Het ene racisme is het andere niet

Gisteren verscheen dit stukje van collega-schrijver Sjors van Beek op Sargasso, waarin hij op basis van persoonlijke ervaringen uiteenzette dat 'racisme geen wit verschijnsel is'. In de woorden van Sjors: Vergeet het maar. Zwarten discrimineren blanken net zo hard. Nederlanders worden soms óók als minderwaardig behandeld. Mogen we het daar ook eens over hebben? Bovenstaande vraag werd gevolgd door een aantal gevallen van racisme waarmee Sjors te maken kreeg toen hij een jaar lang op Curaçao woonde. Een voorbeeld:

Asielzoeker duikt onder na mishandeling

Ismael uit Sierra Leone groette een meisje in Lage Zwaluwe. Daar was ze niet van gediend.

“Nee wij zijn niet hetzelfde. Jij bent een Zwarte Piet.”

Nadat hij door vrienden van het meisje werd mishandeld, zocht de vader van het meisje Ismael op straat op, en zette diens foto op Facebook.

“Ik dacht: rijdt die jongen nog steeds rond? Ik wilde de mensen waarschuwen.”

De zwarte asielzoeker als griezel en potentiële verkrachter: onze Nederlandse versie van de mythe van de ‘zwarte bruut‘?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Clever Cupcakes (cc)

Racisme is geen wit verschijnsel

OPINIE - Nu Zwarte Piet in Amsterdam beveiligd moet worden omdat het een symbool van racisme zou zijn, moet me toch iets van het (blanke) hart. Racisme wordt in de huidige zwart-witdiscussie eenzijdig geassocieerd met blanken. Blanke daders die zwarte slachtoffers vernederen. Racisme als exclusieve witte uitvinding.

Vergeet het maar. Zwarten discrimineren blanken net zo hard. Nederlanders worden soms óók als minderwaardig behandeld. Mogen we het daar ook eens over hebben?

In 1999 en 2000 woonde en werkte ik op Curaçao. Mijn hele concept van racisme en discriminatie is daar volledig op de schop gegaan. Want ja, ik werd als witte Nederlander gediscrimineerd door de zwarte bevolking. En ja, het voelde vernederend, pijnlijk, machteloos. Ik was minder en ik werd buitengesloten omdat ik blank was.

Het gebeurde subtiel. Zo subtiel dat de ‘daders’ konden zeggen: ‘U vergist zich, u ziet spoken’. Een voorbeeld. Als journalist kwam ik vaak op de rechtbank in Willemstad. De zwarte portier beweerde dan dat een zitting besloten was en hij weigerde te zeggen in welke zaal hij plaatsvond. Via de president van de rechtbank kreeg ik alsnog toegang, binnen zaten de zwarte collega’s van de Antilliaanse kranten al een tijd ijverig te pennen.
Toeval? Zag ik spoken? Feit is dat ik als enige blanke journalist de enige was die herhaaldelijk last had van deze vormen van obstructie. Ik hou het op racisme: ik werd gepest en buitengesloten omdat ik een blanke ‘makamba’ was.

Foto: Andrew brannan (cc)

Kunst op Zondag | Racisme

Aansluitend op Sargasso’s themablog over hedendaags racisme kijken we naar racisme in de kunst. 

Hedendaags racisme heeft natuurlijk een lange geschiedenis. In 2008 was in de Nieuwe Kerk te Amsterdam de tentoonstelling ‘Black is Beautiful, Rubens tot Dumas’ te zien. Bedoeld om een “beeld te  geven van zevenhonderd jaar positieve kijk van kunstenaars en opdrachtgevers op de kleurling als de koning, de slaaf, de page, de dienstknecht enz.” Gastconservator Esther Schreuder schreef: “De zwarte mens is echt niet alléén als een exotisch object afgebeeld. Is deze opzet geslaagd?” 

Haar catalogus is on line te lezen en geeft een uitstekend overzicht van “de kleurling” in kunst door de eeuwen heen. Opzet geslaagd? Als overzicht zeker, dat impliciet aantoont dat hedendaags racisme zijn wortels heeft in een koloniaal verleden. Jammer van de term kleurling. Wat was er te zien? 

Een voorbeeld van de “nobele wilde”. Een term waarmee in de 18e en 19e eeuw gesuggereerd werd dat de ‘natuurmens’ wellicht de meest zuivere mens was. Positieve discriminatie avant-la-lettre? 

Albert Eckhout – Afrikaanse man, 1641.
cc commons.wikimedia.org Albert Eckhout painting 

Veel later vind je de verheerlijking van “exotische” culturen terug bij Cobra, een groep kunstenaars die zich naar een Afrikaanse slang hebben vernoemd en Afrikaanse elementen in hun werk gebruikten.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Stereotypen in fondsenwervingscampagnes

In het racismedebat dat afgelopen vrijdag in Pauw & Witteman gevoerd werd, werd vooral gesproken over of je grappen mag maken over raciale stereotypen. De meningen verschilden, maar wat niet genoemd werd, is dat raciale stereotypen wel vaker gebruikt worden. Bijvoorbeeld in fondsenwervingscampagnes. De Rusty Radiator verzet zich met bovenstaand filmpje tegen dat soort fondsenwerving. Zij pleiten voor originele, nieuwe manieren om aandacht te vragen voor armoede en ontwikkelingsgebieden.

Misschien iets om over na te denken voor de coördinatoren van de volgende nationale televisieactie.

Via Osocio.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Racismedebat bij Pauw&Witteman

Voor wie het gemist heeft (omdat hij/zij op vrijdagavond bijvoorbeeld niet voor de televisie zit), het racismedebat van afgelopen vrijdag bij Pauw & Witteman. Interessante discussie tussen onder andere Anousha Nzume, Zihni Özdil en Thierry Baudet, maar ook Dominque Weesie wordt nog even erbij betrokken. Die vervolgens redelijk met z’n bek vol tanden staat.

Racisme een populair onderwerp voor (Amerikaanse) films

Dat racisme in Nederland een hot topic is, moge duidelijk zijn. Maar Esquire constateert dat er in 2013 bijzonder veel Hollywoodfilms zijn uitgekomen over (wit) racisme. The Butler, 12 years a slave, Mandela, 42. Ook in Nederland kwam er een film met soortgelijke thematiek uit: Hoe duur was de suiker? Esquire schrijft:

What is so remarkable about this year’s movies is how they show both the virtues of white people and the barbarism of slavery together. And that fusion of perspectives is illuminating in an entirely fresh way: The Butler focuses on the life of a single character, but the film’s arc is really a journey through a succession of white people that takes us from all-out sadomasochism to the craven racial tokenism of Ronald Reagan to the election of Obama.

Gordon doet imago Nederland geen goed

Misschien is het volgende bericht uit het NRC, mede in het kader van de voortdurende Zwarte Pietdiscussie (en een PVV-parlementariër die het lollig vindt om met een Surinaams accent de pers te woord te staan), wel veelzeggender dan je zou hopen:

‘Which number are you going to sing? Number 39 with rice?, zo klonk de eerste reactie van Gordon toen zaterdag een Chinese zanger op het podium Holland’s Got Talent verscheen. De beelden zijn inmiddels de grens over gegaan en veel kijkers zijn not amused: “Why do the Dutch allow him on tv?!”

In 2012 eisten De Vereniging van Afrikanen in Zweden het aftreden van de Zweeds minister van cultuur. Ze had een stuk taart gesneden uit ‘Baby Cake’ van Makode Linde, die er vrouwenbesnijdenis mee wilde aanklagen. De Vereniging van Afrikanen vond het puur racisme. In dit filmpje legt Makode Linde uit hoe hij het allemaal ziet. In deze opname  zie je de minister van Cultuur aan de “taart”.

Filmpje bij Kunt op Zondag | Racisme, van zondag 3 november 2013.

Firoozeh Nazrafkan Jump Rope.

De Deense kunstenares Firoozeh Bazrafkan werd veroordeel wegens racisme.l. In een Deense krant schreef ze in 2011 er van overtuigd te zijn ‘dat moslim mannen over de hele wereld hun dochters verkrachten, misbruiken en vermoorden’. Omdat ze hiermee alle islamistische mannen op één hoop gooide, oordeelde  de rechter dat hier sprake was van racisme.

 

Ook al heeft Denemarken een inmiddels roemruchte traditie als het gaat om vermeende beledigingen van een religieuze stroming, het weerhoudt Bazrafkan niet de situatie in Iran aanhoudend te bekritiseren. ‘Zo vier ik de Iraanse islamitsiche revolutie’, zegt ze met dit filmpje.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende