Poging tot dualisme weer een debacle?

van Vinzenz Ziesemer (directeur Instituut voor Publieke Economie), eerder gepubliceerd in De Hofvijver (uitgave van het Montesquieu Instituut) De formerende partijen willen meer afstand tussen de Tweede Kamer en het kabinet. Een ‘programkabinet’ mag straks zijn eigen plan trekken over alles wat niet in het hoofdlijnenakkoord is vastgelegd. Het hoeft niet af te stemmen met de coalitie en mag wisselende meerderheden zoeken in de Tweede Kamer. Dat is in ieder geval het idee. in het hoofdlijnenakkoord staat helaas niets over hoe dit in de praktijk gaat werken. Dat is vragen om problemen. Afstand bewaren tussen kabinet en Kamer is eerder geprobeerd. Zonder succes. De laatste poging kwam nog van het vorige kabinet. Rutte IV nam in het kader van een nieuwe bestuurscultuur afscheid van het ‘coalitieoverleg’, waarin bewindspersonen en Kamerleden beleid afstemden. Voordeel van meer afstand, ook wel dualisme genoemd, zou moeten zijn dat de Kamer het kabinet kritischer kan controleren. Een tweede voordeel is dat coalitiepartijen een eigen gezicht kunnen behouden, omdat ze zich duidelijker mogen uitspreken over het kabinet. Maar het experiment van Rutte IV mislukte, doordat ministers zich toch wilden verzekeren van rugdekking voor hun beleid. Dus was het coalitieoverleg binnen een jaar onder een andere naam weer terug. Lukt het deze keer wel om afstand te bewaren tussen de kabinet en Kamer? Dan is er nog een gevaar. Tijdens de vorige Algemene Politieke Beschouwingen liet de coalitie elkaar los en heerste dus het dualisme. Het resultaat was zeer chaotische besluitvorming. Op het laatste moment werden er allerlei belastingmaatregelen besloten in gelegenheidscoalities. Zorgvuldige analyses? Doorrekeningen? Uitvoeringstoetsen? Ze kwamen allemaal te laat. Dus hoe voorkomen we dat ook deze poging tot dualisme weer uitloopt op een debacle? Ten eerste moeten coalitiepartijen zich anders opstellen. Ze moeten accepteren dat er straks vrij wordt gestemd over alles wat níet in het hoofdlijnenakkoord staat. Een Kamermeerderheid kan dan de bedrijfsopvolgingsregeling afschaffen, tegen de zin van de VVD in. Of de btw op voedsel verhogen, tegen de zin van de BBB in. Normaliter is dat volkomen ondenkbaar. Het zou voelen als een mes in de rug van de coalitiepartners. Maar in een programkabinet mag het. Dat moeten alle coalitiepartijen goed begrijpen, anders zal de eerste explosie niet lang op zich laten wachten. Daarnaast moeten chaotische taferelen in de Kamer worden voorkomen. Hiervoor moet de coalitie gezamenlijk normen over hoe beleid gemaakt wordt opstellen en handhaven. Concreet: er komt helemaal niets door de Kamer, tenzij dat is voorzien van zorgvuldig ambtelijk advies. Stemmen mag pas nadat het kabinet de kans heeft gehad inhoudelijk te reageren. Ook zullen bewindspersonen meer politieke ondersteuning nodig hebben. Als besluiten niet meer afgehamerd kunnen worden bij een coalitieoverleg, is er veel meer politiek handwerk nodig om beleid door de Kamer te loodsen. Wisselende meerderheden vinden is een intensief politiek spel. Dat is vanzelfsprekend te veel werk voor die ene politieke assistent die ministers nu hebben. Dit wordt allemaal bemoeilijkt nu er ministers met een politieke kleur zijn benoemd. De oppositie zal hen minder gunnen. Ze zullen eerder hun oren laten hangen naar hun eigen partij, die op zijn beurt geneigd zal zijn instructies te geven. De afstand tussen kabinet en Kamer is dan snel weer weg. Een heldere afspraak in de coalitie kan helpen: ministers zitten er niet namens hun partij, maar namens zichzelf. Al deze werkafspraken tussen de coalitiepartijen moeten niet alleen bestaan, maar ook openbaar zijn. Anders wordt het moeilijk om elkaar eraan te houden. Willen we dat het deze keer lukt met die afstand tussen kabinet en Kamer? Het kan, maar met alleen de intentie uitspreken kom je er niet. Vinzenz Ziesemer is directeur van het Instituut voor Publieke Economie

Door: Foto: Tweede Kamer CC-BY-NC 4.0
Foto: Schermafbeelding video @ Tweede Kamer staande ovatie voor Renske Leijten

Het einde van het coalitiesysteem

Open brief aan de informateur en leden van de Tweede Kamer:
Stop de coalitieonderhandelingen! Het zou veel beter zijn het kabinet direct te kiezen, zonder coalitieakkoord.

Geachte heer Ronald Plasterk,
beste leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal,

Wat te gebeuren stond gebeurde ook: de formatie is vastgelopen, tot chagrijn van ongetwijfeld u zelf, maar vooral de kiezer. Wekenlang is er in het geheim onderhandeld, en het resultaat? Niets. Partijen die elkaar de schuld proberen te geven en een snel dalende sfeer. Iedereen begrijpt dat de vorming van een kabinet zeker nog enkele maanden op zich zal laten wachten. Een kabinet installeren voor de zomer lijkt alweer geen haalbare kaart meer.

Maar u weet ook: een zogenaamd positief resultaat van de besprekingen zou ook bij veel mensen tot onvrede geleid hebben, en niet alleen bij de niet-formerende partijen. Coalitieakkoorden zijn namelijk de facto compromissen, waarbij de partijen die deelnemen altijd concessies moeten doen, en daarmee voor de kiezer een deel van hun gezicht en betrouwbaarheid verliezen. Het is precies daarom dat het voor u zo moeilijk is om een coalitie te vormen.

Hoe nu verder? Uw collega Pieter Omtzigt pleit voor een extraparlementair kabinet, maar is onduidelijk over hoe een en ander vorm te geven. Wellicht heeft hij daar ook nog geen duidelijke ideeën over. In dat geval zou ik u er graag één aan de hand doen. Want het kan zo helder en simpel zijn, en zoveel beter. Het vergt een beetje omdenken, maar het is er wel de tijd voor. Naar mijn idee heeft het coalitiesysteem namelijk zijn langste tijd gehad, en kan het beter vervangen worden door een volkomen ander systeem.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: NiederlandeNet (cc)

Ervaring potentiële rechtse coalitie

Aanstaande woensdag worden de leden van de nieuwe Tweede Kamer beëdigd. Die Kamer zal voorlopig een demissionair kabinet moeten controleren, want of en wanneer er ook een nieuw kabinet komt is vooralsnog absoluut onduidelijk.

Vandaag zal verkenner Plasterk koffiedrinken met de partijen die te samen een meerderheidscoalitie zouden kunnen vormen: PVV, NSC, VVD en BBB. Wat zijn de personele gevolgen voor de vier partijen als zo’n gedrocht er ook echt komt?

Laten we eerst eens kijken naar de (levens)ervaring van de vier Kamerfracties die zo’n coalitie moeten ondersteunen. Hierbij gaan we uit van de eerste mensen op de kandidatenlijsten die in aanmerking voor een zetel komen. Dus de eerste 37 kandidaten van de PVV, de eerste 20 van NSC, de eerste 7 van BBB en de eerste 24 van de VVD.

We kijken dan naar:
– Leeftijd: De gemiddelde leeftijd van de fractie(leden);
– Politiek: het percentage leden van betreffende fractie dat ervaring heeft in een of meerdere vertegenwoordigende politieke organen;
– TK: Het percentage leden van betreffende fractie dat nu in de Tweede Kamer zit (tot 6 december);
– m.p.o.: het percentage leden van betreffende fractie dat op dit moment in meerdere vertegenwoordigende politieke organen zit (1e of 2e Kamer, Provinciale Staten, gemeenteraden, colleges van B&W).

Foto: Pedro Szekely (cc)

Staatsrecht als campagnestrategie

COLUMN - Tijdens het debat over het AD-interview met Hoekstra (officieel ‘De uitspraken van de minister van Buitenlandse Zaken over de stikstofafspraken uit het regeerakkoord en over de koopkracht‘) schreef Rutte nieuw staatsrecht waar de komende tijd college over zal worden gegeven, mogelijk scripties over geschreven en waarnaar misschien wel kloek promotie-onderzoek wordt gedaan.

Dat het kabinet niet met één mond sprak, gaf Rutte tijdens het debat ruiterlijk toe. Lastig ontkennen ook: er ligt een coalitieakkoord en er is een AD-interview; beide ‘schuren’. NOS-verslaggeefster Nienke de Zoeten noemde het AD-interview gekscherend een bijlage bij het dat akkoord; een knap staaltje medialogica waarbij het interview van het AD als decor voor de parlementaire reprimande diende. De Kamer kwam niet terug voor de torenhoge inflatie of de opvangcrisis in Ter Apel, maar wel om premier en minister van Buitenlandse Zaken op de vingers te kunnen tikken.

Dat terzijde.

Het stikstofdossier liep Hoekstra de afgelopen weken allemaal electoraal dun door de broek en daarom besloot hij in Neerlands voetbalkrant (blijkbaar het kruispunt tussen CDA en agrarische achterban) een natte scheet te laten. Daar is gisteren collectief aan gesnuffeld en goed bevonden: de coalitie gaat in ieder geval drie weken door met elkaar, want dan komt Remkes met … Ja, ook dat bleef volstrekt onduidelijk. Rutte hield zelfs de mogelijkheid open dat Remkes met helemaal niks komt: hij is immers geen onderhandelaar, maar slechts zichzelf, vatte Rutte het samen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: © Tweede Kamer Plenaire zaal tijdelijke Tweede Kamer copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Kabinetsformatie – zetels tellen

Rutte kan tevreden zijn. Met ingang van morgen wordt een volgend record op zijn  conto geschreven: Rutte III is opgeklommen tot nummer drie in de top-3 van langstzittende demissionaire kabinetten. Nog acht dagen en hij stijgt hij naar de tweede plaats.

Blijft de impasse in de kabinetsformatie nog een ruime zes weken duren, dan haalt Rutte III de gouden medaille in deze illustere top drie. Maar dat zal toch niet waar worden?

Tot nu doet de inhoud er niet toe bij de kabinetsformatie. Er wordt mistig gedaan over iets als “geen linkse wolk”, maar qua visie hebben we nog niets gehoord. Daar doen we dan even aan mee door te kijken naar welke combinaties op een meerderheid in beide Kamers kunnen rekenen.

Eerst maar eens de optie ‘re-animeren Rutte III’. Dus VVD, D66, CDA en ChristenUnie. Een niet al te riante meerderheid in de Tweede Kamer (78 zetels), maar een minderheid in de Eerste Kamer (32 zetels).

De nu veelbesproken optie van VVD, D66, CDA met PvdA en GroenLinks haalt wel in beide Kamers een meerderheid: 90 zetels in de Tweede Kamer, 42 in de Eerste Kamer.
Rutte vindt dat een iets te grote ‘linkse wolk’. Soms formuleert hij dat anders als ‘da’s één partij teveel voor een stabiele coalitie’. Maar deze optie geeft geen meerderheid in de Eerste Kamer.

Foto: -JvL- (cc)

Coalitie in spe tegen beter salaris zorgpersoneel

Het demissionaire kabinet wordt nog steeds gevormd door de coalitie VVD, CDA, D66 en CU. Het nog te vormen kabinet gaat bestaan uit VVD, CDA, D66 en een partij die dat kabinet aan een meerderheid wil helpen.

Elke partij met drie zetels volstaat voor een meerderheid van één zetel. Speculeert u maar of dat Volt, JA21, DENK of de SGP kan zijn.
Tot zo ver het getuur in het koffiedik. Maar dat VVD, D66 en CDA er serieus op rekenen straks de nieuwe coalitie te vormen staat eigenlijk wel vast. En dus regeren ze al een beetje vooruit.

Dat was gisteren te zien bij de stemming over een motie ingediend door Peter Kwint (SP). Deze motie volgt een eerder aangenomen motie van SP en PvdA op. Op 25 juni stemden alleen VVD en CDA tegen het verzoek “om met een plan te komen voor structurele waardering voor zorgverleners, waarin betere arbeidsvoorwaarden en een beter salaris kunnen worden gerealiseerd”.

De motie die gisteren ter stemming kwam preciseerde de termijn waarbinnen dat plan op tafel moet liggen. De volledige motie Kwint:

De Kamer, gehoord de beraadslaging,
constaterende dat de Kamer met de aangenomen motie van SP en PvdA (25295, nr. 436) de regering heeft opgeroepen om met een plan voor een beter salaris en betere arbeidsvoorwaarden te komen;

constaterende dat uit het SER-advies “Aan de slag voor de zorg” blijkt dat de lonen in de zorg al jaren structureel lager zijn dan in de marktsector en de SER oproept deze lonen te verhogen;

verzoekt de regering om met het recente SER-rapport in de hand uiterlijk deze zomer in overleg met zorgpersoneel en hun vertegenwoordigers tot een plan te komen voor structurele waardering voor zorgverleners, waarin betere arbeidsvoorwaarden en een beter salaris worden gerealiseerd,
en gaat over tot de orde van de dag.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: ippnw Deutschland (cc)

Oh ja, die kernwapens….

COLUMN - In het kader van opvallende moties, in het bijzonder de moties waarbij de coalitiepartijen niet eensgezind waren (zie ook de artikelen van 13 juli, 14 juli en 28 juli), vandaag: schiet toch eens op met dat regeerakkoord!

De regeerperiode van Rutte III zit er bijna op en een paar dossiers worden zeker niet afgerond (lees: doelen worden bij lange na niet gehaald). U denkt nu natuurlijk vooral aan de klimaatdoelstellingen, maar er is meer.

Dat ontdekten we toen we tussen de 350 moties die de Tweede Kamer er even doorjoeg, een paar moties tegenkwamen die betrekking hadden op het kernwapenbeleid.

In het regeerakkoord staat dat het kabinet, binnen het kader van de bondgenootschappelijke verplichtingen, zich actief inzet “voor een kernwapenvrije wereld, gezien de grote risico’s van proliferatie van deze wapens”.

Het ligt natuurlijk niet aan het Nederlandse kabinet dat een kernwapenvrije wereld verder lijkt dan ooit, maar er ligt nu een kans het iets dichterbij te brengen.

Amerika gaat haar nucleaire wapens moderniseren en verwacht wordt dat de atoomraketten die op Europees grondgebied zijn gestationeerd ook vervangen zullen worden. Dat was aanleiding voor een paar moties die de regering oproepen tot wat, heel voorzichtige, actie.

Foto: NiederlandeNet (cc)

Dissidenten in de coalitie

De laatste plenaire vergadering van de Tweede Kamer voor het zomerreces past in een traditie om voor een reces tot diep in de nacht door te vergaderen. Iets wat ook gebeurt als er een politieke crisis in de lucht hangt, maar voor een reces staat de agenda bol van ‘nog af te handelen’ zaken.

De vergadering begon donderdag 2 juli om 10.15 uur en eindigde krap negentien uren later, op de vroege vrijdagochtend van 3 juli, 5.10 uur.

Bijzonderheid: deze vergadering heeft zich op de derde plaats genesteld van de top vijf langstdurende vergaderingen. Tot voor kort waren de ‘Nacht van Ayaan’ (19 uur 23 min.), de laatste vergadering voor het zomerreces van 1980 (19 uur 2 min., met daarin  het debat over een olie-embargo tegen Zuid Afrika) en de ‘Nacht van Schmelzer’ (18 uur 25 min.) de drie langste plenaire vergaderingen sinds 1945.

Nu ziet de top vijf er zo uit:
28/29 juni 2006: Nacht van Ayaan – 19 u. 23 min.
26/27 juni 1980: debat olie-embargo – 19 u. 02 min.
02/03 juli 2020: Laatste voor zomerreces – 18 u. 55 min.
13/14 okt. 1966: Nacht van Schmelzer – 18 u. 25 min.
02/03 juni 1999: debat vliegramp Bijlmermeer – 18 u. 13 min.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Schermafbeelding videostream Tweede Kamer stemmingen moties 18 maart 2020

(e)Moties en racisme

COLUMN - Na de nodige reuring over een debatje hier en een gesprekje daar over racisme in Nederland, blikken we ook nog even terug op het het Tweede Kamerdebat over institutioneel racisme in Nederland. Of meer preciezer: we halen wat opvallende moties naar voren, die een dag na dat debat ter stemming kwamen.

Natuurlijk werden er wat moties met goede bedoelingen ingediend. Bijvoorbeeld moties die moeten leiden tot de aanstelling van een Nationaal Coördinator Discriminatiebestrijding. Er werden maar liefst twee van zulke moties ingediend. En hoe verliep de stemming?

De motie van de leden Azarkan (DENK) en Jetten (D66) (nr. 30950-195): “verzoekt de regering, teneinde focus en gewicht in de discriminatiebestrijding te leggen, hiervoor een Nationaal Coördinator Discriminatiebestrijding (NCDB) met voldoende middelen aan te stellen.”

Met 105 stemmen voor en 45 tegen werd de motie aangenomen.
Voor: D66, CU, GroenLinks, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS, DENK, Groep Krol/vKA
Tegen: CDA, PVV, SGP, FvD, Van Haga

Ho! Wacht! U mist de VVD? We citeren uit het plenair verslag:

Mevrouw Tellegen (VVD): Ik ben even in de war, want wij hadden staan onder de motie op stuk nr. 195 dat die zou worden aangehouden, maar die is net wel in stemming gebracht.
De voorzitter: Er staat vetgedrukt boven dat die aangehouden motie alsnog in stemming zou worden gebracht.
Mevrouw Tellegen (VVD): Daar worden wij dan geacht tegen te hebben gestemd, excuses.
De voorzitter: Die is aangenomen.

Foto: -JvL- (cc)

Waar zijn de dissidenten als je ze nodig hebt?

Gert-Jan Segers en Joël Voordewind  (beiden van de ChristenUnie) zagen zich blijkbaar genoodzaakt verantwoording af te leggen over het stemgedrag van de CU-fractie tijdens de laatste plenaire vergadering voor het zomerreces van de Tweede Kamer.

De gehele CU-fractie stemde tegen de Motie van het lid Azarkan (“verzoekt de regering om 500 van de meest kwetsbare vluchtelingenkinderen op te nemen in Nederland“) en ook tegen de Nader gewijzigde motie van het lid Jasper van Dijk c.s. (“verzoekt de regering, uiterlijk 1 augustus met een voorstel te komen om een aantal weeskinderen in Nederland te herplaatsen“).

Op de website van de CU legt Joël Voordewind uit waarom de CU tegen de moties stemde. Hij herhaalt grotendeels wat hij 7 mei ook al in zijn blog schreef en kern van zijn betoog is dat het compromis dat in het kabinet is gesloten (Nederland betaalt mee aan de opvang van vluchtelingen kinderen op het Griekse vasteland) het meest haalbare is gezien de minderheidspositie van de CU.

CU-fractieleider Gert-Jan Segers reageerde in het Nederlands Dagblad (achter betaalmuur) ook op de kritische reacties die de partij moest incasseren. “Het is zo’n moment waarop je weet dat je niet voor de bloemen de politiek bent ingegaan”, schrijft hij in zijn column en beroept zich op de verantwoordelijkheid die een partij als coalitiepartner en stelt:

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende