.