Basisinkomen is budgetneutraal en prikkelend

Het basisinkomen wint aan populariteit door het failliet van het huidige sociale systeem. In de Volkskrant van 19 mei 2015 schrijft hoogleraar aan de VU Raymond Gradus dat het basisinkomen veel te duur en niet solidair zou zijn. Op dit artikel verschenen vervolgens al twee tegenartikelen waarin de voordelen van het basisinkomen worden bezongen, waarin helaas niet op Gradus' argumenten wordt in te gaan. Dat schiet dus niet op zo met die inhoudelijke discussie. Het lijkt me niet slecht in te gaan op de argumentatie van Gradus zelf. Deze verraadt namelijk mijns inziens vooral dat hij de discussie niet goed heeft gevolgd.

Door: Foto: klokwerk (cc)
Waan van de dag

‘Reïntegratie Rotterdam is schrikbewind’

, door

Ombudsman Anne Mieke Zwaneveld krijgt dagelijks klachten van bijstandsgerechtigden uit Rotterdam over intimidatie, arbeidsdwang en dreigende brieven, zo meldt het blad Binnenlands Bestuur.

Bijstandsgerechtigden worden verplicht tot onbetaalde tegenprestaties, maar dat bestaat in Rotterdam uit straatvegen, of in een latere fase uit het verrichten van onbetaalde arbeid, zoals schoonmaakwerk of lopende bandwerk, stelt de Ombudsman.

Bijstandgerechtigden geven volgens haar te kennen zich regelmatig geïntimideerd te voelen door werkbegeleiders en door de sociale dienst te worden benaderd als fraudeurs.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Quinn Dombrowski (cc)

Wie bezuinigt het best?

, door

ANALYSE - De overheid probeert geld te besparen door de bijstand steeds strenger te maken. GroenLinks pleit daarentegen sinds kort juist voor een bijstand zonder verplichtingen. Wie bezuinigt het best? Een vergelijking.

Als alternatief voor ons huidige sociale stelsel wint het idee van een basisinkomen de laatste tijd sterk aan populariteit. De rage begint nu ook door te dringen tot de gevestigde politieke partijen. De congressen van zowel GroenLinks, PvdA als D66 riepen al op tot het nemen van proeven met het basisinkomen.

GroenLinks is daarvan de eerste partij waarvan het kader dit oppakt, en deze discussie om weet te zetten in een concreet politiek voorstel. De partij stelde onlangs voor te experimenteren met een “bijstand zonder verplichtingen“. Zelfs bij de sollicitatieplicht worden vraagtekens gesteld. Het idee is dat de verplichtingen voor bijstandsgerechtigden geen banen scheppen en mensen dus ook niet aan het werk helpen. Wel levert het controleren daarop heel veel kosten en ellende op.

GroenLinks stelt voor om in plaats daarvan mensen die naast een uitkering werken te belonen, door hen een deel van de verdiensten laten houden.  Bij zijn presentatie van dit idee merkte Bram van Ojik op dat dit wat hem betreft een eerste stap zou kunnen zijn richting een basisinkomen.

Foto: mutilated (cc)

Sociaal

, door

COLUMN - Mijn buurvrouw is psychiater. Ze had kanker, daardoor belandde ze financieel in een ongemakkelijke mix van ziektewet en prepensioen. We spraken elkaar geregeld. Ze had snel door – ze was immers een professional – dat ik in een diep dal was beland, en gaf me een gouden tip.

‘Wanneer je middenin een depressie zit, ontwikkel je allerlei gedrag dat daarbij hoort. Maar later, wanneer het je emotioneel weer beter gaat, zit dat gedrag je nog flink aangekleefd. Dat heeft zich inmiddels verzelfstandigd, en het bindt je alsnog aan die depressie, sleurt je daar onbedoeld telkens weer in terug. Je moet moedwillig afstand nemen van het gedrag dat je een tijdlang tegen jezelf beschermde, anders kom je nadien geen stap verder.’

Het was een gouden tip, vrijelijk gegeven, en in dank ontvangen.

En wat een mazzel dat ze in de ziektewet zat, niet in de bijstand. Anders had de Sociale Dienst gemeend dat de buurvrouw haar advies aan mij in rekening had moeten brengen en had ze bij ontstentenis daarvan zelf een naheffing plus fikse boete gekregen.

Want dat is wat De Monitor ons in de uitzending van zondagavond leerde: wie een uitkering krijgt en onderwijl in de persoonlijke sfeer iets voor een ander doet dat in een andere context geld zou kunnen opleveren – de zogeheten ‘op geld waardeerbare activiteit’ – wordt duchtig gestraft. Oma Diane ontving van de Sociale Dienst een rekening van vierendertigduizend euro boete – binnen een maand te betalen, nota bene – wegens het oppassen op haar eigen kleinkinderen. Ze had daar kennelijk geld voor moeten vragen. Of mogelijk hadden haar kinderen haar betaald met boodschappen, wat al even fout was.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Tussen bijstand en basisinkomen

, door

COLUMN - Hoe we van de bijstand richting basisinkomen kunnen bewegen. En waarom dat stap voor stap voordelen oplevert.

Het basisinkomen is hot. Naar aanleiding van de campagnes voor het referendum in Zwitserland en het burgerinitiatief in de EU zette Sargasso anderhalf jaar terug een serie over het basisinkomen op. De Correspondent pakte dat verhaal over en maakte het in Nederland tot een hype.

En inmiddels rommelt het binnen de gevestigde partijen. De congressen van D66 en de PvdA namen moties voor een basisinkomen aan, en ook raads- en kamerleden van GroenLinks nemen de discussie serieus.

Maar deze discussie heeft ondertussen wel de neiging erg theoretisch van karakter te blijven. De modellen voor een basisinkomen lopen dan ook sterk uiteen, en kennen allemaal problemen en onbeantwoorde vragen.

Om het niet bij dagdromerij alleen te houden, zouden we moeten onderzoeken wat we tot nu toe van de discussie hebben kunnen leren en toe kunnen passen in de praktijk.

Daarbij valt vooral de volgende wijsheid op: de zekerheid van een inkomen op het bestaansminimum zonder verdere voorwaarden, blijkt keer op keer veruit de meest kostenefficiënte en effectieve manier om mensen in armoede te helpen.

Foto: Oosterwytwerd (cc)

Vooruitgang

, door

COLUMN - Eergisteren zou mijn vader de negenentachtigjarige leeftijd hebben bereikt, als hij niet op zijn tweeëntachtigste was overleden. Hij was van ’26. Zijn jeugd besloeg een periode die ik alleen maar ken als het Interbellum en als die van de grote crisis. Daar heeft hij behoorlijk wat van meegekregen. Zijn moeder was huisvrouw en zijn vader – die geen opleiding had genoten – verdiende de kost met wisselend werk: als glazenwasser, in een bakkerij en in een waterstokerij (daar kon je heet water halen). Rond ’39 werd hij echter ernstig ziek en kon hij niet meer werken. Zowel voor als na de oorlog leefde mijn vader – hij was de jongste thuis – in een gezin dat het grootste deel van de tijd ‘steun’ trok. Nadat zijn vader ziek werd (hij overleed in ’47), was dat zelfs de enige vorm van inkomsten, totdat hij ging studeren.

Mijn vader kon – na de oorlog – gaan studeren omdat hij in aanmerking kwam voor een beurs. Destijds was dat een recht dat je verwierf door op school goed te presteren. Een vetpot was het niet: hij koos voor een opleiding aan een instituut één stad verderop, waarvan de diploma’s niet door het rijk werden erkend, omdat op kamers gaan wonen geen optie was. Voor iemand uit een arm gezin koos hij bovendien voor een hoogst onwaarschijnlijke opleiding: het conservatorium. Hij wilde het liefst organist worden en dat werd hij ook.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Waan van de dag

Veel gemeenten zien verplichte tegenprestatie niet zitten

, door

Zo meldt het NRC:

De verplichte ‘tegenprestatie’ voor werklozen, waarmee het kabinet de Bijstandswet strenger wil maken, zal door de meeste gemeenten vanaf 1 januari juist niet streng worden uitgevoerd. Dat blijkt uit onderzoek van Divosa, vereniging van managers van sociale diensten.

Van de gemeenten laat 80 procent bijstandsgerechtigden zelf iets bedenken dat in de wet past: het moet maatschappelijk nut hebben en mag geen echt werk verdringen; 90 procent laat werklozen met rust als ze zorgen voor hulpbehoevende familieleden of vrijwilligerswerk doen. Divosa-voorzitter René Paas vindt het “heel mooi” dat gemeenten constructief met de omstreden wet omgaan als “zetje in de rug”. […]

Amsterdam zal de tegenprestatie helemaal niet verplicht stellen. SP-wethouder Arjan Vliegenthart wijst erop dat de wet van gemeenten een ‘verordening’ vraagt waarin de tegenprestatie wordt geregeld. Amsterdam doet dat, maar ‘regelt’ – met instemming van de gemeenteraad – dat de tegenprestatie vrijwillig is. “Wij hebben de capaciteit niet om te controleren of iemand de tegenprestatie doet en ik wil daar ook geen capaciteit voor vrijmaken. Als je het stevig wilt handhaven, kost dat je miljoenen per jaar. Nu zijn we 70 miljoen kwijt aan reïntegratie.” Of dat niet ingaat tegen de geest en het doel van de wet? “Wij zoeken nadrukkelijk de randen van deze wet op”, zegt Vliegenthart.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

KORT | Bijstand verlagen: meer werk?

, door

ANALYSE - Vanmiddag stond in het Financieel Dagblad een artikel waarin wordt gesteld dat het verlagen van de bijstand extra banen oplevert, in tegenstelling tot het verlagen van de belastingen. Verlagen van de belastingen zou mensen niet motiveren, verlagen van de bijstand wel.

Door andere media wordt dit stuk inmiddels kritiekloos overgenomen, maar bij de kritische lezer roept het hopelijk vooral vragen op. Zoals:

Verlaging van de belastingen wordt toch niet voorgesteld om mensen te motiveren, maar om arbeid goedkoper te maken, waardoor meer banen zouden ontstaan?

Banen ontstaan meestal toch niet doordat mensen die ernaar zoeken beter gemotiveerd zijn? Wanneer door de bijstandsuitkering te verlagen bijstandsgerechtigden meer gemotiveerd worden om een baan te zoeken, ontstaan daardoor niet meer banen, maar meer werkzoekenden. En daar hadden we er in dit land de laatste tijd sowieso toch al niet te weinig van?

Helemaal vreemd wordt het bericht als we ons realiseren dat bijstandsgerechtigden al als werkzoekende geregistreerd staan, en nota bene sollicitatieplicht hebben.

Wat zegt dat rapport van het CPB waarover gesproken wordt nu letterlijk? Geen idee, want de hyperlinks in het NRC-artikel naar het onderzoek zijn dood, en het Financieel Dagblad zelf doet geen moeite om links te geven naar de bron.

Foto: mystic_mabel (cc)

Uitkeringen sinds 1970

, door

ANALYSE - Hoe groot is de druk van uitkeringen op de (beroeps)bevolking? Hoe hebben de uitkeringen zich ontwikkeld? Dit onderzoek naar de ontwikkeling van het aantal uitkeringen sinds 1970 bevat enkele verrassende uitkomsten en daarnaast enkele anekdotes van mijn kant waarvan je misschien zal denken ‘Hoe was het mogelijk?’

Oorspronkelijk zou dit stuk onderdeel zijn van deel II van mijn drieluik – deel I hier – over uitkeringen aan allochtonen en autochtonen, maar vanwege de lengte heb ik er toch maar een losstaand artikel van gemaakt.

Uitkeringen en beroepsbevolking

In veel reacties op internetfora merk je dat men niet goed weet hoe het staat met het aantal uitkeringen. Door bepaalde politieke partijen en media wordt vaak verkondigd dat het met het aantal uitkeringen helemaal de pan uit rijst. In figuur 1 laat ik zien hoe het aantal uitkeringen aan mensen tussen de 15 en 65 jaar zich sinds 1970 heeft ontwikkeld.

De grafiek geeft het aantal uitkeringen als percentage afgezet tegen de beroepsbevolking (nationale definitie). Een percentage van bevolking in een jaar geeft over zo’n lange periode een wat beter beeld dan alleen de aantallen uitkeringen, omdat de (beroeps)bevolking de afgelopen decennia sterk is gestegen. Zo bestond in 1970 de beroepsbevolking uit 4,8 miljoen mensen en in 2013 uit 7,9 miljoen, een stijging met twee derde. Ik heb echter ook een grafiek gemaakt met de aantallen.

De meeste percentages die ik hier in tekst noem, heb ik tevens in de grafiek gezet.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende