Twee grote tentoonstellingen veroorzaken onnoemelijk leed. De ´Zomerexpo 2019´ in museum De Fundatie en ´Lang leve Rembrandt´ in het Rijksmuseum kunnen ook wel ‘festivals der afvallers’ worden genoemd.
Voor de Zomerexpo, die deze keer Europa als thema heeft, werden uit 3200 aanmeldingen duizend kunstwerken geselecteerd, waarna een jury 250 kunstwerken goed bevonden heeft voor de tentoonstelling die u tot 1 september kunt zien.
Het Rijksmuseum komt ook met een zomertentoonstelling (15 juli t/m 15 september). Voor ‘Lang leve Rembrandt’ zijn uit 8395 inzendingen 600 werken gekozen. Het Rijksmuseum blijft voorlopig vaag over hoeveel werken precies tentoongesteld gaan worden, maar hoopt op ‘enkele honderden’.
Enige nazorg voor de duizenden afgewezenen ontbreekt. Hoewel….
In Haarlem wordt een ‘doekje voor het bloeden’ georganiseerd. Er ging een gerucht dat het Jan en Pietmuseum een Salon des Refusés (Salon der geweigerden) zou organiseren voor de afvallers van het Rijksmuseum, maar andere berichten beweren dat het museum definitief is gesloten.
Dertig door de ZomerExpo afgewezen kunstenaars worden getroost door Kunst centrum Haarlem (tot 24 augustus). De kunstwerken hangen in ‘salonstijl’ (door en boven elkaar), als verwijzing naar de Parijse Salon des Refusés.
De 19e eeuwse officiële Parijse kunstsalons beleefden in 1863 een dieptepunt, toen 3000 van de 5000 inzendingen werden geweigerd (U ziet: anno 2019 herhaald geschiedenis zich in Nederland). De maatschappelijke onrust die dat veroorzaakte werd door de toenmalige despoot Napoleon in de kiem gesmoord door die ‘Salon der geweigerden’ te organiseren. De ene kunstenaar zag het als een herkansing, een andere wilde niet als geweigerde door het leven en trok zijn werk terug.
Nu ging dat destijds om de reputaties van beroepsmatige kunstenaars. Voor de ZomerExpo en het Rembrandtgedoe van het Rijksmuseum kon iedereen werk insturen. Met of zonder diploma van de kunstacademie, met of zonder een klinkende kunst-c.v. Dus zien we veel totaal onbekende namen bij de 250 werken van de ZomerExpo en de 600 genomineerden van het Rijkmuseum).
Nadat de jury de keuze had gemaakt voor de tentoonstelling in Zwolle, koos Marina Raymakers, directeur Kunst centrum Haarlem, op eenzelfde wijze (zonder de namen van de kunstenaars te weten) de werken voor de expositie in Haarlem. Dat had wel tot gevolg dat niet uitsluitend afvallers zijn geselecteerd. (van acht van de dertig kunstenaars hangt ook werk in Zwolle). Een paar werken uit de Haarlemse Salon der Geweigerden:
René Bleeker, Eettafel, 2019, foto op xpozer, 60 x 90 cm. (in Zwolle hangt ‘Slaapkamer opa’).
Maurice Kummer, Europe, acryl op doek, 2019, 75 x 100 cm.
Kaat Stieber, Dutch tulips, pigmentprint op dibond, 2018, 80 x 120 cm. (een tulpenmeisje is in Zwolle te zien).
Carla Nederbragt, Koppel 2018, acryl op papier, 90 x 70 cm.
En is het toeval dat één van de inzenders bij het Rijksmuseum Henk van Os heet en ook in Haarlem op de lijst staat? Wie kan ons meer vertellen over deze onbekende met bekende naam?
Tot slot: de ZomerExpo werd met een feestelijk programma geopend en een van de geselecteerde kunstenaars, Peter van Loon, bespeelde zijn ‘Fluitconcert’.
Toepasselijke ironie? Peter van Loon zagen we bij Kunst op Zondag al eerder met ‘De waagschaal der globale rechtvaardigheid’. Het is van een soort rechtvaardigheid dat een Europa (het thema van de ZomerExpo) dat duizenden keren meer mensen weigert dan Nederlandse musea doen, met een fluitconcert wordt beloond.
Nou ja, daar is Van Loons fluitconcert eigenlijk te mooi voor.
Prettige zondag,
Reacties (4)
Kunstgeschiedenici jong en oud beroemen zich op de wetenschap dat Rembrandt het traditionele kleurenpalet verwierp en een nieuw toepaste voorzover men van een heus palet mag spreken. Éen van de weinigen die hem hierin volgde maar wel een eigen weg insloeg was Gerard ter Borch.
Wat houdt dat ouderwetse palet als het op kleding werd toegepast dan precies in ?
rood=warm, blauw=koud, geel=opvliegend, oranje=uitzinnig en nog zo wat. Het combineren van (dicht naast elkaar) rood & blauw – soms ook met wit erbij – mag men vaak begrijpen als “er was sex”, en eventueel “hoe nu ?”.
Terug naar ‘De Geweigerden’. Die lijken zich allen aangetrokken te hebben gevoeld tot het gebruik van die kleuren op de manier waar Rembrandt zo’n afkeer van had.
Ik geef op grond van het getoonde de beoordelingscommissie dus groot gelijk.
Gecompliceerd en erg lelijk wordt de zaak wanneer op de tentoonstelling tóch weer rood-wit-blauw blijkt te hangen….
“Rembrandt was een prutser.” – Jan Bosman (het alter-ego van Jan Wolkers)
De betekenis van de Salon des Refusés was dat deze tentoonstelling het toen overheersende begrip van kunst omver kegelde. Gebeurt dat in Haarlem ook?
Het leed dat kunst heet.