Corona-apps hangen in een beleidsmatig vacuüm

Zowat alles ging mis bij die race om de corona-app die mensen moest vertellen dat ze bij iemand in de buurt waren geweest die besmet blijkt te zijn. De ene app was lek. De andere gaf je telefoonnummer prijs en verbrak zo je anonimiteit. De derde was helemaal niet aangeprezen door het deskundigenpanel: die hadden het ding expliciet afgewezen. De vierde waarborgde niet dat uitsluitend besmette mensen alerts konden versturen. Belangrijker: de apps hingen in een beleidsmatig vacuüm. Ze staan of vallen met de beschikbaarheid van testen: alleen dan kan de waarschuwing die zo’n ding verstuurt betrouwbaar zijn. Maar er is geen flankerend beleid. Zelfs huisgenoten van een erkende patiënt kunnen zich nog zelden laten testen. Wil je heus dat mensen zelf waarschuwingen versturen en een cascade van vermoedens en ‘mogelijke’ besmettingen zich door het mobiele netwerk verspreidt? Dan belanden we alsnog allemaal in zelfquarantaine en zijn we geen sikkepit verder.

Foto: Nukamari (cc)

Dieven met dieven vangen

The New York Times publiceerde afgelopen weekend een lang artikel over Clearview AI. De oprichter, de Australiër Hoan Ton-That, zocht al langer naar een klapper maar was niet verder gekomen dan een app waarmee je selfies van een Trump-kapsel kon voorzien. Ton-That maakte ook een site waar je al je vrienden videolinks kon sturen; moest je wel even al je contacten uit je chatprogramma’s met de site delen.

Toen volgende een lumineus idee. Ton-That verdiepte zich in kunstmatige intelligentie en algoritmes, leerde hoe je sites kon leegtrekken (scrapen), en verzamelde wat startkapitaal. Hij bouwde een programma dat overal foto’s jatte en die opsloeg in een database, waarbij elke foto werd voorzien van de naam van de geportretteerde, plus de locatie, plaats en tijd van de opname. Ton-That verzamelde een fikse stapel, en liet er gezichtsherkenning op los.

Lang wist-ie niet wat ermee kon aanvangen. Toen wist hij Peter Thiel voor zijn project te interesseren. Thiel is de extreemrechtse mede-oprichter van Paypal, een van de eerste investeerders in Facebook, en de oprichter van Palantir, die veel opsporingssoftware maakt voor de CIA, en voor banken plus andere financiële dienstverleners.

Na wat vallen en opstaan wist Ton-That een paar politiediensten in de Verenigde Staten te interesseren, meestal via iemand die hij eerst zelf had gescout. Inmiddels beschikte hij over een database met 3 miljard gezichten. Hij vroeg zo’n detective om een paar foto’s van mensen die ze zochten, wist hem te imponeren met de resultaten, de diender pleitte bij de baas, en hoppa, weer een klant. Inmiddels doet Clearview zaken met lokale politiediensten, de FBI en Homeland Security.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Ian Hughes (cc)

Quantum, qubits en crypto

COLUMN - Afgelopen week maakte Google bekend een werkende quantumcomputer te hebben gebouwd. Anders dan ‘gewone’ computers werken die niet met bits (die alleen ‘uit’ of ‘aan’ kunnen staan, oftewel op 0 of 1), maar met qubits. Dat zijn bits die in een tegelijkertijd 0 én 1 kunnen zijn (‘superpositie’).

Dat verschaft ze vreemde eigenschappen: zo kunnen ze niet worden gekopieerd, en staan ze altijd in een onderlinge relatie. Als de waarde van qubit A bekend wordt (en daarmee zijn superpositie vervalt), heeft dat subiet effect op qubit B, ook als dat zich elders bevindt. Hoogleraar Stephanie Wehner, die in Delft aan de ontwikkeling van een quantum-internet werkt, legt het graag (en altijd geestig) uit.

De strijd wie de eerste serieuze quantumcomputer kon presenteren, is al langer bezig; wie de eerste slag binnenhaalt, krijgt een boel prestige. Het werd dus Google.

Het bedrijf meldde triomfantelijk dat Sycamore, zoals het zijn exemplaar heeft gedoopt, een reeks sommen 1,5 miljard keer sneller oploste dan gewone supercomputers kunnen. Op dat record valt overigens wel iets af te dingen: Google koos uiteraard een opdracht die exact was toegesneden op Sycamores expertise. Voed het ding een ander lastig probleem en hij bakt er waarschijnlijk weinig van: Sycamore is in zekere zin nog een one trick pony.

Foto: DJANDYW.COM AKA NOBODY (cc)

Kunst op Zondag | Drone

En toen was er weer gedonder met drones. Een zwerm drones attaqueerde olie-installaties. Reden voor Trump om een zwerm soldaten op pad te sturen.

Maar jongens toch, jullie kunnen zoveel leukere dingen doen met drones….

Bijvoorbeeld dit werk van Daito Manabe (a.k.a. Rhizomatiks):
Elevenplay and Rhizomatiks Research – “24 drones”, 2015 (2 min 45”).

Dansen met drones is veruit te prefereren boven donderstralen met drones.


De choreografie ‘Airman” is onderdeel van de voorstelling ‘Flirt with reality’ van David Middendorp. Vanaf 7 november is de voorstelling weer in Nederland te zien.

Another kind of blue – “Airman”(the making off), 2018 (1 min. 52”).

Het Italiaanse designbureau Carlo Ratti Associati selecteerde uit duizend inzendingen een honderdtal “gedachten, verwachtingen en ideeën over hoe steden eruit moet zien”, die door computergestuurde drones tot een graffiti muurwerk werden gespoten.

CRA-Carlo Ratti Associati –  UFO-Urban Flying Opera, 2019 (1 min 05”).

Ideeën, gedachten en verwachtingen samenbrengen. Als de  Saoedi-Arabieren, de Jemenitische Houthi-rebellen en de Trumps zich daar nou eens op richten, krijg je toch een heel ander gebruik van drones.

Helaas is dat niet zo en zien kunstenaars zich genoodzaakt niet alleen ‘een weinig troost’ in de waan van de dag te brengen, maar ook daadwerkelijk acties op touw te zetten in de hoop welk tij dan ook te keren.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Cassim Shepard (cc)

Het WK begint

COLUMN - Nog zes dagen en dan begint het WK in Qatar.  Het WK Atletiek, welteverstaan.

In de hoofdstad Doha gaan ruim 2000 atleten uit 200 landen (waaronder 30 uit Nederland) hun krachten meten in het Khalifa Stadion. Gemiddelde temperatuur is 40 graden, maar Qatar heeft haar technisch vernuft aangewend om het Khalifa International Stadium van een gigantische airconditioning te voorzien, zodat het in dit openluchtstadion (!) rond de 25 graden sporten en aanmoedigen wordt.

Dat zal van 27 september tot en met 6 oktober, naast de sportieve prestaties, wel het meest dominante nieuws worden over Qatar.

Het zou een wonder zijn als er ergens tussen de medaille-uitreikingen ineens een officiële herdenking is voor de Britse technicus Zac Cox en de Indiase timmerman Jagdesh Kumar, die in 2017 bij de renovatie van het stadion om het leven kwamen.

Eerder zijn zo’n 1200 arbeiders overleden bij de nieuwbouw en renovatie van stadions voor het WK voetbal in 2022 (volgens een rapport uit 2014). En dat is dan het allertrieste dieptepunt, naast de inmiddels alom beruchte arbeidsomstandigheden, die nog steeds niet volledig op orde zijn.

Honderden arbeiders uit o.a. Kenia, Nepal, India en Bangladesh hebben hun loon nog niet gekregen. En ondanks beloften van de Qatarese overheid, lukt het haar niet daar verbetering in te brengen (rapport Amnesty International, september 2019).

Foto: Arkansas Highways (cc)

Koel Qatar

NIEUWS - Op een strook van 200 meter, op een weg naar Qatar’s populairste toeristenoord, wordt ‘blauw asfalt’ getest. Metingen wijzen uit dat de temperaturen boven dat asfalt lager liggen dan boven gewoon asfalt.

I think it’s great that the government is open-minded about using technological innovation to deal with the challenges of living in the desert. The degree of cooling could have a real impact on our electricity consumption since air conditioning makes up almost 70% of household electricity usage

zegt Hossam Almeer, een wetenschapper van het Qatar Computing Research Institute (QCRI)in dit artikel bij Al-Jazeera.

De testen moeten uitwijzen of het in  de woestijnhitte mogelijk is enige verkoeling te creëren. En dat zit hem niet in de kleur, maar in het materiaal dat minder warmte absorbeert en vasthoudt. In Los Angeles test men zulk asfalt (en dat is grijs) in de hoop het zgn.hitte-eiland effect te kunnen tackelen.

Zowel In Qatar als in Los Angeles hoopt men ook dat het kan bijdragen aan minder intensief gebruik van airco’s die, zoals bekend, enorme energieslurpers zijn.

En jawel, zoals dat gaat bij innovaties, het ontbreekt ook bij dit nieuws niet aan het ‘elk-voordeel-heb-zijn-nadeel’ argument: Een onderzoek uit 2017 zou aangetoond hebben dat voor de fabricatie van dat speciale, verkoelende asfalt zoveel energie nodig is dat het niet opweegt tegen het voordeel van lager airco-gebruik. Misschien dat verkoelend asfalt in Nederland een paar strooiwagens zout scheelt.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: IBM Research (cc)

Gezichtsverlies

Wordt je paspoort gejat, dan komt daar geheid ellende van. Maar je kunt een nieuw exemplaar aanvragen. Hopelijk word je al doende niet het slachtoffer van identiteitsfraude: met de nasleep daarvan kun je nog jaren zoet zijn. Denk aan mobieltjes die op jouw naam zijn aangeschaft, onterechte bekeuringen, valselijk afgesloten leningen.

Met biometrische gegevens ligt het anders. Zijn je gezichtsscan of je vingerafdrukken in verkeerde handen beland, dan ben je voorgoed de pineut, je kunt geen andere facie of vingers aanvragen. Voor de rest van je leven kunnen jouw onuitwisbare kenmerken door derden worden misbruikt.

Daarom was de ontdekking van security-experts eerder deze maand zo onthutsend. Biostar 2, een biometrisch beveiligingssysteem waarin miljoenen gebruikers zijn opgeslagen, is zo lek als een mandje. De experts ontdekten onbeveiligde Biostar 2-servers, en zagen dat de gegevens van gebruikers er onversleuteld waren opgeslagen: namen, wachtwoorden, woonadressen, gezichtsscans, vingerafdrukken, rangen, toegangscodes – de hele rataplan. Het betrof ruim 27 miljoen records. De experts konden de data uitlezen, wissen, of veranderen. Ze konden zelfs valse gebruikers aanmaken, compleet met vingerafdrukken en gezichtsscan.

Biostar 2, eigendom van Suprema, is onderdeel van het beveiligingssysteem AEOS, dat door 5700 organisaties in 83 landen wordt gebruikt. Die organisaties variëren van sportclubs tot overheidsinstanties, van de Londense politie tot banken, van defensiebedrijven tot – o ironie – een identiteitspasjesfabrikant.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De onbewoonbare aarde – David Wallace Wells

RECENSIE - door Addie Schulte, redacteur van Boekenstrijd.

© De Bezige Bij, cover De onbewoonbare aarde van David Wallace-Wells“Het is erger dan je denkt, veel erger.” Met deze eerste zin van zijn boek De onbewoonbare aarde heeft David Wallace-Wells een behoorlijk succes gehad. Met de onheilspellende titel en een schier onuitputtelijke opsomming van de mogelijke rampen als gevolg van klimaatverandering heeft hij het probleem in de scherpst mogelijke termen onder de aandacht gebracht.

Kort samengevat: geen enkele locatie blijft gespaard, niemand kan zich aan deze crisis onttrekken, rijkdom of technologie zullen geen bescherming bieden. En die crisis is voor een groot deel veroorzaakt door mensen die uitstekend op de hoogte waren van de gevolgen van de uitstoot van broeikasgassen. Daarmee is de klimaatcrisis ook een crisis tussen generaties geworden: een generatie heeft voor een enorme uitstoot gezorgd, een generatie, ‘de onze’, moet zorgen dat de situatie niet totaal uit de hand loopt.

Plagen

Wallace-Wells besteedt de eerste helft van zijn boek aan twaalf ‘plagen’ die de mensheid zullen treffen als klimaatverandering doorgaat. Die lopen uiteen van de sterfte door hitte en honger, tot het ontstaan van conflicten, gebrek aan zoet water, ‘stervende oceanen’ en ‘economische ineenstorting’. In deze hoofdstukken stort de auteur een groot aantal beweringen uit rapporten, boeken en wetenschappelijke artikelen over de lezer uit. Ze hebben het stramien van: ‘Als, dan’. Als we zo door gaan, dan gebeurt dit of dat. Maar zoals hij zelf schrijft zijn al die scenario’s omgeven door onzekerheid. Aan de andere kant is hij zeer stellig. Zie de beginzin.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Christoph Scholz (cc)

5G heeft consequenties voor het milieu

ACHTERGROND - Waar denk jij aan als je ‘5G’ hoort? Misschien aan lekker snel internet, of Chinese spionage met Huawei-apparatuur. Maar er is één belangrijk onderwerp dat achterwege blijft: het milieu. Hoe zit het met de impact van 5G op het klimaat en waarom blijft dit onderbelicht?

Het is de nieuwste manier om data te versturen, het is vele malen sneller dan voorganger 4G en wordt in Nederland opgezet as we speak. 5G komt er in 2020 al aan en biedt veel mogelijkheden, van opereren op afstand tot het streamen van extreem zware games, of het creëren van een geautomatiseerd netwerk van zelfrijdende auto’s. Maar er zijn ook zorgen: 5G zal onze honger naar data alleen maar versterken en zo tot een toename in internetgebruik leiden. Dit gaat impact hebben op het milieu en daar lees je weinig over. Wat zegt dit over ons en onze drang naar vooruitgang?

Werking en voordelen

5G staat voor ‘5e generatie mobiele netwerk’. Na 3G en 4G is het de derde generatie van mobiele netwerken waarmee internetten mogelijk is. Door de veel hogere frequenties die 5G gebruikt is de verbinding echter een stuk sneller. Een nadeel van deze hoge frequenties is wel dat het signaal aanzienlijk minder ver komt dan 4G-straling, waardoor er door het hele land veel kleine, signaal-versterkende antennes moeten worden gemonteerd. Dat is een grote klus maar zodra het werkzaam is biedt het netwerk veel voordelen.

Foto: Gerd Leonhard (cc)

Hoe gevaarlijk zijn nanobots?

ACHTERGROND - Nanorobotica klinkt als scifi, maar in het laboratorium is het al werkelijkheid en overheden investeren er volop in. De mogelijkheden zijn mooi, maar kunnen ook vernietigend zijn in bijvoorbeeld oorlog.

In de Terminator-films zie je nanobots als ijzersterke, gedaanteverwisselende bepantsering. Ze herstellen direct en kunnen elk opgegeven wapen vormen dat ze willen. In de film Black Panther dienen nanobots als bescherming en kunnen ze klappen en kogels absorberen. Of dit soort toepassingen er ooit van komen is twijfelachtig, maar het gebruik van nanobots is wel degelijk realiteit. De mogelijkheden van deze technologie zijn volgens sommigen onuitputtelijk. Maar er zijn risico’s: een bestuurbaar ‘apparaatje’ dat niet te zien is met het blote oog kan in verkeerde of onbekwame handen veel schade aanrichten.

Nanobots?

In films zijn nanobots vaak zichtbare, kleine robotjes van mechanisch materiaal. Dat beeld klopt niet.

De bestaande nanobots zijn niet zichtbaar met het blote oog, en hebben een grootte variërend van 10 tot 10.000 nanometer: de kleinste zijn zo groot als een bacterie. In wetenschappelijke publicaties en media spreekt men ook van nanobots als het een microscopisch robotje betreft dat is opgebouwd uit nanotechnologisch geproduceerd materiaal. Een voorbeeld daarvan is de nanobot die is ontworpen om schadelijke stoffen uit de oceaan te verwijderen: deze heeft de breedte van een mensenhaar, maar wordt gemaakt van grafeen. Dat is een materiaal dat wordt geproduceerd met nanotechnologie.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende