Dit is pas het begin

Een gastbijdrage van Bas Schuiling Nu de volle aandacht voor de oorlog in Oekraïne begint weg te ebben, is het een goed moment om stil te staan bij de komende tijd. De oorlog zou nog wel eens lang kunnen duren. Langzaam aan begint de druk toe te nemen voor Oekraïne om ‘op te geven’ en zo vele doden te voorkomen. Er gaan de komende tijd meer burgerdoden vallen door honger en dorst, dan door Russische bommen die al meerdere steden van de kaart hebben gevaagd. Dat is een opzettelijke strategie die al eerder beproefd is door Stalin in de Holodomor: onderwerping door honger. Er gaan ook al dodenlijsten rond, zoals tijdens de Rode Terreur, zodat zodra plaatsen worden bezet burgemeesters, journalisten, activisten kunnen worden afgevoerd. Het is onmogelijk voor Oekraïne om op te geven Mocht Zelensky besluiten ‘vrede’ te bewerkstelligen door op te geven zullen overal mensen verdwijnen richting de Gulag [1] of het vuurpeloton [2]. Dat is ook wat er de laatste 8 jaar is gebeurd in de Donbas en Krim, dus vergezocht is het niet. Opgeven is ook een teken zijn voor Rusland dat ze weg kunnen komen met de hardste manier van oorlog voeren. Het plegen van oorlogsmisdaden, zoals het bombarderen van flats, ziekenhuizen, scholen, schuilplekken. Het gebruik van fosfor- en clustermunitie, uithongeren van de bevolking. Daarom is het onmogelijk voor Oekraïne om op te geven. Het zou het startsignaal zijn van een enorme zuivering. Serieus probleem voor Europa Het zou ook een serieus probleem zijn voor Europa. Het regime van Poetin is al weggekomen met moordaanslagen op Europese bodem, het neerschieten van een civiel vliegtuig en de vele misdaden begaan in Syrië. Zou Europa echt in actie komen als Moldavië of een klein land als Litouwen de volgende is? Hoeveel is artikel 5 waard voor een klein land van een paar miljoen inwoners? Poetin heeft openlijk verklaard dat het ‘perfide westen’ alleen maar oog heeft voor winsten, niet voor de zorgen over mensenrechten of de internationale wet. En kijk, Renault probeerde alweer met de toestemming van Frankrijk zijn productie in Rusland te hervatten (alweer gestopt). De bondskanselier Scholtz en minister Kaag wringen zich in alle bochten om oorlogsmisdaden niet zo te noemen om vooral de gasprijs niet in gevaar te brengen en ‘dialogen open te houden’ . Het probleem met de westerse reactie is dat zij nog steeds rekenen op een politiek die berekenbaar is. Waar een land als het economisch veel pijn gaat doen zich terugtrekt. Waar de rechtsstaat op zijn minst met de mond beleden wordt. Poetins Rusland is echter een land waar alleen het recht van de sterkste geldt. Twijfelen is een zwakte, diplomatie is om te verwarring te zaaien. Het land is eigenlijk een grote maffiastaat, waar met geweld afgedwongen respect het belangrijkste is. [3] Die gevolgen voelt Europa nog niet ten volle. Het is belangrijk om te begrijpen dat Rusland Oekraïne niet wil onderwerpen, maar vernietigen [4]. Het is een land dat nooit had moeten bestaan volgens Poetin en dat is letterlijk bedoeld. Mariupol en Kharkiv zijn daarvan pas de eerste oefening. Twee opties Er zijn twee opties: Of Rusland wordt gedwongen te stoppen met de oorlog doordat het fysiek niet meer mogelijk is, of Europa moet zich klaarmaken voor het opvangen van een heel land aan vluchtelingen. Op dit moment zijn er al ruim 8 miljoen [5]. Rond de 4 miljoen in Europa, en ongeveer zoveel die zijn gevlucht, maar elders in Oekraïne tijdelijk verblijven. Hoe langer de oorlog duurt hoe minder er is om naar terug te keren. Alle mooie inspanningen in Nederland ten spijt, zie ik vrijwel niemand echt met een langdurige blik kijken. Vakantieparken en sportzalen zijn een oplossing voor korte termijn, maar niet voor een paar jaar, of voor altijd. Om Rusland te stoppen moet per direct elke vorm van handel worden opgezegd. Geitenpaadjes om sancties te omzeilen sterkt Rusland alleen maar in de overtuiging dat elke sanctie tijdelijk is en makkelijk uitgezeten kan worden. En ja: dat geldt vooral ook voor olie en gas. Dagelijks vloeien nog miljarden vanuit Europa richting Rusland die direct worden ingezet om het oorlogssysteem in gang te houden. Zeker een half miljoen vluchtelingen opvangen Het is de vraag of Nederland de andere rekening kan en wil betalen. Bij een totale vernietiging van Oekraïne zullen we zeker een half miljoen vluchtelingen moeten gaan opvangen [6], [7]. Niet volgende week, maar wel dit jaar zal er dus een stad zo groot als Rotterdam aan huisvesting moeten worden gebouwd. En dan hebben we het nog niet over de bestaande huizentekort voor Nederlanders. Door het financieren van allerhande extreemrechtse partijen, en ‘Rusland-begrijpers’ heeft Rusland ook een macht binnen Europa, die binnenkort de vluchtelingen en ‘autochtonen’ tegen elkaar zal ophitsen. Daar moet de regering zich op voorbereiden, anders is het simpel te voorspellen wat er gaat gebeuren. De prijs die betaald zal moeten worden voor het laten stromen van gas uit Rusland zal waarschijnlijk veel groter zijn dan nu doorbijten en moeilijke beslissingen nemen. De waarschuwing dat Nord-Stream 2 een politiek project was, bedoeld ter onderwerping van Europa moet nu een politieke les zijn. Het paard van Troje werd trots verdedigd door Duitsland en Nederland. En nog steeds wordt de conclusie op de lange baan geschoven; ‘niet nu’, ‘eerst praten’. Er is geen pijnloze manier om een agressor te stoppen Deze appeasementpolitiek is misplaatst. Poetin heeft de afgelopen twee decennia de verdediging getest. De invasies in Georgië, Oekraïne en Syrië hebben nauwelijks reactie opgeleverd, dus de weg ligt vrij totdat er een duidelijke stop wordt geplaatst. Oekraïne is het slechts het eerste project om het gehate westen een lesje te leren en het Russische rijk in ere te herstellen. [8] Er is geen pijnloze manier om een agressor te stoppen die met alle mogelijke middelen een genocide wilt plegen. Ook niet in de 21ste eeuw. Het wordt tijd om voor onze leiders om te onderkennen dat het nog moelijker gaat worden. En eerlijk zijn in de keuze; of Oekraïne ten volle ondersteunen: sanctiebrekers aanpakken, alle tegoeden bevriezen, volmondig toegeven dat Rusland oorlogsmisdaden pleegt, de ambassadeur op het matje roepen dan wel uitzetten. Of nu plannen gaan maken om enorm veel getraumatiseerde Europeanen te huisvesten voor de komende decennia. Waar een machtige staat aan de Europese grenzen die de landen in de regio blijft terroriseren in een permanent conflict. Rusland zal elke keer weer wat meer concessies eisen in ruil voor die open gaspijp. Wij in Nederland zullen de Roebels ophoesten om onze eigen vluchtelingstroom te creëren. Noten: [1] Kharkiv Human Rights Protection Group (Information Portal «Human Rights in Ukraine») [2] RadioFreeEurope/RadioLiberty The Executioners Of Slovyansk [3] The Atlantic: Ukraine Must Win [4] De Groene: Vernietiging was altijd het doel [5] BBC News: How many Ukrainians have fled their homes and where have they gone? [6] Uitgaande van 3.2% opvang van EU-totaal ( NL gemiddeld ) en vluchtelingen aantal van +/- 18 miljoen. [7] Geert Jan Hahn BNR: ‘Ik heb dat nagevraagd bij Europarlementariërs. Er is nog geen officiële meetmethode, maar op basis van inwonertal is zeker een mogelijkheid. Bij mijn rekensom ging ik uit van een 'licht' scenario (5 miljoen Oekraïense vluchtelingen in Europa) en een zwaar scenario (10 miljoen Oekraïense vluchtelingen in Europa). 180.000 op basis van 5 miljoen, 360.000 op basis van 10 miljoen, 540.000 op basis van 15 miljoen’ [8] Politici: What does Putin really want?

Door: Foto: David Peterson (Pixabay)
Foto: Sofi (cc)

Kunst op Zondag | Europa en de stier

De wereld gaat aan understatements ten onder en dit is er een van:

‘Europa en de stier’ is een geliefd thema in de schilderkunst en de beeldhouwkunst.

Het staat bij Wikipedia en menig ander platform zo beschreven. Het verhaalt van een viespeuk die zich oppermachtig waant.  Vermomt als stier verleidt hij een jonge vrouw. Ze gaat er in mee en net als ze denkt een gezellig ritje op zijn rug te maken, snelt het beest er vandoor.

Dwars door zee. Bang om te verdrinken klampt de deerne zich dan maar vast aan het ondier. De stier neemt haar mee naar Kreta, overweldigt haar en schopt haar zwanger. De een noemt het ‘Europa en de stier’, een ander betitelt het als ‘De ontvoering van Europa’. Maar het is niets meer en minder dan ‘De verkrachting van Europa’.

En dat staat dan ook nog door heel Nederland!

In Hilversum: Ek van Zanten (1933 – ) – Europa en de stier (1961)
Brbbl, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons, Europa en de stier Ek van Zanten Laapersweg Hilversum, 1961

In Deventer: Pieter d’Hont (1917 – 1997) – Europa en de Stier (1963)
JanB46, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons Europa en de stier Deventer 2010

In Utrecht: Gerard van der Leeden (1935 – ) – Europa op de stier (1973)
Brbbl, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons, Europa op de Stier Gerard van der Leeden Rivierenwijk Utrecht

In De Bilt: Jits Bakker (1937 – 2014) – Europa en de Stier (1998)
Brbbl, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons, Europa en de Stier Jits Bakker Hesenweg De Bilt. 1998

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Turkije valt Syrië binnen

NIEUWS - Misschien nog sneller dan verwacht: Turkse troepen zijn Noord-Syrië binnen gevallen. De SDF (Syrische Democratische Strijdkrachten), een door Koerden geleide militie meldde luchtaanvallen in burgergebied, die al tot burgerdoden hebben geleid.

Hoe gaat Europa, hoe gaat Nederland hier op reageren? Gaat Trump zijn woord houden en krachtige economische sancties tegen Turkije inzetten?

Foto: Jeanne Menjoulet (cc)

Waar wonen de meeste antifeministen?

‘Het is de schuld van het feminisme dat sommige mannen zich aan de rand van de samenleving voelen en gedemoniseerd zijn.’ Dit was een van de stellingen die twaalfduizend Europeanen uit acht landen kregen voorgelegd in een onderzoek naar extreemrechtse denkbeelden. Opmerkelijk resultaat: de hoogste aantallen mensen die het minstens een beetje eens waren met deze stelling zijn te vinden in Zweden (41%). 

Na Zweden had ongeveer 30 % van de respondenten in Polen antifeministische standpunten, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk (28 %), Frankrijk (26 %), Hongarije (22 %), Duitsland (19 %) en Nederland (15 %). Tatev Hovhannisyan verbaast zich op Social Europe dat slechts 13 % van de Italiaanse respondenten uitdrukking gaf aan dergelijke opvattingen,  terwijl 65 % zei dat ze het hier sterk of enigszins oneens mee waren. 

Volgens Daniel Poohl van de Zweedse partner in dit onderzoek is het antifeminisme in zijn land deels te verklaren uit verzet tegen succesvolle feministische bewegingen. ‘Sommige overwinningen van het Zweedse feminisme in de afgelopen jaren hebben de opkomst van sterk tegengestelde attitudes geactiveerd’, zei hij. Is het feminisme in Italië, en ook in Nederland, minder succesvol misschien?

Weinig vertrouwen

Het onderzoek ‘State of Hate: far-right extremism in Europelaat verder zien dat een kwart van de respondenten negatieve gevoelens heeft tegenover moslims, een derde tegenover immigranten in het algemeen. Meer dan een derde oordeelt negatief over Roma. Het rapport constateert onder andere dat extreemrechts in toenemende mate transnationaal opereert, ook al ligt de focus nog steeds bij nationale issues. Traditionele organisatievormen verliezen invloed aan digitale netwerken. Veel respondenten in dit onderzoek tonen zich teleurgesteld in de politiek. Italië en Frankrijk scoren op dit punt het hoogst (79% resp. 67%). Slechts 6% van de Britten meent dat het politiek systeem in het Verenigd Koninkrijk goed werkt. Duitsers daarentegen zijn met een meerderheid van 60% een stuk tevredener. Op de vraag of het land ‘de goede of de verkeerde kant uitgaat’ zien we vrijwel overal meerderheden voor de ‘verkeerde kant’. Uitzonderingen zijn Nederland en Duitsland. Maar ook daar gelooft meer dan 40% dat het de verkeerde kant op gaat (p. 16 van het rapport).

Foto: ippnw Deutschland (cc)

Oh ja, die kernwapens….

COLUMN - In het kader van opvallende moties, in het bijzonder de moties waarbij de coalitiepartijen niet eensgezind waren (zie ook de artikelen van 13 juli, 14 juli en 28 juli), vandaag: schiet toch eens op met dat regeerakkoord!

De regeerperiode van Rutte III zit er bijna op en een paar dossiers worden zeker niet afgerond (lees: doelen worden bij lange na niet gehaald). U denkt nu natuurlijk vooral aan de klimaatdoelstellingen, maar er is meer.

Dat ontdekten we toen we tussen de 350 moties die de Tweede Kamer er even doorjoeg, een paar moties tegenkwamen die betrekking hadden op het kernwapenbeleid.

In het regeerakkoord staat dat het kabinet, binnen het kader van de bondgenootschappelijke verplichtingen, zich actief inzet “voor een kernwapenvrije wereld, gezien de grote risico’s van proliferatie van deze wapens”.

Het ligt natuurlijk niet aan het Nederlandse kabinet dat een kernwapenvrije wereld verder lijkt dan ooit, maar er ligt nu een kans het iets dichterbij te brengen.

Amerika gaat haar nucleaire wapens moderniseren en verwacht wordt dat de atoomraketten die op Europees grondgebied zijn gestationeerd ook vervangen zullen worden. Dat was aanleiding voor een paar moties die de regering oproepen tot wat, heel voorzichtige, actie.

Foto: Sint -Katelijne-Waver (cc)

Een kleine Karel de Grote

RECENSIE - Na jaren van grote en kleine vernederingen was Karel de Grote het zat. En dus trok hij in 772 met een enorm leger het woongebied van de Saksen binnen, en verwoestte de Irminsul, een heiligdom op de Eresburg, aan het riviertje de Diemel. Wat die Irminsul precies was, weten we niet, maar als we de Karolingische bronnen mogen geloven, was dat het centrale heiligdom van de Saksen (die overigens geen centraal gezag kenden).

Een verpletterende slag voor het heidendom en de heidenen. Of toch niet. Tien jaar later werd een groot Frankisch leger verpletterend door de Saksen verslagen, en in datzelfde jaar hakte Karel óók weer in op de Saksen, in de Slag bij Verden. Een overwinning was niet voldoende: Karel liet na afloop ook nog eens 4500 krijgsgevangenen ombrengen. Toen was het eindelijk stil ten oosten van de Rijn. En er volgden jaren van draconisch bestuur.

Karel de Grote wordt momenteel voornamelijk herinnerd in deze gedaante van de ‘Saksendoder’. Maar hij was veel meer, wil Peter Rietbergen duidelijk maken. Hij was in elk geval de eerste Europese vorst die zich tot keizer liet kronen, en zo een dikke vinger opstak naar het Byzantijnse rijk. Maar die kroning was ook bittere noodzaak. Het immense Frankische Rijk was simpelweg te groot geworden. Karel plaatste de lokale graven en bisschoppen onder regionale koningen (bij voorkeur zijn zonen), en daarmee werd een hogere, keizerlijke bestuurslaag onvermijdelijk. Hij gaf het barbaarse, verdeelde Europa een Romeins ‘smoel’ zogezegd, en drukte zeer vasthoudend de noodzakelijke hervormingen door. Want imperiale noblesse oblige. Daarmee was hij dus niét de bedenker van het verenigd Europa, zoals tegenwoordig EU-voorlichters graag zeggen. Rietbergen: ‘Andere Europa’s waren eveneens mogelijk geweest’.

Foto: rafael parr (cc)

Hoeveel ruimte krijgt Big Brother?

ELDERS - Is het gebruik van gezichtsherkenningssoftware in camera’s op straat toelaatbaar in een democratische rechtsstaat?

In een poging om de golf van protesten te breken heeft de regering van Hongkong begin deze maand een verbod uitgevaardigd op het dragen van maskers. De demonstranten proberen zich met maskers onherkenbaar te maken voor politiecamera’s en trekken zich van het verbod niets aan. China is al ver gevorderd met het gebruik van gezichtsherkenning in de openbare ruimte om burgers te bespieden. Chinezen kunnen binnenkort alleen nog via gezichtsherkenning een internetabonnement of een nieuw mobiel nummer aanvragen. Legale beperkingen ter wille van de bescherming van privacy hebben in dit land minder gewicht dan in de VS en Europa.

In California is onlangs een wet aangenomen die de overheid verbiedt om gezichtsherkenningssoftware te gebruiken op videocamera’s van de politie, een primeur voor de VS. Volgens de scherp geformuleerde wet staat biometrische surveillance gelijk aan ‘dat alle personen constant hun id-kaart met foto laten zien, zonder dat ze daar toestemming voor gegeven hebben.’ Dat zou in strijd zijn met de grondrechten van Amerikaanse burgers. Commerciële organisaties zijn uitgezonderd van de wet. Presidentskandidaat Bernie Sanders heeft zich uitgesproken voor een compleet, landelijk verbod op het gebruik van biometrische herkenning door overheidsinstanties. Hij vindt de technieken een bron van misbruik.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een stad vol vrije geesten

RECENSIE - © Spectrum. boekomslag Republ;iek der vrije geesten van Peter NeumannHet is 1799. Europa staat aan de vooravond van een nieuwe eeuw. Wanneer die nieuwe eeuw precies begint, is een onderwerp voor elegante discussie (dezelfde die gevoerd werd rond 1999), maar het is duidelijk dat er grote veranderingen op stapel staan.

In Frankrijk lijkt een einde te zijn gekomen aan de Revolutie met de staatsgreep van consul Napoleon. Een vermaard, meedogenloos generaal is nu de leider van de sterkste natie van Europa – en hij zal ongetwijfeld afrekenen met Frankrijks vijanden, de vijanden van de Revolutie.

Duitsland, dat allegaartje van reactionaire vorstendommen en vrije steden, lijkt een gemakkelijke prooi. En ondertussen broeit en gist het in datzelfde Duitsland.

Overal weerklinken de slogans van de Franse revolutie. Een nieuw tijdperk breekt aan! Maar niemand wil geassocieerd worden met de Jacobijnse terreur, of de oorlogstaal van Napoleon. In Duitsland moet het geen tijdperk van wapengeweld worden maar het tijdperk van de Geest. Napoleon wil de wereld dwingen, Duitsland zal de wereld onderwijzen. Tegenover de oppervlakkige Franse kreten (‘vrijheid, gelijkheid, broederschap!’) zal Duitsland een diepzinnig revolutionair denken scheppen. Een filosofie voor de nieuwe mens, die zijn eigen toekomst schept.

De grondlegger van die filosofie is Immanuel Kant. Althans, dat beweert Johann Gottlieb Fichte (1762-1814). Fichte blaast het stof van Kants abstracte werken. Hij wordt de Paulus van de nieuwe filosofie. Hij vestigt zijn roem met zijn Versuch einer Kritik aller Offenbaring, dat hij anoniem uitgaf en dat bij verschijnen direct wordt aangezien voor een nagelaten manuscript van Kant. Aha! Dát vond Kant dus van het fenomeen godsdienst! Kant verwierp alle openbaring! Weg met de Bijbel, weg met God! Nog groter is de opwinding als blijkt dat dit atheïstische geschrift (Fichte had niet voor niets zijn naam weggelaten) niet van Kant is maar van een leerling. Fichte is in één klap beroemd. Goethe, Geheimrat van de hertog van Saksen-Weimar, doet daarna zijn uiterste best om deze veelbelovende jongeman een hoogleraarspost te bezorgen. De hertog zélf moet uiteraard niets hebben van aanhangers van de Franse revolutie maar Goethe speelt zijn kaarten zorgvuldig. En het wordt Jena. Het slaperige universiteitsstadje krijgt een filosofisch kanon in huis.

Foto: European Parliament (cc)

Lega afgeserveerd

ELDERS - Maar betekent dit ook het einde van het Italiaanse populisme?

Zonder verkiezingen kreeg Italië gisteren een  nieuwe regering. De gok van Lega’s Matteo Salvini op nieuwe verkiezingen, waarbij hij een grote winst voor zijn partij verwachtte, heeft verkeerd uitgepakt. Lega was na de verkiezingen van maart vorig jaar de kleinste partner in een gespleten regering met de Vijfsterrenbeweging. De coalitie liep steeds verder vast in een opeenhoping van conflicten. Maar in de publieke opinie waren inmiddels de rollen omgedraaid: de Vijfsterrenbeweging van Luigi di Maio verloor en Salvini won. Tijd om te oogsten, dacht Salvini. Een misrekening, want di Maio pacteerde met de oude vijand, de sociaaldemocratische Partito Democratico (PD). En voilà, de partijloze premier Conte (foto) kon gisteren een nieuwe regering presenteren en Salvini staat buiten spel.

De nieuwe centrum-linkse regering zal zich meer pro-EU opstellen, met Europarlementslid voor de PD Roberto Gualtieri als minister van Economie, en ook een minder hard immigratiebeleid voeren onder de niet-partijgebonden minister Luciana Lamorgese, die zich al jaren bezig houdt met de opvang van migranten. Opvallend is de benoeming van Roberto Speranza tot minister voor Gezondheid. Hij is lid van de linkse splinter Liberi e Uguali (LeU, Vrij en Gelijk), die bij de verkiezingen vorig jaar slechts 3,4% van de stemmen behaalde. De geschiedenis van LeU laat zien hoe verdeeld het politieke landschap links van de PD nog steeds is.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende