Onbalans tussen democratie en uitvoering

We moeten vertrouwen hebben in de autonome burger, zegt het cliché van de dag. Dat noemen we de kanteling in de participatiesamenleving. Het zou prettig zijn als George Orwell nog leefde om deze “newspeak”  te fileren. Want de realiteit is natuurlijk toch dat meedogenloze wethouders en staatssecretarissen hun zaken regelen met de institutionele belangen in de markt en dat de burger alleen op papier centraal staat. Ik schrik van mezelf als ik dit opschrijf: ik klink als een PVV-stemmer. Wie wat scharrelt op internet, kan veel clubjes en bewegingen vinden, die zich bezig houden met bestuurlijke problemen en verhoudingen. Het gaat om het Huis van Thorbecke, maar ook om de kracht en doeltreffendheid van het openbaar bestuur. In december kwamen veel van die clubjes in Den Haag een middag bij elkaar, een mooi, bont palet van vernieuwingsdrift. Ook het Netwerk voor Politieke Innovatie (NPI) was er bij. Lach niet, lezer, soms begrijpt iemand de noodzaak van vernieuwing. Het NPI heeft een leidraad, dat is eenvoud. Het NPI vindt dat dingen te ingewikkeld worden gemaakt en dat de overheid vastloopt in regeldrift.  'Onze overheid wordt niet kleiner en sterker, maar juist logger en ineffectiever,' zo schreef ik als uitsmijter, in een vorige blog over paradoxen in het openbaar bestuur.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | #dathebikweer

COLUMN - In de nieuwe realitysoap #dathebikweer volgen we mensen die iets meemaken. In aflevering 1 wordt Max Molovich verdacht van oplichting.

Afgelopen zaterdag. Max zit in de tuin van het weder te genieten als zijn vrouw enigszins aangeslagen komt aangelopen met een brief in haar handen. ‘Wat is dit,’ zegt ze nauwelijks hoorbaar. Max neemt de brief over, de camera kijkt mee over zijn schouder, Max begint hardop te lezen.

“Geachte heer Molovich”, leest hij, “hiermee verzoek ik u om op dinsdag 2 juli 2013 om 13.00 te verschijnen aan het bureau Teambureau Etc., om als verdachte te worden gehoord over oplichting, gepleegd op 31 mei 2013. Ik wijs u op de mogelijkheid om voorafgaand aan uw bezoek uw zaak op eigen kosten te bespreken met een advocaat. Tijdens het verhoor kunt u zich niet laten bijstaan door een advocaat.” Max’ schoonmoeder begint, tot grote ergernis van haar dochter, een anekdote over een collega die iets soortgelijks had meegemaakt, maar dan erger.

In de onvermijdelijke tussenbeschouwinkjes, die dit soort programma’s kenmerken, vertelt Max dat er van alles door zijn hoofd schoot. Films van Hitchcock, Bellicher’s Cel, Nigeriaanse prinsenkinderen, zijn autodealer (kampers!), zijn illegale downloadjes van Pirate Bay, de klusjesman, Maurice de Hond… Hij kijkt of hij in zijn digitale agenda kan zien wat hij die dag gedaan had. Hij was naar de dermatoloog geweest ter controle van zijn moedervlekken. En hij had een vrijmibootje gehad. Niks bijzonders kortom. Of toch wel?

Foto: Jessica Paterson (cc)

De Alliantie: hart voor wonen

COLUMN - RINNNNNGGG!

– Hallo, wie is daar?

– ALLIANTIE! [Op de toon van POLITIE!]

– Komt u binnen.

[Door rechtszaken met de Alliantie weet ik dat je ze altijd binnen moet laten. Tenminste, dat drukte me mijn advocaat op het hart. ‘Laat ze altijd binnen,’ zei hij, ‘je bent er niet toe verplicht, maar laat ze in godsnaam altijd binnen.’ Dat doe ik dus zonder  morren, al kon dit bezoek niet slechter vallen. Het is de meivakantie, de werkster is twee weken niet geweest. Overal een centimeter dik stof, onbeschrijfelijke bende omdat wij de vakantie aangegrepen hebben om voltijds in de tuin aan het klussen te slaan – Mijnheer OZ maakt schuttingen, ik Soft Building-meubilair van piepschuim in steigerdoek en visnet ingepakt). De tuin lijkt hierdoor op Bosnië in mindere tijden. Hopen zware vieze visnetten als loopgraven, stapels hout, gereedschap, zaagsel, een anker voor een schip van 500 ton met ankerbol en ankerboei, een barbecue en een vuurkorf die ik beide nooit heb gebruikt maar die (afdankertjes van iemand anders) eruit zien alsof wij elke avond te boel zitten te verroken. Ikzelf: ongewassen, haar in drie kleuren van uitloop, boven op mijn hoofd haastig bijeengeraapt door een klem, fleecetrui onder de kattenharen, joggingbroek. Een tokkie. Alleen de kratten lege flessen en de asbakken vol peuken missen nog.]

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: jessica mullen (cc)

Burgerkracht vraagt om andere instituties

ACHTERGROND - Piet-Hein Donner beloofde een burgerschapsagenda, die er nooit kwam. Volgens cultuurpsycholoog en journalist/publicist Jos van der Lans is dat maar goed ook. We hebben geen agenda nodig voor actief burgerschap, maar een agenda voor een andere institutionele orde. 

In de zomer van 2011 beloofde de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Piet-Hein Donner, nog dat jaar te komen met een ‘agenda voor hedendaags burgerschap’. Vol verwachting klopten sindsdien vele harten, maar de agenda is er nooit gekomen. Niet in 2011, niet in 2012. Ja, de goede verstaander heeft een glimp van het gedachtegoed van het ministerie van Binnenlandse Zaken kunnen opvangen in de reactie van de regering op het rapport van de WRR, lees Pieter Winsemius, overVertrouwen in burgers, maar een echte officiële burgerschapsagenda is uitgebleven.

En misschien is dat maar goed ook. De verantwoordelijke ambtenaren waren welbeschouwd met een onmogelijke politieke klus opgezadeld. Hun opdracht was om beleid op gang te brengen waarin meer ruimte komt voor de eigen kracht van burgers. Maar dat heeft meteen al iets paradoxaals. Want komt die ruimte er als je dat van een Haagse beleidskansel verkondigt? Kan je burgers meer burgerschap voorschrijven? Nou nee, en als ze dat toch zouden opschrijven, dan was de kritiek te voorspellen: ‘Hallo, dank je de koekoek, nu er stevig bezuinigd moet worden, geeft de overheid ineens niet thuis en begint ie te verkondigen dat burgers het dan maar zelf moeten doen. Da’s makkelijk!’ Dat dilemma los je niet snel op, zelfs niet op papier. Dus werd de agenda uitgesteld, en uitgesteld, en weer uitgesteld, tot de val van het kabinet Rutte van uitstel definitief afstel maakte.

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-02-2022

Verboden zonder doodskop

Waarde eetlezers, ik ben het eens met De Telegraaf–iets wat voorwaar niet vaak gebeurt. Maar dit is inderdaad te gek. Ik ben al bij heel wat boeren en tuinders op bezoek geweest en veruit de meesten van hen–vast niet toevallig diegenen die ik het hoogst heb zitten–proberen bij de bestrijding van plagen en ziekten het milieu minimaal te belasten. Terecht, want anders wordt eten alsnog ongezond.

Maar ze mogen niet meer. Per 1 juli mogen van het College voor Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden alleen nog maar middelen worden ingezet waarvan de werkzaamheid wetenschappelijk bewezen is. Een hoedanigheid die, zoals het er nu uitziet, moet worden gestaafd door zo’n etiket met zo’n doodskop erop. Zoiets wat u over het algemeen niet eens in huis mag hebben. Omdat het te link is.

Van de pot gerukt is het. Alsof boeren en tuinders gewoon om populair te doen hun opbrengst in de waagschaal zouden stellen door het gebruik van middelen waarvan ze niet uit jarenlange ervaring de werkzaamheid hebben kunnen vaststellen. Alsof ze dat doen louter om een stel bureaucratische hoge heren te jennen. Alsof uilebrillen achter schrijftafels beter weten hoe we onze arealen het best kunnen gebruiken dan degenen die er dagelijks op werken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waarom de overheid haar angst voor leiderschap moet overwinnen

Nederland is een feminiene samenleving die cultureel gedomineerd wordt door een gelijkheidsdogma. Iedereen moet gelijk zijn. Vooral de Nederlandse (semi-)overheid klampt zich met beide armen aan het beginsel van gelijkheid vast. Daarom wordt er binnen de publieke sector meer gemanaged dan geleid. Dat werkt uitstekend zolang de zaken op rolletjes lopen. Zodra er echter ingrijpende veranderingen moeten worden doorgevoerd, wreekt zich het gebrek aan leiderschap. En dat gebrek kost geld. Belastinggeld, stelt bestuurskundige Basile Lemaire.

In Nederland wordt ons van jongs af aan geleerd dat iedereen gelijk moet zijn. Zo hoort het. Dit gelijkheidsdenken lijkt op het eerste gezicht een nobel uitgangspunt. Wat het echter ook doet, is het bestraffen van prestatie. Onze hang naar gelijkheid is verworden tot een afkeer van succes en winnaars. Denk bijvoorbeeld aan de ophef naar aanleiding van het “enorme ego” van Ivo Niehe toen hij op 3 oktober in Pauw en Witteman vol passie vertelde over zijn succes in Parijs. Bijna heel Nederland viel over hem heen. Dat kon natuurlijk echt niet! In Pauw en Wittemans uitzending van 9 november kon Niehe gelukkig om vergeving vragen voor zijn “buitenproportionele reactie”.

Een feminiene samenleving

Geert Hofstede, emeritus professor van de Universiteit Maastricht, heeft een model ontwikkeld met een aantal dimensies waarlangs cultuur te meten is. Nederland scoort op twee dimensies bijzonder laag: op de dimensies “machtsafstand” (power distance) en “masculiniteit”. Voor de leesbaarheid van dit stuk voeg ik die twee even samen onder de noemer masculiniteit, in aanmerking nemend dat macht veelal ook de associatie oproept met het mannelijke. Nederland behoort, samen met de Scandinavische landen, tot de meest feminiene samenlevingen ter wereld. (De term feminien duidt in dit verband niet op geslacht of geaardheid.)

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende