Voor zover er nog iets van over was, is het idyllische beeld van de boer die op zijn pittoreske hoeve de plantjes en diertjes verzorgt voorgoed verdwenen. De boer als godvrezende natuurmens werd industriële agrariër, de wereldvreemde ‘boer die voortploegt’ treedt naar buiten. De boerenprotesten van de laatste maanden zijn, zelfs tot op bepaalde details, beslist geen noviteit. En als de geschiedenis zich herhaalt, zal het boerenprotest van de afgelopen week ook niet het laatste zijn. Een overzicht van boeren die buiten het maaiveld treden.
Niet alleen rock ’n roll is fout, of punk, maar ook Jazz kun je overal de schuld van geven. Neven is een band uit Brussel rond Peter Clasen, die zo’n 20 jaar lang actief is geweest en een dikke 20 albums de wereld in gebracht heeft. Of de band nog bestaat weet ik niet; het laatste teken van leven stamt van het jaar 2011.
Bovenstaand nummer komt van de plaat Kant uit 2002.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
In Brussel en Leuven wordt de jaarlijkse meiboom niet geplant op de vooravond van de eerste mei of met Pinksteren, maar op 9 augustus, de periode dat de eerste oogstfeesten al beginnen. Een beetje inventieve Hollander had deze mosterd na de maaltijd al snel tot de zoveelste Belgenmop omgetoverd, ware het niet dat hier iets bijzonders aan de hand is. Niet alleen staat het Brusselse evenement sinds 2008 op de UNESCO-lijst van immaterieel erfgoed, het aardigste is misschien nog wel dat dit één van de weinige volksculturele evenementen is die aantoonbaar is te herleiden tot een historische gebeurtenis in de volle Middeleeuwen en niet, zoals bij de meeste volksgebruiken, tot de zeventiende eeuw of hooguit Late Middeleeuwen.
Het verschijnsel van de meiboom is waarschijnlijk al bijzonder oud en komt in vele delen van de wereld voor. Het is van origine een heidens fallussymbool dat behoorde bij heidense feesten die gevierd werden tijdens de lente en onderdeel waren van de vruchtbaarheidsculten. Aantoonbaar is dat de meiboom onderdeel was van de Romeinse Floralia, een lentefestival ter ere van de godin Flora. Op 22 maart haalde de Romeinen een pijnboom uit het woud die ze op een door ossen getrokken wagen naar het plein voor de tempel van de vruchtbaarheidsgodin brachten en oprichtten.
COLUMN - Ik was woensdagavond in Brussel en toen ik vanaf Laken naar de binnenstad peddelde, zag ik in de Avenue de la reine Koninginnelaan ineens de Librairie Jona. Voor wie, zoals ik, Jona heet, is dat leuk, zelfs al was het een kantoorboekhandel waarvan er dertien in een dozijn gaan. Vooral tijdschriften, ook wat boeken. Ik stopte, nam mijn telefoon en maakte bovenstaande foto. De baardige man achter de counter keek door de openstaande deuren naar die vreemde snuiter op z’n stoep, vroeg waarom ik de pui van zijn winkel had gefotografeerd en barstte in lachen uit na mijn “Moi, je m’appelle Jona”.
Pas toen ik thuis kwam, realiseerde ik me dat het winkeltje tevens een gokkantoor was. Eigenlijk vond ik het wel een mooie metafoor voor de boekhandel. Anders dan de vertrouwde dingen die je bij de supermarkt haalt – de kaas en de groente zullen morgen precies hetzelfde smaken als gisteren – heb je de boeken die je koopt nog niet gelezen. Elke aanschaf in de boekhandel is een gok. Elk boek is een verrassing.
Mijn laatste aanschaf was Whisky, wapens en weelde van Herman Langeveld en Bram Bouwens, de biografie van de joodse ondernemer Daniël Wolf, die ik met veel plezier heb gelezen. Ik heb sowieso nog nooit een boek gelezen waar ik niet iets aan heb gehad. Er is namelijk, zoals Plinius de Oudere al wist, geen boek zo slecht of er staat wel iets goeds in.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
In België hebben ze ook een soort Koningsdag op 21 juli. Of ze dan echt zo los gaan als die gekke Nederlanders weet ik niet, maar een leuk feesie vieren doen ze in elk geval wel. In Brussel vond dit jaar een veel geprezen optreden plaats van Kortrijk Drumt; 150 drummers op een groot plein die synchroon op hun drumstel tekeer gaan. Nu had ik gezien de lovende kritieken wel iets spectaculairders verwacht, ze spelen eigenlijk gewoon mee met bestaande muziek. Niettemin is het best een indrukwekkend gezicht en het klinkt prima. Grappig detail: de burgemeester van Kortrijk drumde zelf ook mee.
De Eurozone functioneert niet lekker, en politici blijven maar doormodderen. De burger snapt het beleid daardoor niet en kiest voor nationaal-populisten. Wat te doen?
De taal is wijs. Kiezers zijn verongelijkt, want ongelijk gemaakt, daarover boos. De economen weten van stagnatie in lonen en koopkracht, die al decennia duurt. De oplossing: eerst vrouwen de arbeidsmarkt op sturen, vervolgens schulden maken, nu de ‘race to the bottom’ en verdergaande flexibilisering op de arbeidsmarkt.
Maar dat interesseert economen. Politicologen worden onrustig van politieke onvrede. Mensen willen dat er voldoende aandacht in het systeem is voor hun belangen. Als dat gevoel er niet is, heeft ‘het systeem’ een probleem. Populistisch sentiment noemen we dat, afkeer van het systeem. Vaak wordt dat uitgedrukt in referenda.
Competentie in Brussel?
Politicologen kijken naar de kwaliteit van processen en besluiten. Ik werd een beetje onrustig van Yanis Varoufakis, de Griekse minister die geen gezellige relatie had met Dijsselbloem.
Hij verklaarde dat de kwaliteit van de bureaucratie in Brussel hem tegen viel, dat hij als jochie het idee had dat grote mensen op serieuze plekken een idee hadden van wat zij deden. Maar bij een borrel met Lagarde, wist zij precies dat aan de Grieken het onmogelijke werd gevraagd. Waarom moesten de Grieken daarmee dan toch akkoord gaan? Omdat er zo veel in is geïnvesteerd, dat jij ongeloofwaardig wordt als je weigert, was het antwoord.
ACHTERGROND - Wie roept dat Brussel met hulp van Jetta Klijnsma pardoes onze pensioenen heeft afgepakt, blaat maar een eind raak, stelt FNV-onderhandelaar Eddy Stam. En hij kan het weten.
‘De Europese Commissie heeft als een ware Hans Klok (met Jetta Klijnsma als charmante assistente) onze pensioenen doen verdwijnen. Zoals goochelaars dat doen, eerst de focus van het publiek afleiden met de Brexit en ondertussen een nieuwe pensioenrichtlijn uit de mouw halen ten koste van ons nationale spaarvarken.’
Dat is ongeveer de lezing van onze Nexit-vandalen, want die hebben elk argument nodig om hun zaak groter te maken. Ik had beloofd om hier nog eens op in te gaan. Het duurde wat langer want het is lastig om dit onderwerp overzichtelijk en leesbaar te houden. Heel kort lukt in ieder geval niet.
Hoe het allemaal begon…
Al in 2010 was er een plan om de IORP-richtlijn te herzien. Als antwoord op de crisis waren regels voor banken en verzekeraars inmiddels herzien in Basel II en Solvency II. Pensioeninstellingen zijn eigenlijk ook financiële instellingen dus lag het voor de hand om ook daar tot een herziening te komen.
Ik was in die tijd beleidsmedewerker van de Europese Metaalbewerkersbond (EMB) en pensioen was, zoals mijn baas het omschreef: “a dog that nobody wants to pet.” Het belangrijkste lid van EMB, IG Metall, vond echter dat wij er iets mee moesten. Dus kreeg ik het dossier.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Zo’n vijfhonderd in het zwart geklede, extreemrechtse hooligans verstoorden vandaag de herdenkingen van de aanslagen te Brussel en Zaventem.
Een aantal van hen bracht de Hitlergroet, zo melden internationale nieuwsbronnen. Ook kwam het tot confrontaties met vreedzame demonstranten.
Inmiddels zijn de fascisten door de mobiele eenheid verwijderd van het Beursplein. Waarom de Brusselse politie het überhaupt een goed idee heeft geacht deze rechtsextremisten naar het Beursplein van Brussel te escorteren, blijft vooralsnog onduidelijk.
De verbazing over de irrationele Brexit is nog niet verdwenen. De Britse kiezers doen zichzelf op korte en lange termijn schade, zo menen wij. Is het waar? Joris Luyendijk vindt dat de Britten niet zo nodig hoefden te blijven en noemt de uitslag nu een zegen voor de rest van de EU.
Maar hij is vooralsnog niet in talrijk gezelschap. Dat roept vragen op: zijn de markante tegenstellingen tussen oud en jong, goed opgeleid en slecht opgeleid, platteland en stedelijk van betekenis? Ik poog een verkenning te doen.
Moet je voor een standpunt over Brexit of Remain de oorlog hebben meegemaakt? En maakt dat verschil in Engeland en op het continent?
Luyendijk oordeelt hard: “bad faith and delusional thinking” waren de oorzaak, zegt hij in the Guardian: “the country has not come to terms with its own global irrelevance – hence its refusal to pool sovereignty.”
Als de oorlog tegen het Derde Rijk van Adolf Hitler het einde van Groot Brittannië als wereldmacht inhield, dan is dat oordeel begrijpelijk als een soort nostalgie van de oudere generatie naar een overzichtelijker wereld, waarin hun land een markante rol had. John Cleese laat het prachtig zien als Basil Falwty in Fawlty Towers.
COLUMN - Deze 22 maart was een zwarte dag voor Brussel, voor België. Meerdere explosies op verschillende locaties, ze zullen nog een flinke tijd nadreunen. En dan weten we inmiddels dat de grootste bom niet ontploft is. Het had dus allemaal nog veel erger kunnen zijn.
Sterkte aan de nabestaanden, sterkte aan België en haar inwoners.
Zo realiseren we ons dat het leven te kort kan zijn, intens triest en te snel voorbij. En wat doet het dan goed als mensen samenkomen en eensgezind er voor kiezen om zich uit te spreken tegen dit zinloze geweld. België, Brussel, wat ben je sterk, wat ben je groot. Een brok in mijn keel.
Dat het anders kan, bewezen we in ons Nederland wel weer. Met foto’s van de gewonden en doden in de hand, binnen een half uur na de eerste berichten, werd er alweer ‘grenzen dicht!’ geschreeuwd. De standaard reflexen. Dat het bij de daders om Belgen ging om en niet om vluchtelingen, die nota bene hun land verlaten vanwege dit soort ellende, deed er weer eens niet toe.
Iedereen wist al wat er zou gaan komen die dag: per direct meer racistische opmerkingen naar een Marokkaanse meid die achter een kassa zit. Mensen die wilden dat moslims afstand namen van dit geweld. Mensen die vonden dat afstand nemen liet zien dat het alles met de islam te maken heeft. En zelfs een min-of-meer bekende Nederlander die meent dat als je zegt dat de koran dit niet goedkeurt, je onze wet tekort doet. Want terroristen hebben respect voor de wet, dat weet iedereen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.