QAnon is de kroon op elk complot

Dat de laatste maanden nieuwe dwarsverbanden zijn ontstaan tussen allerlei tegenbewegingen, is eerder geconstateerd. Maar de verse mengelmoes is ronduit fascinerend – knappe jongen of meid die dat kon voorspellen. De mensen die het 5G-netwerk wantrouwen en denken dat ons afweersysteem door ‘5G-straling’ wordt vernacheld, sloten al snel een bondgenootschap met de mensen die meenden dat covid-19 een ‘hype’ en niets dan een ‘griepje’ was. Vreemd, want die laatsten denken nu juist dat ons immuunsysteem corona best zonder hulp de baas kan, en dat onze afweer dus opperbest werkt. Vervolgens sloten de anti-vaxxers zich aan, die geloven dat mazelen onschuldig is, dat je je afweersysteem kapot maakt met vaccins en dat een kind door inentingen bovendien kans loopt autistisch te worden. Toen hadden we al een aardige hutspot.

Door: Foto: omefrans (cc)
Foto: Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay

Complotdenkers wegzetten als complotdenker is essentieel voor een gezonde democratie

, door

ANALYSE - Vorige week verscheen in het Parool een opiniestuk van Raisa Blommenstijn “Niet iedereen die het coronabeleid bekritiseert, is een gek”. Ze stelt dat iedereen die kritiek heeft op het coronabeleid wordt weggezet als complotdenker, en vindt dat schadelijk voor een gezonde democratie. Samengevat: (1) Het corona crisis overheidsbeleid kent critici; (2) critici worden niet serieus genomen maar als complotdenkers de facto monddood gemaakt en (3) dat is een aanval op de vrijheid van meningsuiting en de democratie, en de 1e stap richting dictatuur. In deze gastbijdrage een kritische beschouwing van Roland Bouman.

Dat er kritiek is op het coronabeleid lijkt me een feit. Er is altijd kritiek op de overheid en hun beleid, en dus ook op het coronabeleid. Blommestijn geeft een aantal voorbeelden van deze critici:

  • “Artsen” die pleiten voor een profylaxe van hydroxychloroquine en zink. Ze noemt specifiek orthomoleculair huisarts Rob Elens. Hij beweert zelfs COVID-19 patienten te hebben genezen met deze cocktail.
  • BN-ers. Specifiek noemt Blommestijn fotomodel Doutzen Kroes, die “vraagtekens zet bij het coronabeleid”, en daarom als “aanhanger van een complottheorie” beschuldigd zou worden.
  • Demonstranten, dat wil zeggen: “gewone burgers”, die niet op een of andere manier bekendheid genieten maar zich wel manifesteren. Als voorbeeld noemt ze de organisatie “Viruswaanzin” (zich tegenwoordig noemende “Viruswaarheid”).

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Eden, Janine and Jim (cc)

Waanzin

, door

COLUMN - Tom Zwitser, de man achter uitgeverij De Blauwe Tijger en geestverwant van Thierry Baudet, beweerde half maart nog dat de overheid veel te weinig deed tegen corona. Volgens hem zag de regering het nieuwe virus als een uitstekende methode ‘om van oude, dure zorgpatiënten af te komen, en om de farmaceutische industrie aan een flinke duit te helpen’. Zwitser riep daarom op tot een ‘totale’ lockdown. Niemand de deur uit!

Niets veranderlijker – of opportunistischer – dan altright, want afgelopen zondag zou diezelfde Tom Zwitser op het podium hebben gestaan bij een demonstratie tegen de lockdown en voor de afschaffing van de anderhalvemeterregel.

Die demonstratie was georganiseerd door Viruswaanzin. De groep, die zich inmiddels afficheert als politieke organisatie, is opgericht door Willem Engel. Die stelt onder meer te ‘vermoeden dat het RIVM onderzoeksresultaten heeft vervalst en Van Dissel de Tweede Kamer mogelijk onjuist voorlichtte’. Covid-19 was ‘een vals alarm’, dit is ‘een gewone griepgolf’.

Samen met jurist Jeroen Pols heeft Engel de staat gedaagd om de lockdown te doen beëindigen. Volgens Engel is er sprake van massahysterie en zijn we bovendien allang immuun. Ook gaan de meeste mensen niet dood aan, maar met corona. In de dagvaarding stelt hij dat in Italië ‘naar schatting’ minder dan 300 mensen zijn overleden aan covid-19, en in Nederland ‘was slechts in 62 gevallen covid-19 de hoofdoorzaak voor het overlijden’.

Foto: 3dpete (cc)

Pseudosceptische mist over de openheid van het IPCC

, door

ANALYSE - Sommigen slagen erin om werkelijk alle informatie die ze vinden zo te verdraaien dat ze er een bevestiging van hun overtuigingen in zien. Dit werd recentelijk op een bijna surrealistische manier geïllustreerd door enkele Vlaamse pseudosceptici.

Wanneer het over complotdenkers of wetenschapsontkenners gaat valt wel eens de term motivated reasoning. In wezen is dat heel normaal menselijk gedrag: we redeneren allemaal wel eens naar een gewenste conclusie of naar bevestiging van onze mening toe. Een grappig voorbeeld van dat fenomeen is vaak te zien op fora waar supporters van verschillende voetbalclubs commentaar leveren op wedstrijden.

Enigszins gechargeerd komen de commentaren erop neer dat elke club altijd de scheidsrechter tegen heeft, en veel pech, en een tegenstander die bijzonder onsportief is. Veel voetbalsupporters geloven dus dat hun club tekort wordt gedaan, omdat ze zo graag willen dat die club altijd beter is dan de tegenstander. Maar sommige supporters gaan daar heel ver in, terwijl anderen er een stuk realistischer naar kijken. En zo gaat het ook bij andere onderwerpen. Vooral mensen met heel stellige – of moet ik zeggen extreme – overtuigingen zijn heel bedreven in dat gemotiveerd redeneren.

Het draait allemaal om het open review proces van het klimaatpanel IPCC. Pseudosceptici hebben het meestal liever niet over dat proces. Want als ze het zouden noemen zouden ze daarmee hun eigen retoriek over het IPCC als gesloten bolwerk, dat niet open staat voor kritiek en niet transparant is, behoorlijk onderuithalen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Foto van de eerste sessie van het IPCC op 9 november 1988

Saaie feiten en wilde fabels over het IPCC

, door

ACHTERGROND, ANALYSE - Wie weigert breed geaccepteerde wetenschap te accepteren ontkomt niet aan een beetje complotdenken. Zonder complottheorie is het immers niet te verklaren waarom een grote meerderheid van de deskundigen vast zou houden aan wetenschappelijke opvattingen die vooral door buitenstaanders worden bestreden.

Hoewel degenen die zich verzetten tegen wetenschap het vaak ontkennen, is het onmiskenbaar voor wie hun verhalen leest of hoort: er zit altijd een flinke dosis complotdenken in verweven. De hoofdrolspeler in complottheorieën over klimaatwetenschap is steevast het klimaatpanel van de Verenigde Naties, het IPCC. De volgende punten maken duidelijk waarom die complottheorieën zo onzinnig zijn:

  • Het IPCC voert geen klimaatonderzoek uit.
  • Het IPCC heeft geen enkele klimaatonderzoeker in dienst.
  • Het IPCC bouwt geen klimaatmodellen.
  • Het IPCC betaalt geen klimaatonderzoek.
  • Het IPCC bepaalt geen beleid.
  • Het IPCC kan de conclusies van klimaatonderzoek op geen enkele manier beïnvloeden.

Het IPCC heeft als taak om de actuele stand van zaken in het klimaatonderzoek samen te vatten. Dat klimaatonderzoek wordt uitgevoerd door wetenschappers die werken aan honderden wetenschappelijke instituten over de hele wereld. Elk instituut werkt op zijn eigen manier. Sommige zijn publiek, sommige zijn privaat, sommige worden sterk aangestuurd door de politiek van hun land, sommige helemaal niet, kortom: het gaat zoals het in de wetenschappelijk wereld overal gaat. Niets of niemand kan al die instituten en de wetenschappers die er werken allemaal dezelfde kant op sturen. Behalve dan de wetenschap zelf: de theoretische kennis over de werking van het klimaat en de waarnemingen die daarmee in overeenstemming zijn. Als een grote meerderheid van de wetenschappers het ergens over eens is – en er mogelijk zelfs gesproken wordt van consensus – dat komt dat omdat ze het wetenschappelijk bewijs overtuigend vinden.

Foto: Jonathan Urch (cc)

Complotdenkers van Maarten Reijnders

, door

RECENSIE - In Complotdenkers neemt Maarten Reijnders de mysterieuze wereld der samenzweringen onder de loep. Van Big Pharma via UFO’s tot Joris Demmink. Het levert een vermakelijk, nuttig en leerzaam boek op.

Er was een tijd dat ik dol was op complottheorieën. Dat kwam vooral door James Ellroy die met zijn boek American Tabloid (vertaald als Amerikaans Riool) een nogal onweerstaanbare alternatieve lezing had gegeven van de moord op Kennedy. Ik weet niet eens meer wie bij hem precies de moord pleegde, maar er werd in ieder geval intensief naartoe geleefd door een broeierig samenraapsel van maffiosi, opportunistische vakbondslieden, geflipte racisten, gefrustreerde Varkensbaaiveteranen en corrupte FBI-agente.

Voordat ik American Tabloid las, was ik al in de ban van de moord op Kennedy dankzij Oliver Stone’s JFK, een van mijn favoriete films. Daarin was Kennedy nog een heilige die het opnam voor de zwarten, in American Tabloid was Kennedy een oppervlakkige schuinsmarcheerder die werd bespeeld door zijn vader, de maffia en J. Edgar Hoover. De enige Kennedy met een werkend moreel kompas in American Tabloid was Robert Kennedy.

James Ellroy had besloten American Tabloid te schrijven na het lezen van Libra van Don DeLillo. Daarin is het (SPOILER ALERT!), als ik het mij goed herinner, wel degelijk Lee Harvey Oswald die de trekker overhaalt. Maar wel nadat hij erin was geluisd door eveneens een samenraapseltje van maffiosi, Varkensbaaiveteranen en FBI-agenten.