Geen bal op tv | Zwarte Piet

Er is al meer dan genoeg over Zwarte Piet geschreven. Alles is waarschijnlijk wel zo’n beetje gezegd. Elk nieuw woord dat aan de zwartepietendiscussie wordt toegevoegd is even overbodig als een paardenfluisteraar in een opvanghuis voor dove koeien. En toch zal dit stukje over Zwarte Piet en de zwartepietendiscussie gaan. Kortom, mocht u doorgaan met lezen en zich achteraf bekocht voelen en uw kostbare tijd willen terugeisen: ik heb u gewaarschuwd. Uw tijd is weg. Aanleiding voor dit volstrekt overbodige stukje is een filmpje dat mij onlangs op het beroemde webforum Facebook onder de neus werd gewreven, een filmpje waarop de intocht van Sinterklaas te Amsterdam in 1935 te zien is. Wij zien dat Sinterklaas welgeteld door nul Zwarte Pieten wordt begeleid. Wel zien wij een stel roomblanke mannen van een zekere leeftijd met een veer op hun hoed achter de goedheiligman aan schuifelen op hun paard. Of dat Pieten zijn durf ik niet te zeggen, maar Zwart zijn het zeker niet. 

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Sinterklaas

COLUMN - Hij keek me aan. Ik had geen idee welke reactie er zou gaan komen.

‘Dus, het is gewoon een man die zich verkleedt als Sinterklaas?’

‘Ja, dat is zo.’

‘Waar kwamen die cadeaus dan vandaan?’

‘Denk eens na Pipo’.

‘Wat? Hebben jullie al die jaren cadeaus voor ons gekocht?!’

‘Ja joh, het kwam echt niet uit de lucht vallen, of met de boot mee. Snap je nu waarom die trampoline er nooit kwam?’

‘Ja, dat wilden jullie niet en dan zeiden jullie: “Vraag maar aan Sinterklaas. Je weet nooit”. Maar dan wisten jullie het al wel hè?’

‘Ja Schatje, jullie hebben al schommels. Weet je dat een vriendin van mij bij haar eigen vader op schoot heeft gezeten en dat ze echt dacht dat het Sinterklaas was?’

De oudste sloper bleef me even aankijken en toen begon hij te gieren van de lach. Hij rolde bijna van de bank af, zo leuk vond hij het.

‘Bij haar eigen vader? En ze had niks door?’

‘Nee, ik heb ook nog bij hem op schoot gezeten. Ik wist zeker dat het Sinterklaas was, ook al zag ik de plakrand van zijn baard. Hij liet schijnbaar ook zijn mijter wel eens slingeren thuis, maar niemand die alles met elkaar verbond. En dat is nou de lol van grote mensen. In ruil voor die lol krijgen jullie cadeaus. Zo moet je het maar zien. Dit is trouwens de enige grote leugen van grote mensen hoor. Verder houden we je niet voor de gek.’

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Domenico (cc)

Sint Mandela

COLUMN - 2013 loopt op zijn eind, en Oud Zeikwijf maakt de balans op.

Hoe ik ook mijn best doe om mij al het andere te herinneren, bij het noemen van 2013 verschijnt Mandela in neonlicht op mijn visuele cortex.

Weg knus Nederland-Ruslandjaar, over-the-top kroning – pardon, inhuldiging (we mogen geen kroning zeggen uit angst voor lelijke alliteraties, ‘de kroning van de Koning’) – van onze kersverse Koning, waarbij de kersverse Koningin er bewijs van gaf tenminste twee hoedanigheden van de Nederlander overgenomen te hebben: slechte kledingsmaak, door een jurk te dragen in het lelijkste KLM-blauw dat ze kon vinden; en ongevoeligheid voor waterkou, door uren op een boot te dobberen in de ijskoude noordenwind, slechts gekleed in een flinterdunne japon.

België werd acuut snertjaloers op de over-the-top kroning die we lekker wel konden betalen en moest per se ook een nieuwe Koning dus zo geschiedde, maar dan met een lelijke Koningin en een nog lelijkere Koning, en in low key (arme, arme Belgen). De wél mooie William en Kate kregen een even mooie liefdesbaby (arme, arme Belgen). De grond schudde erger dan ooit, niet in de Filipijnen maar in Groningen, en de verantwoordelijken deden gewoontegetrouw alsof hun neus bloedde. Flats in Bangladesh en omstreken stortten gewoontegetrouw in, een babyplaneet dacht dat de aarde zijn mammie was en spoedde naar huis maar miste op een haar na haar welkomstknuffel. Good old Chávez ging dood, good old Friso ging dood. De christelijke medemens kreeg eindelijk een toffe peer van een Paus die achter de paarse gordijnen kusjes gaf aan elke loser op wie hij de hand kon leggen, en die, toeval of niet, Argentijn bleek te zijn (de paus, niet de loser), net als onze kersverse Koningin (die, het moet gezegd, geen losers kust achter de gordijnen, voor zover we weten).

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Een heidense Sinterklaas

COLUMN - Een triest verhaal van lang geleden: een man verliest zijn vrouw, heeft enkele financiële tegenslagen, kan zijn drie dochters geen bruidsschat meegeven, ja, moet de meisjes zelfs naar het bordeel sturen. Geheel onverwacht – hoewel: in een sprookje verwacht je zoiets – duikt er een wijze weldoener op die de bruidsschat regelt, ervoor zorgt dat de meisjes nette echtgenoten vinden en zo bewerkstelligt dat men verder nog lang & gelukkig leeft.

Misschien herkende u het verhaal. Het is inderdaad een van de legenden over Sint-Nikolaas. Hij wordt – behalve als kindervriend en patroon der zeevarenden – vereerd als beschermer van prostituées. Ik heb het altijd een poëtisch toeval gevonden dat op een steenworp van de Amsterdamse Wallen niet minder dan drie Sint-Nikolaaskerken zijn (1, 2, 3). Vroeger werd Nikolaas ook aangeroepen door vrouwen die geen man konden vinden: het schijnt dat ons ‘goedheiligman’ een verbastering is van ‘goedhuwelijksman’.

De heilige is echter niet de enige die bruidsschatten verzorgde. Bijna hetzelfde verhaal wordt verteld over Apollonius van Tyana, een rondtrekkende Griekse filosoof die, net als Sint-Nikolaas, leefde in wat nu Turkije heet. Er zijn allerlei overeenkomsten: beide leefden celibatair, gaven al hun bezittingen weg, grepen in tijdens een ontsporende rechtszaak, redden terdoodveroordeelden en beschikten over de gave der bilocatie.

Foto: Amsterdamized (cc)

Sinterklaas en de NSA

ACHTERGROND - Wat hebben Sinterklaas en de NSA gemeen? Ze houden allebei in de gaten of we ons wel goed gedragen. Misschien kan het verhaal van Sinterklaas en zijn ‘Grote Boek’ ons helpen om de onthullingen van klokkenluider Edward Snowden te begrijpen, denkt Jelte Timmer.

Met 5 december op komst kon ik het niet laten om iets te schrijven over het ‘Grote Boek van Sinterklaas’. Het Grote Boek is iets waar ik laatste tijd gek genoeg weinig meer over hoor – misschien ook een vertekend beeld door mijn leeftijd – maar wat uitermate goed in de huidige tijd lijkt te passen. Waar het Grote Boek een verhaaltje was om mij als klein kind in de gekte van het Sinterklaas feest een beetje tot normaal gedrag te manen, hebben de onthullingen van Edward Snowden in de afgelopen maanden duidelijk gemaakt dat het idee van een bestand waar in wordt bijgehouden wat iedereen uitvreet helemaal geen raar sprookje blijkt te zijn.

Ondanks de onthullingen van Snowden blijkt het nog moeilijk om vat te krijgen op de bezigheden van de NSA. Alexander Klöpping probeerde afgelopen maandag bij De Wereld Draait Door bijna wanhopig de relevantie van het werk van de klokkenluider aan radio-dj Giel Beelen duidelijk te maken. Die gaf aan liever door de overheid te worden bespioneerd dan door Google en Facebook. Voor veel mensen is het onduidelijk wat er nu precies het probleem is met veiligheidsdiensten: we wisten toch al dat we in de gaten werden gehouden, we hebben er niet direct last van, en we kunnen er bovendien weinig tegen beginnen.  Maar misschien kan Sinterklaas ons in deze moeilijke tijden helpen meer grip op de discussie te kringen. Ik pak het Grote Boek er even bij.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Zwarte Piet

COLUMN - Zwarte Piet deed wat ie altijd deed in het Sinterklaasjournaal. De zwartepietendiscussie leek ver weg. Maar dat was buiten de extremisten gerekend, zag ik in PowNews.

Eerlijk gezegd dacht ik dat de zwartepietendiscussie dit jaar klaar was. De Hoofdpiet had gesproken en beloofde elk jaar wat minder diep in het schoensmeerpotje te roeren en de rode lippenstift weg te gooien. De rust kon wederkeren in ons eens zo vredige landje. Sinterklaas was welkom met zijn gevolg. De anti-pieten moesten geduld hebben. En de pro-pieten moesten niet zo huilen, het feestje kon gewoon doorgaan.

En zo kwam gisteren tot ons, de eerste aflevering van Het Sinterklaasjournaal. Dieuwertje Blok zat op haar vertrouwde plek in de studio. Jeugdjournaalpresentatrice Dolores Leeuwin zat in de trein naar Groningen, waar de Stoomboot dit jaar aanmeert. Vorig jaar zat de Surinaamse Dolores nog in het Pietenhuis, waar ze ongewild fungeerde als object van verlangen voor de vele Pieten, die het weken zonder vrouwelijk schoon hadden moeten doen. De plaats van Dolores in het Pietenhuis is overgenomen door de roomblanke Jeroen, die vorig jaar nog de intocht had geleid en in de voetsporen leek getreden van Aart Staartjes. Ik vermoed dat deze wisseling van de wacht een poging is om de angel uit de zwartepietendiscussie te halen. Maar meer dan een vermoeden is het niet. 

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Pablo (cc)

Niet Zwarte Piet is het probleem, maar Sinterklaas

OPINIE - De discussie over de huidskleur van Zwarte Piet komt vroeg dit jaar. Terwijl het probleem eigenlijk de huidskleur van Sinterklaas is.

Iedereen die de afgelopen jaren het Sinterklaasjournaal gezien heeft, weet dat de Sint een een warrige oude blanke man is, die het dagelijks beheer van de bv Pakjesboot al lang heeft overgedragen aan directeur Hoofdpiet. Je kunt er een symbool in zien van een vermoeide westerse wereld, die bezig is zijn dominantie te verliezen aan een jonge, globale generatie.

Niet iedereen is het met dat beeld eens. Sommigen houden liever vast aan Sinterklaas als een koloniale slavendrijver, die zijn zwarte knechten afbeult en vernedert – om daar vervolgens schande van te spreken. Ze hebben natuurlijk gelijk. De machtsverhouding tussen blank en zwart in het Sintgebeuren is een reliek uit vroeger tijden, een symbool dat zijn betekenis verloren heeft, tenzij je er voortdurend op blijft hameren. Zo zijn het ironisch genoeg vooral de tegenstanders van Zwarte Piet die zijn slavenverleden levend houden.

De doorgaans geopperde remedies zijn dan ook weinig zinvol. Geef Piet een andere kleur en hij onderdrukt Chinezen, Indianen of Smurfen; een regenboogkleur en hij staat symbool voor homo-onderdrukking. Het doet er niet toe welke kleur Piet heeft. Het probleem is Sinterklaas. Hij is een oude blanke baas met een schier oneindige schatkamer, die hij ongetwijfeld niet op koosjere wijze gevuld heeft. Er is geen beginnen aan om alles op te sommen wat er niet aan hem deugt.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

#Dezeweek | Deze column gaat niet over Henk Krol

COLUMN - Wat had ik deze column graag over Henk Krol geschreven. Henkie Krol, the one and only. Juist de man die opkomt voor de ouderen is degene die klaagt dat hij de Zwarte Piet krijgt toegespeeld. Over de ironie die daaruit spreekt, had ik een dik boek over kunnen volschrijven. Ik heb echter begrepen dat je in je leven minstens één keer moet hebben meegedaan aan de Zwarte Piet-discussie. Dus tja, daar gaat ‘ie dan hè.

De Sinterklaasperiode staat bol van de tradities. Er is de traditie van de intocht, waarin een oude man (soort Henk Krol) na een hoop moeite zijn pakjesboot in een willekeurige Hollandse haven aanmeert. Er is de traditie waarin ik bij mijn ouders op de bank pepernoten lig te eten. En er is de traditie van de surprise-loting, waar uiteindelijk structureel één lid van het gezin ontevreden is, degene die op mijn lootje stond geschreven.

In 2011 is daar een traditie bij gekomen. Vaak begint het te morren als in september de pepernoten al in de schappen liggen, maar het is vaak oktober dat het echt losbarst. Het is de traditie waarin Quinsy Gario op televisie komt vertellen wat hij van Zwarte Piet vindt. Spoiler alert: Hij vindt het racisme.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende