Kunst op Zondag | Geweigerden

Twee grote tentoonstellingen veroorzaken onnoemelijk leed. De ´Zomerexpo 2019´ in museum De Fundatie en ´Lang leve Rembrandt´ in het Rijksmuseum kunnen ook wel 'festivals der afvallers' worden genoemd. Voor de Zomerexpo, die deze keer Europa als thema heeft, werden uit 3200 aanmeldingen duizend kunstwerken geselecteerd, waarna een jury 250 kunstwerken goed bevonden  heeft voor de tentoonstelling die u tot 1 september kunt zien. Het Rijksmuseum komt ook met een zomertentoonstelling (15 juli t/m 15 september). Voor ‘Lang leve Rembrandt’ zijn uit 8395 inzendingen 600 werken gekozen. Het Rijksmuseum blijft voorlopig vaag over hoeveel werken precies tentoongesteld gaan worden, maar hoopt op ‘enkele honderden’. Enige nazorg voor de duizenden afgewezenen ontbreekt. Hoewel....

Door: Foto: Vic (cc)
Foto: Wendy (cc)

Massa-immigratie? Welke massa-immigratie?

ANALYSE - Rare verhalen over massa-immigratie en islamisering zijn niets meer dan een vals verdienmodel van politici en columnisten. In de werkelijkheid hebben we migratie in onze moderne tijd juist bijna volledig afgeschaft.

We gaan bij de Europese verkiezingen in Nederland ongetwijfeld weer een flinke stembusdoorbraak meemaken voor het Forum voor Democratie. Ook Europees is extreemrechts in opkomst.

Voor die opkomst zijn vele verklaringen te vinden. Zoals onvrede over het democratische gehalte van ‘Brussel’ en ‘Den Haag’, of onvrede over de klimaatcrisis, die alweer door de burger betaald zal worden, terwijl grote bedrijven en internationale aandeelhouders uit de wind gehouden worden.

Maar toch zijn die verklaringen niet voldoende, want dan zouden de linkse partijen hier ook van kunnen profiteren. De belangrijkste verklaring is simpelweg de angst voor migratie. Grote aantallen mensen hechten een groot geloof aan het verhaal dat Nederland en Europa “overspoeld” worden door immigranten, en dan vooral immigranten uit Arabische culturen. En die angst is vreemd, want het is een illusie. Kijkt u maar even mee:

De aantallen

De netto instroom van immigranten in Nederland is volgens de media honderdduizend per jaar (ik neem dit getal even for the sake of the argument want in werkelijkheid was de gemiddelde netto immigratie de laatste tien jaar veel lager). Honderdduizend, dat klinkt als veel, maar het is weinig, namelijk slechts een half procent bevolkingsaanwas per jaar. Met zo’n cijfer zijn termen als overspoelen, tsunami en omvolking gewoon potsierlijk. Met een half procent per jaar kom je nergens als je homeopathisch wilt verdunnen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour | Europa verdedigen

“Today, Europe is under pressure; it is on the defensive. Europe must be defended against the nationalists and the egoists.”

Manfred Weber, de christendemocratische kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie, betrekt stelling tegen de nationalisten. Viktor Orbán, wiens partij nu nog lid is van dezelfde fractie in het Europarlement, reageerde woedend. Zijn partij zal Weber niet steunen in zijn ambitie en waarschijnlijk de fractie verlaten. Webers harde toon, op een congres van CDU/CSU, kan echter ook een teken zijn dat de Duitse christendemocraten besloten hebben in eigen land één lijn te trekken tegen de AfD.

Foto: Ron Hogan (cc)

Het verkeerde antwoord op het Europese populisme

OPINIE - De campagne voor de Europese verkiezingen is niet geholpen met waarschuwingen voor een catastrofe.

Een dertigtal bekende en minder bekende schrijvers onder aanvoering van Bernard-Henri Lévy roept het ‘luie Europa’ op zich te verdedigen tegen ‘kwaadwillende profeten vol rancune die geloven dat hun tijd weer is gekomen.’ Het ‘weer’ onthult dat de ondertekenaars van deze oproep de ‘populistische elementen’ waarover zij spreken doen herinneren aan de opkomst van de nazi’s. Ook toen werd er weggekeken, laten we dat niet opnieuw doen! ‘Als het populisme aan de poort rammelt, moeten we pal voor Europa staan, of te gronde gaan…..tegen de volksopruiers die van Parijs tot Rome, van Dresden tot Barcelona, Budapest, Wenen en Warschau met het vuur van onze vrijheid spelen, moeten we nu in opperste nood de noodklok luiden.’

Het is een nogal ronkend pamflet met een op zich sympathieke boodschap, maar geschreven in een taal die niet overal in Europa gewaardeerd zal worden. Nu vind ik dat je van taalgebruik geen obstakel moet maken voor het vinden van politieke overeenstemming. Ik heb in het verleden veel bijeenkomsten van Europese Groenen meegemaakt waar met name verschillen in taalconventies tussen noord en zuid aanleiding waren tot tragisch verlopende disputen. Ik vind een waarschuwing tegen illiberale tendensen in de Europese politiek zeker ook noodzakelijk. Maar de wijze waarop BHL, zoals hij in Frankrijk bekend staat, meent de noodklok te moeten luiden voor de Europese verkiezingen werkt, vrees ik, alleen maar averechts. Zijn oproep mist in elk geval het belangrijkste onderdeel van een anti-populistische strategie: een program, of tenminste een indicatie van de richting waarin een program moet gaan om de aanval van de populisten te keren.

Foto: Theophilos Papadopoulos (cc)

De politisering van de Europese politiek

OPINIE - Een eindejaars beschouwing over de Europese politiek. Met een wens voor een nieuw verhaal in de komende verkiezingscampagne.

Minder dan een half jaar voor de Europese verkiezingen is het perspectief op eenheid in Europa verder weg dan ooit. Het Verenigd Koninkrijk, zeker in economisch opzicht een van de belangrijkste partners, heeft de samenwerking opgezegd. Enkele lidstaten bewegen zich in een richting die bij anderen steeds grotere zorgen baart. De kloof tussen noord en zuid groeit. De EU draait vanouds op de as van de twee grootste continentale landen, Frankrijk en Duitsland. Maar ook daar zien we grootse plannen gesmoord in de harde realiteit, mede omdat omringende landen niet meer bereid zijn echt belangrijke stappen te zetten, zoals onlangs bleek bij het verzet tegen een eigen begroting voor eurolanden. Tien jaar geleden, tijdens de economische crisis, was er meer eenheid in Europa dan op dit moment, nu het er in alle landen een stuk beter voorstaat. De Unie kraakt en niemand weet hoe het gaat aflopen.

Veel meer dan wat mooie woorden over de Europese samenwerking kunnen we van de meeste regeringsleiders de komende maanden ook niet verwachten. De een ligt daarvoor thuis te veel onder vuur, een ander krijgt ‘harde klappen’ te verduren. De ene premier is demissionair, en bereidt zich voor op nieuwe verkiezingen, een ander slaagt er sinds de verkiezingen begin september nog steeds niet in een nieuwe regering te vormen. En moeder Merkel heeft al aangekondigd dat ze er mee gaat stoppen. De meeste politici zijn vooral bezig met binnenlandse politieke besognes. Een echt Europese verkiezingscampagne zal er niet komen, hoogstens van nieuwelingen in de marge. Het huidige kiessysteem dat uitgaat van nationale kandidatenlijsten zit daarvoor nog steeds in de weg.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Alsjeblieft geen nieuwe verhalen om burgers voor Europa te winnen

Please, not a new narrative! That would be stupid! To cut it short: what Europe needs is credibility, not a new narrative. Europe has to deliver. The only really convincing narrative is: politicians, managers, civil servants, trade unionists, NGO representatives, clerics – all the people who appear in the media and public as part of the decision-making process in democratic societies must say what they intend to do and do what they say.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Wie zal voor Europa in de bres springen?

RECENSIE - Migratie is de nieuwe revolutie, constateert Ivan Krastev:

Voor veel verworpenen der aarde van vandaag de dag betekent verandering naar een ander land trekken, in plaats van de regering in je eigen land veranderen en blijven waar je bent.

De moderne media zorgen ervoor dat iedere wereldburger weet hoe het leven elders is, en hij of zij kan op zijn vingers natellen wat verstandiger is: blijven, of je laatste geleende geld gebruiken om te vertrekken.

Dat is in veel opzichten een schadelijk besluit. Corrupte regimes komen van hun meest ongedurige burgers af, terwijl de landen waar ze naartoe trekken te kampen krijgen met een vluchtelingenstroom die voor enorme interne spanningen zorgt. De enige oplossingen zijn de grenzen dicht gooien of pogen om de stroom al in de thuislanden (de corrupte, leeglopende thuislanden) onder controle te krijgen. Voorlopig ziet het ernaar uit dat zowel de VS als de EU kiezen voor de eerste optie. Maar daarmee, aldus Krastev, verdwijnt een van de fundamenten onder het Europese Idee.

Ivan Krastev geldt als ‘een van de belangrijkste denkers van Europa’. (Het staat twéé keer op de achterkant van dit boekje.) Maar ook hij weet niet hoe het met Europa zal aflopen. Zijn probleem is dat de wortels van de Europese eenwording diep zoekt. De Europese eenwording was oorspronkelijk een Amerikaans project, opgelegd om een derde wereldoorlog aldaar te voorkomen. Maar Krastev ziet zijn wortels doorlopen tot in de Verlichting.

Foto: Jeanne Menjoulet (cc)

Fransen hebben genoeg van Macron

ELDERS - De Franse president Emmanuel Macron beloofde bij zijn verkiezing te breken met de oude politiek. Zijn populariteit nadert inmiddels die van zijn onfortuinlijke voorganger Francois Hollande.

Als gastheer bij de plechtige herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog was Emmanuel Macron vorige week zondag onder de Arc de Triomphe het middelpunt van een bijzonder gezelschap van alle wereldleiders van het moment, van Poetin tot Trump. Hij mocht een toespraak houden waarin hij zoals gewoonlijke grote woorden gebruikte. Maar in eigen land hebben ze na anderhalf jaar al schoon genoeg van hun president. Zaterdag lag het land plat door de demonstraties van honderdduizenden automobilisten die wegen blokkeerden uit protest tegen de verhoging van de brandstofprijzen. De wegblokkades houden nog steeds aan en hebben inmiddels twee doden en honderden gewonden gekost.

Het protest van de ‘gilets jaunes’, de ‘gele hesjes’, lijkt op de beweging van de „rode mutsjes”, bonnets rouges, die eind 2013 massaal mensen wist te mobiliseren tegen de toen ophanden zijnde invoering van een ecotaks voor het wegtransport. De tolpoortjes waren al geplaatst en het contract met de exploitant was al getekend toen de regering van François Hollande er toch van afzag. Dat kostte het land bijna een miljard euro. Voor Hollande was de draai politiek het begin van het einde, schrijft Peter Vermaas in de NRC. Misschien is dat de reden dat de huidige Franse regering nog niet wil wijken voor de demonstranten. Een andere overweging zou kunnen zijn dat Macron zijn opponent Marine Le Pen, die de brandstofprotesten met haar beweging Rassemblement National (RN) volop steunt, geen goedkoop succes gunt. Een gevalletje ‘uitstel van executie’?

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe de Europese letteren bloeiden door een vleugje oikofobie

RECENSIE - © Boekcover van A History of European Literatute van Walter CohenDe geschiedenis van de Europese literatuur is een dans van talen. Die dans is de kracht van deze letterkundige traditie: het feit dat er in Europa werd besloten om in een groot aantal ‘volkstalen’ te gaan schrijven, terwijl de beoefenaren van die literaturen elkaar wel in de gaten bleven houden – dat is uniek in de wereldgeschiedenis.

Zo luidt een van de centrale stellingen waarop de Amerikaanse letterkundige Walter Cohen zijn imposante History of European Literature heeft gebaseerd. Hij laat ermee zien dat het inderdaad zinnig is om een partje uit de werkelijkheid te snijden en dat Europese literatuur te noemen, al is dat partje op allerlei manieren verbonden met de rest van de wereld, met het Midden-Oosten natuurlijk, maar ook met China en in latere perioden met Amerika. Maar er is ook iets onmiskenbaar eigens aan de letteren van het ‘westen’, zoals Cohen het noemt.

Sicilië

Het begint er al mee dat de basis van Europa in het Latijn ligt, en dat de Romeinen er geen doekjes om wonden dat hun klassieke schrijvers werkten op Grieks model, en dat sommige van de grootste Romeinse schrijvers uit Spanje of uit Noord-Afrika kwamen. Op een bepaald moment begint men in de volkstalen te schrijven, in eerste instantie in een paar Germaanse (Oud-Engels, Oud-hoogduits) en Keltische (Oud-Iers) talen, en iets later in de Romaanse talen. Dat het Frans, het Occitaans en het Italiaans pas wat later kwamen, verklaart Cohen uit het feit dat de sprekers van die talen het Latijn waarschijnlijk nog lang genoeg als redelijk dichtbij hebben gevoeld.

Foto: French Embassy in the U.S. (cc)

Gewend aan politiegeweld

COLUMN - Onze vaste buitenlandredacteur is t/m 10 augustus op reces. We vullen het gat met wat ons elders in het nieuws is opgevallen.

Heel de wereld kijkt gespannen naar Frankrijk waar de Tour de France president Marcon onder vuur ligt omdat een van zijn lijfwachten illegaal demonstranten heeft gemept en Macron hem aanvankelijk de hand boven het hoofd heeft gehouden.

Er loopt nu een onderzoek, de president maakte iets van verontschuldigingen, ontsloeg de lijfwacht, maar het blijft afwachten of de positie van Macron gevaar loopt. Ons viel echter een opmerking van Stefan de Vries op, in een artikel voor RTL Nieuws:

Fransen zijn zo gewend aan politiegeweld, dat niemand aanstoot nam aan het gemep op zich

Nu lijkt dat niet vreemd. Er was ook amper ophef over een meppende toeschouwer die bij de Tour de France een klap uitdeelde aan wielrenner Froome. Maar mocht het al zo zijn dat ‘losse handjes’ tot het cultureel erfgoed der Fransen behoort, gewelddadig machtsmisbruik is minstens zo ernstig als het machtsmisbruik waar de Franse president nu van wordt verdacht.

En ja, Fransen zijn gewend aan politiegeweld.

Amnesty International heeft de Franse politie al jaren in het vizier (o.a. in 2009 en 2017), omdat in ieder geval de politie zelf geweld, ook waar het niet nodig is, heel gewoon lijkt te vinden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende