Het ontslag van de Leuvense onderzoekster Barbara van Dyck wegens deelname aan een actie tegen genetisch gemodificeerde aardappelteelt levert een interessante case op. De actievoerders claimen het recht om genetische modificatie te bestrijden. Het ontslag van een van hen zien ze als belemmering van de vrijheid om actie te voeren, een soort 'berufsverbot'. En tevens als een inperking van de vrijheid van meningsuiting. Ook de universiteit haalt dit grondrecht aan. Het ontslag wordt gemotiveerd met verwijzing naar de academische vrijheid. Onderzoek moet in vrijheid zonder inmenging van anderen kunnen plaatsvinden. Je vernielt niet het werk van je collega's. En er was in dit geval wel sprake van bewuste vernieling. Ook al trok Van Dyck zelf geen aardappels uit de grond, ze trad op als woordvoerder van de actiegroep Field Liberation Movement en nam achteraf ook geen afstand van de gebruikte methoden.
[qvdd]
Dit is niet zozeer een overwinning voor mijzelf, maar een overwinning voor de vrijheid van meningsuiting. […] Je mag islamkritiek hebben, mij is de mond niet gesnoerd. Er valt een enorme last van me af […] Zo’n proces kost heel veel energie, geld. Ik kan me nu weer helemaal op de politiek gaan richten.
Geert Wilders is even vergeten dat hij zelf het proces flink gerekt heeft na zijn – totaal onverwachte, kuch -vrijspraak.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Onlangs organiseerde het Montesquieu Instituut in Maastricht een workshop over parlementaire immuniteit: het grondwettelijk recht van parlementariërs (art. 71 Grw.) om verschoond te blijven van strafvervolging wegens datgene wat zij in de vergadering van Eerste of Tweede Kamer hebben gezegd.
De Nederlandse immuniteit is beperkt van aard, als men die vergelijkt met wat elders in continentaal Europa gebruikelijk is. Daar gaat het niet alleen om wat ter vergadering is gezegd, maar ook om andere strafbare feiten. Wel is het parlement elders bevoegd de immuniteit op te heffen, zodat ‘normale’ vervolging van misdrijven alsnog kan plaatsvinden. De workshop was bedoeld om het verschijnsel op Europees niveau in kaart te brengen en te vergelijken. Daarbij spelen niet alleen parlementaire regels en gewoonten een rol maar ook de (Europese) rechter.
In Nederland is het onderwerp actueel geworden, sinds Geert Wilders wordt vervolgd door de Amsterdamse rechtbank wegens een aantal overtredingen van de strafwet, waaronder discriminatie. Hij kan daarbij geen beroep doen op zijn parlementaire immuniteit, omdat de gewraakte uitlatingen zijn gedaan buiten de vergadering van de Tweede Kamer. Naar Nederlands recht is hij dan een burger als ieder ander. Maar, zo is de vraag, is daar wel de juiste rechter aan het werk? Die vraag kwam ook in de Maastrichtse workshop geregeld bovendrijven.
Een aantal mensen* heeft immers bepleit de parlementaire immuniteit niet zozeer aan de vergadering te verbinden als wel aan de persoon van de parlementariër. Dat wil zeggen dat hij in en buiten de Tweede Kamer immuniteit zou moeten genieten. Niet zo’n vreemd voorstel, want in diverse landen is die vrijheid van spreken niet aan de parlementaire vergadering gebonden. Ook wij hebben, vanaf 1798 tot 1848, zulke breed gedefinieerde vrijheid van spreken voor parlementariërs gekend. Het is ook eigenaardig als iemand die in de Kamer vrij is geweest bepaalde uitlatingen te doen, strafrechtelijk wordt vervolgd zodra hij buiten de Kamer ‘zichzelf citeert’. Zelf heb ik op deze plaats, in navolging van Femke Halsema, zulke bredere immuniteit bepleit.
Het OM is consistent in de rechtszaak tegen Wilders. Ook in tweede instantie luidt de eis : vrijspraak. Er is geen sprake van groepsbelediging omdat Wilders de islam, de godsdienst of de politieke ideologie zoals hij zelf zegt, aanvalt, en niet de moslims zelf. Ook de uitspraken die lijken op haat zaaien tegen moslims, zoals de vergelijking tussen de Koran en Mein Kampf, legt het OM uit als gericht tegen de islam. Als hij schrijft over een ‘invasie van moslims’ moet dat gezien worden in de context van zijn waarschuwing voor de toenemende invloed van de islam in Nederland.
Het OM is niet van mening veranderd. Het had jaren geleden op dezelfde gronden klachten tegen Wilders geseponeerd. In feite geven ze nu een toelichting op die beslissing, daartoe gedwongen door de de correctie van het Gerechtshof dat vervolging wel noodzakelijk vond. De kans dat de rechtbank het OM volgt lijkt me redelijk groot.
De aandacht voor het proces Wilders in de media is inmiddels behoorlijk verslapt. De eis tot vrijspraak was nauwelijks nieuws. Vrijwel onopgemerkt bleef de bijdrage van de advocaat van een van de benadeelde partijen, Nico Steijnen, die na het OM het woord mocht voeren om de positie van de benadeelden toe te lichten. Voordat het zo ver was had de rechtbank een half uur nodig om Steijnen’s toespraak namens de Beweging tot Herstel van het Respect te censureren. Hij mocht namelijk niet optreden als een alternatieve aanklager. Maar feitelijk was hij dat wel, ondanks alle geschrapte passages. Moszkowicz probeerde de rechtbank er dan ook met al zijn overtuigingskracht toe te bewegen Steijnen buiten de orde te plaatsen. Tevergeefs. Het valt nog mee dat hij niet opnieuw tot wraking overging.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Newt Gingrich, een van de kandidaten voor de Presidentsverkiezingen in 2012, heeft een poëtische inslag. Lees dit hardop als een gedicht:
The literati sent out their minions to do their bidding.
Washington cannot tolerate threats from outsiders who might disrupt their comfortable world.
The firefight started when the cowardly sensed weakness. They fired timidly at first, then the sheep not wanting to be dropped from the establishment’s cocktail party invite list unloaded their entire clip, firing without taking aim their distortions and falsehoods.
Now they are left exposed by their bylines and handles.
But surely they had killed him off. This is the way it always worked. A lesser person could not have survived the first few minutes of the onslaught. But out of the billowing smoke and dust of tweets and trivia emerged Gingrich, once again ready to lead those who won’t be intimated by the political elite and are ready to take on the challenges America faces.
Het was een slechte week voor Gingrich. Op de Amerikaanse versie van “Buitenhof”, Meet the Press had hij het moeilijk. Meestal worden daar alleen maar luie vragen gesteld door de presentator David Gregory. Hij is dan ook niet te vergelijken met onze Clairy Polak of Peter van Ingen. Gingrich werd deze keer echter geconfronteerd met zijn eigen gedraai over ziektekostenverzekeringen. In de jaren 90 had hij altijd verkondigd voor verplichting (de ‘individual mandate’) te zijn maar tegenwoordig is plotseling furieus tegen. Hoe kan dat? Moeilijke vragen had Gingrich van Gregory echter niet verwacht, en waarom zou hij ook, want dat is in dat programma niet gebruikelijk.
Zou het waar zijn dat de oorlog opnieuw taboe is? Het is een steen in de vijver, rond 4 mei. Ik geloof er niets van. In Duitsland vraagt een oude man van 88 jaar waar ik vandaan kom. “Ah, Arnheim? Eine Brucke zu weit!” De avond voor onze ontmoeting heeft hij op de Duitse TV een film gezien over de slag om Arnhem en iedereen spreekt er over. Als er nieuw taboe op de oorlog is, niet bij onze oosterburen. Gretig raakt hij met me in gesprek over de oorlog en zijn belevenissen, zijn geluk als krijgsgevangene van de Amerikanen. Geen ‘kriegssmertz’, maar nuchter.
De historicus Jan Romein vond het begrip “onvoltooide geschiedenis” uit: dé geschiedenis bestaat niet, want elk heden schept zijn eigen relatie tot het verleden. Dat is ook logisch: toen Europa in puin lag was niemand geinteresseerd hoe het allemaal zo was gekomen, want er moest puin worden geruimd en weer opgebouwd. Pas veel later werd interessant hoe in het land van dichters, componisten en filosofen de barbaren zo’n voedingsbodem hebben kunnen vinden.
“Waarom weet u er zo veel van?”, vroeg de oude soldaat. Ik zei dat het nuttig was te begrijpen waarom de geschiedenis zo kon ontsporen en ook wat het in de hoofden van mensen betekende en hoe miljoenen daders weer als normale mensen in de wereld moesten worden opgenomen en aanvaard: het thema van verzoening en waarheids-commissies over de gehele wereld. Dat leek hem interessant.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.