Hulspas weet het | Een onwetenschappelijke mars

Het was een historische dag, afgelopen zaterdag, zo lees ik overal. Voor het eerst in de geschiedenis gingen wetenschappers (en vele sympathisanten) de straat op om te laten weten... ja wat, eigenlijk? Het motto van de Nederlandse mars (in Amsterdam en Maastricht) luidde 'Geen wetenschap, geen bewijs, geen waarheid, geen democratie'. Geen idee wie dit heeft verzonnen. Een wetenschapper was het in elk geval niet. Iedereen weet dat democratie niet draait om waarheid. Feiten leveren nu eenmaal geen morele oordelen. En iedereen weet (ever since Plato, en Pontius Pilatus) dat 'de waarheid' überhaupt niet bereikbaar is – of bestaat. En iedereen weet dat de wetenschap geen waarheid produceert, doch slechts hypothesen. En dat zij, als het gaat om complexe maatschappelijke verschijnselen, meestal niets interessants te melden heeft.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: Christopher Martin (cc)

Toekomst

COLUMN - Over vijf jaar, in 2020, zou de uitstootreductie in Nederland volgens afspraken minstens 25% moeten zijn. Dat lukt nog niet erg. We maken het met sommige vervuiling juist bonter dan ooit tevoren: we hebben nog nooit zoveel kolen verstookt als in de afgelopen vijf maanden. In april van dit jaar haalden we zelfs het historisch hoogtepunt van bijna 1,3 miljard kilo kolen. Op die manier komt er bitter weinig van die afspraken terecht.

Je zou denken dar de overheid zich daarom met verve inzet voor duurzame woningbouw, zuiniger vervoer, zon-, wind- en waterenergie, en sluiting van verouderde kolencentrales. Want de wereld moet serieus schoner worden, willen we niet met ons allen naar de haaien gaan.

Tweede-Kamerlid Remco Dijkstra zei in een reactie op de gestegen broeigasuitstoot in Nederland dat hij niet tegen een beter klimaatbeleid is gekant, tenminste: ‘als het maar geen geld kost’. Hij had zijn eigen oplossing voor het probleem paraat: de VVD zet liever in op een handvol ‘slimme maatregelen’, zoals recycling en een bijmengverplichting voor brandstof.

Geweldig, Remco!

Afgelopen juli was wereldwijd de warmste maand ooit gemeten, en het jaar 2015 het warmste jaar. Sinds 1992 is de zeespiegel bij elkaar acht centimeter gestegen, en zonder drastische maatregelen versnelt dat proces zichzelf alleen maar. De NASA houdt serieus rekening met een zeestijging van één meter in de komende anderhalve eeuw. De effecten van de toenemende warmte zijn overal al merkbaar: de wereld kampt met grilliger en extreem weer, grote droogte op veel plaatsen, overstromingen in andere, en met heftiger en langduriger bosbranden dan ooit.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Quote du Jour | Lichtende nachtwolken

 

Ik durf niet te zeggen of de menselijke invloed tot zo hoog in de atmosfeer reikt, Het zou ook kunnen dat het fenomeen bij steeds meer mensen bekend is doordat mensen foto’s ervan op internet delen. Dat mensen misschien meer opmerkzaam zijn moeten we niet verwarren met werkelijk vaker voorkomen.

zegt Hattinga Verschure, expert op het gebied van lichtende nachtwolken en redacteur optische verschijnselen voor de Vereniging voor Weerkunde en Klimatologie, in het AD.

Foto: Minuk (cc)

Levensgevaarlijke sneeuwrage in Boston

COLUMN - Het sneeuwt in Boston. En niet zo’n beetje ook. De stad werd afgelopen weekend voor de vierde keer in een maand getroffen door een sneeuwstorm en is inmiddels bedekt door bijna twee meter van het witte goedje. Een record. Nog nooit eerder viel er zoveel sneeuw in februari.

Vervelend voor de bewoners. Het openbare leven is nagenoeg tot stilstand gekomen. Trams ploegen zich door de metershoge witte barrière. Het kan dus wel NS, rijden als het sneeuwt. Duizenden vluchten zijn geschrapt. En automobilisten worden vriendelijk doch dringend verzocht thuis te blijven om de sneeuwruimers ruim baan te geven.

Maar waar de een de winterse ellende als een belemmering ervaart, ziet de ander juist kansen. Kansen om vanaf de eerste verdieping of hoger met een salto of halve schroef naar beneden te springen in een zacht bedje van sneeuw. Het liefst in onderbroek. Het is een ware rage aan het worden. De sociale media staan inmiddels vol filmpjes van de meest gevaarlijke acrobatische toeren. En het moet natuurlijk steeds hoger, harder en gekker. Het wachten is dan ook totdat het een keer goed misgaat.

Dat is ook de angst van burgemeester Marty Walsh, die de inwoners van Boston oproept hun gezond verstand te gebruiken en dergelijke levensgevaarlijke capriolen voortaan achterwege te laten. ‘It’s a foolish thing to do and you could kill yourself.’ Gelijk heeft hij. Het laatste waar de burgervader op zit te wachten is een dodelijk ongeluk van iemand die het wel geinig vond om halfnaakt van drie hoog naar beneden te springen in een berg opgevroren sneeuw.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

NASA: CO2 bepaalt temperatuur Aarde

Twee parallele NASA-studies (een in Science, een in Journal of Geophysical Research) gaan terug naar de basis van klimaatwetenschap: infraroodabsorbtie per broeikasgas (nasa.gov) – en opgetelde atmosferische klimaatgevoeligheid (nasa.gov). Voor de liefhebbers het hele verhaal: ‘Temperature is all about CO2’ (bitsofscience.org). Op Sargasso gewoon de 4 hoofdconclusies:

    • Atmosferisch water vormt de belangrijkste motor achter temperatuurstijging. Waterdamp is verantwoordelijk voor 50 procent van het Aardse broeikaseffect, wolken voor een additionele 25 procent.
    • Niet-condenserende broeikasgassen zijn verantwoordelijk voor de resterende 25 procent van het broeikassysteem. CO2 is met 20 procent veruit de belangrijkste.
    • De toevoer van water is temperatuurafhankelijk. Water is daarom een klimaatterugkoppeling, terwijl alleen niet-condenserende broeikasgassen climate forcers zijn.
    • CO2 is de ‘thermostaat van de Aarde’. De CO2-concentratie bepaalt waar een nieuwe evenwichtstemperatuur wordt bereikt, de waterkoppeling bepaalt hoe dit gebeurt.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Geniet van de pauze in klimaatverandering, zolang die nog duurt…

… want zodra de klimaatverandering weer inzet, gaat de opwarming van de aarde de rest van de eeuw door. Dat is althans de conclusie van twee nieuwe studies.

The slowdown in global warming since 1997 seems to be driven by unusually powerful winds over the Pacific Ocean, which are burying heat in the water. But even if that happens again, or a volcanic eruption spews cooling particles into the air, we are unlikely to see a similar hiatus.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende