Kerstlockdown Special 2021

Goedemorgen op deze eerste Kerstdag op Sargasso! Hier mag u met meer dan vier mensen te gast zijn. Zo ziet de Kerstlockdown er ineens een stuk vrolijker uit. Terugbladerend in het 20-jarig bestaan van Sargasso vonden we een oproep van ene Spuyt12: “30 berichten op eerste kerstdag om de eenzame reaguurders te steunen?” Het was een reactie op een stukje uit 2006, waarin werd verwezen naar een onderzoek dat als uitkomst had dat “een eenzame kerst extra alleen voelt”. Vijftien jaar geleden! Ruimschoots voor de corona-eenzaamheid. Eenzaamheid is hét Leitmotiv van Kerstmis. Het nieuws staat er elk jaar bol van. Eenzaamheid schijnt met Kerst extra vervelend te voelen. En met een Kerst in lockdown dubbelextra akelig. Kerst afschaffen helpt niet tot weinig. Het coronavirus laat zich niet afschaffen. Een klein beetje help van je vrienden kan een verschil maken. En zijn we niet allemaal elkanders vrienden? Daarom speciaal voor u, al dan niet in enige eenzaamheid: Sargasso’s Kerstlockdown Special. Met de hele dag door extra stukjes tot aan de Closing Time vanavond iets later dan gewoonlijk. Om het vandaag een beetje vol te houden de hele dag door berichtjes, anekdotes, nostalgie, filmpjes, muziek en bezigheidsdingetjes. Een beetje 'old skool' webloggen. Of het ook dertig stukjes gaan worden? We gaan  het zien. We putten daarbij ook uit ons archief omdat er wat nostalgie de kop op stak wegens het 20-jarig bestaan van Sargasso. Zo hebben we de schermschotquiz afgestoft (begint om 9.30 uur) en vonden we oud nieuws dat heden ten dage weer relevant blijkt te zijn. In de reactievelden vernemen we graag hoe u de kerstlockdown doorbrengt. Namens de redactie: Een heel fijne Kerst!

Foto: Marco Verch Professional Photographer (cc)

Toen en nu | De lockdown vier je samen

Toen:

Donderdag 15 december 2016 op Sargasso: NPO maakt december van kerst: boosburgers door het plafond.

De nieuwste hype is weer losgebarsten: de NPO heeft in haar onschuld een filmpje gemaakt waarin de traditionele slogan “Kerst vier je samen” vervangen is door “December vier je samen”.

en…

Waarom? In het filmpje zie ik kerstbomen, kerstballen, slingers en champagne, sterretjes, lichtjes etc. Ik zou denken: ze wilden een filmpje maken dat ze na 26 december nog een paar dagen konden gebruiken.

Maar niks ervan: de media zien weer een kans om het boosvolk weer eens flink op te fokken. De Volkskrant trapt af en suggereert dat het zou zijn ‘om de minderheden in ons land tegemoet te komen.’

Nu:

15 december 2017: NPO start feestdagencampagne.

17 december 2020: De feestdagen vier je bij….

Murw geslagen door de coronacrisis geen volkopstand meer tegen de neutrale ‘feestdagen’? Waar is het verzet dat het woordje ‘feest’ misplaatst vindt omdat een lockdown niet gezellig is?

Nou, puh… In onze Kertslockdown special vieren we het lekker samen….

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Een Russische Sinterklaas en andere Sinterklazen

ACHTERGROND - Volgens Godfried Bomans behoort Sinterklaas na 5 december “gewoon weer tot het bejaardenprobleem”, maar zo gemakkelijk kom je niet van Sinterklaas af. Zo heeft hij van origine maar liefst drie feestdagen: zijn geboorte in de havenstad Patara (15 maart), zijn sterfdag (6 december) en de overbrenging (translatio) van zijn relieken van het Byzantijnse Myra in het huidige Turkije naar het Zuid-Italiaanse Bari op 9 mei.

De sinterklaastraditie is waarschijnlijk de meest complexe kerkelijke en volkstraditie (vaak is er nauwelijks verschil) die er bestaat. In feite bestaan er niet alleen diverse verschijningsvormen van Sinterklaas, maar er is ook een heel scala aan hulpen: naast onze Zwarte Piet zijn er bijvoorbeeld de in ons land inmiddels ook bekende Krampus uit de Alpenlanden, Knecht Rupprecht uit Duitsland, Père Fouettard uit Noord-Frankrijk, Wallonië en een aparte versie uit de Elzas onder de naam Hans Trapp, en zo zou ik nog even door kunnen gaan.

Maar ook Sinterklaas zelf kent verschillende verschijningen.

Om in eigen land te blijven: pakweg honderd jaar geleden kende de Veluwe een zwarte Sinterklaas en het Friese plaatsje Grouw kent nog steeds een Sinterklaas die Sint Piter genoemd wordt en wiens feestdag op 21 februari wordt gevierd. Met andere woorden: het onderscheid tussen Sint en Piet is niet altijd even duidelijk.

Tekening: via Via Sint en Pietengilde.nl die het overnam uit ‘Friese volksgebruiken weerspiegeld in Europese Folklore’ (Gesto, 1970) door D.J Van der Ven.

Foto: Graeme Pow (cc)

Geschiedenis schrijven

Het is derde kerstdag en wie dit jaar nog geschiedenis wil schrijven, moet opschieten. De laatste dagen van het jaar zitten er bijna op. Geen nood: in 2019 kan uw idee voorgoed op een prominente plaats in de historische analen worden gezet.

Het gekke is dat de laatste dag van dit jaar, volgens mijn agenda-app, in week 1 van het nieuwe jaar valt. En dat wordt een grijze dag, zo te zien. Dit jaar gaat nog sneller voorbij dan ik dacht. Ik zie tenminste nergens staan dat week 52 acht dagen telt.

December wordt door nogal wat mensen als druk ervaren, hetgeen versterkt zou worden door al die feestdagen.

Al die feestdagen? Het is maar goed dat niet iedereen voor elke religieuze gedenkdag en nationale feest-of herdenkingsdag vrij krijgt. Zou iedereen ook alle internationale en nationale themadagen vrij nemen, dan ligt gans de wereld het hele jaar op zijn gat.

December is niet eens de allerdrukste maand. Als we alleen kijken naar de religieuze feestdagen, de VN-dagen en de bekendste nationale dagen, dan is maart net iets drukker dan mei en december. Gegroepeerd naar kwartaal, dan is het 1e kwartaal het drukst (zo’n 49 dagen). Daarna wordt het steeds rustiger,  tot 36 dagen in het laatste kwartaal.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | Zin en onzin over Halloween

ACHTERGROND - Een paar decennia geleden zijn er een paar feesten overgewaaid uit het land aan de andere zijde van de Atlantische Oceaan, meer specifiek: Valentijnsdag en Halloween. Beide feestdagen zijn door emigranten meegenomen uit Europa en kort door de bocht kun je redeneren dat de Amerikanen deze feesten voor ons behouden en bewaard hebben, althans voor de Nederlanders, want elders in Europa zijn deze feesten nooit weggeweest.

Met name Halloween is behoorlijk gedeformeerd tot ons gekomen, positiever gezegd: in zijn laatste ontwikkelingsfase waarbij speelsheid en commercie de boventoon voeren. Vervolgens hebben met name orthodox-christelijke gemeenschappen (orthodox-gereformeerden en evangelikalen) zich, niet gehinderd door grondige kennis terzake, tegen Halloween gekant als zijnde een orgie van hekserij, magie en dood. En dat is jammer, want de oorsprong van Halloween verraadt heel andere intenties. En omdat over ruim drie weken ook in Nederland weer Halloween gevierd gaat worden en er ongetwijfeld weer enige flauwekul het net op zal worden geslingerd, wil ik dit voor zijn door de nodige feiten op een rijtje te zetten. Want Halloween is een intrigerend brok – van origine – Keltische volkscultuur.

De christelijke traditie

De naam Halloween (of Hallowe’en; ‘hallow’ betekent ‘holy’) komt voor het eerst voor in 1745 en is een samentrekking van de woorden All Hallows’ Evening en staat ook bekend onder de namen Allhalloween, All Hallows’ Eve (1556) of All Saints’ Eve, die duidelijker verwijzen naar het Rooms Katholieke en Anglicaanse hoogfeest van Allerheiligen (All Hallows’ Day) waarop de gedachtenis aan alle christelijke heiligen en martelaren en in feite alle christenen die reeds in de hemel zijn wordt gevierd. De Oosters-Orthodoxe Kerk kent een soortgelijk feest rond Pinksteren, maar dat is een verhaal apart. Allerheiligen wordt sinds de instelling door paus Gregorius IV op 1 november gevierd.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS |Eindejaarsdepressie

Elk jaar weer trappen duizenden mensen er in. Eerst leuk sinterklaas vieren en dan de rest van de maand in depressieve toestand richting kerst. Hoewel het wetenschappelijk niet keihard is bewezen, is die treurige toestand het gevolg van de consumptie van strooigoed, speculaaspoppen en suikerbeestjes. Wie zoet is krijgt lekkers maar wordt wel depressief.

De decemberblues heeft dus niks te maken met de donkere dagen voor kerst want er is de laatste jaren licht genoeg. Naast de gebruikelijke kerstverlichting zijn er meer zonuren dan ooit.
Het heeft ook niks te maken met de stress voor de kerstdagen. Stress is zo’n alledaags verschijnsel geworden dat je het hele jaar wel depressief kan zijn.

Het kwaad moet bij de marsepeinen wortel worden aangepakt. Het wordt tijd om de goedheiligman de toegang tot het land te ontzeggen.

En ach, als we het principe toepassen van ‘gelijke monniken, gelijke kappen’, dan die kerstman er ook maar uitgebonjourd. De belangrijkste factoren voor eindejaarsdepressiviteit zijn dan weggenomen.

Ik vrees dat definitieve  afschaffing van sinterklaas en kerstman nooit op de agenda komt. Terwijl dat toch de enige echte oplossing is. Minder treurige mensen en iedereen houdt geld over om meer zinnige dingen mee te doen. Wie weet gaat de opwarming van de aarde dan ook wat minder snel omdat warme chocoladedampen, brandende kerstkaarsen, hete oliebollen en vuurwerk de atmosfeer niet langer verzieken.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: waltarrrrr (cc)

Feestdagen

1.
Toen we voorstelden om een kerstboom te gaan uitgraven in het kerstbomenasiel, zoals we ook de afgelopen twee jaar hadden gedaan, protesteerde onze dochter van zeven. Ze wilde een ‘neppe kerstboom’.
            ‘Maar we graven altijd zelf onze kerstboom uit,’ zei mijn vrouw.
            Mijn vrouw wil graag gezinstradities uitvinden. Dat lijkt haar fijn voor de kinderen. Het klinkt tegenstrijdig, tradities uitvinden, maar antropologen hebben ontdekt dat veel van onze tradities eigenlijk recente uitvindingen zijn waarvan we vervolgens doen alsof ze al eeuwenlang bestaan. Het enige dat mijn vrouw doet is het tempo wat opvoeren. Twee jaar een boom uitgraven wordt dan “altijd” een boom uitgraven.
            We vroegen onze dochter om te onderbouwen waarom ze een voorkeur had voor een nepboom.  Dan kunnen we bepalen met welk argument we haar voorstel humaan konden laten inslapen. Tot onze verbazing volgden er vijf steekhoudende argumenten. Uitsmijter: het is beter voor het milieu. Mijn vrouw keek mij vragend aan, wachtend tot ik het spuitje zou zetten in het voorstel.
            Maar ik knikte weemoedig: een nepboom zou waarschijnlijk beter zijn voor het milieu. 

Foto: Gary McCafferty (cc)

Consuminderen tijdens de feestdagen

COLUMN - Een dilemma: je wilt consuminderen maar hoe doe je dat met de feestdagen?

Eind november maakte ik met een groep vrienden het begin van een set afspraken over wat we wel en niet willen eten, kopen, doen. We hadden niet langer zin om ons mee te laten slepen in consumptiepatronen die we niet ondersteunen. Misschien denkt u nu ‘doe dat dan gewoon niet’, maar dat heeft meer voeten in de aarde dan het lijkt.

Een horde die we al bij het begin van ons experiment zagen aankomen, waren de feestdagen. Met een westerse-wereldwijde nadruk op kopen, kopen, kopen en eten, eten, eten, voorspelden we dat het wel eens lastig zou kunnen worden om december door te komen zonder onze afspraken te schenden. En dat was het ook.

Als je alle afspraken die we nu hebben volledig uitvoert, leidt dat tot een leefstijl met een grotendeels plantaardig dieet en weinig eerstehands spullen. Onze maatschappij is op de meeste dagen van het jaar behoorlijk anders ingericht – en in december al helemaal. Maar laat het nou ook net in december zijn dat mensen elkaar het meeste opzoeken. Laat het net in december zijn dat sociale verwachtingen het meest duidelijk zijn vormgegeven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Feestdagen zorgen voor drukte bij brandweer

DATA -

In de rubriek cijferbrij presenteren we data die niet tot een groot verhaal zijn gepromoveerd, maar die wel leuk, verrassend of interessant zijn. Vandaag: brand tijdens de feestdagen.

De brandweer heeft het druk rond de feestdagen. Het aantal branden in huizen ligt in december en januari meer dan 30 procent hoger dan in de andere 10 maanden van het jaar. Dit blijkt uit brandweercijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Het aantal branden in de genoemde maanden is vergeleken met 10 jaar geleden wel fors afgenomen. In 2000-2001 waren er in december en januari in totaal nog ruim 1650 branden. In 2009-2010 waren dat er 1300. De rest van het jaar ligt het aantal branden gemiddeld tussen de 480 en 525 branden per maand.

Ook bij verzekeraars is dit beeld zichtbaar. Delta Lloyd meldt dat schade als gevolg van brand en smeulen 75 procent meer voorkomt in de wintermaanden dan in de zomermaanden. Interpolis meldt zelfs dat brand in woningen tijdens de feestdagen twee tot drie keer zo veel voorkomt dan op een normale dag. In 2010 meldden de klanten van Interpolis tussen de 400 en 500 branden tijdens kerst. ,,Kaarsen, ongelukken rondom koken, kerststukjes, kortsluiting in kerstverlichting en schoorsteenbranden zijn de meest voorkomende oorzaken”, zegt een woordvoerder van Interpolis.

Foto: Abhi Sharma (cc)

Wat te lezen tijdens de feestdagen?

Op Sargasso verschenen het afgelopen jaar meer dan zeventig recensies. In verband met de feestdagen heb ik de vijftien fijnste boeken op een rijtje gezet. Zoek je nog snel even een Sinterklaascadeau voor iemand die je nauwelijks kent? Of wil je die verwaarloosde vriendin met kerst verrassen met een dikke pil? Met wie je de feestdagen ook doorbrengt, voor iedereen is wel een passend boek te vinden. Vergeef me dit keer de hokjesgeest, soms kun je niet zonder hem. Het spreekt vanzelf dat elke lezer in meerdere hokjes past.

Komedie in mineur, Hans Keilson, voor iedereen

Duiven vliegen op, Melinda Nadj Abonji, voor iedereen

Half mens, Maartje Wortel, voor jongeren die willen lezen

Lieve Céline, Hanna Bervoets, voor zorgzame types

Van alles het beste, Rona Jaffe, voor dames in kantoren

De groep, Mary McCarthy, voor vrouwen met ambities

Duitse les, Siegfried Lenz, voor rücksichtslose ambtenaren

Alles is gekleurd, Joost Zwagerman, voor uitgesproken kunstminnaars

God gaf ons apparaten, Sylvia Hubers, voor liefhebbers van poëzie

World food cafe classics, Chris & Carolyn Caldicott, voor principiële thuiskokers

De schuldenberg, Jaap van Duijn, voor liberalen die het niet snappen

Dag Vlaanderen, Christian Deborsu, voor wie de Walen beter wil begrijpen

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende