Hoe verlichten we de toekomst?

Je kent ze wel. Monotoon verlichte kantoorruimtes waar tl-buizen het felle licht gelijkwaardig over de ruimte verspreiden. Als het aan architect en lichtontwerper Rogier van der Heide ligt, is dat soort verlichting snel verleden tijd. Technologische ontwikkelingen geven ons steeds meer mogelijkheden om met licht te experimenteren. Het wordt gemakkelijker om precies te bepalen waar en wanneer we welk licht willen plaatsen. Als ambassadeur van het International Year of Light spreekt Van der Heide bij Studium Generale over hoe we met licht de wereld aantrekkelijker en misschien zelfs gezonder kunnen maken. Prof. dr. Leon Kenemans (Biopsychologie en Psychofarmacologie, UU) gaat daar dieper op in en vraagt zich af: wat is het effect van licht op ons welzijn? De mogelijkheden van licht zijn eindeloos. Maar we benutten ze nog niet genoeg. Een nieuw licht De kans is groot dat je wel eens een werk van Van der Heide hebt gezien. Zo ontwierp hij onder andere het licht voor de openbare bibliotheek in Amsterdam, het BBC Broadcasting House in Londen, en het nieuwe Rijksmuseum. Indrukwekkende designs voor grote publieke ruimtes.

Door: Foto: Maria Gilbert (cc)
Foto: debbychen (cc)

Soja, de witte moker

, door

COLUMN - Je bent erop berekend dat de alcoholisten en de tabakisten als eerste de pijp aan Maarten geven. Hoe dan te verklaren dat in mijn vriendinnenkring uitgerekend de vegetariërs vroegtijdig de reis naar de eeuwige jachtvelden aanvingen?

Ik had hier geen antwoord op. Dat was één van de mysteriën des levens. Mij buggen deed het wel. Ik hang halfslachtig een geloof aan van “gezond eten doet langer leven”. Ben ik ziek dan probeer ik mijn gedrag te beteren: niet meer schransen, geen drank, tabak absolute no go, bewegen, vroeg naar bed. Maar als de grootst mogelijke gezondheidsfreaks die ik kende allemaal 10 jaar eerder dan de rest kanker kregen was er iets dat ik niet vatte.

Ik vroeg het rond. Niemand wist het. Stress werd geopperd als mogelijke factor. Het werd er niet helderder op.

Tot ik het volgende eindelijk begreep: oestrogenen laten dingen groeien en progestagenen remmen die groei weer af. Voornamelijk in de speciale vrouwenzones zoals borsten en baarmoeder. Het kwartje bleef maar vallen. Wat aten die vegetarische vriendinnen van me bij de kilo’s? Tofu, tempeh, vleesvervangers gemaakt van… soja! Soja, een bron van plantaardige oestrogenen. Tel daarbij op dat de productie van progesteron in het vrouwenlichaam vanaf 40 jaar een duikvlucht neemt terwijl die van oestrogeen juist himmelhoche pieken vertoont en klaar is het antwoord: SOJA! Soja, bom van oestrogeen!

Waan van de dag

Van één keer per week een stickie wordt je niet sickie

, door

Het internationale drugsonderzoeksbureau Global Drugs Survey onderzocht het gebruik van 40.000 wietrokers en concludeert dat alleen degenen die een kleine hoeveelheid per week gebruiken de minste kans op gezondheidsproblemen hebben.

“De enige manier om mogelijke problemen te voorkomen is uiteraard door geen drugs te gebruiken”, zegt directeur Adam Winstock, “maar dat is niet echt een haalbaar doel voor mensen die van drugs houden.”

Global Drugs Survey  heeft een Engelstalige app laten bouwen die gebruikers advies geeft over de meest veilige manier van gebruik.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Scholieren weer vroeg op

, door

DATA - In het periodiek met de gezellige titel “Morbidity and Mortality Weekly Report“, stond vorige week een toepasselijk artikel voor de tijd van het jaar. De onderzoekers van het “Centers for Disease Control and Prevention” zochten uit hoe vroeg de scholen in de V.S. starten met de lessen. Veel mensen hebben slaaptekort, en dat geldt nog sterker voor pubers. Het toegenomen aantal schermen leidt er bovendien toe dat we steeds minder slaap krijgen. Zo op de eerste dag na de vakantie voel ik dat ook.

Op basis van een enquête onder middelbare scholen in de V.S. schat men in dat de gemiddelde aanvangstijd 8:03 is. Slechts 17,7% begint om 8:30.

Het percentage scholen dat om half negen of later start varieert per staat: van 0% in Hawaii, Mississippi en Wyoming tot meer dan driekwart in Alaska en Noord-Dakota. Scholen die om 8:30 of later starten maken het mogelijk voor teenagers om 8,5 tot 10 uur slaap te krijgen, zoals aanbevolen door de American Academy of Pediatrics en de National Sleep Foundation.

Even opmerkelijk vind ik overigens dat is sommige staten 20 tot 25% van de scholen vóór half 8 start. Ik denk niet dat er veel scholen in Nederland zijn die zo vroeg starten.

Foto: Wolfman- K (cc)

Alles voor een goed uiteinde

, door

ACHTERGROND - Het is goed als nieuwe medische inzichten snel kunnen worden vertaald naar behandelingen, of naar advies dat je helpt om gezond te worden of te blijven. Soms zijn bedrijven alleen wat té enthousiast met deze vertaalslag. Vaak is er geen duidelijk verband tussen enerzijds het aantal euro’s dat je neer moet tellen voor een revolutionaire test of miraculeus voedingssupplement en anderzijds het aantal wetenschappelijke studies dat het nut ervan onderbouwt. Dit zien we ook bij anti-verouderingsmiddeltjes en een eventuele rol van telomeren daarin.

Telomeren zijn de uiteinden van chromosomen: vaak worden ze vergeleken met die plastic uiteindjes van schoenveters die voorkomen dat de veters gaan rafelen en korter worden. Telomeren bestaan uit stukken DNA met een herhaling van steeds eenzelfde groepje nucleotiden. Bij iedere celdeling wordt een DNA-sliert iets korter. Van het repetitieve telomeer-DNA kun je wel wat missen. Vandaar dat het als bescherming fungeert tegen verlies van stukken DNA die wél informatie bevatten die belangrijk is voor het functioneren van de cel.

Als een telomeer tot een kritische lengte is ingekort, stopt de cel met delen; doorgaans een voorbode van de dood van die cel. Gelukkig plakt het enzym telomerase meestal weer wat nucleotiden aan de uiteinden van de chromosomen. Daardoor gaat het niet zo hard met het rafelen en kunnen lichaamscellen goed blijven functioneren.

Telomeeronderzoek is hip and happening: in 2009 ging de Nobelprijs voor de Geneeskunde naar onderzoekers die de functie van telomeren en telomerase hadden ontdekt. De lengte van telomeren blijkt een maat voor verouderingsprocessen in het lichaam: globaal is de tendens hoe ouder iemand is, hoe korter de telomeren zijn. Ook allerlei (ouderdoms)ziekten gaan gepaard met kortere telomeren. Maar: in kankercellen is telomerase juist actief. Door de telomeren op lengte te houden, kan een kankercel zich blijven delen. Het ligt dus iets genuanceerder dan dat zo lang mogelijke telomeren altijd het beste zijn.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Kiezen en Delen | Verdient u wel genoeg?

, door

COLUMN - Je gezondheid heeft invloed op je werk. Dat weet je werkgever ook: niet voor niets biedt die je fitnessmogelijkheden en conditietests aan. Uit recent onderzoek blijkt dat er nog iets is wat je werkgever kan doen voor je gezondheid: je genoeg betalen.

Als een werknemer het gevoel heeft niet genoeg betaald te krijgen, gaat hij minder hard zijn best doen. De meeste economen zullen zich in de eerste plaats zorgen maken over het productiviteitsverlies, maar een aantal Duitse economen had een menslievender zorg. Zij vroegen zich af of de gezondheid van de werknemers ook aangetast werd door te weinig salaris.

Ze gaven veertig proefpersonen een stressvol taakje: ze moesten tellen hoeveel enen er op een pagina stonden. Veertig anderen mochten intussen de krant lezen. De eerste groep, de werknemers, kregen drie euro per pagina als ze het juiste aantal enen geteld hadden. Als ze een foutje maakten, kregen ze nog maar één euro, en bij twee of meer fouten kregen ze niets.

Ze mochten zoveel pagina’s tellen als ze wilden gedurende 25 minuten, terwijl er een tellertje meeliep dat aangaf hoeveel ze in totaal verdiend hadden (gemiddeld zo’n 21 euro). De economische adder onder het gras zat in de betaalwijze. De onderzoekers betaalden namelijk het loon namelijk niet aan de harde werker zelf uit, maar een andere proefpersoon. Die mocht bepalen hoeveel hij aan zijn ‘werknemer’ wilde afstaan voor het gedane werk.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Onze jongens

, door

OPINIE - Een nieuwe affaire in onze krijgsmacht lijkt in de maak: volgens Brandpunt Reporter heeft het ministerie van Defensie marinepersoneel jarenlang, willens en wetens, laten werken in een met asbest verontreinigde onderzeeër. Het ministerie ontkent dit. Het zou echter niet de eerste keer zijn dat onnodig gespeeld wordt met de gezondheid en de levens van defensiepersoneel. In dit artikel van János Betkó volgt een overzicht van verschillende affaires, en worden vragen gesteld bij het werkgeverschap van Defensie.

Gifverf, ondeugdelijke landmijnen en munitie met verarmd uranium

Vorig jaar werd bekend dat Defensie haar militairen meer dan tien jaar heeft laten werken met kankerverwekkende chroomverf. Het bestanddeel chroom-6 is zwaar giftig. Het blijkt dat Defensie in 1987 al wist dat de veiligheidsmaatregelen om het personeel te beschermen tekort schoten. Niettemin is tot 1998(!) hier niets aan gedaan, waardoor onnodig militairen ziek zijn geworden en zijn gestorven.

Minstens zo bekend, zijn de onnodige doden die vielen door het gebruik van ondeugdelijke landmijnen. Een van ’s lands bekendste klokkenluiders, Fred Spijkers, maakte bekend dat Defensie deze mijnen gebruikte. Toen een militair in 1984 daardoor overleed, en Defensie claimde dat deze militair was omgekomen door eigen nalatigheid, luidde Fred de klok. Hij onthulde dat al zes dienstplichtigen daarvoor waren overleden door het gebruik van dit soort mijnen. Defensie greep echter niet in, ondanks dat al sinds 1970 bekend was dat deze mijnen onveilig waren.

EU activiteiten tegen hormoonverstorende chemicaliën verstoord door industrie

, door

DOCUMENTAIRE - In heel veel producten zitten stoffen die verstorend werken op onze hormoonhuishouding. In de REACH wetgeving heeft de EU vastgelegd welke in ieder geval schadelijk zijn. Echter, activiteiten van de EU om hier daadwerkelijk iets aan te doen, blijken consequent door de industrie te worden gedwarsboomd, blijkt uit deze documentaire.
Ook in dit geval gaat winst boven uw gezondheid.

H/T

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kans op overlijden door terrorisme in Nederland 2002-2011

, door

DATA - U gaat een keer dood. Maar hoe groot is nou de kans dat u dood gaat door een terroristische aanslag hier in Nederland?
Als we afgaan op de tien jaar van 2002 tot en met 2011 is die kans erg klein. Om precies te zijn: 0,0000732%. Minder dan 1 op de miljoen. Tenminste, als je toch dood ging.
De kans dat je bij het doen van het huishouden overlijdt is ruim 500 keer zo groot….

De meeste mensen gaan overigens dood als gevolg van een ziekte of een (erfelijke) aandoening. Zo’n 95%.
doodsoorzaak20022011_475

Update (14:30 uur): Maar hoe zit dat dan met Europa? Denk aan Madrid, Brussel en Londen. We hebben daarvoor Eurostat (EU-28) en de lijst met terrorisme aanslagen genomen. Conclusie: de kans is in de EU 0,0000071%. Ja, dat is een factor 10 kleiner.

Vorige Volgende