Niets is heilig

Zowat elk debat ontaardt tegenwoordig in ingegraven stellingen, moddersmijterij en verdachtmakingen. Dat maakt het zoeken naar toenadering, begrip en oplossingen schier onmogelijk. Iedereen verschanst zich in zijn eigen standpunt, ingenomen stellingen worden met de dag onwrikbaarder. Open debat voeren, praten zonder reserves, oprecht luisteren, kritiek incasseren, je standpunten onderbouwen, bereid zijn je argumenten te heroverwegen – daar doen we nog amper aan in publieke debatten. Feiten die iemands standpunt weerleggen, worden bruusk terzijde geschoven – alsof ze niets meer zijn dan de zoveelste mening. Erger: hoe goed gedocumenteerd en onderzocht sommige feiten ook zijn, zodra ze niet van pas komen worden ze weggerelativeerd en verdacht gemaakt. Wetenschappers zijn ook maar mensen en zijn dús bevooroordeeld, toch, het is maar net wie je het vraagt, en bovendien: wie betaalde dat onderzoek van hun nou helemaal? Oh, die club? Nou, dan weet je het wel, dat hoeven we dus écht niet serieus te nemen!

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Anders nog iets? | Territoriumdrang 2.0

COLUMN - Mensen zijn net dieren. Dagelijks doen zich namelijk talrijke situaties voor, waarin we ons eigen ‘territoriumgedrag’ ten toon spreiden aan de wereld om ons heen. Even laten zien, horen, voelen of ruiken dat we er zijn en dat we er toe doen. Het is een ingebouwd verdedigingsmechanisme om onszelf te kunnen handhaven in de maatschappij. Een gezonde, menselijke overlevingsstrategie op sociaal, fysiek en mentaal vlak.

Laat ik als voorbeeld het gedrag van mensen in een trein nemen. Nog voordat je instapt, en met goed fatsoen staat te wachten totdat iedereen is uitgestapt (weggespeelde concurrentie), treedt de adrenalineverhogende territoriumdrang al in volle werking. Je wilt vooraan staan (dominantie/heersen), zodat je als eerste binnen kan zijn om je plaats (territorium) te bemachtigen (af te bakenen). Wanneer dat gelukt is, en je je zwaar bevochten plek hebt weten te veroveren (rangorde), leg je je tas het liefst naast je op de bank (markeren/afbakenen territorium). Wanneer je daarnaast ook nog eens oogcontact met nieuw instappende mensen (concurrenten) probeert te vermijden, straal je leiderschap en dominantie uit (rangverwerving) en zullen je soortgenoten niet snel naast je komen zitten (alfamannetje). Wanneer je tóch per ongeluk uit je comfort-zone wordt gehaald, en een soortgenoot vraagt om naast je te mogen zitten, leidt dat vaak tot een gefrustreerde blik (mogelijke aantasting rang). In een enkel geval volgt er zelfs een botte opmerking (verdediging status). Voor oude(re) soortgenoten sta je daarentegen meestal zelfs je plaats af (respect voor de groepoudsten). Herkenbaar?

De laatste jaren lijkt het ‘territoriale gedrag’ van de mens toe te nemen. Sinds de opkomst en de overheersing van de diverse vormen van social media, lijkt ie-der-een een mening te moeten hebben, om zijn of haar ‘digitale territorium’ te kunnen afbakenen. De sociale, en vaak, virtuele wereld op je iMac-, iPad- of iPhone scherm(pje) is meestal een zeer makkelijk te bespelen prooi, wanneer het aankomt op het ventileren van je eigen mening. Vaak vergezeld door enig dierlijk geschreeuw en menselijk gescheld. Het is zóóó makkelijk om lekker veilig achter je schermpje, je eigen territoriale mening op het Internet terug te zien en je directe concurrenten in een verbaal gevecht uit te dagen en te overmeesteren. Met als inzet het verkrijgen van je eigen, digitale stempel en het afdwingen van het laatste, allesovertreffende, woord. Noem het ‘territorisme 2.0’, de digitale strijd van deze tijd.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Anders nog iets? | Subjectiviteit als bestaansrecht

COLUMN - Nederland oordeelt zich helemaal het laplazerus. We hebben met z’n allen over alles een duidelijke mening en willen meer dan ooit ons waardeoordeel kwijt aan de wereld om ons heen. Al is het maar in de vorm van hooguit honderdveertig digitale en onpersoonlijke tekens. Een mening geeft namelijk een minuscuul stukje van je persoonlijkheid weer. Meer dan ooit tevoren delen we deze meningen met elkaar en laten we deze horen en zien aan iedereen die hierop zit te wachten. Of niet. Veel meer dan ooit tevoren willen we dat men onze mening hoort/leest/ziet/deelt/retweet/liket en als favoriet markeert. Dit geeft onze unieke persoonlijkheid een ‘erkenningsboost 2.0.’ Een boost die deze mening of uiting versterkt en aandikt ten favoure van je eigen subjectieve spuisel, in welke vorm dan ook, en zorgt voor een tijdelijk bevredigde sociale gemoedstoestand.

Vroeger was het daarentegen een eenzaam bestaan. Persoonlijke meningen en waardeoordelen waren voorbestemd voor een klein en in een bepaalde context geselecteerd groepje toehoorders. Vrienden, familie, collega’s, of desnoods alleen je huisdier waren enkel de getuigen van je, al dan niet gefundeerde, uitspraken en opinies over bepaalde zaken die voor jou op dat moment van belang waren. Even deed je ertoe. Je werd aangehoord en eventueel aangevuld of bijgestaan door een medestander die het met je eens was op dat moment. Daarna keerde het leven zich weer genadeloos in de plooi van de werkelijkheid. Destijds een werkelijkheid zonder social media en app-verkeer. Het was wachten op het gezamenlijke avondeten of op een volgend moment bij de koffieautomaat om je nieuwe opvattingen te delen met de kleine wereld om je heen.

Foto: Tom Marcello (cc)

De verpakking

OPINIE - Zoals u weet, ben ik een jazzfanaat. Nu zijn er mensen die beweren dat jazz zwarte muziek is, en dat blanken nu eenmaal geen jazz kunnen spelen. U kent die discussies ook wel uit de blues- en de rapwereld. Maar hoe moet ik dat voor me zien? Laat ik er een willekeurige CD bij pakken.

Ik heb hier voor me Pithecanthropus Erectus van Charles Mingus, niet de eerste de beste CD van zomaar een zondagmiddagbassist. Nu ben ik geen held met namen en gezichten en dus weet ik van de vijf leden van het kwintet alleen dat Mingus zelf, pianist Mal Waldron en drummer Willie Jones zwart zijn. De etnische achtergrond van altsaxofonist Jackie McLean en tenorist J.R. Monterose is mij onbekend.

Moet ik nu op internet kijken wie zij zijn voordat ik het waag om een oordeel uit te spreken over de saxen op Pithecanthropus? Dat lijkt me ietwat bezopen. U niet? De CD staat als een huis, een meesterwerk van Mingus. Dat McLean zwart is en Monterose niet, doet er niet toe. Ik luister en geniet. Daar gaat het om bij muziek die zonder videoclip wordt geleverd, dat snapt elk kind.

Stelt u zich nu even voor dat er van mij geen foto’s op internet zijn te vinden, en dat ik twitter met een of ander tekeningetje als avatar. Het web zou stukken mooier zijn zonder mijn tronie, maar dat terzijde. Hoe zou u dan mijn mening over discriminatie, over Zwarte Piet, over het woord neger, over slavernij beoordelen? Wilt u eerst een fotootje zodat u kunt beoordelen of ik wel recht van spreken heb? Of zegt de naam Rob van Kan al genoeg om het allemaal af te wimpelen als de typische mening van een arrogante blanke?

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Zeventien miljoen meningenbakkers

Hieronder een gastcolumn van schrijver/dichter Stefan Nieuwenhuis, die eerder verscheen in striptijdschrift Zone 5300.

Schattig hoor, zo’n column. Iedere keer mag je even leeglopen over wat je nu weer vreselijk vindt en steeds mag je halfbakken oplossingen aandragen voor zaken waarover anderen de schouders ophalen.
Als je vroeger wat vond, mocht je het houden en als het iets van waarde was, bracht je het naar de politie. Tegenwoordig vindt iedereen van alles en heeft de politie nergens meer tijd voor (dat is een mening) wat ervoor heeft gezorgd dat er enorm veel columnisten zijn bijgekomen in Nederland (dat is een feit).

En vergis je niet: columnisten zijn niet eens meer de belezen schrijvers, hoogleraren of journalisten, het zijn gerust ook soapies, bloggers, voetballers, zelfbenoemd analisten, dokters Clavan, buurtbewoners, kroegvolk en meer in het algemeen: mensen met een internetverbinding.

Een column is bovendien niet langer een kort stukje proza waarin de auteur spits en uitdagend zijn mening ventileert, maar vaker de ongezouten neerslag van boosheid of frustratie die de gewaande visionair met zijn onzichtbare gehoor deelt. De lezer leert er negen van de tien keer niets van. Die weet alleen waar de schrijver staat in de discussie, oftewel: wat hij of zij vindt van de discussie.

Zouden we de schrijver kennen, of weten wat diens achtergrond was, dan had het nog iets, maar de meeste columnisten zijn alleen als zodanig en bij eigennaam bekend. Het zal de reden zijn geweest dat veel Nederlanders zich ondertussen zonder gene in allerlei discussies mengen, met nujij.nl als het onwelriekende koninkrijk van verweesde meningendebiteurs (toegegeven, een vrij strenge mening). In Nederland is iedereen columnist geworden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

U bent schuldig aan klimaatdoden!

Dat is nu jammer voor de communicatiejongens en meisjes van Hivos. Het Hivos-spotje ‘Energiebesparing hier scheelt rampen daar’ roept bij mij niet de gewenste reactie op. Ik voel niet de aandrang tot gedragsverandering. Ik draai de doucheknop niet eerder uit om de levens van Pakistanen te redden. Zou een verandering van het regime dáár niet veel meer slachtoffers voorkomen? Ook laat ik mijn auto niet staan om klimaatrampen te voorkomen, maar omdat het parkeren in het centrum zo duur is. Ten slotte zorgt mijn autogebruik niet voor rampen. Al rij ik de godganse dag in mijn benzineslurpende vierwieler rond, de aarde zal niet gaan schudden. Echt niet.

Enfin, even zonder muggenziften nu. Laten we aannemen dat wij westerse consumenten dé veroorzaker zijn van klimaatrampen. Zou deze campagne dan zorgen voor minder CO2 gebruik? Ik geloof er niets van. Dat komt volgens mij door het gebrek aan respect voor de ontvanger van de boodschap. Een goed verhaal is geen van a tot z voorgekauwd verhaal over hoe de wereld in elkaar steekt. Een goed verhaal zet je op subtiele wijze aan het denken en geeft niet direct alle antwoorden op een presenteerblaadje. Daarbij komt: een goede boodschapper neemt de ontvanger serieus, niet alle consumenten zijn achterlijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Opinieland: Trends en Toppers uit de Denkbeeldbranche

Wie denkt dat de maakindustrie in Nederland is verdwenen, heeft het mis. Dagelijks verschijnen vele handmatig geproduceerde opinies in de schappen van de internets. Maar in deze onvermoeibare overvloed aan meningennijverheid is het soms lastig kiezen, voor u als opinieconsument. Wil ik een mening met peper, of een mening met honing. Een droge mening of een mening met fantasiekorrels. Tijd om de meningenmarkt van duiding te voorzien. Dus. De vijf opvallendste meningen en trends van deze week.

1. Atheïsten moeten dood. Een ijzersterk betoog over kaalheid van de seculiere samenleving. Op DeJoop. Een goed doortimmerde oproep aan ongelovigen om je auto niet te wassen tijdens het vrijdaggebed, niet op sabbatzaterdag en ook niet op zondag. Op meesterlijke wijze beschrijft Theo Brand dat zijn ouders vroeger ook nooit klaagden over de dagelijkse wanhoopskreten van de buurkinderen als deze weer werden afgetuigd door de fanatiek gelovige buurvader. Die tolerantie is verdwenen, betreurt hij. Brand schreef het stuk vermoedelijk in 1958, maar de redactie van De Joop heeft het vergeelde epistel onlangs toch nog uit de klauwen van de vergetelheid weten te redden.

2. Alleen privacy voor rijke mensen. Dat feiten en meningen volstrekt verschillende disciplines zijn, dat illustreert auteur Bjorn in dit betoog op briljante wijze. Privacy is er alleen voor mensen met geld. Mensen als Guus Hiddink. Echte Helden. Mensen die Kei Hard Werken voor hun miljoenen. En natuurlijk niet voor bijstandsmoeders en zieke oudjes. Werd er vroeger nog lacherig gedaan over een inkomensdrempel voor burgerrechten, voor de Dagelijkse Standaard is de tijd er nu rijp voor.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | Meningenmanie

SaillantLOGOAlle actualiteitenprogramma’s, kranten en website’s zijn veel te krampachtig bezig om dagelijks saillante stellingen en meningen te formuleren waar de lezers ook weer wat van moeten vinden, terwijl het goed zou zijn om niet constant toe te geven aan die meningenmanie. Zeker rond Kerst!

Meningen, opinies, reaguursels. Hoe spitsvonding of dramatisch ook geformuleerd: het boeit in feite natuurlijk niet. Opiniëren schijnt echter de mens eigen te zijn. De Oude Grieken en de Romeinen gingen al gebukt onder een discussiezieke cultuur. O en neem nu al die meningen rondom de Franse Revolutie, het Bolsjewisme en Ferdinand Domela Nieuwenhuis, niet te harden polemiek soms… Maar nu met talkshows, blogs en twitter draait de wereld écht helemaal door. Met Kerst zwijgen traditioneel gezien de wapens, maar kunnen we met Kerst ook niet eens stoppen met de meningenmanie? Gewoon eventjes geen mening? Kan dat? Graag uw mening op dit Saillant in het commentaarveld. Dank u en alvast een zalige opinieloze Kerst toegewenst.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Meningendemocratie

“We moeten waakzaam zijn voor een meningendemocratie. Het komt meer voor dan vroeger. Het kan voorkomen dat ik of mijn collega’s ter verantwoording worden geroepen, omdat iemand een mening over iets heeft. Het is dan niet van belang kennelijk hoe zwaar we die mening moeten wegen en of dat ook gestaafd wordt door onderzoek.”

Minister Rouvoet waarschuwt voor de meningendemocratie. Verder denkt hij dat de kloof tussen burger en politiek niet groter is geworden. Integendeel:

“We moeten uitkijken dat de afstand juist niet zo klein is geworden dat regering en parlement direct reageren op de veronderstelde mening van de bevolking.”

Volgende