Generaliseren over islam en christendom is zinloos

Thierry Baudet pleit ervoor dat we durven generaliseren en ons niet blijven blindstaren op individuele gevolgen die afwijken van de algemene tendens.Volgens Bart Voorzanger gaat wetenschap zonder grondig oog voor details echter erg snel de mist in. In NRC Handelsblad van 2 november 2012 signaleert Thierry Baudet drie wezenlijke verschillen tussen christendom en islam – drie verschillen die we alleen te zien krijgen als we durven generaliseren over die islam en ons niet blijven blindstaren op individuele gelovigen die afwijken van de algemene tendens. Over dat generaliseren zo meer. Eerst die drie verschillen maar eens.

Door: Foto: Karan Jain (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Brief aan alle boze moslims

BRIEF - Geachte boze moslims,

Ik ageer met enige regelmaat tegen religies. Over het algemeen richt ik mijn pijlen op het christendom, aangezien ik daar nu eenmaal wat vaker mee in contact kom dan met de islam. Onderscheid is er wat mij betreft echter niet. Ik vind dat iedereen mag geloven wat hij of zij zelf wil geloven, maar dat niemand zijn geloof aan een ander zou moeten opdringen – dat is namelijk paradoxaal. In de categorie opdringen vallen uiteraard huiselijk geweld en oorlog, maar zeker ook onderwijs of inmenging met de politiek.

Dat gezegd hebbende, wil ik iets kwijt over de film Innocence of Muslims en de manier waarop er op dat lachwekkende stuk knutselwerk gereageerd is door de islamitische wereld. Ik snap best dat het vervelend is als je grote leider of inspirator te kakken wordt gezet, maar hé, chill the f*ck out. We hebben het over een slechte kwaliteit film, van een nietszeggende regisseur, met houterig acteerwerk tegen een fake-achtergrond. Wereldwijd had er geen hond naar gekeken als jullie je niet zo hadden opgewonden. Die ongenuanceerde opwinding werkte zelfversterkend, met als gevolg dat er doden zijn gevallen. Omwille van een Youtube-filmpje!

Mogen jullie dan niet beledigd zijn? Jazeker wel. Mijn ervaring is dat je er over het algemeen weinig mee opschiet, maar het mag absoluut. Iedereen mag ook demonstreren en je mag ook eisen dat de film verboden wordt. Ook van dat laatste ben ik geen voorstander, maar je kunt het altijd proberen. De grens ligt bij het gebruiken van geweld. Dat is nooit de beste oplossing en in geen geval goed te praten. Dat geldt voor mensen van Greenpeace die boos zijn op Shell, dus dat geldt ook voor moslims die boos zijn op een film.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Goddelijke komedies

Hoe een verhaal over een hemelbezoek van religie op religie lijkt overgenomen.

Ik beken dat er hele weken, ja hele maanden voorbij gaan zonder dat ik denk aan het kleine antieke geschrift dat bekendstaat als de Openbaring van Paulus. Sterker nog, tot gisteren had ik niet gehoord van deze gnostische tekst, die in 1945 is gevonden in het Egyptische Nag Hammadi. En dat was jammer.

Maar we beginnen niet met een obscure tekst uit de Egyptische woestijn, maar met een heel wat bekender stuk literatuur: de Goddelijke komedie van Dante. In dit tussen 1308 en 1321 gepubliceerde gedicht vertelt de ik-figuur hoe hij een visioen heeft waarin hij afdaalt in de hel en vervolgens via de louteringsberg opstijgt naar de hemel. Onderweg ontmoet hij allerlei mensen, die vertellen waarom zij worden gestraft of beloond. Tegelijkertijd wordt de filosofie van Thomas van Aquino uitgelegd. In de hel en op de louteringsberg heeft Dante als gids de Romeinse dichter Vergilius, en er is wel aangenomen dat de Florentijnse auteur op het idee van zijn werk is gekomen door lezing van de Aeneis, waarin de held afdaalt in de Onderwereld.

De overeenkomst is echter heel incompleet. Vergilius’ personage daalt af in de onderwereld, terwijl Dante niet slechts de hel bezoekt, maar ook de louteringsberg en de hemel. De Spaanse oriëntalist Miguel Asín Palacios heeft gewezen op een veel logischer model voor Dante’s gedicht: het rond 1260 geschreven Libro della scala van zijn leermeester Brunetto Latini, waarvan weer vaststaat dat het is geïnspireerd door uitgebreide islamitische legendevorming rond Mohammeds nachtreis, de mi’raj. De klassieke versie van dat verhaal is te vinden bij Ibn Ishaq, en kunt u nalezen in de Nederlandse vertaling van Wim Raven. Kort en goed komt het erop neer dat de profeet op een wit rijdier, Buraq, ten hemel vaart en dat hij daar uitleg krijgt over het hiernamaals.

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-10-2022

De nieuwe erfzonde

Er was eens een geschiedenis die geen geschiedenis werd. Ik heb het over de nieuwe erfzonde die antisemitisme heet en de historische gruwel die eraan kleeft.

Laten we bij het begin beginnen.

De oudste wortel van de Europese boom die antisemitisme heet, schiet min of meer met de kruisiging van Jezus Christus, zo’n 2000 jaar geleden, de grond in. Het is een magisch moment, waarop de ene erfzonde ongezien overgaat op de andere, ijverig gevoed door de Katholieke Kerk om aan het christenvolk te laten zien dat wie niet aan Christus gelooft een ellendig lot beschoren is.
Eind 19e eeuw beginnen in Europa nieuwe antisemitische wortels te groeien. De ene heet nationalisme, dat joden uitsluit vanwege hun anders-zijn; de andere is de rassentheorie van enkele pseudowetenschappers die zogenaamd wetenschappelijke wegen zoeken om joden op basis van erfelijke kenmerken tot minderwaardige wezens te degraderen. Voor de Europeanen is dan duidelijk waarom joden eeuwenlang onder erbarmelijke omstandigheden leven: ze zijn inferieur, de rassentheorie zegt het.

Niet lang na het aantreden van Hitler als president van Duitsland in 1933, worden tal van anti-joodse maatregelen genomen. Met de Neurenbergerwetten uit 1935 verliezen ze al hun burgerrechten, Duitsland moet volledig worden ‘ontjood’. En dan schiet een joodse jongen, waarschijnlijk uit woede en wanhoop over het nieuws dat zijn in Duitsland woonachtige familie naar Polen wordt gedeporteerd, een Duitse diplomaat neer. Het gebeurt op klaarlichte dag, 7 november 1938, te Parijs. En vormt de opmaat naar de grootste pogrom uit de wereldgeschiedenis. Naziminister Goebbels verspreidt de leuze dat niet een enkel individu voor de moord op de diplomaat verantwoordelijk is, maar het gehele Jodendom. Twee dagen later breekt in Berlijnse straten de hel los. Joden worden in elkaar geslagen en hun winkels vernield. Hitler laat in een toespraak weten dat het ‘Joodse ras’ in de komende oorlog vernietigd zal worden. Dat gebeurt bijna.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Jezus was een moslim

Dit verhaal van me is een paar jaar geleden gepubliceerd in NRC Handelsblad en kwam ik onlangs weer eens tegen. Het leek me nog steeds actueel.

Jezus is niet gekruisigd. Jezus is 120 jaar geworden. Jezus was een moslim. Islamitische groeperingen hebben zo hun eigen ideeën over een bij uitstek christelijke figuur. Wil de echte Jezus opstaan?

Zij hebben Hem niet gedood en zij hebben Hem niet gekruisigd. Daar is de Koran heel duidelijk over. Nog voor de lijdensweg van Christus begon, voordat zijn schouders het zware kruis moesten torsen, legde Allah de beeltenis van Jezus over een ander persoon. Allah hief Jezus na deze opmerkelijke persoonsverwisseling tot zich op in de hemel. Daar zal Jezus, of zoals moslims zeggen Isa, tot de dag der opstanding blijven. Zij [de Israëlieten] maakten plannen [voor de kruisiging] en God maakte plannen, maar God is de beste plannenmaker, leert soera drie, vers 54. Sommige moslims denken dat Judas in plaats van Jezus is geëindigd aan het kruis.

Over Jezus spreekt de Koran veelvuldig. Hij wordt 24 keer genoemd, 20 keer meer dan Mohammed. En, belangrijk, Jezus is in de kern moslim. Ondanks de ogenschijnlijke helderheid van het heilige boek geven verschillende groepen moslims een geheel eigen invulling aan de rol die Jezus in het geloof heeft gespeeld.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Een christelijke tsunami

DATA - Het Pew Forum on Religion & Public Life verzamelde wereldwijd gegevens over migratiestromen en de religieuze achtergrond van de betrokken migranten.

Het onderzoek leidde tot een lijvig maar leesbaar rapport (pdf), plus een overzichtelijke website voor wie liever klikt dan leest.
Faith on the Move maakt korte metten met schrikverhalen over een islamitische tsunami. Zo blijkt de absolute meerderheid van de immigranten in de Europese Unie (56%) christen te zijn, terwijl nog geen derde (27%) moslim is, en zelfs als we de migranten uit ándere EU-landen niet meetellen, vormen christenen (met 42%) nog altijd de grootste groep (39% van die groep is moslim). Immigratie zal ons land eerder kerstenen dan islamiseren.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

De joodse Jezus

Het belangrijkste boek dat een oudhistoricus moet lezen is, momenteel, John P. Meiers briljante A Marginal Jew. Rethinking the Historical Jesus. Ik realiseer me dat veel oudheidkundigen zullen zeggen dat het onderzoek naar het leven en de opvattingen van de timmerman uit Nazaret eigenlijk het werk is van theologen, maar dat oordeel is gebaseerd op een onjuist begrip van de “derde speurtocht”, die historisch van aard is. Sterker nog, het zoeken naar de historische Jezus is het innovatiefste en methodisch geavanceerdste deel van de oude geschiedenis. En daarbinnen is A Marginal Jewsimpelweg het beste boek.

Of beter: boeken. Oorspronkelijk zou het gaan om drie delen, die zijn verschenen in 1991, 1994 en 2001. De voornaamste conclusies zullen echter worden gepresenteerd in het vijfde deel. Het vierde deel is in 2009 verschenen, brengt het totale aantal bladzijden op 2990 en behandelt Jezus als rechtsgeleerde. Als een rabbi, om de oude Joodse uitdrukking te gebruiken. Jezus is immers binnen het Jodendom gebleven, en dat wil zeggen dat de historische Jezus alleen de Joodse Jezus kan zijn, een cliché dat Meier uitlegt door uit en te na te herhalen dat de Joodse Jezus de halachische Jezus is.

Met andere woorden: hoe ging Jezus om met de Wet van Mozes? Het is misschien schokkend dat deze vraag nog zo zelden wordt behandeld, terwijl het toch de kernvraag moet zijn. Jezus brak niet met zijn geloof en dus moet hij worden geanalyseerd als een rechtsgeleerde, maar de meeste boeken over Jezus negeren deze kwestie.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-11-2022

Religie 2.0

Internet heeft religie getransformeerd tot religie 2.0, vindt onderzoeker Michiel van Well. Een nieuwe aflevering in de serie Intieme Technologie van het Rathenau Instituut.

Religie is niet meer wat het geweest is. De grote religieuze transformaties van onze tijd gaan hand in hand met  grote technologische innovaties. Graag stel ik religie 2.0 aan u voor, waarin de religieuze ervaring en een gepersonaliseerde  iGod centaal staan. De nieuwe media maken religie persoonlijker en intiemer dan ooit.

Ik heb als protestantse jongen nog  het laatste staartje van de verzuiling meegepikt. Religie vormde het vanzelfsprekende decor van het leven. Zo leefden de schriftgeoriënteerde Protestanten rond ‘het Woord’. We gingen wekelijks naar de kerk en lazen dagelijks in de bijbel. De grote vragen en gebeurtenissen in het leven werden besproken met de dominee. Iedereen deed iets voor de kerk en deed mee in de kerk, via het zangkoor, de jeugdvereniging  of de rommelmarkt. De ontmoeting met God en met elkaar vond in een adem plaats op zon- en feestdagen.

Die zuil en dat soort samenleven bestaan niet meer. Ze is getransformeerd tot een Christian community in de netwerksamenleving. Als ontzuilde protestant vind je gelijkgestemden niet meer bij de plaatselijke jeugdvereniging. Je ontmoet elkaar tijdens events als de EO-jongerendag of op Hyves. De nieuwe media faciliteren nieuwe vormen van verbondenheid en zorgen voor nieuwe rituelen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De grootste geleerde van Nederland

Scaligers portret in Leiden

Sommigen zullen Huygens, Boerhave, Van der Waals of Brouwer de grootste geleerde noemen die ooit in Nederland leefde, maar ik denk eerlijk gezegd dat de totaal vergeten Joseph Justus Scaliger (1540-1609) nog net een tikje belangrijker was.

Zijn oeuvre is, net als dat van de apostel Paulus, te vergelijken met een tijdbom: in beide gevallen gaat het om ogenschijnlijk eenvoudige innovaties die pas na enige tijd leidden tot een explosie van vrijheid. In het geval van Paulus gaat het om de simpele constatering dat alle christenen onderling gelijk moeten zijn, een constatering die in de christelijke tijd steeds weer werd herhaald en eerst leidde tot verbetering van de positie van slaven en uiteindelijk tot het einde van de slavernij. De Leidse geleerde Scaliger hield zich bezig met de chronologie van de Oudheid, maakte een einde aan het autoriteitsgeloof en ontketende de secularisering van het wereldbeeld.

Het probleem was al een kleine eeuw oud toen Scaliger zich ermee begon bezig te houden. Het was ontstaan toen de Renaissance-geleerde Giovanni Nanni een reeks teksten uit de Oudheid had gepubliceerd, die alle het gelijke van de Bijbel bevestigden en (met één uitzondering) alle vervalst zouden blijken te zijn. De hele zestiende eeuw zocht men naar criteria om kaf en koren te scheiden, en één instrument was de inconsistente chronologie van Nanni’s materiaal.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende